UZASADNIENIE

L. K. (1) wystąpiła o podział majątku wspólnego jej i byłego męża, D. K., podając, iż w jego skład wchodzą następujące składniki majątkowe: nakłady na nieruchomość stanowiącą własność uczestnika, wyposażenie nieruchomości, samochód osobowy T. i wnosząc o przyznanie ruchomości uczestnikowi z obowiązkiem spłaty. W uzasadnieniu wnioskodawczyni twierdziła, iż związek małżeński z uczestnikiem zawarła w dniu 8 kwietnia 1982 r., natomiast w dniu 4 października 1983 r. jej były mąż na podstawie umowy darowizny otrzymał od rodziców nieruchomość położoną w B. przy ul. (...), na której małżonkowie wybudowali i urządzili dom mieszkalny, w którym mieszkała do dnia 16 października 2006 r.

Uczestnik postępowania zakwestionował skład majątku wspólnego oraz jego wartość, lecz godził się na spłatę wnioskodawczyni w wysokości 15.000,00 zł. Uczestnik podniósł, że wszystkie materiały budowlane zostały kupione przez jego ojca, H. K. i darowane wyłącznie jemu, budowa domu była wykonana osobiście przez niego i jego ojca, a samochód osobowy marki T. został sprzedany jego matce za kwotę 10.000,00 zł.

W toku postępowania wnioskodawczyni i uczestnik uzgodnili wartość ruchomości: samochodu oraz wyposażenia domu mieszkalnego w wysokości po 10.000,00 zł.

Postanowieniem z dnia 5 marca 2014 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy dokonał podziału majątku wspólnego byłych małżonków, L. K. (1) i D. K., w ten sposób, że przyznał D. K. w całości prawo własności ruchomości stanowiących wyposażenie nieruchomości położonej w B. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Bydgoszczy prowadzi księgę wieczystą (...) - o łącznej wartości 5.000,00 zł (pkt I.); zasądził od D. K. na rzecz L. K. (1) kwotę 108.200,00 zł tytułem dopłaty do udziału w majątku wspólnym, płatną w terminie 2 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia (pkt II); przyznał adwokatowi, J. M. kwotę 443,00 zł tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu L. K. (1) (pkt III); przyznał adwokat E. J. kwotę 3.985,00 zł tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu L. K. (1) (pkt IV); przyznał adwokatowi, A. N. kwotę 2.214,00 zł tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu D. K. (pkt VI); cofnął uczestnikowi zwolnienie od kosztów sądowych i nakazał pobrać od D. K. na rzecz Skarbu Państwa- Sądu Rejonowego w Bydgoszczy kwotę 5.070,70 zł tytułem należnych kosztów sądowych (pkt VII) oraz nakazał ściągnąć z roszczenia zasądzonego na rzecz L. K. (1) kwotę 7.284,70 zł tytułem należnych kosztów sądowych (pkt VIII). Sąd I instancji ustalił następujący stan faktyczny: wnioskodawczyni i uczestnik postępowania zawarli związek małżeński w dniu 8 kwietnia 1982 roku, który został rozwiązany wyrokiem Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z dnia 20 stycznia 2009 roku. Wcześniej, wyrokiem z dnia 6 grudnia 2007 r., Sąd Rejonowy w Bydgoszczy ustanowił z dniem 20 lipca 2007 r. rozdzielność majątkową. W skład majątku wspólnego uczestników wchodziły - w dacie ustania wspólności majątkowej - ruchomości stanowiące wyposażenie nieruchomości stanowiącej majątek osobisty uczestnika, położonej w B. przy ul. (...) o łącznej wartości 10.000,00 zł oraz wierzytelność z tytułu rozporządzenia przez uczestnika prawem własności samochodu osobowego T., o zaakceptowanej przez uczestników wartości 10.000,00 zł. Z majątku wspólnego byłych małżonków na majątek osobisty uczestnika tj. prawa własności nieruchomości położonej w B. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Bydgoszczy prowadzi księgę wieczystą (...), zostały poniesione nakłady na budowę domu mieszkalnego w wysokości 196.400,00 zł. Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił na podstawie dowodów z dokumentów przeprowadzonych w przedmiotowej sprawie oraz w aktach sprawy Sądu Okręgowego w Bydgoszczy XC 918/07, których wiarygodności uczestnicy nie kwestionowali, a które nie budziły wątpliwości co do zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy. Podstawą ustalenia stanu faktycznego sprawy były również zeznania świadków: L. K. (2), A. K., M. K., K. W. oraz R. R.. Sąd uznał zeznania tych osób za wiarygodne albowiem pochodziły z własnych obserwacji świadków i były spójne z zebranym w sprawie materiałem dowodowym. Wartość nakładów z majątku wspólnego na majątek osobisty uczestnika Sąd określił na podstawie pisemnej opinii biegłego, R. G., z dnia 10 lipca 2012 r. uznając ją za fachową i rzetelną. Wskazał, iż biegły opracował opinię w sposób logiczny i wyczerpujący. Przesłuchanie wnioskodawczyni i uczestnika Sąd potraktował jako środek uzupełniający postępowanie dowodowe, lecz odmówił wiary uczestnikowi w części dotyczącej źródła pochodzenia środków pieniężnych oraz materiałów na budowę domu. Sąd I instancji zważył, iż majątek dorobkowy małżonków - po ustaniu wspólności majątkowej -może być podzielony w postępowaniu o podział majątku wspólnego na podstawie przepisu art. 46 kro. Ta norma nie reguluje samodzielnie kwestii podziału majątku wspólnego, odsyłając do przepisów o dziale spadku, a nadto -na podstawie przepisu art. 1035 k.c. - do przepisów o zniesieniu współwłasności w częściach ułamkowych. Takie podwójne odesłanie znalazło również wyraz w przepisach postępowania, a zatem na mocy przepisu art. 567 § 3 k.p.c. w sprawach o podział majątku wspólnego sąd stosuje przepisy o dziale spadku, a w zakresie w nich nie uregulowanym - na podstawie art. 688 k.p.c. -przepisy dotyczące zniesienia współwłasności. Na podstawie przepisów art. 684 w zw. z art. 567 § 3 k.p.c. Sąd ustalił skład majątku wspólnego według chwili ustania wspólności ustawowej oraz jego wartość według cen w chwili dokonywania podziału. W sprawie będącej przedmiotem postępowania Sąd Rejonowy uznał, iż w skład majątku wspólnego byłych małżonków wchodzą ruchomości stanowiące wyposażenie nieruchomości stanowiącej majątek osobisty uczestnika, a nadto wierzytelność z tytułu rozporządzenia przez uczestnika prawem własności samochodu osobowego marki T.. Wprawdzie w dacie ustania wspólności ustawowej w majątku wspólnym nie pozostawało prawo własności wymienionego pojazdu, gdyż został on sprzedany matce uczestnika na podstawie umowy z dnia 12 listopada 2004 r., tj. w trakcie trwania małżeństwa, jednakże Sąd przyjął, iż wnioskodawczyni przysługuje wierzytelność wobec uczestnika z tytułu rozporządzenia omawianym składnikiem majątkowym. Motywował to tym, że pojazd stanowił majątek wspólny, a zatem zbycie tegoż składnika winno przynieść dochód wchodzący do majątku dorobkowego, zgodnie z przepisem art. 31 § 2 pkt 2 kro. W ocenie Sądu Rejonowego rozporządzenie przez uczestnika rzeczą w inny sposób niż na rzecz majątku wspólnego lub na potrzeby rodziny uszczupliło majątek. Sąd wskazał, iż uczestnicy ustalili zgodnie wartość samochodu na kwotę 10.000,00 zł, a wartość ruchomości stanowiących wyposażenie domu mieszkalnego na 10.000,00 zł. Sąd I instancji powołując się na przepisy art. 210-221 k.c. w zw. z art. 1035 k.c. oraz art. 46 kro dokonał podziału majątku wspólnego byłych małżonków. Wskazał, że stanowisko uczestników co do podziału poszczególnych składników majątkowych było zgodne, dlatego w tym zakresie orzekł mając na uwadze wolę byłych małżonków. Zgodnie z przepisem art. 212 § 2 k.c. Sąd przyznał uczestnikowi prawo własności ruchomości stanowiących wyposażenie domu mieszkalnego. Sąd I instancji zważył, iż w postępowaniu o podział majątku wspólnego, na podstawie przepisu art. 45 § 1 kro, sąd dokonuje także rozliczeń w zakresie zwrotu wydatków i nakładów poczynionych z majątku wspólnego na majątek osobisty oraz poczynionych z majątku osobistego na majątek wspólny, a na podstawie przepisu art. 567§ 1 k.p.c. sąd rozstrzyga o tych roszczeniach również po ustaniu wspólności majątkowej oraz że w doktrynie prawa przyjmuje się, iż nakłady poczynione na rzecz są to koszty poczynione w związku z zachowaniem, utrzymaniem i ulepszeniem rzeczy, natomiast wydatki to koszty związane z jej nabyciem. Sąd Rejonowy uznał, iż z majątku wspólnego byłych małżonków na majątek osobisty uczestnika w postaci prawa własności nieruchomości położonej w B. przy ul. (...), zostały poniesione nakłady na budowę domu mieszkalnego w wysokości 196.400,00 zł., a zatem na rzecz wnioskodawczyni winna być rozliczona połowa tej kwoty, tj. 98.200,00 zł. Wskazał, że okoliczność poniesienia nakładów z majątku wspólnego na majątek osobisty uczestnika potwierdziła matka uczestnika świadek L. K. (2) zeznając, że w dacie darowizny była rozpoczęta budowa domu mieszkalnego, tj. były wylane fundamenty i postawione ściany do parteru, a darowizna nieruchomości na rzecz syna nastąpiła z powodu braku środków pieniężnych na dalszą budowę. Świadek zeznała, że budować dom miał dalej syn, a na ten cel musiał zaciągnąć kredyt. Fakty wskazywane przez świadka korespondują z treścią zaświadczenia banku z dnia 5 lipca 2011 r. z którego wynika, iż w 1984 r. małżonkowie zaciągnęli kredyt na budowę domu, który został spłacony w 1990 r. a nadto z faktami podanymi przez świadka, K. W., matkę wnioskodawczyni oraz samą wnioskodawczynię. Sąd za niewiarygodne uznał twierdzenie uczestnika, zgodnie z którym jego rodzice po dacie darowizny dalej prowadzili budowę, w tym kupowali materiały budowlane. Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, iż do rozliczenia na rzecz wnioskodawczyni pozostaje - tytułem nakładów z majątku wspólnego na majątek osobisty uczestnika - połowa kwoty 196.400,00 zł, tj. 98.200,00 zł, a nadto połowa wierzytelności z tytułu zbycia samochodu osobowego w wysokości 5.000,00 zł oraz połowa wartości ruchomości stanowiących wyposażenie domu mieszkalnego w wysokości 5.000,00 zł tj. łącznie 108.200,00 zł., którą Sąd zasądził od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni tytułem spłaty udziału w majątku wspólnym, płatną w terminie 2 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia. Sąd nie podzielił stanowiska uczestnika, zgodnie z którym wartość nakładów z majątku wspólnego na jego majątek osobisty wyniosła 190.200,00 zł, gdyż nie obejmowała bowiem materiałów budowlanych zgromadzonych przez rodziców uczestnika wedle stanu na dzień darowizny nieruchomości i darowanych wyłącznie jemu albowiem w ocenie Sądu omawiane rzeczy zostały darowane na rzecz obojga małżonków. Sąd I instancji zważył, że fakt zgromadzenia materiałów na terenie nieruchomości darowanej uczestnikowi nie stanowi wystarczającej podstawy do uznania, że zgodnym zamiarem rodziców uczestnika było darowanie materiałów wyłącznie synowi. Sąd wziął przy tym pod uwagę całokształt okoliczności sprawy, w szczególności zeznania świadka, L. K. (2), matki uczestnika, która potwierdziła, że pomagała obojgu małżonkom, w tym dała im 3.000,00 zł. Podkreślił także, iż z treści umowy darowizny z dnia 4 października 1983 r. wynika wyraźnie jej przedmiot – nieruchomość, a przedstawiony w umowie stan nieruchomości wskazywał budynek gospodarczy i nie zawierał zapisu dotyczącego ruchomości znajdujących się na jej terenie. Powyższe ustalenia dały Sądowi I instancji podstawę do uznania, że rzeczywistym zamiarem rodziców uczestnika było przekazanie materiałów budowlanych na zaspokojenie potrzeb całej rodziny syna, a zatem rzeczy te należało zaliczyć do majątku wspólnego. Sąd przyznał pełnomocnikom wnioskodawczyni ustanowionym z urzędu, adwokatowi,J. M.emu, wynagrodzenie w wysokości 443,00 zł oraz adwokat E. J. wynagrodzenie w wysokości 3.985,00 zł tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej na podstawie przepisów § 7 pkt 10 w zw. z § 19 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, obejmujące podatek VAT w wysokości 23%, uwzględniając rodzaj sprawy, stopień jej zawiłości oraz nakład pracy pełnomocnika. Wynagrodzenia wynikające z rozporządzenia w wysokości 4.428,00 zł. Sąd stosunkowo podzielił między pełnomocników, przyznając adwokatowi, J. M., kwotę odpowiadającą równowartości 10% tegoż wynagrodzenia, a pozostałej części - adwokat, E. J.. Ponadto Sąd przyznał pełnomocnikowi uczestnika ustanowionemu z urzędu adwokatowi A. N. wynagrodzenie w wysokości 2.214,00 zł tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej na podstawie przepisów § 7 pkt 10 w zw. z § 19 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, obejmujące podatek VAT w wysokości 23%, uwzględniając rodzaj sprawy, stopień jej zawiłości oraz nakład pracy pełnomocnika, mając w szczególności na uwadze, iż pełnomocnik został wyznaczony w końcowej fazie postępowania. Na podstawie przepisu art. 110 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd cofnął uczestnikowi zwolnienie od kosztów sądowych uznając, że okoliczności będące podstawą do zwolnienia nie istniały. Wskazał, że w toku postępowania okazało się, iż uczestnik uzyskiwał środki pieniężne tytułem czynszu najmu części nieruchomości stanowiącej jego własność, czego nie ujawnił we wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych. W takim stanie rzeczy Sąd uznał, że uczestnik, uzyskując dodatkowe dochody, miał realną możliwość zgromadzenia środków pieniężnych na cele toczącego się postępowania, tym bardziej, że od dnia ustania wspólności ustawowej winien liczyć się z ewentualnym obowiązkiem zaspokojenia roszczeń byłej małżonki. Sąd, na podstawie przepisu art. 113 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych postanowił ściągnąć z roszczenia zasądzonego na rzecz wnioskodawczym koszty sądowe w części ją obciążającej. O kosztach sądowych Sąd orzekł na podstawie przepisu art. 520 § 1 k.p.c., uznając, iż każdy z uczestników ponosi koszty sądowe związane ze swoim udziałem w sprawie. Koszty sądowe w niniejszej sprawie wyniosły 12.355,38 zł (opłata 1.000,00 zł, wydatki na opinię 4.713,38 zł, wynagrodzenie pełnomocników 6.642,00 zł), w związku z czym na wnioskodawczynię przypadają koszty w wysokości 7.284,70 zł (2.856,70 - połowa opłaty i wydatków na opinie + wynagrodzenie pełnomocników 4.428,00 zł.), a na uczestnika- 5.070,70 zł.( 2.856,70 -połowa opłaty i wydatków na opinie + wynagrodzenie pełnomocników 2.214,00 zł.).

Apelację od tego postanowienia wniósł uczestnik postępowania, który zaskarżył je w części tj. co do punktów 2, 6 i 7 zarzucając mu:

1. obrazę art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolną ocenę dowodów zebranych w sprawie, sprzeczną z zasadami logicznego rozumowania, polegającą na uznaniu przez sąd, iż uczestnik jest w stanie spłacić wnioskodawczynię z zasądzonej w błędnej wysokości kwoty w terminie dwóch miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia,

2. sprzeczność istotnych ustaleń faktycznych z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, polegającą na przyjęciu błędnej kwoty zasądzonej tytułem wyrównania wartości udziałów w majątku wspólnym,

3. obrazę przepisów prawa materialnego, tj. art. 212 § 3 k.c. poprzez jego błędną wykładnię i niezastosowanie,

4. naruszenie przepisów rozporządzenia z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. 2013.461 j.t), w szczególności § 7 ust. 1 pkt 10 i § 6 pkt 6 poprzez błędne wyliczenie przyznanych adwokatowi A. N. kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu

Powołując się na powyższe zarzuty wniósł:

1. o zmianę zaskarżonego orzeczenia w punkcie 2-gim poprzez zasądzenie od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni tytułem wyrównania wartości udziałów w majątku wspólnym kwoty odpowiednio pomniejszonej o wartość materiałów budowlanych zgromadzonych przez rodziców uczestnika wedle stanu na dzień darowania nieruchomości, darowanych wyłącznie uczestnikowi oraz zobowiązanie uczestnika do zapłaty kwoty 30.000,00 zł w terminie 2 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia, a pozostałej części w 12 równych ratach płatnych od 3 miesiąca od uprawomocnienia się postanowienia, w terminie do 10 dnia każdego miesiąca,

2. o zmianę zaskarżonego orzeczenia w punkcie 6-cim poprzez przyznanie adwokatowi A. N. tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej uczestnikowi z urzędu zgodnie z wnioskiem według załączonego spisu kosztów ewentualnie według norm przepisanych we właściwej kwocie powiększonej o należny podatek VAT,

3. o uchylenie punktu 7 zaskarżonego orzeczenia,

oraz o przyznanie od Skarbu Państwa na rzecz pełnomocnika uczestnika zwrotu kosztów pomocy prawnej udzielonej uczestnikowi z urzędu w I i II instancji według norm prawem przepisanych oświadczając, iż nie zostały one do tej pory uiszczone w całości lub w części,

Zażalenie od tego postanowienia złożyła wnioskodawczyni, która zaskarżyła punkty IV i VIII postanowienia.

Zaskarżonemu postanowieniu zarzuciła:

a) naruszenie prawa materialnego tj. art. 113 ust 4 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych poprzez jego nie zastosowanie w sytuacji, gdy sytuacja majątkowa, zarobkowa i życiowa wnioskodawczyni kwalifikuje do uznania, że jest to „szczególnie uzasadnione” w myśl tego przepisu ,

b) naruszenie § 3, § 4, § 6 pkt 6 w zw. z § 19 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej z urzędu( Dz. U. nr 163 poz. 1348 ze zm.) poprzez zasądzenie stawki wynoszącej połowę stawki minimalnej określonej przepisami w/w rozporządzenia poprzez zasądzenie na rzecz adwokat E. J. kwoty poniżej stawki minimalnej określonej w rozporządzeniem

W oparciu o powyższe wniosła:

1. o zmianę punktu IV poprzez zasądzenie na rzecz adwokat E. J. kwoty 5.400,00 zł powiększonej o podatek Vat tj. 6.642,00 zł tytułem nieopłaconej pomocy prawnej z urzędu L. K. (1)

2. o zmianę o zmianę pkt VIII poprzez obciążenie kosztami przypadającymi na wnioskodawczynię Skarbu Państwa

Wnioskodawczyni wniosła o oddalenie apelacji uczestnika postępowania, a uczestnik postępowania kwestię zażalenia pozostawił do uznania sądu Pełnomocnicy zainteresowanych wnieśli o przyznanie im wynagrodzenia za pomoc prawną udzieloną uczestnikom postępowania w postępowaniu apelacyjnym oświadczając, że koszty tej pomocy nie zostały przez uczestników w żadnym stopniu zapłacone.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie wnioskodawczyni oraz apelacja uczestnika postępowania w części dotyczącej kosztów postępowania są uzasadnione. W pozostałej części apelacja uczestnika jest bezzasadna.

Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił stan faktyczny, nie przekraczając przy tym granic swobodnej oceny dowodów oprócz ustalenia, iż rodzice uczestnika darowali obojgu zainteresowanym materiały zgromadzone w celu budowy domu.

Należy zauważyć, że zgodnie z treścią art. 233 § 1 k.p.c. sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Jeżeli z określonego materiału dowodowego Sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie materiału dowodowego dawały się wysnuć wnioski odmienne. Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wyprowadzanych wnioskach z zebranych dowodów lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych, to przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona (wyrok Sądu Najwyższego z 27 września 2002 roku II CKN 817/00 LEX nr 56906). Podnosząc zarzut naruszenia granic swobodnej oceny dowodów, skarżąca powinna zatem wykazać, że sąd dokonując oceny materiału dowodowego uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, to bowiem jedynie może być przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Nie jest natomiast wystarczające przekonanie strony o innej niż przyjął sąd wadze poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie niż dokonana przez Sądu (Sąd Najwyższy w orzeczeniach z 10 kwietnia 2000 roku, V Ckni 17/00, „Wokanda" 200/7/10 oraz z 5 sierpnia 1999 roku, II UKN 76/99, OSNAPiUS 2000/19/732). Sąd Okręgowy te poglądy w pełni podziela. Sąd Okręgowy nie podzielił jedynie ustaleń Sądu I instancji, iż rodzice uczestnika postępowania darowali materiały, które znajdowały się na placu budowy obojgu małżonkom. Jest to twierdzenie sprzeczne z zasadami doświadczenia życiowego. Skoro rodzice uczestnika darowali tylko jemu nieruchomość z rozpoczętą budową domu, to brak jest uzasadnienia dla twierdzenia, że materiały zgromadzone na placu budowy darowali obojgu małżonkom. Tej oceny nie zmienia okoliczność, iż materiałów nie wymieniono w umowie darowizny nieruchomości, gdyż w zasadzie takie rozporządzenia nie są wymieniane w umowach zawieranych w formie akty notarialnego. Dlatego stan faktyczny ustalony przez Sąd I instancji (oprócz kwestii materiałów zgromadzonych przez rodziców uczestnika) Sąd Okręgowy uznał jako własny.

Z drugiej strony Sąd uznał, że uczestnik postępowania nie wykazał wysokości tych nakładów. Rachunki, które przedłożył pochodzą z różnych lat, w tym z okresu, gdy zainteresowani kontynuowali budowę domu za pieniądze pożyczone z banku. Zeznania świadków, uczestnika i przedłożone przez niego rachunki, w połączeniu z opinią biegłego R. G., nie pozwalają na ustalenie, jaka jest aktualnie wartość nakładów poniesionych z majątku osobistego uczestnika na budowę domu. Dlatego Sąd Okręgowy uznał apelację w tej części za bezzasadną.

Bezzasadna była też apelacja w części dotyczącej rozłożenia zasądzonej spłaty na raty. W myśl przepisu art. 212 § 2 k.c., który ma zastosowanie w sprawach o podział majątku wspólnego, w razie zasądzenia spłaty sąd określa sposób i termin ich zapłaty oraz wysokość i termin uiszczenia odsetek. W razie wniosku uczestnika o rozłożenie spłaty na raty, uczestnik winien wykazać, że nie jest w stanie uiścić spłaty bezpośrednio po uprawomocnieniu orzeczenia, a jest w stanie je uiścić w określonych ratach. Uczestnik temu obowiązkowi nie sprostał. Z jego oświadczenia złożonego na rozprawie apelacyjnej wynika, że poza przedmiotową nieruchomością nie ma innego majątku, a jego dochody z pracy dorywczej wynoszą 500,00 zł miesięcznie. Podał także, iż jest w stanie pożyczyć kwotę 30.000,00 zł, lecz nie wskazał, od kogo i na jakich warunkach. Dlatego Sąd Okręgowy uznał, że uczestnik nie wykazał, aby Sąd Rejonowy wydając zaskarżone orzeczenie naruszył przepis art. 212 § 2 k.c.

Zasadna natomiast jest apelacja w części dotyczącej kosztów procesu. Sąd Rejonowy cofnął uczestnikowi zwolnienie od kosztów sądowych twierdząc, że okoliczności będące podstawą do zwolnienia nie istniały, gdyż uczestnik wynajmował część pomieszczeń w budynku znajdującym się na przedmiotowej nieruchomości, a z uzyskiwanych dochodów mógł zaoszczędzić potrzebna kwotę. Sąd Okręgowy podziela stanowisko Sądu Rejonowego, że zasadą jest ponoszenie przez uczestników kosztów postępowania, lecz w przypadku apelującego nie można pomijać okoliczność, że jest on zobowiązany do uiszczenia znacznej spłaty. W tej sytuacji, zdaniem Sądu Okręgowego, nie ma on zdolności do zapłaty jakichkolwiek kosztów sądowych. Także obniżenie wynagrodzenia pełnomocnika z urzędu z uwagi na okres, w którym został pełnomocnikiem uczestnika nie znajduje oparcia w żadnym przepisie.

Zasadne było także zażalenie wnioskodawczyni. Sąd Rejonowy nakazując ściągnąć z zasądzonej na jej rzecz spłaty połowę kosztów sądowych naruszył przepis art. 113 ust 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity: Dz. u. z 2010 r. nr 90, poz. 594 ze zm.). Zasądzona na rzecz wnioskodawczyni spłata jest nominalnie wysoka, lecz winna być w pierwszej kolejności przeznaczona na zaspokojenie jej potrzeb mieszkaniowych. W ocenie Sądu Okręgowego powyższa spłata z trudem wystarczy na kupno niewielkiego lokalu mieszkalnego. W tej sytuacji ściągnięcie ze spłaty połowy kosztów sądowych mogłoby pozbawić wnioskodawczynię możliwości nabycia mieszkania. Ta okoliczność, w ocenie Sądu Okręgowego, uzasadnia nieobciążanie jej kosztami sądowymi. Zasadny był także zarzut naruszenia przepisów § 3, § 4, § 6 pkt 6 w zw. z § 19 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej z urzędu( Dz. U. nr 163 poz. 1348 ze zm.). Żaden przepis nie uzasadnia obniżenia wysokości pełnomocnika z urzędu od stadium sprawy, w którym został ustanowiony. W przypadku pełnomocnika wnioskodawczyni rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego w tym zakresie było tym bardziej bezzasadne, gdyż adwokat E. J. reprezentowała wnioskodawczynię praktycznie w całym postępowaniu. Jednakże wniosek o podwyższenie wynagrodzenia nie był uzasadniony, gdyż sprawa nie należała do szczególnie skomplikowanych.

Dlatego Sąd Okręgowy na podstawie przepisów art. 386 § 1 k.p.c., 397 § 2 k.p.c. i art. 13 § 2 k.p.c. zmienił zaskarżone postanowienie w punktach IV i V w ten sposób, że przyznał pełnomocnikom zainteresowanych wynagrodzenia w wysokości po 4.428,00 zł oraz uchylił punkty VII I VIII tego postanowienia. Na podstawie przepisu art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. apelację uczestnika postępowania w pozostałej części, jako bezzasadną, Sąd Okręgowy oddalił. Sąd na podstawie przepisów § 6 pkt 6 w zw. z § 7 pkt 10, § 13 ust. 1 pkt 1 i § 19 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej z urzędu( Dz. U. nr 163 poz. 1348 ze zm.) przyznał pełnomocnikom zainteresowanych wynagrodzenia za nieopłaconą pomoc prawną świadczoną im w postępowaniu apelacyjnym w wysokości stawki minimalnej powiększonej o podatek VAT tj. po 2.214,00 zł

POSTANOWIENIE

UZASADNIENIE