UZASADNIENIE

Powód (...) Sp. z o.o.w S.w pozwie skierowanym przeciwko M. B.domagał się uznania za bezskuteczną umowy sprzedaży lokalu mieszkalnego we W.przy ul. (...), dla którego Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Krzyków prowadzi księgę wieczystą nr (...), zawartej przed notariuszem M. G.(Rep. A Nr (...)) w dniu 14 sierpnia 2012 r. pomiędzy dłużnikiem K. B.jako sprzedającym a jego żoną M. B.. W uzasadnieniu wskazano w szczególności, że dłużnik zbywając lokal na rzecz żony stał się niewypłacalny, uniemożliwiając tym samym skuteczne przeprowadzenie egzekucji z jedynego wartościowego składnika jego majątku. Podkreślono, że pozwana jako osoba bliska wiedziała o sytuacji majątkowej męża, a zatem zostały spełnione przesłanki do uznania w/w umowy za bezskuteczną.

W odpowiedzi na pozew i w dalszych pismach procesowych (k. 54 i n., 127 i n.) pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości. Zarzuciła w szczególności, że jest osobą schorowaną i prawdziwą przyczyną sprzedaży zakupu w/w lokalu mieszkalnego od męża była jej choroba, a nie chęć pokrzywdzenia wierzyciela. Wskazała, że w wyniku spornej transakcji dłużnik otrzymał ekwiwalent pieniężny w kwocie 200.000 zł, z którego wierzyciel może się zaspokoić. Z ostrożności procesowej pozwana zakwestionowała także wysokość dochodzonego roszczenia i zgłosiła zarzut jego przedawnienia.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

Stronie powodowej - (...) Sp. z o.o. w S. przysługuje jako wierzycielowi w stosunku do dłużnika K. B. wierzytelność stwierdzona tytułem wykonawczym w postaci nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym z 24 kwietnia 2001 r., wydanego przez Sąd Rejonowym dla Wrocławia – Śródmieścia we Wrocławiu, sygn. I Nc 3/01, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności.

Na podstawie w/w tytułu wykonawczego przeciwko dłużnikowi K. B. prowadzone były postępowania egzekucyjne o sygn.: III KM 1206/01, II KM 2431/05, KM 2431/05 i KM 1272/12, skierowane przede wszystkim do świadczeń rentowych, które jak dotychczas okazały się bezskuteczne.

Według stanu na 17 grudnia 2013 r. wysokość zadłużenia K. B. wobec strony powodowej wynosiła 107.817,11 zł.

( Dowód: nakaz, postanowienie, umowa, k. 10-12, zawiadomienia, postanowienia, plan, pisma, wniosek, k. 13-25, raporty spłaty, k. 35-39, 131-134, zeznania świadka K. B., k. 154-156 )

W dniu 14 sierpnia 2012 r. K. B.jako sprzedający zawarł ze swoją żoną M. B.jako kupującą, przed notariuszem M. G.(Rep. A Nr (...)), umowę sprzedaży lokalu mieszkalnego położonego we W.przy ul. (...), dla którego Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Krzyków prowadzi księgę wieczystą nr (...). Strony ustaliły cenę sprzedaży lokalu mieszkalnego w wysokości 200.000 zł.

Lokal mieszkalny, który K. B. sprzedał pozwanej w dniu 14 sierpnia 2012 r., był wcześniej lokalem komunalnym i został przez dłużnika wykupiony od Gminy W. z bonifikatą z tytułu wieloletniego najmu tego lokalu mieszkalnego.

Środki pieniężne, które pozwana M. B. przeznaczyła na kupno lokalu mieszkalnego od swojego męża, pochodziły ze sprzedaży należącego do niej mieszkania, które także wcześniej wykupiła od Gminy W. z bonifikatą z tytułu wieloletniego najmu. Otrzymane od pozwanej środki pieniężne dłużnik przeznaczył na leczenie.

( Dowód: umowa, k. 26-28, 57-59; KW, k. 29-34; umowy, k. 68-79; opinie, k. 65-67, zeznania świadka K. B., k. 154-156; przesłuchanie pozwanej M. B., k. 155-156 )

Pozwana M. B., lat. 55, jest osobą schorowaną, cierpiącą na chorobę serca i naczyń krwionośnych w przebiegu miażdżycy, ma problemy z poruszaniem się. W związku z w/w chorobą powódka kilkukrotnie była hospitalizowana i pozostaje pod stałą kontrolą lekarza. W związku z powyższymi dolegliwościami pozwana M. B. obecnie stara się o przyznanie jej świadczeń rentowych z ZUS.

( Dowód: zaświadczenia, karty, k. 60-64; zeznania świadka K. B., k. 154-156; przesłuchanie pozwanej M. B., k. 155-156 )

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd zważył, co następuje.

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

Podstawę prawną roszczenia powoda stanowił przepis art. 527 § 1 k.c., zgodnie z którym gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć. Czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności ( art. 527 § 2 k.c.). Jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli uzyskała korzyść majątkową osoba będąca w bliskim z nim stosunku, domniemywa się, że osoba ta wiedziała, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli ( art. 527 § 2 k.c.).

Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego należało stwierdzić, że w rozpoznawanej sprawie spełnione zostały wszystkie ustawowe przesłanki dla uznania bezskuteczności czynności prawnej w postaci umowy sprzedaży z dnia 14 sierpnia 2012 r., zawartej przez pozwaną M. B.z dłużnikiem K. B., dokonanej z pokrzywdzeniem wierzyciela, tj. strony powodowej (...) Sp. z o.o.w S.. Z analizy dowodów w postaci nakazu zapłaty z dnia 24 kwietnia 2001 r. wydanego przez Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Śródmieścia, w sprawie o sygn. I Nc 3/01, postanowienia z dnia 30 września 2003 r. o sygn. akt I Co 4069/03, a także postanowień komorników sądowych załączonych do pozwu wynikało, że stronie powodowej przysługiwała wierzytelność względem dłużnika K. B.i od kilku lat – jak dotychczas w znacznej mierze bezskutecznie – próbowała ona ją odzyskać na drodze sądowych postępowań egzekucyjnych prowadzonych pod sygn.: III KM 1206/01, II KM 2431/05, KM 2431/05 i KM 1272/12. Z dowodu w postaci umowy sprzedaży lokalu mieszkalnego sporządzonej w formie aktu notarialnego przed notariuszem M. G.(Rep. A nr (...)), a także odpisu z księgi wieczystej nr (...)wynikało przy tym, że przed wszczęciem wobec dłużnika K. B.egzekucji z nieruchomości, dłużnik ten zbył należącą do niego nieruchomość lokalową. Nieruchomość tę dłużnik nabył zaś w styczniu 2012 r. w sytuacji gdy liczne toczące się przeciwko dłużnikowi postępowania egzekucyjne były w znacznym stopniu bezskuteczne. Na skutek wyzbycia się przez dłużnika lokalu mieszkalnego w dniu 14 sierpnia 2012 r. także egzekucja prowadzona przez komornika sądowego R. K.pod sygn. Km 1272/12 okazała się bezskuteczna i doszło do umorzenia tego postępowania egzekucyjnego. Wynikało z tego zatem, iż sporna sprzedaż lokalu nastąpiła z pokrzywdzeniem strony powodowej jako wierzyciela, albowiem na skutek tego dłużnik K. B.stał się niewypłacalny albo też stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem kwestionowanej czynności prawnej. Ponadto w sprawie bezspornym było, że nabywcą w/w lokalu mieszkalnego była żona dłużnika M. B., co z kolei rodziło domniemanie, którego pozwana nie zdołał obalić, że wiedziała ona, iż dłużnik – jej mąż działał ze świadomością pokrzywdzenia strony powodowej jako wierzyciela.

Rozstrzygając w sprawie Sąd nie uwzględnił także zgłoszonego przez pozwaną zarzutu przedawnienia. Wskazać należy, że w myśl art. 125 § 1 k.c. roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu przedawnia się z upływem lat dziesięciu. Ponadto zgodnie z art. 123 § 1 pkt 1 k.c. bieg przedawnienia przerywa się przez każda czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju. Po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo (art. 124 § 1 k.c.). Mając zatem na uwadze, że wierzytelność strony powodowej była stwierdzona prawomocnym nakazem zapłaty z 24 kwietnia 2001 r., a dotychczas w celu jej wyegzekwowania przeciwko dłużnikowi K. B. prowadzone były postępowania egzekucyjne o sygn.: III KM 1206/01, II KM 2431/05, KM 2431/05 i KM 1272/12, które skutecznie przerywały bieg przedawnienia i zaczynało ono swój 10-letni bieg od nowa, nie ulegało wątpliwości, że wierzytelność strony powodowej nie uległa dotychczas przedawnieniu. Niezależnie od powyższego Sąd miał na uwadze, że w sprawie o uznanie czynności prawnej dłużnika za bezskuteczną w stosunku do wierzyciela pozwany nie może skutecznie bronić się zarzutem upływu terminu przedawnienia. Środkiem obrony jest w takim wypadku powództwo o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności (por. wyrok SN z dnia 5 lutego 2009 r., I CSK 333/08, OSNC-ZD 2010/2/31) . Analogicznie należało ocenić podniesiony przez pozwaną zarzut odnośnie nieprawidłowej wysokości dochodzonego roszczenia. Jeżeli pozwana kwestionuje w części zasadność egzekwowanego roszczenia, właściwym środkiem obrony w takiej sytuacji jest powództwo o pozbawienie w tej części tytułu wykonawczego wykonalności (art. 840 § 1 k.p.c.). Sąd nie uwzględnił także argumentu pozwanej, że w wyniku spornej transakcji dłużnik otrzymał ekwiwalent pieniężny, z którego wierzyciel może w pełni się zaspokoić, a zatem kierowanie egzekucji do jej majątku jest bezcelowe. Jak wynikało z zeznań dłużnika K. B., a także przesłuchania pozwanej, otrzymane ze sprzedaży lokalu mieszkalnego środki pieniężne dłużnik przeznaczył na leczenie, albowiem także był osobą poważnie chorą i wymagającą kosztownego i długotrwałego leczenia. W związku z tym nie można było także w sprawie uznać, że pozwana skutecznie zwolniła się od obowiązku znoszenia egzekucji, poprzez wskazanie mienia dłużnika wystarczającego do zaspokojenia wierzyciela.

Z uwagi na wszystkie powyższe okoliczności, Sąd uwzględnił niniejsze powództwo, o czym orzekł jak w punkcie I wyroku.

Orzekając o kosztach procesu, Sąd zastosował tu przepis art. 102 k.p.c. i nie obciążył pozwanej obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz strony powodowej. Sąd miał bowiem na względzie, że pozew wniesiono przeciwko małżonce dłużnika, będącej osobą schorowaną, niemajętną, dla której lokal mieszkalny, z którego powódka zamierza zaspokoić swoją wierzytelność, zaspakajał jej potrzeby mieszkaniowe a zarazem był jedynym wartościowym składnikiem jej majątku. Ponadto koszty procesu obejmujące w szczególności opłatę sądową od pozwu w kwocie ponad 5.000 zł, koszty zastępstwa procesowego w kwocie 3.600 zł oraz koszty postępowania zabezpieczającego, należało uznać obiektywnie za wysokie. W związku z powyższym Sąd uznał, że z uwagi na sytuację zdrowotną, życiową i majątkową pozwanej, nie była ona w stanie uzyskać środków niezbędnych na pokrycie tych kosztów. Nadto Sąd miał na uwadze, że przeciwnikiem procesowym pozwanej była firma windykacyjna, egzekwująca ze świadczenia rentowego dłużnika od wielu lat wierzytelność, na którą w przeważającej mierze składają się odsetki w lichwiarskiej wysokości. Okoliczności sprawy pozwalały zatem w ocenie Sądu na przyjęcie, że w sprawie zachodzi przypadek szczególnie uzasadniony, w rozumieniu art. 102 k.p.c., uzasadniający zwolnienie pozwanej od obowiązku ponoszenia na rzecz strony przeciwnej kosztów procesu, obejmujących także koszty postępowania zabezpieczającego.

W punkcie III wyroku Sąd, na podstawie art. 113 ust. 1 a contrario ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, przyznał od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego we Wrocławiu na rzecz, przyznanego pozwanej z urzędu, adwokata należne mu według norm przepisanych wynagrodzenie. Mając bowiem a uwadze wynik procesu, brak było podstaw do obciążania tymi kosztami strony powodowej.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE