UZASADNIENIE

Powód J. S. wniósł o orzeczenie nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym, że pozwany L. G. ma zapłacić powodowi kwotę 120 000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty. W przypadku skierowania sprawy do rozpoznania w trybie zwykłym lub w wypadku wniesienia przez pozwanego w terminie zarzutów, wnosił o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 120 000 zł wraz ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Wniósł również o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego kosztów procesu.

Uzasadniając żądanie powód twierdził, że pozwany jako zabezpieczenie zapłaty z tytułu dostarczenia mu oraz jego żonie przez powoda rzeczy ruchomych wystawił na rzecz powoda weksel własny. Wobec niezapłacenia przez pozwanego należności powoda wynikających z tego tytułu powód wezwał pozwanego do wykupienia weksla w terminie siedmiu dni od dnia otrzymania przez niego wezwania. Pozwany nie zapłacił dochodzonej kwoty.

W dniu 18 marca 2014 roku Sąd Okręgowy we Włocławku wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, w którym orzekł zgodnie z żądaniem.

Pozwany w terminie wniósł zarzuty. Domagał się uchylenia nakazu zapłaty i oddalenia powództwa w całości. Podniósł zarzut zawarcia umowy pożyczki dla pozoru oraz zarzut „wadliwości oświadczeń stron”, co powoduje jej bezwzględną nieważność, nie powstało po stronie powoda ważne zobowiązanie z weksla, weksel nie został wypełniony zgodnie z umową rzeczywistą stroną, co powoduje bezzasadność żądania.

W odpowiedzi na zarzuty powód wniósł o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz kwoty 120 000 zł z ustawowymi odsetkami od 4 marca 2014 roku do dnia zapłaty oraz rozstrzygnięcie o kosztach procesu, w tym kosztach zastępstwa procesowego zgodnie z normami. Zaprzeczył twierdzeniom pozwanego. Wskazał również, że w pozwie pierwsze zdanie uzasadnienia stanowi omyłkę pisarską, która wynika z faktu, że powód pisał pozew wzorując się na innym pozwie i nie dokonał korekty. Tłumaczył, że działał bez fachowego pełnomocnika.

W piśmie z dnia 23 czerwca 2014 roku pozwany zgłosił kolejny zarzut - nie przedstawienia mu weksla do zapłaty.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 3 lipca 2012 r. w L. L. G. i J. S. zawarli umowę pożyczki. L. G. pożyczył od J. S. kwotę 120 000 zł, kwotę pożyczki przyjął i potwierdził odbiór całej kwoty w gotówce. Strony ustaliły, że L. G. zwróci przyjętą kwotę do dnia 30 grudnia 2012 roku. Umowę podpisali własnoręcznie pożyczkodawca i pożyczkobiorca. Jako zabezpieczenie umowy pożyczki L. G. wystawił weksel własny „bez protestu”, którym zobowiązał się zapłacić J. S. kwotę 120 000 zł w dniu 30 grudnia 2012 roku. Szablon umowy i weksel wypełnił pozwany.

J. S. wezwał L. G. do zapłaty kwoty 120 000 zł w terminie siedmiu dni od daty otrzymania wezwania. Wezwanie zostało sporządzone 15 kwietnia 2013 roku i doręczone J. S. w dniu 17 kwietnia 2013 roku.

(dowód umowa pożyczki karta 5, weksel karta 4, wezwanie karta 6, dowód odbioru karta 7, dowód nadania karta 8, zeznania świadka J. S., protokół elektroniczny rozprawy z 1 września 2014 roku, adnotacja 00:32:51, przesłuchanie powoda, protokół elektroniczny z 15 grudnia 2014 roku, adnotacje 00:14:27 - 00 :25:54)

Świadkiem spisania umowy pożyczki był wspólnik powoda R. J.. Doszło do tego w biurze firmy prowadzonej przez powoda i świadka. W czasie sporządzania umowy świadek siedział obok, przy swoim biurku. Widział później, tego samego dnia, umowę. Świadek widział również jaka pozwany odbiera pieniądze.

R. J. nie zgodził się na pożyczenie takiej kwoty pozwanemu. Pożyczki udzielił powód z własnych pieniędzy. Pozwany tłumaczył powodowi i R. J., że za pieniądze chce zakupić samochód osobowy.

(dowód: zeznania R. J., protokół elektroniczny z dnia 1 września 2014 roku, adnotacje 00:07:53 - 00:19:20, przesłuchanie powoda, protokół elektroniczny z 15 grudnia 2014 roku, adnotacje 00 :14:27 - 00 :25:54)

Strony są przedsiębiorcami. Pozwany prowadzi działalność gospodarczą polegającą na handlu detalicznym odzieży używanej. Powód natomiast jest wspólnikiem sp. j. działającej pod firmą Zakład Handlowy (...) z siedzibą w L.. Głównym przedmiotem działalności tej firmy jest sprzedaż hurtowa odzieży i obuwia używanego. Strony współpracowały od wielu lat, pozwany nabywał towary od spółki, której wspólnikiem jest powód.

(niesporne, dowód: wypis z (...), karta 27, wypis z KRS, karta 28 i następne, faktury, karty 31- 36)

17 lutego 2012 roku powód sporządził pozew przeciwko T. W., w którym domagał się orzeczenia nakazem zapłaty, że pozwany ma zapłacić mu kwotę 96 160 zł z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty. Treści uzasadnienia pozwu w tamtej sprawie jest identyczna z treścią uzasadnienia w sprawie niniejszej. Na przykład zdanie pierwsze brzmi identycznie „Pozwany, jako zabezpieczenie zapłaty z tytułu dostarczenia mu oraz jego żonie przez powoda rzeczy ruchomych, wystawił na rzecz powoda weksel własny”.

Pozwany nie prowadzi działalności gospodarczej wspólnie z żoną. Świadek T. W. prowadził działalność gospodarczą, działalność gospodarczą prowadziła również jego żona, w zakresie sprzedaży detalicznej artykułów używanych, pod firmą (...). Weksel na podstawie którego później powód domagał się zapłaty został wystawiony z inicjatywy T. W.. Miał on problemy z płatnościami wobec firmy powoda, chciał w ten sposób utrzymać kontakty handlowe. Do chwili obecnej nie zapłacił długu.

Nakaz zapłaty wydany w sprawie z powództwa J. S. przeciwko T. W. o zapłatę, sygnatura akt Sądu Okręgowego we Włocławku I Nc 37/12, uprawomocnił się bez zaskarżenia.

( dowód: uzasadnienie pozwu, karta 3 w aktach I Nc 37/12 Sądu Okręgowego we Włocławku, weksel karta 4 w tych aktach, uzasadnienie pozwu w sprawie, karta 3, wydruk (...), k. 91, zeznania R. J., protokół elektroniczny z dnia 1 września 2014 roku, adnotacje:00:21:13 – 00:23:43, zeznania świadka T. W., protokół elektroniczny z dnia 15 grudnia 2014 roku, adnotacje 00:06:38 - 00:12:01, przesłuchanie powoda, protokół elektroniczny z 15 grudnia 2014 roku, adnotacje 00 :14:27 - 00 :25:54, nakaz zapłaty karta 17 w aktach Sądu Okręgowego we Włocławku sygnatura I Nc 37/ 12)

Powód J. S. składał zeznania o wysokości osiągniętego dochodu. W roku 2007 powód osiągnął przychód w wysokości 1 298 533 zł, koszty uzyskania przychodów wynosiły 1 171 676 zł, a dochód powoda wyniósł 126 856 złotych. W roku 2008 osiągnął przychód w wysokości 1 221 239 zł, koszty uzyskania przychodu wynosiły 1 009 989 zł a dochód 211 250 zł. W roku 2009 kwoty te wynosiły odpowiednio 1 063 140 zł, 1 022 309 zł i 40 830 zł. W roku 2010 były to kwoty: 727 650 zł, 638 241 zł i 89 408 zł. W roku 2011 kwoty te wynosiły 962 369 zł, 913 404 zł i 48 965 zł. W roku 2012 powód osiągnął przychód w kwocie 702 079 zł, koszty jego uzyskania wyniosły 675 022 zł a dochód powoda wyniósł 27 057 zł.

( dowód: zeznania podatkowe karta 76)

Powód dysponuje dwoma paszportami. Z wpisów w tych paszportach nie wynika, aby w dacie sporządzenia umowy przebywał za granicą. Z wpisów dotyczących przekroczenia granic wynika, że opuszczał Polskę w maju 2011 roku, w maju i listopadzie 2013 roku oraz w marcu i we wrześniu 2014 roku. W paszporcie widnieją wiza egipska i kenijska z datą „luty 2012 roku”.

(dowód z dokumentu, protokół elektroniczny rozprawy z 13 października 2014 roku, adnotacja 00:08:59)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie.

W pierwszym etapie postępowania nakazowego (wydanie nakazu zapłaty) załączenie do pozwu prawidłowo pod względem formalnym wypełnionego weksla oznacza, że żądanie jest udowodnione, bowiem weksel jako papier wartościowy jest wyłącznym i wystarczającym dowodem istnienia wierzytelności (por. P. Machnikowski, Glosa do wyroku SN z 24.10.2000r., V CKN 136/00 – OSP 2002/3 s. 136). Dlatego też Sąd wydał nakaz zapłaty, na podstawie dołączonego do pozwu weksla, wypełnionego w sposób prawidłowy i niebudzącego wątpliwości co do jego prawdziwości (art. 485 § 2 k.p.c.).

Strony nie kwestionują, że wypełniony został weksel, na podstawie którego pozwany powinien zapłacić powodowi w dniu 30 grudnia 2012 roku kwotę 120 000 zł. Był to weksel własny zupełny, który został wypełniony przez L. G. w dniu zawarcia umowy – 3 lipca 2012 roku.

Weksel własny może stanowić zabezpieczenie umowy. Wprawdzie w praktyce najczęściej jako weksle gwarancyjne występują weksle wystawiane in blanco, ale zacieśnienie kategorii weksli gwarancyjnych do weksli wystawianych in blanco nie ma podstaw. Inaczej niż zdecydowana większość umów zobowiązujących, czynności prawne, z których wynikają zobowiązania wekslowe, nie określają celu wynikającego z nich przysporzenia. Na cel ten wskazuje dopiero zawarta wyraźnie lub w sposób dorozumiany umowa leżąca u podstaw zaciągnięcia zobowiązania wekslowego, czyli umowa kreująca tzw. stosunek podstawowy (kauzalny) dla tego zobowiązania. Powszechnie przyjmuje się, że strony danego zobowiązania wekslowego mogą porozumieć się wyraźnie bądź w sposób dorozumiany, że wręczony posiadaczowi weksel własny lub trasowany, zupełny albo in blanco, ma służyć jedynie zabezpieczeniu określonego roszczenia posiadacza wobec dłużnika wekslowego, wobec czego - zgodnie z treścią tego porozumienia – posiadacz przed powstaniem i wymagalnością zabezpieczonego roszczenia nie może dochodzić od osoby, która zaciągnęła zobowiązanie wekslowe, zapłaty weksla ani przenieść weksla na inną osobę, gdy zaś nie dojdzie do powstania zabezpieczonego roszczenia lub gdy ono wygaśnie, powinien weksel zwrócić. Ponieważ czynności prawne będące źródłem zobowiązań wekslowych są w prawie polskim ujmowane jako czynności prawne abstrakcyjne, tj. jako czynności prawne, których ważność nie zależy od istnienia lub prawidłowości stosunku podstawowego, określone w porozumieniu przesłanki warunkujące posłużenie się wekslem gwarancyjnym nie mają wpływu na istnienie zobowiązania wekslowego objętego treścią weksla gwarancyjnego. W razie jednak dochodzenia przez posiadacza weksla zapłaty sumy wekslowej niezgodnie z porozumieniem co do gwarancyjnego charakteru weksla, dłużnik wekslowy będący kontrahentem posiadacza może, powołując się na tę okoliczność, skutecznie odmówić zapłaty (por. m. in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 września 2004 r., IV CK 712/03, OSNC 2005, nr 7-8, poz. 143).

W niniejszej sprawie powód przedstawił weksel własny wypełniony prawidłowo w całości przez pozwanego, z którego wynika obowiązek zapłaty przez niego kwoty 120 000 złotych 30 grudnia 2012 roku. Jak wynika z treści weksla pozwany zobowiązał się zapłacić za weksel własny bez protestu. Klauzula "bez protestu" zwalnia posiadacza weksla od protestu z powodu nieprzyjęcia lub niezapłacenia i jego kosztów. W takim przypadku dowód niezachowania terminu przedstawienia ciąży na tym, kto się na tę okoliczność powołuje wobec posiadacza. Jeżeli zarzut taki nie zostanie udowodniony, nie może odnieść skutku (wyrok SN z dnia 18 marca 1963 r., I CR 200/62, OSN 1964, nr 2, poz. 40). Jednakże prawo wekslowe nie przewiduje, aby na wekslu z klauzulą „bez protestu” lub w odrębnym dokumencie został potwierdzony przez akceptanta, wystawcę weksla własnego lub domicyliata fakt przedstawienia im w terminie weksla do zapłaty lub do przyjęcia. Należy zatem uznać, iż posiadacz weksla nie musi uzyskać dowodu okazania tym osobom weksla. Z drugiej strony z art. 38 ustawy z 1936 r. Prawo wekslowe wynika tylko, że posiadacz weksla, płatnego w oznaczonym dniu albo w pewien czas po dacie lub po okazaniu, powinien przedstawić go do zapłaty bądź w pierwszym dniu, w którym można wymagać zapłaty, bądź w jednym z dwóch następnych dni powszednich. Jednak przepis ten nie formułuje konsekwencji prawnych, wynikających z nie przedstawienia weksla do zapłaty. Dotyczy to podobnie art. 46 ustawy z 1936 r. Prawo wekslowe. Wobec powyższego nie przedstawienie weksla do zapłaty nie powoduje wygaśnięcie zobowiązania wekslowego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2010 r. V CSK 288/09).

Wprawdzie powód nie przedstawił w formie pisemnej porozumienia wekslowego i takie porozumienie w takiej formie nie zostało sporządzone, jednak jak wynika z jego zeznań oraz z treści weksla został on sporządzony jako gwarancyjny, na wypadek niezapłacenia przez pozwanego kwoty pożyczki w terminie.

Zarzutem istotnym dla rozstrzygnięcia był zarzut pozorności umowy w związku z którą (co nie było sporne pomiędzy stronami) wystawiony został weksel.

Co do zasady umowa pożyczki może przybrać dowolną formę. Oznacza to, że obie strony mogą uzgodnić treść umowy ustnie, jak i pisemnie. W przypadku umowy pożyczki ograniczenie daje jednak art. 720 § 2 k.c., zgodnie z którym, jeżeli wartość pożyczki przekracza 500 zł, powinna być ona stwierdzona pismem. Forma pisemna dla umowy pożyczki została zastrzeżona jedynie dla celów dowodowych (art. 74 k.c.). Powód przedstawił umowę w formie pisemnej. Udowodnił również zeznaniami świadka oraz treścią tej umowy, że kwota określona w umowie, to jest 120 000 zł, została wręczona pozwanemu. W umowie określono termin zwrotu pożyczki, od której to daty pozwany pozostaje w zwłoce.

Ciężar wykazania, że umowa zawarta została jedynie dla pozoru obciążał w sprawie pozwanego. Pozwany nie udowodnił faktów, z których wywodził dla siebie korzystne skutki prawne (art. 6 k.c.). Zgodnie z art. 83 § 1 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Jeżeli oświadczenie takie zostało złożone dla ukrycia innej czynności prawnej, ważność oświadczenia ocenia się według właściwości tej czynności.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadków i powodowi. Zeznania te były konsekwentne, spójne i potwierdzone dokumentami. Zeznania pozwanego, który twierdził, że strony zawarły, ale innej treści umowę, nie zostały potwierdzone jakimkolwiek innym dowodem. Nie potwierdziły tego zeznania świadka T. W., dowód z dokumentu w postaci paszportów powoda ani też dowody zmierzające do wykazania, że powód w dacie udzielenia pożyczki nie posiadał wystarczających środków finansowych.

Za gołosłowne i niczym niewykazane należy uznać twierdzenia pozwanego, że zawarta przez strony umowa miała cel gospodarczy. Strony przez wiele lat prowadziły działalność gospodarczą, powód i jego wspólnik dostarczali pozwanemu używaną odzież a pozwany płacił natychmiast gotówką lub terminy płatności były odroczone na krótkie okresy. W dacie zawarcia umowy pozwany nie miał żadnych długów wobec powoda. Nie było też problemów z dostawą towaru pozwanemu. Brak było jakichkolwiek przesłanek do zawierania tego typu umowy, o której mówi pozwany, to jest zabezpieczenia wekslem przyszłych dostaw towaru na kwotę 120 000 zł. Jak wynika z dołączonych przez pozwanego faktur płacił za dostarczane towary kwoty po kilka tysięcy złotych. Gdyby nawet istniała konieczność (przy założeniu braku dobrej dotychczas współpracy kontrahentów) zabezpieczania dostaw i płatności, kwota na którą wystawiony powinien był być weksel mogłaby określać wartość jednej lub dwóch dostaw. Takie zabezpieczenie byłoby wystarczające dla kontrahentów chcących kontynuować współpracę. Pozwany nie wykazał też w żaden sposób, że powód zamierzał wstrzymać dostawy towaru dla niego w przypadku odmowy podpisania weksla. Pozwany zamierzał wykazać, że również inni kontrahenci powoda zostali w podobny sposób zobowiązani. Jednak dowód prowadzony w tym kierunku, zeznań świadka T. W., wykazał zupełnie odmienne okoliczności.

Sąd pominął dowód z zeznań świadków dla wykazania jakości towaru dostarczonego przez powoda pozwanemu, jako nieistotnego dla rozstrzygnięcia sprawy. Dowód taki mógłby być przedstawiony dla wykazania przyczyn zaprzestania współpracy, co nie miało znaczenia. Bez znaczenia dla rozstrzygnięcia były również dowody wykazujące, że pozwany nabył samochód B. już w 2010. Udzielający pożyczki nie muszą mieć świadomości prawdziwego celu, na który kwota pożyczka miała być wykorzystana.

Zdaniem sądu powód dysponował kwotą 120 000 zł. jak wynika z dołączonych zeznań PIT jego działalność gospodarcza wykazuje bardzo duże obroty. Jest osobą majętną, o czym świadczą częste wyjazdy zagraniczne, w tym do Stanów zjednoczonych Ameryki północnej czy do Kenii.

Odsetki należą się powodowi na podstawie artykuł 481 k.c. od terminu zwrotu pożyczki określonego w umowie, jednak Sąd związany jest treścią żądania pozwu oraz odpowiedzią na zarzuty.

Wobec powyższego Sąd nakaz zapłaty z dnia 18 marca 2014 roku wydany w sprawie I Nc 17/14 w postępowaniu nakazowym utrzymał w mocy w całości, na podstawie artykułu 496 k.p.c. O kosztach postępowania w sprawie orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. Po wydaniu nakazu zapłaty do sprawy przystąpił w charakterze pełnomocnika adwokat W. W., wobec powyższego koszty poniesione przez powoda powiększyły się o koszty zastępstwa adwokackiego określone zgodnie z normami na podstawie wartości przedmiotu sporu oraz o opłatę od pełnomocnictwa.

Przewodniczący:	SSO Andrzej Witka-Jeżewski
Protokolant:	st. sekr. sądowy Renata Kowalska

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE