UZASADNIENIE

J. G. wniósł o dział spadku po ojcu Z. G. i podział majątku wspólnego rodziców. Wskazał, ze w skład majątku podlegającego podziałowi weszła nieruchomość o powierzchni 1,54 ha, położona w S. przy ul. (...), stanowiąca działkę nr (...), zabudowaną budynkiem mieszkalnym, objętej księgą wieczystą nr (...); mieszkanie własnościowe w S. przy ul. (...), środki pienieżne z wywłaszczenia gruntów, jak też sprzedaży działki zabudowanej, na której wcześniej prowadzona była działalność oraz samochód marki T. (...).

Uczestniczki A. G. (1) i A. G. (2) nie oponowały wnioskowi co do zasady. Podały, że do spadku można było zaliczyć jedynie udział ¼ prawa własności samochodu marki T.. W pozostałej części zanegowały wniosek, podnosząc, iż wszelkie nieruchomości stanowiły wyłącznie majątek osobisty A. G. (1) lub współwłasność A. G. (1) (w zakresie majątku osobistego) oraz A. G. (2).

Zaskarżonym postanowieniem wstępnym z 1 października 2013 r. sygn. akt I Ns 32/13 Sąd Rejonowy w Łomży zaliczył do majątku wspólnego małżonków Z. G. (spadkodawcy) i A. G. (1):

a) zabudowaną nieruchomość rolną w postaci działek położonych w S., oznaczonych w ewidencji gruntów nr nr(...)o powierzchni 1,54 ha, dla której w Sądzie Rejonowy w Łomży prowadzona jest księga wieczysta nr (...);

b) odrębną własność lokalu mieszkalnego położonego w S. przy ul. (...), oznaczonego nr (...) składającego się z pokoju, kuchni, łazienki o pow. 32,30 m² wraz z przynależną do niego piwnicą o pow. 6,34 m² oraz udziałem w 3864/227715 we współwłasności części wspólnych budynku nie służących do wyłącznego korzystania przez innych właścicieli i związany z tym prawem udział w 3864/227715 w prawie własności działki gruntu oznaczonej nr (...) na której posadowiony jest budynek, dla którego to prawa w Sądzie Rejonowym w Łomży prowadzona jest księga wieczysta nr (...);

c) udział w ½ części we współwłasności samochodu osobowego T. (...) nr VIN (...);

stwierdzając, że powyższe rzeczy stanowiły majątek objęty wspólnością majątkową małżeńską uczestniczki A. G. (1) oraz spadkodawcy Z. G., zmarłego 5 grudnia 2009 r. w W., ostatnio stale zamieszkałego w S..

Natomiast w kwestii środków pieniężnych przeznaczonych na zakup nieruchomości w S. przy ul. (...), oznaczonej w ewidencji gruntów nr (...) Sąd Rejonowy stwierdził, że pochodziły po połowie z majątku objętego wspólnością majątkową małżeńską A. G. (1) i Z. G. oraz majątku osobistego A. G. (2) (pkt I postanowienia).

Poza tym Sąd Rejonowy umorzył postępowanie w stosunku do uczestnika F. D..

W uzasadnieniu Sąd Rejonowy ustalił, że na mocy akt własności ziemi z 4 października 1972 r. nr (...) (...), wydanego na podstawie ustawy o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych, uczestniczka A. G. (1) uzyskała tytuł własności do działki położonej w S. o powierzchni 0,2660 ha. Natomiast umową z 25 listopada 1978 r. sporządzoną przed Naczelnikiem Urzędu Miasta i Gminy w S. rodzice uczestniczki M. i Z. małżonkowie K. umową przekazania gospodarstwa rolnego przenieśli na rzecz córki A. G. (1) własność nieruchomości o łącznej powierzchni 2,72 ha, położonej w S., składającej się z działek oznaczonych ówcześnie w ewidencji gruntów nr nr 113, 121 i 148. Strony zawarły umowę przekazania gospodarstwa rolnego w trybie ustawy z dnia 27 października 1977 r. o zaopatrzeniu emerytalnym oraz innych świadczeniach dla rolników i ich rodzin. Mocą tej umowy właścicielką gospodarstwa, stała się A. G. (1), jako wyłącznie uprawniona, z wykluczeniem męża. Z. G. uczestniczył w akcie spisania powyższej umowy i nie rościł pretensji do jej treści. Na wniosek A. G. (1) została założona księga wieczysta Kw nr (...) (aktualnie (...)), w której ją wpisano jako właścicielkę nieruchomości położonej w S. przy ul. (...) o pow. 2,63 ha.

Jak ustalił Sąd Rejonowy, A. G. (1) i spadkodawca Z. G. pracowali zawodowo oraz wspólnie prowadzili działalność rolniczą na powyższych gruntach w postaci plantacji porzeczek. Środki pieniężne uzyskiwane z tego tytułu inwestowali w budowę i wyposażenie domu na działce przy ul. (...). Na ten cel została także przeznaczona część środków z notarialnej sprzedaży dokonanej 11 czerwca 1992 r. przez A. G. (1) na rzecz S. M. nieruchomości (co do której uczestniczka uzyskała akt własności ziemi).

Ani A. G. (1), ani Z. G. nie posiadali innych wartościowych rzeczy stanowiących ich majątki osobiste. W trakcie małżeństwa pozostawali w ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej, której nigdy nie znieśli. Dlatego wszelkie składniki majątkowe nabywane przez nich w trakcie trwania małżeństwa wchodziły w skład ich majątku wspólnego.

W dniu 11 lutego 2003 r. przed notariusz Z. P. w Kancelarii Notarialnej w Ł. sporządzony został akt notarialny, mocą którego A. G. (1) i A. G. (2) – działająca za pośrednictwem pełnomocnika Z. G., nabyły na współwłasność nieruchomość położoną w S. przy ul. (...), oznaczoną w ewidencji gruntów nr (...), wraz z posadowionym na niej pawilonem handlowym. Celem nabycia nieruchomości było umożliwienie wnioskodawcy J. G. prowadzenia tam działalności handlowej. W dniu 24 października 2012 r. nieruchomość ta została sprzedana J. R. za cenę 31.000 złotych.

W dniu 4 września 2009 r. A. G. (1) nabyła odrębną własność lokalu mieszkalnego położonego w S., w budynku przy ul. (...), oznaczonego nr 19, składającego się z pokoju, kuchni, łazienki i przedpokoju o pow. 32,30 m², wraz z przynależną do niego piwnicą i udziałem w 3864/227715 w części wspólnej oraz własności działki gruntu, na której budynek został posadowiony, na skutek przekształcenia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, uzyskanego w dniu 23 kwietnia 2001 r. w odrębną własność lokalu. W akcie notarialnym znalazł się zapis o nabyciu powyższego prawa do majątku odrębnego (osobistego) uczestniczki, co potwierdził obecny przy czynności Z. G.. Dla prawa tego została założona księga wieczysta nr (...).

Wcześniej, w 2000 r. Z. G. wspólnie z córką A. G. (2) nabyli samochód marki T. (...), nr VIN (...), zarejestrowany pod nr B. (...). Pojazdu tego używał Z. G..

Decyzją Wojewody B. z 14 sierpnia 2012 r. zostało ustalone odszkodowanie w kwocie 15.939 złotych za nieruchomość w postaci działki (...), wywłaszczoną na cele inwestycji drogowej. Działka ta była objęta umową przeniesienia własności gospodarstwa na następcę.

Nabywając powyższe składniki majątkowe A. G. (2) pozostawała w związku małżeńskim z F. D.. Na mocy umowy notarialnej z 3 kwietnia 1998 r. znieśli oni ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej.

Na tle powyższego stanu faktycznego Sąd Rejonowy wskazał, iż bezspornie w okresie trwania związku małżeńskiego A. G. (1) i Z. G. obowiązywał pomiędzy nimi ustrój wspólności majątkowej, który ustał z chwilą śmierci Z. G.. W polu zainteresowań Sądu znajdowały się te przedmioty i prawa majątkowe, które małżonkowie nabyli w okresie od zawarcia małżeństwa do śmierci jednego z nich.

W kwestii gospodarstwa rolnego, przekazanego uczestniczce przez rodziców umową z 25 listopada 1978 r. Sąd Rejonowy stwierdził, że w dacie śmierci spadkodawcy część tej nieruchomości wraz z budynkiem mieszkalnym była w posiadaniu małżonków. Powyższa umowa została sporządzona na podstawie przepisów ustawy z 27 października 1977 r. o zaopatrzeniu emerytalnym oraz innych świadczeniach dla rolników i ich rodzin. Znalazło się w niej oświadczenie, iż przekazujący M. i Z. małżonkowie K. w zamian za świadczenie emerytalne, przenoszą na rzecz A. G. (1) prawo własności do wskazanego gospodarstwa, wyłączając ze wspólności ustawowej jej małżonka.

Zdaniem Sądu Rejonowego takie oświadczenie nie było skuteczne i nie prowadziło do wyłączenia przedmiotu własności nabytego w tym trybie z ustawowego ustroju wspólności małżeńskiej. Z art. 32 §1 k.r. i o. wynika bowiem domniemanie przynależności do majątku wspólnego przedmiotów majątkowych nabytych w czasie trwania wspólności ustawowej przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. Przynależność tych przedmiotów do majątku osobistego (poprzednio: odrębnego) obowiązany jest udowodnić zainteresowany takim rozstrzygnięciem. Okoliczność, że stroną umowy był tylko jeden małżonek nie wystarczyła do przyjęcia, że nieruchomość nabyta w czasie trwania wspólności ustawowej weszła do majątku osobistego tego małżonka jako strony umowy. Nabycie rzeczy do majątku osobistego musi wynikać nie tylko z oświadczenia dokonującego transakcji małżonka, ale także z całokształtu okoliczności tego nabycia. Nie ma znaczenia, czy w czynności nabycia uczestniczył jeden z małżonków, czy oboje. Również oświadczenia uczestniczki i jej rodziców nie miały znaczenia i nie wyłączyły skutków prawnych wynikających z art. 31 – 34 k.r. i o..

Podzielając powyższy pogląd Sąd Rejonowy powołał się również na stanowisko Sądu Najwyższego zaprezentowane w uchwale 7 sędziów z 25 listopada 2005 r., sygn. III CZP 59/05 (publ. OSNC 2006 r., nr 5, poz. 79), zgodnie z którym gospodarstwo rolne, przekazane na podstawie ustawy z 27 października 1977 r. o zaopatrzeniu emerytalnym oraz o innych świadczeniach dla rolników i ich rodzin (Dz. U. nr 32, poz. 140) następcy pozostającemu w ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej, należy do majątku wspólnego. Umowy dokonanej na podstawie powyższych przepisów nie można bowiem utożsamiać z darowizną, z którą łączy ją jedynie cecha nieodpłatności. Ustawa z 27 października 1977 r. uzależniała zawarcie umowy od spełnienia szeregu przesłanek, przy czym jako cel działania przekazującego należało wskazać nie relacje między nim a następcą, a zamiar uzyskania świadczeń ubezpieczeniowych od podmiotu, który przyjął obowiązek ich wypłacania. Inne są też przyczyny i skutki związane z „rozwiązaniem” obu stosunków prawnych. W tych okolicznościach, na podstawie art. 31 §2 pkt l i 2 k.r. i o. Sąd Rejonowy zaliczył powyższe gospodarstwo do majątku wspólnego.

Jak wynikało z twierdzeń zainteresowanych (w tym uczestniczki A. G. (1)) małżonkowie G. nie pozostawali w ustroju rozdzielności majątkowej a swoje dochody czerpali z pracy zarobkowej oraz prowadzonego wspólnie gospodarstwa rolnego. Tym samym nabywane z powyższych dochodów składniki majątku, jako pochodzące ze środków stanowiących majątek wspólny, również wchodziły do tego majątku, a oświadczenia o nabyciu ich do majątku osobistego (odrębnego) stanowiły obejście prawa na tle unormowań z art. 31 – 34 k.r. i o. i jako takie nie były skuteczne. Dotyczyło to przede wszystkim nabycia praw do lokalu mieszkalnego, rzeczy ruchomych, pożytków ze sprzedażą nieruchomości czy odszkodowań za ich wywłaszczenie i przejęcie na rzecz Skarbu Państwa.

Przy ustalaniu składu majątku dorobkowego Sąd I instancji oparł się przede wszystkim na zeznaniach zainteresowanych, które były w większości były zgodne i spójne, a nadto dodatkowo uwiarygadniały je okoliczności wynikające z dokumentów, chociaż w części dokumentom należało przydać im inne znaczenie, niż to z nich wynikało.

W szczególności Sąd Rejonowy nie podzielił argumentacji uczestniczek w przedmiocie nabycia nieruchomości przy ul. (...). Zdaniem Sądu Rejonowego A. G. (1) nie musiała pożyczać od córki pieniędzy na zakup działki (na współwłasność), gdyż – jak przyznała i co wynika z okoliczności dotyczących sprzedaży działki S. M., posiadała ona w tym okresie oszczędności, pozwalające na sfinalizowanie zakupu. Nie była więc w trudnej sytuacji materialnej, uzasadniającej ubieganie się o pożyczkę od córki, czy darowiznę, zresztą takie okoliczności nie zostały udowodniono, a jedynie w ten sposób można było obalić domniemanie wynikające z przepisów regulujących zaliczenie składników majątku do poszczególnych mas majątkowych.

Wobec powyższego Sąd Rejonowy uznał, że wszelkie prawa majątkowe nabyte w tracie trwania małżeństwa A. G. (1) i spadkodawcy Z. G. weszły do ich majątku wspólnego. Dotyczyło to w szczególności gospodarstwa rolnego uzyskanego od rodziców uczestniczki, pożytków jakie stanowiły dochody z innych nieruchomości, na które był wydany akt własności, udziału w nieruchomości przy ul. (...), a także udziału we współwłasności samochodu osobowego. W konsekwencji Sąd podzielił stanowisko wnioskodawcy, rozstrzygając jak w pkt I postanowienia wstępnego.

Po analizie aktów notarialnych dotyczących regulacji stosunków majątkowych uczestniczki A. G. (2) i jej męża F. D., Sąd Rejonowy ustalił, że w trakcie zawierania przez nią umów w porozumieniu z rodzicami pozostawała ona w rozdzielności majątkowej z mężem, przez co nabywane przez nią rzeczy stanowiły jej majątek osobisty. Z tych przyczyn postępowanie dotyczące F. D. zostało umorzone, z powodu braku interesu prawnego.

Apelację od powyższego postanowienia wywiódł wnioskodawca J. G.. Skarżący zarzucił orzeczeniu wadliwe ustalenie składu masy majątkowej będącej przedmiotem sporu, poprzez pominięcie wierzytelności pobranej przez A. G. (1) z tytułu wywłaszczenia ze składnika stanowiącego w ½ części spadek po zmarłym, które to wywłaszczenie nastąpiło po śmierci spadkodawcy. Na tej podstawie domagał się zmiany zaskarżonego postanowienia poprzez uwzględnienie wierzytelności w kwocie 15.180 złotych w składzie majątku podlegającego podziałowi.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył co następuje:

Wywodów apelacji nie można było podzielić. Sąd Rejonowy w zaskarżonym postanowieniu wstępnym prawidłowo ustalił zakres majątku, który stał się przedmiotem spadkobrania z momentem otwarcia spadku. Ustalenia te Sąd Okręgowy podzielił i uznał za własne.

Prawidłowo bowiem Sąd Rejonowy zaliczył do majątku wspólnego uczestniczki A. G. (1) i spadkodawcy nieruchomość w S., oznaczoną w ewidencji gruntów nr nr (...), stanowiące przedmiot umowy 25 listopada 1978 r. o przekazaniu własności i posiadania gospodarstwa rolnego na rzecz uczestniczki. Mimo zamiarów stron umowy oraz ówczesnego oświadczenia spadkodawcy, gospodarstwo to weszło do majątku wspólnego małżonków. Sąd Okręgowy podzielił wywody prawne zaprezentowane w tym zakresie przez Sąd Rejonowy.

Trafne było również zaliczenie do powyższego majątku wspólnego odrębnej własności lokalu mieszkalnego nabytego w trakcie małżeństwa ze środków pochodzących z majątku wspólnego. Wprawdzie przyjmuje się, że czasie trwania ustawowej wspólności majątkowej dopuszczalne jest rozporządzenie przez małżonka przedmiotem wchodzącym w skład majątku wspólnego na rzecz majątku odrębnego drugiego małżonka (por. nadal aktualną uchwałę siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 10 kwietnia 1991 r., sygn. III CZP 76/90, publ. OSNC 1991 r., nr 10 – 12, poz. 117, LEX nr 3659, wyrok Sądu Najwyższego z 20 lutego 1996 r., sygn. I CRN 8/96, także powołane przez Sąd Rejonowy postanowienie Sądu Najwyższego z 2 marca 2012 r., sygn. II CSK 363/11, publ. LEX nr 1211142), jednak taka sytuacja nie miała miejsca w rozważanym stanie faktycznym.

Skoro małżonkowie przyjęli ustrój wspólności majątkowej (w tym wypadku ustawowy), to ze wszystkimi tego konsekwencjami. Dlatego o tym, co stanowi dorobek wspólny, rozstrzygają obowiązujące przepisy (art. 31 – 34¹ k.r. i o.), jeśli ich stosowanie nie zostało wyłączone umową majątkową małżeńską z art. 47 k.r. i o. Przynależenie do majątku wspólnego nabytego przedmiotu jest wynikiem samego działania ustawy. Nie można więc przypisywać decydującego znaczenia oświadczeniu małżonków stwierdzających, że dany przedmiot do takiego majątku nie należy, albo stwierdzeniu jednego z małżonków, że nabywa go tylko dla siebie lub tylko dla drugiego z nich; tym bardziej nie należy utożsamiać takiego oświadczenia z przeniesieniem na drugiego z małżonków uprawnień do danego przedmiotu, wynikających ze wspólności ustawowej, ani też bez dalszych przesłanek przyjmować tego oświadczenia jako innej czynności, jak np. darowanie współmałżonkowi funduszów przeznaczonych na pokrycie kosztów nabycia tego przedmiotu (por uzasadnienie uchwały siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 10 kwietnia 1991 r., sygn. III CZP 76/90, publ. OSNC 1991 r., nr 10 – 12, poz. 117, LEX nr 3659).

W akcie notarialnym z 4 września 2009 r. (rep. A nr (...)Kancelarii Notarialnej notariusz Z. G. w K.), z którego wynika, że A. G. (1) nabyła do majątku osobistego odrębną własność lokalu stanowiącego przedmiot umowy, brak jednak oświadczenia obojga małżonków, w tym obecnego podczas czynności Z. G. o przesunięciu środków przeznaczonych na zakup do majątku osobistego (wówczas odrębnego) A. G. (1). Małżonkowie ani wówczas, ani w późniejszym okresie nie złożyli żadnych oświadczeń w prawem przewidzianej formie (czyli aktu notarialnego) w kwestii przesunięcia powyższego składnika z majątku wspólnego do majątku osobistego uczestniczki.

Nie było zastrzeżeń co do zaliczenia do wspólności majątkowej małżeńskiej udziału w samochodzie osobowym marki T. (...) nabytym przez spadkodawcę i jego córkę, a zarejestrowanym na nazwisko spadkodawcy i A. G. (2). Zainteresowani nie kwestionowali, że A. G. (2) w części sfinansowała zakup pojazdu. Podobnie nie zostało zakwestionowane ustalenie, że na zakup nieruchomości w S., oznaczonej w ewidencji gruntów nr (...) były wyłożone po połowie środki ze wspólności majątkowej małżeńskiej A. G. (1) i spadkodawcy oraz ich córki A. G. (2).

Wbrew odmiennym sugestiom skarżącego, brak było podstaw do ustalenia, że w skład majątku będącego przedmiotem spadku wchodzi również wierzytelność w kwocie 15.180 złotych (plus 759 złotych) z tytułu odszkodowania pobranego przez A. G. (1) na mocy decyzji Wojewody (...) z 14 sierpnia 2012 r. nr (...)w związku z przejęciem na rzecz Skarbu Państwa nieruchomości oznaczonej jako działka o nr geodezyjnym (...)

Przypomnieć należy, iż spadek stanowi ogół majątkowych praw i obowiązków zmarłego (art. 922 §1 k.c.), skoro zaś otwiera się on z chwilą śmierci spadkodawcy (art. 924 k.c.), to według tej daty określa się stan spadku i według tego stanu nabywa spadkobierca spadek (art. 925 k.c.). Zmiany w stanie majątku spadkowego, funkcjonującego w obrocie od otwarcia spadku do momentu jego działu, podlegają w chwili działu stosownemu uwzględnieniu i ewentualnemu rozliczeniu, np. w razie sprzedaży przedmiotu spadkowego przez jednego lub wszystkich spadkobierców, utraty wartości rzeczy lub wzrostu tej wartości itp. Spadkobiercy bowiem – skoro do wspólności majątku spadkowego stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności ułamkowej (art. 1035 k.c.) – ponoszą skutki zmian w stanie spadku. Dlatego też w postępowaniu o dział spadku sąd, zgodnie z art. 686 k.p.c., rozstrzyga o wzajemnych roszczeniach spadkobierców z tytułu posiadania i używania przedmiotów spadkowych, pożytków i przychodów, poczynionych nakładów i spłaconych długów spadku (por. uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z 27 września 1974 r., sygn. III CZP 58/74, publ. OSNC 1975 r., nr 6, poz. 90; postanowienie Sądu Najwyższego z 15 kwietnia 1997 r., sygn. I CKU 30/97, publ. OSNC 1997 r., nr 10, poz. 149).

Trafne więc było zapatrywanie Sądu Rejonowego, iż połączony podział majątku wspólnego i dział spadku obejmuje jedynie te składniki majątku, które w chwili otwarcia spadku i ustania wspólności majątkowej wchodziły w skład powyższego majątku i które nadal znajdują się w masie podlegającej podziałowi, tj. istnieją w chwili dokonywania podziału. Mówiąc inaczej, rozliczeniu podlega całość stosunków majątkowych według stanu istniejącego w chwili otwarcia spadku i ustania wspólności; natomiast przedmiotem podziału pozostaje stan czynny masy majątkowej w czasie orzeczenia o podziale (por. uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z 19 maja 1989 r., sygn. III CZP 52/89, OSNC 1990 r., nr 4 – 5, poz. 60 i postanowienia Sądu Najwyższego z 7 kwietnia 1994 r., sygn. III CZP 41/94, publ. LEX nr 9107).

Według stanowiska wyrażonego w postanowieniu Sądu Najwyższego z 27 sierpnia 1979 r., III CRN 137/79 (publ. OSNCP z 1980 r., nr 1 – 2, poz. 33) o rozstrzygnięciach dotyczących dzielonego majątku decydują we wszystkich sprawach działowych, szeroko rozumianych (zniesienie współwłasności, dział spadku, podział majątku wspólnego małżonków), okoliczności istniejące w chwili podziału. Zmiany, jakie mogą nastąpić w stanie spadku (majątku wspólnego) - między otwarciem spadku (ustaniem wspólności majątkowej) a działem spadku (podziałem majątku wspólnego małżonków), podlegają stosownemu uwzględnieniu i rozliczeniu w toku postępowania działowego (art. 686 k.p.c., art. 567 §3 k.p.c. w zw. z art. 686 k.p.c.).

W świetle przepisu art. 684 k.p.c. obowiązkiem sądu spadku jest ustalenie z urzędu wartości i składu majątku ulegającego podziałowi, a w postępowaniu działowym sąd rozstrzyga także m.in. o wzajemnych roszczeniach pomiędzy współspadkobiercami z tytułu posiadania poszczególnych przedmiotów spadkowych, pobranych pożytków i innych przychodów, jak też poczynionych na spadek nakładów i spłaconych długów spadkowych (art. 686 k.p.c.).

A zatem kwestia związana z odszkodowaniem pobranym przez uczestniczkę A. G. (1) z tytułu wywłaszczenia nieruchomości (części działki nr (...)) nie dotyczy składu spadku, a rozliczeń między współspadkobiercami na podstawie art. 686 k.p.c.. Jak wynika ze stanowiska zaprezentowanego w uzasadnieniu postanowienia Sądu Najwyższego z 30 stycznia 1976 r., sygn. III CRN 374/75 (publ. OSNC z 1976 r., nr 11, poz. 253) okoliczność wywłaszczenia nieruchomości oraz wypłaty odszkodowania z tego tytułu nie stanowi przeszkody do rozliczenia uczestników postępowania o dział spadku.

Sąd Rejonowy trafnie nie zaliczył więc w skład majątku podlegającego podziałowi wierzytelności z tytułu odszkodowania pobranego przez A. G. (1) w związku z wywłaszczeniem po otwarciu spadku części nieruchomości zaliczonej do majątku wspólnego jej i zmarłego męża. Wierzytelność ta może natomiast zostać rozliczona jako roszczenie istniejące między współspadkobiercami.

Zwrócić też należy uwagę, że po wywłaszczeniu działki oznaczonej nr (...) (k. 90), pozostała w dziale działka nr (...). Sąd Rejonowy, mimo braku zmian we wpisie w księdze wieczystej nr (...), winien sprawdzić rzeczywisty stan prawny powyższej nieruchomości, związany z dokonanym wywłaszczeniem poprzez uzyskanie od zainteresowanych lub z urzędu wypisu lub przynajmniej informacji o treści decyzji Wojewody (...) z 6 grudnia 2011 r., nr (...) oraz wypisu z ewidencji gruntów dotyczącego podziału. Przedmiotem działu może być aktualnie tylko ta cześć działki nr (...), co do kutej prawo własności nie zostało spadkobiercom odjęte.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy oddalił apelację na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 §2 k.p.c..

POSTANOWIENIE

UZASADNIENIE