UZASADNIENIE

wyroku z dnia 25 czerwca 2013r.

Decyzją z dnia 26 października 2010r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w J. odmówił wnioskodawczyni A. T. prawa do renty
z tytułu niezdolności do pracy w trybie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2009r., Nr 153, poz 1227 ze zm.).

Powołując ogólnie w podstawie prawnej decyzji przepisy w/w ustawy, organ rentowy stwierdził, że brak jest podstaw do wypłaty renty z tytułu niezdolności do pracy, jako że komisja lekarska ZUS w orzeczeniu z dnia 15 października 2010r. orzekła, iż wnioskodawczyni nie jest niezdolna do pracy i dlatego renta jej nie przysługuje.

Wnioskodawczyni A. T. odwołała się od decyzji ZUS do Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Rzeszowie.

W odwołaniu wnioskodawczyni wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji
i przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, zarzucając organowi rentowemu błędną ocenę stanu jej zdrowia. Podniosła, że decyzja organu rentowego jest dla niej krzywdząca i niezgodna ze stanem faktycznym, wskazując przy tym na liczne dolegliwości natury reumatologicznej i ortopedycznej. Dodatkowo wnioskodawczyni podnosiła, że pozostaje w leczeniu w związku ze schorzeniami oskrzeli i napadami duszności z powodu astmy oskrzelowej, a także w leczeniu specjalistycznym z uwagi na nerwicę posterydową.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w J. wniósł o oddalenie żądania wnioskodawczyni, z tego samego względu, jaki powołany został w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Jednocześnie pozwany organ rentowy podniósł, że decyzją z dnia 6 września 2010r. odmówiono wnioskodawczyni przyznania prawa do renty w związku z chorobą zawodową i ta decyzja jest prawomocna.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Rzeszowie, po rozpoznaniu odwołania wnioskodawczyni, wyrokiem z dnia 25 listopada 2011r., (sygn. akt IV U 2160/10) odwołanie oddalił.

Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd Okręgowy ustalił, że wnioskodawczyni A. T., ur. (...), w dniu 10 sierpnia 2010r. złożyła wniosek o ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Została wówczas poddana badaniu przez lekarza orzecznika ZUS, który stwierdził, że stan zdrowia wnioskodawczyni nie powoduje niezdolności do pracy. To orzeczenie zostało wydane po opinii specjalistycznej lekarza konsultanta organu rentowego specjalisty z zakresu ortopedii i traumatologii.

Ostatecznie komisja lekarska ZUS w dniu 15 października 2010r. podtrzymała stanowisko lekarza orzecznika ZUS.

Powyższe orzeczenie skutkowało zaś wydaniem przez organ rentowy w dniu 26 października 2010r. – zaskarżonej w niniejszym postępowaniu – decyzji odmawiającej A. T. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Przeprowadzony w postępowaniu sądowym dowód z opinii biegłych lekarzy sądowych z zakresu reumatologii, chorób płuc oraz ortopedii i traumatologii – mający na celu weryfikację dotychczasowej oceny stanu zdrowia odwołującej
z postępowania administracyjnego – pozwolił z kolei Sądowi Okręgowemu
w Rzeszowie na poczynienie w sprawie zasadniczego ustalenia o zdolności wnioskodawczyni do pracy.

Jak podkreślił Sąd Okręgowy – opierając się w zupełności na opinii w/w biegłych (uznając tym samym dowód ten za w pełni miarodajny, przy podkreśleniu fachowości i zupełności opinii) – choć u wnioskodawczyni występują: zespół przeciążeniowy o charakterze entezopatii rejonu kłykci kości ramiennej prawej, stan po usunięciu torbieli zatoki, astma oskrzelowa, chondromalacja rzepek obu kolan wstępnie zaawansowanej, to jednak rozmiar tych schorzeń – ich aktualny stopień zaawansowania – nie powodują choćby częściowej niezdolności do pracy odwołującej. W szczególności biegli stwierdzili, że prezentowane obecnie dolegliwości mają w znacznym stopniu charakter subiektywny oraz, że towarzyszy im widoczna agrawacja objawów z zachowaniami demonstracyjnymi.

Wnioskodawczyni zgłosiła zarzuty do opinii i wniosła o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego specjalisty z zakresu otolaryngologii.

Biegli z zakresu otolaryngologii i chorób płuc rozpoznali u badanej przewlekły nieżyt nosa i zatok przynosowych, stan po usunięciu torbieli lewej zatoki szczękowej, astmę oskrzelową przewlekłą kontrolowaną i stwierdzili, że stan zdrowia odwołującej nie powoduje niezdolności do pracy.

Wnioskodawczyni nie pogodziła się z opiniami biegłych podnosząc, że z powodu ciężkiej astmy oskrzelowej pozostaje w stałym leczeniu. Zarzuty, które wnioskodawczyni złożyła do treści opinii biegłych lekarzy sądowych Sąd uznał za subiektywne.

W świetle zaś powyższego ustalenia Sąd Okręgowy w Rzeszowie uznał odwołanie A. T. za nieuzasadnione, a zaskarżoną decyzję ZUS za trafną
i odpowiadającą prawu, tj. art. 57 ustawy emerytalno-rentowej, z uwagi na brak wystąpienia u wnioskodawczyni przesłanki warunkującej nabycie prawa do dochodzonego przez nią świadczenia.

W podstawie prawnej wyroku oprócz wyżej wskazanego przepisu prawa materialnego powołany też został art. 477¹⁴ § 1 k.p.c.

Wyrok Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Tarnobrzegu z dnia 25 listopada 2011r. zaskarżony został przez A. T..

W apelacji wnioskodawczyni wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez przyznanie prawa do renty. Zarzuciła w sposób ogólny naruszenie prawa materialnego i przepisów postępowania sądowego, określając zaskarżony wyrok jako krzywdzący.

W uzasadnieniu wniesionego środka odwoławczego skarżąca naprowadzała, że przeprowadzone przez biegłych badania lekarskie nie były wnikliwe, a jej argumenty nie zostały przez Sąd rozpatrzone. Wniosła o przeprowadzenie dowodu
z opinii Akademii Medycznej w L. lub innej placówki medycznej celem ustalenia, czy w dacie orzekania przez organ rentowy po stronie odwołującej występowały przesłanki warunkujące przyznanie prawa do renty.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie rozpoznając apelację wnioskodawczyni A. T. zważył, co następuje:

Apelacja jest nieuzasadniona i jako taka podlega oddaleniu.

Wyrok bowiem Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w Rzeszowie z dnia 25 listopada 2011r. jest – w ocenie tut. Sądu – wyrokiem trafnym i odpowiadającym prawu.

Sąd Okręgowy, poddał kontroli orzeczenie lekarza orzecznika i komisji lekarskiej ZUS, przeprowadzając dowód z opinii biegłych lekarzy sądowych, którzy na podstawie analizy dokumentacji medycznej oraz wyników badania przedmiotowego przyjęli, że wnioskodawczyni jest zdolna do pracy.

W ocenie biegłych odwołująca z istniejącymi schorzeniami może wykonywać pracę.

Przypomnieć w tym miejscu należy, iż w sprawach o świadczenia rentowe,
w celu ustalenia stanu zdrowia osoby odwołującej się pod kątem zasadności przesłanki warunkującej nabycie prawa do renty, jaką jest niezdolność do pracy
w rozumieniu art. 12 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach
z FUS, daty powstania tej niezdolności oraz jej charakteru, koniecznym jest przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego lekarza lub zespołu biegłych. Jest oczywistym bowiem, że ocena niezdolności do pracy wymaga wiadomości specjalnych, których sąd orzekający nie posiada. Opinia zaś biegłego (czy biegłych) musi spełniać określone kryteria, stanowiące w efekcie o pełnej miarodajności tego dowodu, bliżej o nich w bogatym orzecznictwie Sądu Najwyższego (tu między innymi w orzeczeniach z dnia 19 grudnia 1990 r. I PR 148/90 OSP 1991 nr 11-12, poz. 300 z 14 września 1995 r. II URN 31/95 OSNAP 1996 r., nr 7, poz. 103, czy z dnia 7 listopada 2000r. I CKN 1170/98- OSNC 2001/4/64).

Istotą sporu w niniejszej sprawie było ustalenie, czy stan zdrowia wnioskodawczyni A. T. uzasadniał przyjęcie, iż jest ona co najmniej częściowo niezdolna do pracy, czy też jest on tego rodzaju, że nie powoduje niezdolności do pracy - jak orzekł lekarz orzecznik.

W sporach dotyczących oceny stanu zdrowia, w których ustaleń faktycznych dokonuje się na podstawie dowodów wymagających wiedzy medycznej, a więc wiadomości specjalnych, zasadniczym dowodem w postępowaniu sądowym jest dowód z opinii biegłego lekarza lub zespołu biegłych, mających na celu ustalenie stanu zdrowia odwołującego pod kątem występowania przesłanki warunkującej nabycie prawa do świadczenia, jaką w rozpoznawanej sprawie była niezdolność do pracy wnioskodawcy na poziomie, co najmniej częściowej niezdolności (tj. utraty w znacznym stopniu zdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji).

Sąd I instancji celem ustalenia stanu zdrowia A. T. oraz zweryfikowania orzeczeń, które poprzedziły wydanie zaskarżonej decyzji ZUS, przeprowadził dowód z opinii biegłych sądowych z zakresu reumatologii, chorób płuc oraz ortopedii i traumatologii , a także z zakresu otolaryngologii i chorób płuc – którzy w wydanych opiniach stwierdzili u skarżącej schorzenia, które nie powodują
u odwołującej niezdolności do pracy.

Wnioskodawczyni na rozprawie apelacyjnej w dniu 19 kwietnia 2012r. przedłożyła dodatkową dokumentację lekarską. Dla ustalenia stopnia i charakteru niezdolności do pracy wnioskodawczyni- tutejszy Sąd uznał konieczność uzupełnienia w trybie art. 382 k.p.c. postępowania dowodowego w sprawie przez przeprowadzenie dodatkowo dowodu z opinii biegłych lekarzy specjalistów z zakresu pulmonologii, laryngologii i ortopedii na okoliczność przesądzenia czy wnioskodawczyni jest chociażby częściowo niezdolną do pracy.

W opinii z dnia 4 lipca 2012r. biegły lekarz sądowy z zakresu chirurgii urazowej i ortopedii, na podstawie wywiadu chorobowego, badania przedmiotowego oraz po analizie dokumentacji medycznej i akt sprawy, rozpoznał u wnioskodawczyni entezopatię obu nadkłykci kości ramieniowych, chonodromalację rzepek obu kolan
w okresie początkowym i uznał, że badana nie jest niezdolna do pracy z powodów ortopedycznych.

Biegły sądowy z zakresu otolaryngologii w swej opinii wskazał, że
w wyniku analizy materiału dowodowego i badania otolaryngologicznego stwierdza u A. T. przewlekły nieżyt nosa i zatok przynosowych, a stwierdzone schorzenia wymagają systematycznej kontroli i leczenia otolaryngologicznego lecz nie powodują niezdolności do pracy. Końcowo podkreślił , że zgadza się z opinią biegłego otolaryngologa z dnia 17 października 2011r. i orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS.

Z kolei biegła sądowa z zakresu pulmonologii w opinii z dnia 3 września 2012r. rozpoznała u badanej astmę oskrzelową przewlekłą dobrze kontrolowaną i uznała, że A. T. jest zdolna do wykonywania normalnych obowiązków pracowniczych, ponieważ funkcjonowanie układu oddechowego jest prawidłowe.

W wyniku przedłożenia dokumentacji lekarskiej na rozprawie w dniu 19 kwietnia 2012r. tut. Sąd postanowił zlecić wykonanie opinii biegłemu pulmonologowi z listy Sądu Okręgowego w Przemyślu na okoliczność przebadania odwołującej
i wypowiedzenia się , czy wnioskodawczyni jest chociażby częściowo niezdolna do pracy, przy uwzględnieniu dokumentacji medycznej dotychczas zgromadzonej w sprawie.

W dniu 16 stycznia 2013r. biegły z zakresu chorób wewnętrznych, chorób płuc przeprowadził badanie wnioskodawczyni i rozpoznał astmę oskrzelową przewlekle kontrolowaną i uznał, że A. T. jest zdolna do pracy. W uzasadnieniu opinii wskazał, że przebieg schorzenia wymaga okresowej intensyfikacji stosowanej farmakoterapii z równoczesną okresową niezdolnością do pracy wymagająca zwolnienia lekarskiego.

Wnioskodawczyni nie pogodziła się z tak wydana opinią i wniosła zarzuty do opinii biegłych, podobnie jak jej pełnomocnik i dodatkowo przedłożyła zaświadczenie lekarskie z 20 czerwca 2013r. wnosząc o dopuszczenie dowodu z opinii uzupełniającej biegłego sądowego z zakresu chirurgii urazowej i ortopedii oraz przeprowadzenie dowodu z opinii dalszych biegłych.

Sąd oddalił powyższy wniosek, albowiem okoliczności, na które były powołane zostały dostatecznie wyjaśnione w przeprowadzonym postępowaniu dowodowym.

W ocenie Sądu Apelacyjnego wydane w sprawie opinie biegłych sądowych są w pełni wiarygodnym materiałem dowodowym. Wydane zostały w oparciu
o dokumentację leczenia wnioskodawczyni i własne badania, jak również zgodnie ze specjalistyczną wiedzą medyczną biegłych i potwierdzają zdolność wnioskodawczyni do wykonywania pracy.

Przechodząc obecnie do oceny powyższych opinii, stwierdzić należy, że są one jasne i rzetelne, zgodne z orzeczeniem komisji lekarskiej ZUS, a biegli w sposób wyczerpujący odpowiedzieli na pytania tut. Sądu zawarte w zleceniu.

Opinie powołanych w sprawie biegłych lekarzy sądowych spełniają wszelkie kryteria uznania za w pełni wartościowy środek dowodowy i mogą stanowić podstawę do czynienia prawidłowych ustaleń faktycznych.

Dysponując wynikami w/w opinii, ocenionych według kryteriów art. 12 ustawy
z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Sąd Apelacyjny podzielił ocenę Sądu Okręgowego, iż wnioskodawczyni nie spełnia warunków do ustalenia prawa do renty. Ocena całkowitej bądź częściowej niezdolności do pracy, w zakresie dotyczącym naruszenia sprawności organizmu i wynikających, stąd ograniczeń możliwości wykonywania pracy, wymaga z reguły wiadomości specjalnych.

Przy ocenie niezdolności do pracy w myśl art. 12 w/w ustawy o tej niezdolności nie przesądza wyłącznie ocena medyczna stwierdzająca występowanie określonych jednostek chorobowych i ich wpływ na funkcjonowanie organizmu człowieka, tylko decydujące znaczenie ma ocena prawna dokonana w oparciu
o okoliczności natury medycznej i okoliczności innej natury, w tym zwłaszcza poziom kwalifikacji ubezpieczonego, możliwości zarobkowania w zakresie tych kwalifikacji, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne (art. 12 ust. 1 i 3 oraz art. 13 ust. 1 ustawy z 1998 r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku z art. 278 § 1 k.p.c. - por. wyrok S.N. z dnia 13 października 2009 r., sygn. II UK 106/09).

Stwierdzenie niezdolności do pracy uzależnione jest od stopnia naruszenia sprawności organizmu uniemożliwiającego podjęcie, czy też kontynuowanie zatrudnienia.

W przypadku A. T. problem niezdolności do pracy został
w dotychczasowym postępowaniu należycie wyjaśniony.

Za uznaniem miarodajności omawianego dowodu osobowego z opinii biegłych przemawiał także fakt wyjątkowej jednomyślności w zakresie oceny stanu zdrowia skarżącej przez wszystkich opiniujących w sprawie lekarzy, w tym i lekarzy orzeczników ZUS. Dość bowiem powiedzieć, że w toku całego postępowania
o zdolności do pracy A. T. wypowiadało się aż 9 lekarzy biegłych sądowych, nie wliczając w tę liczbę lekarza konsultanta, lekarza orzecznika i lekarzy z komisji lekarskiej ZUS z postępowania administracyjnego.

W końcu zauważyć wypadnie, że zarzuty wnioskodawczyni zgłoszone do treści opinii lekarskich mają jedynie charakter subiektywnego przekonania skarżącej o jej niezdolności do pracy. Argument zaś, że w jej wieku będzie trudno znaleźć odpowiednią pracę nie może wpłynąć na końcowy wynik sprawy bowiem nie jest to materialno-prawna przesłanka warunkująca nabycie prawa do dochodzonego świadczenia.

Wszystko to razem prowadzić więc musi do podzielenia w postępowaniu odwoławczym ustalenia Sądu Okręgowego w Rzeszowie o zdolności A. T. do pracy.

Z tych wszystkich więc wyżej naprowadzonych względów i na podstawie
art. 385 k.p.c. orzeczono jak w sentencji.

Sąd przyznał od Skarbu Państwa na rzecz adwokata z urzędu P. K. kwotę 147,60 zł tytułem wynagrodzenia nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w postępowaniu apelacyjnym (pkt II wyroku), stosownie do § 19 w zw. z §13 ust. 1 pkt 2 i § 20 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2002r. Nr 163, poz. 1348 ze zm.).

	Przewodniczący:	SSA Alicja Podczaska
	Sędziowie:	SSA Barbara Gonera SSA Roman Skrzypek (spr.)
		SSA Barbara Gonera SSA Roman Skrzypek (spr.)
	Protokolant	sekr. sądowy Anna Kuźniar

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE