UZASADNIENIE

G. P. występując na drogę sądową przeciwko Skarbowi Państwa - Sądowi Rejonowemu w Toruniu wniosła o zasądzenie kwoty 20.360,81 złotych brutto wraz z ustawowymi odsetkami:

- od kwoty 3.305,25 złotych za okres od dnia 1 stycznia 2012 roku do dnia zapłaty

- od kwoty 7.330,28 złotych za okres od dnia 1 stycznia 2013 roku do dnia zapłaty

- od kwoty 9.725,28 złotych za okres od dnia 1 stycznia 2014 roku do dnia zapłaty.

Na drogę sądową przeciwko Skarbowi Państwa – Sądowi Rejonowemu w Toruniu wystąpiła również R. M. (1). Powódka wniosła o zasądzenie kwoty 23.101,47 złotych brutto wraz z ustawowymi odsetkami w stosunku rocznym od kwot:

- 4.504,54 złotych za okres od dnia 1 stycznia 2012 roku do dnia zapłaty

- 7.664,36 złotych za okres od dnia 1 stycznia 2013 roku do dnia zapłaty

- 10.932,57 złotych za okres od dnia 1 stycznia 2014 roku do dnia zapłaty.

Sprawy powódek połączone zostały do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia.

Uzasadnienia wywiedzionych przez G. P. i R. M. (1) żądań były tożsame i sprowadzały się w pierwszej kolejności do wskazania na zatrudnienie u pozwanego na stanowisku kuratora sądowego.

W dalszej kolejności powódki wskazały na unormowana prawne kreujące ich prawo do wynagrodzenia za pracę oraz jego wysokość. W tym też kontekście powódki przekonywały o prawnym obowiązku corocznego waloryzowania kwoty bazowej, stanowiącej podstawę obliczenia ich wynagrodzenia, średniorocznym wskaźnikiem wzrostu wynagrodzeń, ustalanym na mocy odrębnych przepisów. Taki mechanizm uznały bowiem za analogiczny porównując zasady ustalania wynagrodzenia grupy zawodowej sędziów sądów powszechnych.

Odwołując się do unormowań prawnych powódki uznały tym samym za niezgodne z prawem rozwiązania prawne, które skutkowały brakiem waloryzacji otrzymywanych wynagrodzeń za pracę. Powódki dowodziły bowiem, że w publikowanych corocznie ustawach budżetowych ustalane są wskaźniki wzrostu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej, które bezwzględnie powinny korespondować z prognozowanym średniorocznym wskaźnikiem wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych na konkretny rok, jak i z poziomem inflacji z roku poprzedniego.

Odnosząc się do wysokości sformułowanych roszczeń powódki wskazywały, że stanowi je kwota pieniężna, o jaką w ich ocenie powinny zostać podwyższone wynagrodzenia w latach 2011, 2012 i 2013. Rozwiązania prawne skutkujące brakiem wzrostu wynagrodzenia za pracę oceniły przy tym powódki za sprzeczne z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Uznawały bowiem, że we wskazanym okresie wskaźniki wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych osiągnęły znaczne wartości, przez co siła nabywcza pieniądza uległa obniżeniu. Uwzględniając brak podwyżek wynagrodzenia, doprowadziło do w ocenie pracowników do rzeczywistego spadku wartości świadczeń wypłacanego przez pozwanego. Na skutek niekonstytucyjnych regulacji budżetowych jego wartość relatywnie uległa zmniejszeniu. W tym też kontekście powódki odwoływały się do rodzaju realizowanych przez nie obowiązków zawodowych, przekonując o coraz większym ich zakresie bez korelacji z wysokością wynagrodzenia.

Strona pozwana w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa. Nie kwestionując okoliczności faktycznych i unormowań prawnych prezentowanych przez powódki dowodził pracodawca, że zasadniczy wpływ na wysokość wynagrodzeń pracowników sądów w spornym okresie miały uchwalane regulacje budżetowe, które wprowadzały mechanizm tzw. zamrożenia płac i innych świadczeń w jednostkach sektora publicznego. Strona pozwana przytoczyła zresztą precyzyjne unormowania prawne, które rzutowały na brak zmiany wartości wynagrodzeń pracowników w grupie zawodowej kuratorów sądowych. Pozwany akcentował przy tym, że prezentowany mechanizm nie dotyczył jedynie tej grupy. Stanowił bowiem konsekwencję działań mających na celu utrzymanie stabilności finansów publicznych. W tym stanie rzeczy brak było podstaw do przeprowadzenia waloryzacji wynagrodzenia powódek w spornym okresie.

Wskazując na zawisłe przed Trybunałem Konstytucyjnym postępowanie dotyczące ustalenia zgodności z Konsytuacją RP ustaw budżetowych dotyczących waloryzacji wynagrodzeń, pozwany sugerował możliwość zawieszenia postępowania na zgodny wniosek stron (art. 178 k.p.c.). Powódki nie wyraziły jednak zgody na wskazane rozwiązanie procesowe.

Sąd Rejonowy we Włocławku IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 5 grudnia 2014 roku w sprawie o sygn. akt (...) oddalił powództwo (pkt I sentencji); kosztami sądowymi, od uiszczenia których z mocy prawa zwolnione były powódki obciążył Skarb Państwa – Sąd Rejonowy we Włocławku (pkt II sentencji).

W pisemnych motywach orzeczenia Sąd Rejonowy we Włocławku IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wskazał na następujące ustalenia faktyczne:

G. P. jest pracownikiem Sądu Rejonowego w Toruniu, realizującym od dnia 15 września 2007 roku obowiązki kuratora sądowego w Zespole (...).

W roku 2010 powódka uzyskała wynagrodzenie zasadnicze w kwocie 57.114,72 złotych brutto, w roku 2011 - 59.138,46 złotych brutto, w roku 2012 70,643,82 złotych brutto, a w roku 2013 – 65.209,68 złotych brutto.

R. M. (1) jest pracownikiem Sądu Rejonowego w Toruniu, realizującym od dnia 1 kwietnia 1991 roku obowiązki kuratora sądowego w Zespole (...).

W roku 2010 powódka uzyskała wynagrodzenie zasadnicze w kwocie 70.614,97 złotych brutto, w roku 2011 – 79.437,79 złotych brutto, w roku 2012 – 73.304,64 złotych brutto, a w roku 2013 – 73.304,64 złotych.

Podstawę ustalenia wysokości wynagrodzenia powódek we wskazanym okresie stanowiła kwota bazowa wynosząca 1.873,84 złotych.

Sąd Rejonowy wskazał dalej w pisemnym uzasadnieni swego orzeczenia, iż stan faktyczny ustalony w przedmiotowej sprawie należy uznać w istocie za bezsporny. Nie były bowiem kwestionowane zasadnicze dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności dotyczące zasad obliczania wysokości wynagrodzenia przysługującego powódkom oraz jego wysokości. Z kolei wysokość wynagrodzenia otrzymywanego przez powódki w spornym okresie, jak również jego składniki w sposób czytelny wynikają z przedłożonych przez pracodawcę list płac.

Sąd pominął dowód z przesłuchania stron. Intencją powódek wnioskujących o przeprowadzenie takiego dowodu było wykazanie, że ich wynagrodzenie zasadnicze w okresie objętym żądaniem pozwu nie ulegało korektom na skutek zastosowania mechanizmu waloryzacyjnego. Okoliczność powyższa wynika jednak z dość czytelnych unormowań prawnych, które nie podlegają dowodzeniu (art. 227 k.p.c.) Ponadto prezentowaną okoliczność trudno upatrywać jako sporną między stronami. Nie godząc się na obowiązujące rozwiązania prawne powódki wystąpiły przecież przeciwko pracodawcy na drogę sądową.

Inna rzecz, że dowód z przesłuchania stron ma charakter subsydiarny w tym sensie, że może zostać dopuszczony w sytuacji niewyjaśnienia poprzez inne środki dowodowe faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy.

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwalał na rozstrzygnięcie procesu, które warunkowane było jedynie przesądzeniem powstałych w jej realiach faktycznych zagadnień prawnych. Z tej przyczyny sąd oddalił jako nieprzydatny w rozumieniu art. 227 k.p.c. wniosek dowodowy dotyczący dowodu z opinii biegłego z zakresu księgowości. Podobną ocenę wyraził sąd odnośnie dowodu z akt osobowych powódek. Przedmiot niniejszego postępowania dotyczył jedynie kwestii wysokości wynagrodzenia za pracę powódek, które przedstawione zostało w dokumentacji płacowej. Tym samym dokumentację personalną trudno kreować jako mającą znaczenie dla rozstrzygnięcia procesu.

W pisemnych motywach orzeczenia Sąd Rejonowy we Włocławku IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, w oparciu o ustalony w postępowaniu stan faktyczny, wskazał na następujące rozważania:

Rozpoznanie przedmiotowej sprawy i rozstrzygnięcie wyartykułowanego w niej sporu wymagało poruszenia szeregu zagadnień wskazanych w uzasadnieniu żądania pozwu. Obszerna argumentacja powódek sprowadzała się do wskazania z jednej strony na unormowania prawne kreujące obowiązek corocznej waloryzacji ich wynagrodzeń. Z drugiej jednak strony, a więc bez zachowania konsekwencji, powódki przekonywały, że brak rozwiązań prawnych stwarzających mechanizm waloryzacyjny uznać należy za niezgodny z przepisami prawa, w tym unormowaniami rangi konstytucyjnej.

Zasadnicze rozważania prawne rozpoczęto od prezentacji unormowań prawnych dotyczących zasad wynagradzania kuratorów sądowych.

Stosownie do treści art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 roku o kuratorach sądowych (Dz.U. 2014 poz. 795 tekst jednolity) wynagrodzenie zasadnicze kuratorów zawodowych na równorzędnych stopniach służbowych jest równe i stanowi odpowiednio do rangi stopnia służbowego wielokrotność kwoty bazowej, której wysokość określa ustawa budżetowa. W kontekście argumentacji powódek znaczenia nabiera unormowanie ust. 1b tego przepisu, zgodnie z którym kwota bazowa, począwszy od 2004 roku, jest waloryzowana corocznie średniorocznym wskaźnikiem wzrostu wynagrodzeń ustalanym na podstawie przepisów o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej. Szczegółowe zasady wynagradzania kuratorów zawodowych, w tym mnożniki ich wynagrodzenia zasadniczego oraz przyznawane dodatki ustawodawca określił w akcie wykonawczym jaki stanowi rozporządzenie Rady Ministrów z dnia z dnia 23 grudnia 2002 roku w sprawie wynagrodzeń kuratorów zawodowych i aplikantów kuratorskich (Dz. U. z dnia 31 grudnia 2002 r.). Przepis § 2 powołanego rozporządzenia wskazuje przy tym, że kwota bazowa ustalana jest na podstawie przepisów o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej. Przepis ten odsyła do ustawy z dnia 23 grudnia 1999 roku o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw, która w art. 9 ust. 1 wskazuje, że kwotę bazową oraz średnioroczne wskaźniki wzrostu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej ustalane są w ustawie budżetowej. Warto przy tym wskazać, że pracownikami państwowej sfery budżetowej są również osoby objęte mnożnikowymi systemami wynagrodzeń (art. 5 pkt. 1 ustawy). Ustawodawca określił przy tym w art. 6 pkt. 1 tej ustawy, że podstawę do określenia wynagrodzeń w roku budżetowym dla tej grupy pracowników stanowią wynagrodzenia z roku poprzedniego, zwaloryzowane średniorocznym wskaźnikiem wzrostu wynagrodzeń ustalonym w ustawie budżetowej, oraz dodatkowe wynagrodzenie roczne, wypłacane na podstawie odrębnych przepisów.

W tym miejscu odwołano do zapisów ustaw budżetowych obowiązujących w latach 2011-13. W art. 14 ustawy budżetowej z dnia 20 stycznia 2011 roku kwotę bazową dla zawodowych kuratorów sądowych określono w wysokości 1.873,84 złotych. Tożsama kwota określona została w kolejnych ustawach budżetowych określonych na rok 2012 (ustawa z dnia 2 marca 2012 roku – art. 14) oraz 2013 (ustawa z dnia 25 stycznia 2013 roku – art. 14). W prezentowanych aktach prawnych ustawodawca konsekwentnie wskazywał, że średnioroczny wskaźnik wzrostu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej wynosi 100,0%. (art. 13 ust. 3 powołanych ustaw).

Jak najbardziej słusznie strona pozwana przytoczyła ponadto unormowania 44 ust. 1 pkt. 1 ustawy z 26 listopada 2010 roku o zmianie niektórych ustaw z realizacją ustawy budżetowej (Dz. U. nr 238, poz. 1578 ze zm.), art. 24 ust. 1 pkt. 1 ustawy z 22 grudnia 2011 r. o zmianie niektórych ustaw z realizacją ustawy budżetowej (Dz. U. nr 291, poz. 1707) oraz art. 16 ust. 1 pkt 1 ustawy z 7 grudnia 2012 roku o zmianie niektórych ustaw w związku z realizacją ustawy budżetowej (Dz. U. poz. 1456 ze zm.). Założenia wskazanych przepisów sprowadzały się do utrzymania w kolejnych latach budżetowych dotychczasowej wysokości wynagrodzeń zaplanowanych w ustawach budżetowych albo wynikających z planów finansowych.

Treść wskazanych przez sąd regulacji prawnych wyklucza więc zasadność wniosku powódek dotyczącego obowiązku pozwanego pracodawcy corocznej waloryzacji wynagrodzenia za pracę. Ich istotę sprowadzić można jedynie do wskazania na sposób oraz podstawę ewentualnego wzrostu wynagrodzenia. Warto przy tym wskazać na znaczenie terminu zwaloryzowane, jakim ustawodawca posłużył się w art. 6 pkt. 1 ustawy o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowe. Waloryzacja polega zasadniczo na zmianie nominalnej wartości pieniężnej wierzytelności lub płatności w celu utrzymania jej realnej wartości ekonomicznej na niezmienionym poziomie. Jej zasadniczym celem jest więc przeciwdziałanie zmianom siły nabywczej pieniądza, co z reguły sprowadza się do przeciwdziałania inflacji. Waloryzacja tym samym odnosi się przede wszystkim do wszelkiego rodzaju systematycznych długotrwałych wypłat, np. rent, emerytur czy wynagrodzeń. Niweluje ona negatywny wpływ inflacji na świadczenia, umożliwiając utrzymanie przez beneficjentów stałego poziomu życia. A zatem waloryzacja określonego świadczenia stanowić będzie wynik orzeczenia sądu, albo też podjętych działań legislacyjnych. W treści komentowanego artykułu waloryzacja zatem będzie oznaczać nie mniej nie więcej jak czynność polegającą na pomnożeniu wynagrodzenia z roku poprzedniego przez średnioroczny wskaźnik ustalony w ustawie budżetowej. Tym samym w świetle poczynionych ustaleń waloryzacja ma zupełnie inne znaczenie niż w ujęciu powódek. Polega bowiem na dokonaniu zabiegu arytmetycznego, zmierzającego do finalnego ustalenia wysokości świadczenia w postaci wynagrodzenia za pracę.

Kolejno analizując jakie czynniki mają wpływ na wysokość wynagrodzeń pracowników zatrudnionych w sferze budżetowej zwrócono uwagę na termin użyty w przedmiotowej ustawie „średnioroczny wskaźnik wzrostu wynagrodzeń”. W art. 2 ust 4 ustawy o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz zmianie niektórych ustaw rozumie się wzrost wynagrodzeń na dany rok budżetowy w stosunku do roku poprzedniego. Wskaźnik ten ustalany jest corocznie w ustawie budżetowej i w oparciu o zestawienie z wynagrodzeniem pracownika z roku ubiegłego, daje wynik w postaci aktualnej wysokości wynagrodzenia. W spornym okresie wskaźnik ten ustalony został na poziomie 100%, co nie przekładało się na oczekiwaną przez powódki waloryzację. Za nieporozumienie uznać należy przy tym kreowanie jej wysokości i tym samym wartości wynagrodzenia w oparciu o prognozowany średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych. Nie stanowi on bowiem czynnika, który ustawodawca uznał za doniosły przy kreowaniu wysokości wynagrodzenia grupy zawodowej kuratorów sądowych.

Nie zgodzono się z kolejnym zarzutem powódek dotyczącym niekonstytucyjności omawianych rozwiązań legislacyjnych. Powódki przekonywały bowiem o ich sprzeczności z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Niewątpliwie przyznano, że zgodność przepisu prawa z przepisami konstytucyjnymi niezbędna w każdej dziedzinie prawa jest szczególnie ważna tam, gdzie chodzi o podstawowe zasady demokratycznego państwa prawnego. Są to bowiem zasady i wartości stanowiące podstawę porządku prawnego i gwarancję praworządności.

W takim jednak kontekście zauważono, że regulacje dotyczące wynagrodzenia powódek wynikały z ustawy, mają jak dotychczas charakter czasowy, a także realizowały cel publiczny w postaci zrównoważenia budżetu państwa. Prawodawca cieszy się tu szeroką swobodą decyzyjną. Decyzje te są przy tym bardzo aktualne w czasach, w których państwa europejskie, a zatem także i Polska, walczą z narastającym kryzysem gospodarczym. Należy przyjąć, iż to do Państwa należy ustalenie, w sposób dyskrecjonalny, wynagrodzenia pochodzącego z budżetu tego Państwa i przyznawanego pracownikom państwowym. W związku z tym Państwo może, po dokonaniu odpowiednich zmian prawnych, wprowadzić, zawiesić lub uchylić wypłatę określonych świadczeń. Ustawodawca może tym samym podejmować bardzo daleko idące środki oszczędnościowe, pod pewnymi jednakże warunkami. Nie można niczego "dawać i odbierać" w sposób arbitralny. Z tego też względu każda zmiana wartości wynagrodzenia musi wynikać ze zmiany obowiązującego prawa z zachowaniem wszelkich wymogów formalnych. Dopuszczalność opisywanych działań potwierdził między innymi Europejski Trybunał Praw Człowieka w decyzji z dnia 6 grudnia 2011 roku (44232/11) oraz decyzji z dnia 2 marca 2012 roku (44605/11). Dopiero w przypadku, w którym przepis prawny przewiduje wypłatę danego wynagrodzenia, a wymogi warunkujące uzyskanie takiego świadczenia zostały spełnione, organy władzy nie mogą odmówić realizacji wskazanego świadczenia za okres obowiązywania takiego przepisu prawnego.

Również Trybunał Konstytucyjny w dotychczasowej praktyce nie kwestionował zgodności z Konstytucją działań ustawodawcy dotyczących tzw. zamrażania wynagrodzeń niektórych grup zawodowych w sferze budżetowej, a powodowanych koniecznością ochrony stabilności finansowej państwa i zachowania równowagi budżetowej. W takiej właśnie sytuacji motywowanej ważnym interesem publicznym, wyrażającym się przeciwdziałania nadmiernemu deficytowi budżetowemu, ustawodawcy przysługiwał większy margines swobody regulacyjnej (por. np. uzasadnienie wyroku Trybunału Konstytucyjnego w sprawie K 1/12).

Nie podzielono również poglądu strony powodowej, że zawieszenie gwarancji płacowej może być kwalifikowane jako działanie dyskryminacyjne w stosunku do innych grup zawodowych, co do których działają mechanizmy waloryzacyjne lub którym przyznane zostały podwyżki uposażeń (np. sędziowie sądów powszechnych). Zasada równości wobec prawa polega bowiem na tym, że wszystkie podmioty charakteryzujące się daną cechą istotną, mają być traktowane równo, bez zróżnicowań dyskryminacyjnych i faworyzujących (por. orzeczenia w sprawach K 3/89, K 6/89). Wychodząc z tej definicji nie sposób jednak ocenić zawieszenia waloryzacji wynagrodzeń kuratorów sądowych, jako dyskryminującego tą grupę. Sam mechanizm waloryzacji, jak i jego zawieszenia nie zawiera żadnych treści, co do których możliwy jest wniosek, że dyskryminują bądź też faworyzują jedną lub druga grupę zawodową. Dotyczy bowiem podmiotów tej samej kategorii w sensie zasad wynagradzania.

Odnośne z kolei wagi wykonywanych obowiązków stanowiących służbę publiczną i wzrastającego ich zakresu to, nie lekceważąc słusznych skądinąd argumentów powódek, podkreślonno, że są to okoliczności w aspekcie finansowym całkowicie niewymierne i niemożliwe do uchwycenia wskaźnikami ekonomicznymi.

Prezentowany tok rozumowania prowadził do oddalenia powództwa G. P. i R. M. (1).

Podstawę rozstrzygnięcia o kosztach sądowych stanowiło unormowanie art. 96 ust. 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Tylko na zupełnym marginesie zasadniczych rozważań wskazano na wadliwe określenie strony pozwanej jako statio fisci Skarbu Państwa. O ile jest ono właściwe na gruncie tzw. zwykłego procesu cywilnego (art. 67§1 i 2 k.p.c.), o tyle traci swój sens na gruncie postępowania w sprawach z zakresu prawa pracy. W sprawie dotyczącej wynagrodzenia za pracę legitymacja bierna przysługuje jedynie podmiotowi posiadającemu status pracodawcy. Stosownie do treści art. 3 k.p. jest nim między innymi jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej jeżeli zatrudnia pracowników. Pracodawcą kuratora sądowego jest sąd rejonowy w którym pełni on czynności służbowe. W tym zresztą zakresie dotychczasowa judykatura Sądu Najwyższego dotycząca wykładni pojęcia pracodawcy, a tym samym jego legitymacji procesowej w sprawach, w których stroną jest pracownik sądu rejonowego jest od dawna ukształtowana oraz stabilna i sytuuje tą podmiotowość zgodnie z literalnym brzmieniem art. 3 k.p. (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 23 lipca 1993 roku, I PZP 30/93, OSNCP 1994 nr 6, poz. 123 oraz wyrok z dnia 19 września 1996 roku, I PRN 101/95, OSNAPiUS 1997 nr 7, poz. 112).

Od orzeczenia Sądu pierwszej instancji w części, tj. w zakresie sentencji zawartej w pkt I wyroku, apelację wywiodła strona powodowa, wnosząc o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie kwot wskazanych w petitum pozwów wraz z ustawowymi odsetkami za okres tam wskazany oraz o zasądzenie kosztów procesu od pozwanego na rzecz powódek, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego, według norm przepisanych za obje instancje, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu we Włocławku. Przedmiotowemu wyrokowi strona powodowa zarzuciła:

1/ naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na wynik sprawy tj. art. 328 § 1 k.p.c. poprzez niewskazanie podstawy prawnej ustalenia przez Sąd, że ustawy budżetowe tj. ustawa z dnia 26 listopada 2010 r. o zmianie niektórych ustaw z realizacją ustawy budżetowej, ustawy z dnia 22 grudnia 2011 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z realizacją ustawy budżetowej oraz ustawy z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie niektórych w związku z realizacją ustawy budżetowej mają większe znaczenie (moc prawną), są wyższego rzędu niż ustawa o kuratorach sądowych, gwarantująca prawo do waloryzacji wynagrodzenia, co w konsekwencji doprowadziło do konkluzji Sądu, iż w polskim porządku prawnym, niektóre ustawy mają większą moc prawną, choć taki wniosek nie jest poparty żadnym przepisem Konstytucji RP i w gruncie rzeczy stanowi jej naruszenie,

2/ naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na wynik sprawy tj. art. 217 § 1 k.p.c. i 227 k.p.c. w zw. z art. 328 § 2 k.p.c. polegające na bezpodstawnym zaakceptowaniu stanowiska pozwanego, że sytuacja budżetowa i finansowa Rzeczpospolitej Polskiej w latach 2011, 2012, 2013 r. była zła, a co za tym idzie uzasadniała niedokonywanie waloryzacji wynagrodzeń kuratorów sądowych w powyższych latach, pomimo nie przedstawienia przez pozwanego jakichkolwiek dowodów dla potwierdzenia powyższego twierdzenia,

3/ naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na wynik sprawy tj. art. 227 w zw. z art. 2l7 § 1 i 2 k.p.c. poprzez bezpodstawne oddalenie wniosku dowodowego powódek w przedmiocie dopuszczenia dowodu z opinii biegłego księgowego celem ustalenia czy sposób wyliczenia kwot dochodzonych pozwem przez powódki jest prawidłowy, co w konsekwencji doprowadziło do niewyjaśnienia istotnej okoliczności w sprawie tj. ile wynosi wartość niezwaloryzowanego wynagrodzenia powódek, którego mogą dochodzić powódki od pozwanego,

4/ naruszenie art. 1,2,21 ust. 1,31 ust. 3, 64 ust. li 2 Konstytucji RP w zw. z art. 1 Protokołu nr 1 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności w związku z art. 14 Konwencji poprzez:

- ustalenie, iż rzekoma trudna sytuacja budżetowa uprawnia ustawodawcę do wstrzymania waloryzacji wynagrodzeń kuratorów sądowych pomimo, iż przysługuje im ustawowe prawo do waloryzacji, co skutkuje naruszeniem zasady ochrony praw nabytych oraz zasady zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa,

- ustalenie, że ustawodawca może w sposób dowolny ingerować w prawa nabyte przez pracowników sfery budżetowej (prawo do waloryzacji wynagrodzenia) w sytuacji, gdy tylko niektórzy pracownicy sfery budżetowej (w tym m.in kuratorzy sądowi) ponoszą koszty kryzysu finansowego w kraju, co skutkuje naruszeniem zasady sprawiedliwości społecznej o której mowa w art. 2 Konstytucji RP;

- ustalenie przez Sąd, że państwo ma prawo redukować wynagrodzenia pracowników sfery budżetowej z powodu sytuacji kryzysowej, potwierdzeniem powyższej tezy jest w ocenie Sądu wyrok ETPCz w sprawie Mihaies przeciwko Rumunii oraz Sentes przeciwko Rumunii (skarga nr 44232/11 i 44605/11) przy czym wspomniane wyroki dotyczą odmiennego stanu faktycznego, który sprowadza się do obniżenia wynagrodzenia o 25% wobec wszystkich pracowników sfery budżetowej w Rumunii; w przedmiotowej sprawie wspomniane wyroki ETPCz nie mają jakiegokolwiek znaczenia i zastosowania, gdyż ograniczenia w waloryzacji wynagrodzeń dotknęły tylko określone grupy pracowników sfery budżetowej, co stanowi potwierdzenie, że ciężar kryzysu finansowego i trudnej sytuacji budżetowej ponoszą określone grupy osób zatrudnionych w sferze budżetowej (a nie cała sfera budżetowa), co w dalszej konsekwencji prowadzi do wniosku, że określone grupy osób zatrudnionych w sferze budżetowej (np. kuratorzy sądowi) znajdują się w sytuacji gorszej od pozostałych pracowników sfery budżetowej, którzy pomimo konieczności zapewnienia stabilności finansów publicznych nie ponoszą jakichkolwiek kosztów w związanych ze złym stanem budżetu państwa, co stanowi naruszenie art. 64 ust. 1 i 2 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji i art. 2 Konstytucji RP poprzez naruszenie zasady sprawiedliwości społecznej i naruszenie prawa do waloryzacji wynagrodzeń kuratorów sądowych,

- ustalenie, że wieloletnie wstrzymywanie waloryzacji wynagrodzeń powódek jest prawidłowe i zasadne, w sytuacji gdy Trybunał Konstytucyjny wyraża zapatrywanie, że uprawnione jest, i to wyjątkowo, jednorazowe wstrzymanie waloryzacji wynagrodzenia (vide: wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 grudnia 2012 r., sygn. akt K 1/12), co w konsekwencji doprowadziło do błędnej wykładni przepisów art. 1, 2, 7, 2lust. 1, 64 ust. 1 i 2 Konstytucji RP oraz art. 1 Protokołu Dodatkowego nr 1 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz art. 14 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności,

5/ sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z faktami powszechnie znanymi sprowadzającymi się do twierdzenia, że Polska, tak jak inne kraje zachodnie musi zmagać się z kryzysem gospodarczym, w sytuacji gdy z wiadomości ogólnie znanych wynika, iż państwo polskie jako jedyne w Europie pomimo kryzysu w pozostałej części Europy utrzymało się na ścieżce wzrostu PKB na przestrzeni ostatnich 8 lat.

W uzasadnieniu apelacji wskazano, iż powódki G. P. orazR. M. (1)złożyły pozwy przeciwko swojemu pracodawcy Sądowi Rejonowemu w Toruniu o zapłatę. Powódki są zatrudnione na stanowisku kuratora sądowego i zgodnie z obowiązującą ustawą o kuratorach sądowych w myśl art. 14 ust. lb posiadają prawo do waloryzacji wynagrodzeń. Waloryzacja wynagrodzeń jest prawem, które przysługuje każdej osobie wykonującej zawód kuratora sądowego, tak więc jest to prawo podmiotowe, prawo nabyte. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 16 stycznia 1998 r. w sprawie o sygn. akt I PKN 460/97 stwierdził, że „Pracownik ma roszczenie o zapłatę podwyższonego wynagrodzenia, jeżeli w regulaminie wynagradzania wprowadzono postanowienie o obligatoryjnej waloryzacji płac” (lex nr 34277). Tak więc skoro zagwarantowanie waloryzacji wynagrodzenia pracownika może nastąpić w regulaminie wynagradzania, to w sytuacji gdy prawo do waloryzacji wynagrodzenia zostało zagwarantowane w ustawie, to nie ma wątpliwości, iż mówimy w tym przypadku o prawie podmiotowym powódek.

Sąd Rejonowy we Włocławku w swoim pisemnym uzasadnieniu akcentuje w sposób bardzo wyraźny i doniosły okoliczność, iż trudna sytuacja gospodarcza Polski uzasadnia decyzję ustawodawcy sprowadzającą się do wstrzymania waloryzacji wynagrodzeń pracowników służby kuratorskiej. Przy czym twierdzenia o trudnej sytuacji gospodarczej i trudnej sytuacji finansów publicznych nie wynikają ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, gdyż pozwany w tym przypadku nie podjął żadnej inicjatywy dowodowej sprowadzającej się do jej wykazania, a Sąd nie podjął w tej materii inicjatywy dowodowej z urzędu. Dalej, Sąd Rejonowy dla potwierdzenia swojego stanowiska o konieczności w7strzyrnania waloryzacji odwołuje się do wyroku Trybunały Konstytucyjnego z dnia 12 grudnia 2012 r. o sygn. akt K 1/12 oraz wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Mihaies przeciwko Rumunii (skarga nr 44232/1 1) oraz wyroku w sprawie Sentes przeciwko Rumunii (skarga nr 44605/1 1), jak zostanie wykazane to w dalszej części apelacji, czyni to niesłusznie.

Za oczywiście nieuzasadnione oraz sprzeczne z obowiązującymi przepisami należy uznać twierdzenie Sądu, że ustawa z dnia 26 listopada 2010 r. o zmianie niektórych ustaw z realizacją ustawy budżetowej, ustawa z dnia 22 grudnia 2011 r. o zmianie niektórych ustaw z realizacją ustawy budżetowej oraz ustawa z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z realizacją ustawy budżetowej mają większą moc prawną (są aktami prawnymi wyższego rzędu), aniżeli ustawa o kuratorach sądowych, która to ustawa gwarantuje waloryzację wynagrodzeń kuratorom sądowym. W ocenie Sądu ustawy z 2010, 2011 oraz 2012 r. miały na celu utrzymanie w kolejnych latach budżetowych dotychczasowej wysokości wynagrodzeń zaplanowanych w ustawach budżetowych albo wynikających z planów finansowych. Przy czym jak zostanie wykazane poniżej tylko określone grupy pracowników sfery budżetowej ponoszą konsekwencje trudnej sytuacji finansowej budżetu państwa, a nie cała sfera budżetowa.

W ocenie apelującego, Sąd Rejonowy we Włocławku oddalając dowód z opinii biegłego księgowego celem ustalenia prawidłowości wyliczenia kwot dochodzonych pozwem przez powódki pozbawił je możliwości zweryfikowania czy żądane kwoty są prawidłowo określone. Sąd oddalając ten wniosek dowodowy naruszył przepisy procedury cywilnej, a zwłaszcza art. 227 i 217 § 1 i 2 k.p.c., gdyż dowód ten miał istotne znaczenie w przedmiotowej sprawie. Tym bardziej, oddalenie wniosku dowodowego stanowi naruszenie procedury cywilnej, gdyż w uzasadnieniu wyroku Sąd wskazuje na błędne ustalenie wysokości waloryzacji przez powódki tj. sposobu jej obliczenia. Tak więc oddalenie wspomnianego wniosku dowodnego jawi się jako oczywiste naruszenie przepisów postępowania cywilnego. Na marginesie wskazano, że powódki zgłosiły wspomniany wniosek dowodowy w postaci opinii biegłego celem ustalenia czy sposób obliczenia kwot dochodzonych pozwami jest prawidłowy. Sąd Rejonowy oddalając ten wniosek dowodowy pozbawił powódki możliwości skontrolowania prawidłowości obliczenia swojego roszczenia.

Sąd Rejonowy uzasadniając swoje stanowisko podkreślił, że „regulacje dotyczące wynagrodzenia powódek wynikające z ustawy, mają jak dotychczas charakter czasowy, a także realizowały cel publiczny w postaci zrównoważenia budżetu państwa. Prawodawca cieszy się tu szeroką swobodą decyzyjną. Decyzje te są przy tym bardzo aktualne w czasach, w których państwa europejskie, a zatem także i Polska, walczy z narastającym kryzysem gospodarczym. Należy przyjąć, iż to do Państwa należy ustalenie, w sposób dyskrecjonalny, wynagrodzenia pochodzącego z budżetu tego Państwa i przyznawanego pracownikom państwowym”. Sąd w dalszej części dla potwierdzenia powyższego stanowiska odwołuje się do wspomnianych wyżej wyroków ETPCz i Trybunału Konstytucyjnego.

W wyroku Trybunalu Konstytucyjnego w sprawie K 1/12 z dnia 12 grudnia 2012 r. (Dz. U. 2012/1510) oprócz stwierdzenia, że zgodne z Konstytucją jest zamrożenie waloryzacji wynagrodzeń sędziów sądów powszechnych w 2012 r. Trybunał wyraził inny ważny pogląd, który został pominięty w rozważaniach Sądu Rejonowego. W uzasadnieniu wskazanego wyroku Trybunału Konstytucyjnego czytamy: .„Trybunał Konstytucyjny uznaje, że jednorazowe, incydentalne niepodwyższenie wynagrodzeń sędziów (o 5,26% - tyle wynosi różnica wynagrodzenia w II kwartale roku 2010 i roku 2011), które - jak wyżej podkreślono - nie jest równoznaczne z ich obniżeniem w drodze regulacji normatywnej („dopuszczalnym dopiero po przekroczeniu konstytucyjnego limitu zadłużenia) stanowi, oczywiście, pogorszenie warunków ich wynagradzania („ponieważ odbija się negatywnie na ich wysokości w następnych latach, a także przekłada się na uposażenie sędziów w stanie spoczynku). Nie zmienia ono jednak samego mechanizmu kształtowania wynagrodzeń sędziowskich i nie sprawia, że z powodu „zamrożenia” wynagrodzenia te przestały od 1 stycznia 2012 r. odpowiadać godności urzędu i zakresowi obowiązków sędziów. Wstrzymanie ich podwyższenia zbliżone jest w skutkach do zaniechania waloryzacji czy też indeksacji wynagrodzeń w sferze budżetowej w ogóle, a także innych świadczeń, w szczególności emerytur i rent”.

Tak więc w ocenie apelujących ustawodawca nie dokonując waloryzacji wynagrodzeń przez wiele lat narusza zasadę wyrażoną w art. 7, 21 ust. 1, a64 ust. 1 i 2 Konstytucji. Co więcej jak zostało stwierdzone w cytowanym wyroku „Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że sędziowie - mimo wyjątkowego, konstytucyjnie ukształtowanego statusu - są na gruncie obowiązującego prawa traktowani jako pracownicy i należą do sfery budżetowej, a art. 86 ust. 1 pkt 2 lit. a tiret drugie ustawy o finansach publicznych dotyczy również ich wynagrodzeń”.

Nie wolno również gubić z pola widzenia wniosków wypływających z wyroku Trybunału Konstytucyjnego w sprawie K 15/92 z dnia 29 stycznia 1992 r., w którym zostało stwierdzone, że „w ocenie Trybunału Konstytucyjnego nie można wykluczyć, iż drastyczne załamanie się równowagi budżetowej może stanowić podstawę ograniczenia, a nawet przejściowego zniesienia indeksacji wynagrodzeń pracowników sfery budżetowej. Jednakże może to nastąpić z zachowaniem określonych warunków (...) Po wtóre- ograniczenia bądź przejściowe zniesienie indeksacji nie powinno prowadzić do niesprawiedliwego rozłożenia zza poszczególne grupy zawodowe dolegliwości z tytułu recesji gospodarczej i załamania się równowagi budżetowej” (K. Działocha, S. Pawela, Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego 1986-1993, wybór, opracowanie, piśmiennictwo, Warszawa 1996 r, s 861 i nast. T. 2) Trybunał Konstytucyjny podkreślił w tym orzeczeniu, iż w przypadku kryzysu gospodarczego jego koszty powinny być rozłożone na poszczególne grupy zawodowe równomiernie, a jak zostało przedstawione wyżej w obecnym stanie prawnym nie marny do czynienia z taką sytuacją (dla przykładu można podać jako pracowników sfery budżetowej nauczycieli czy też sędziów, których pensje są rokrocznie waloryzowane)

Apelujące odniosły się także do cytowanego przez Sąd Rejonowy wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Mihaies oraz Sentes przeciwko Rumuni, w którym stan faktyczny prezentował się następująco — władze rumuńskie aktem prawnym nr 118/2010 podjęły decyzję o zmniejszeniu wynagrodzenia pracowników sfery budżetowej o 25% (w tej grupie również były skarżące Mihaies i Sentes). Trybunał oceniając przedstawiony stan faktyczny podkreślił, iż takie zachowanie było zgodne z Konwencją, gdyż dotyczyło wszystkich osób zatrudnionych w sferze budżetowej. Dlatego też ze względu na odmienny stan faktyczny, powyższe wyroki ETPC nie są pomocne w rozpatrywanej sprawie.

W ocenie powódek polityka budżetowa państwa polskiego, która gwarantuje niektórym pracownikom sfery budżetowej coroczną waloryzację wynagrodzenia, a osobom wykonującym zawód kuratora sądowego odmawia waloryzacji wynagrodzenia jest dowodem nierównomiernego rozłożenia ciężarów kryzysu gospodarczego i złej sytuacji finansowej budżetu. Ustawodawca, który pozbawia część pracowników sfery budżetowej prawa do waloryzacji wynagrodzenia, zaś innym grupom zawodowym sfery budżetowej zapewnia to prawo, naraża się na twierdzenie, że w takim przypadku marny do czynienia z dyskryminacją poszczególnych grup pracowników sfery budżetowej, w której tylko część pracowników, a nie wszyscy pracownicy sfery budżetowej, jest uprzywilejowana. Wskazać jednocześnie należy, że w świetle art. 2 Konstytucji Rzeczpospolita jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej. Takie prowadzenie polityki budżetowej jest sprzeczne z art. ł, 2 7 i 64 ust. 1 i 2 Konstytucji RP oraz art. ł4 Konwencji i art. 1 Protokołu dodatkowego nr 1 do Konwencji.

Mając na uwadze powyższe wnoszę i wywodzę jak wpetitum.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Sąd Okręgowy po gruntownej analizie zebranych dowodów, jak również czynności podjętych przez Sąd pierwszej instancji oraz zarzutów sformułowanych w apelacji strony powodowej, doszedł do wniosku, że orzeczenie Sądu Rejonowego jest prawidłowe. W konsekwencji uznał, iż przedmiotowa apelacja nie zasługuje na uwzględnienie i jako taka podlega oddaleniu.

Na wstępie rozważań co do meritum należy podnieść, że ustalenia stanu faktycznego dokonane przez Sąd I instancji są ustaleniami prawidłowymi, które Sąd II instancji czyni własnymi. W ocenie Sądu Okręgowego w trakcie postępowania pierwszoinstancyjnego zgromadzono bowiem pełny materiał dowodowy, który pozwolił na merytoryczne rozstrzygnięcie przedmiotowej sprawy. Należy dodać, że Sąd Rejonowy w sposób wszechstronny rozważył wszystkie dowody przeprowadzone i ujawnione w toku rozprawy i to na ich podstawie poczynił, jak już wspomniano, nie budzące pod kątem rzetelności żadnych wątpliwości ustalenia faktyczne. Nadto ocena materiału dowodowego została dokonana przez Sąd pierwszej instancji w sposób bezstronny, zgodnie z zasadami wiedzy i logicznego rozumowania oraz doświadczeniem życiowym. Powyższa konstatacja jest wynikiem wnikliwej analizy pisemnych motywów zaskarżonego apelacją orzeczenia (w tym miejscu, niejako na marginesie, trzeba zauważyć, iż pisemne uzasadnienie kwestionowanego środkiem odwoławczym przez powódki wyroku Sądu pierwszej instancji czyni zadość wymaganiom przewidzianym dla tego rodzaju dokumentu procesowego określonym w art. 328 § 2 k.p.c., albowiem stanowi ono pełną syntezę wszystkich okoliczności – tak faktycznych jak i o charakterze jurydycznym – mających moc przesłanek zaskarżonego orzeczenia i tym samym umożliwia kontrolę instancyjną zaskarżonego orzeczenia przez Sąd drugiej instancji pod względem merytorycznym). Należy zatem stwierdzić, iż dokonana przez Sąd Rejonowy ocena zebranego w sprawie materiału dowodowego nie narusza zasady swobodnej oceny dowodów – fakt, iż jest ona odmienna od oceny jednej ze stron postępowania, co nie jest wyjątkiem a regułą w sprawach spornych rozstrzyganych w trybie procesu sądowego, nie pozbawia jej, co oczywiste, waloru rzetelności. Nadto warto wskazać, iż dokonana przez Sąd pierwszej instancji w wyniku swobodnej oceny dowodów selekcja zebranego materiału pod kątem istotności poszczególnych jego elementów nie jest uchybieniem procesowym, a wręcz obowiązkiem Sądu.

W ocenie Sądu Okręgowego Sąd I instancji prawidłowo prowadził postępowanie dowodowe. W tym kontekście trzeba podnieść, iż każde twierdzenie stron powinno być w sposób naturalny poparte dowodami. Niemniej przedmiotem dowodu mogą być jedynie fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy (vide art. 227 k.p.c.). Z tego też względu uzasadniona jest pewna selekcja faktów wskazywanych jako uzasadnienie zgłaszanych wniosków dowodowych z punktu widzenia podstawy faktycznej powództwa, jak również znajdujących zastosowanie przepisów prawa materialnego. W tym miejscu należy zaznaczyć, iż art. 227 k.p.c. wyznacza granicę faktów, które mogą być przedmiotem dowodu w postępowaniu cywilnym. Sąd Najwyższy wyjaśnił, że ocena, czy określone fakty mają istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, zależy nie tylko od tego, jakie są to fakty, lecz także, a nawet w pierwszej kolejności, od tego, jak sformułowana i rozumiana jest norma prawna, która w rozpatrywanej sprawie została zastosowana. Dokonane ustalenia faktyczne oceniane są w aspekcie określonego przepisu prawa materialnego, który wyznacza zakres koniecznych ustaleń faktycznych i ma rozstrzygające znaczenie dla oceny, czy określone fakty, jako ewentualny przedmiot dowodu, mają wpływ na treść orzeczenia (vide postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2012 roku, II CSK 357/11, Legalis; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 stycznia 2011 roku, I CSK 237/10, Legalis). Artykuł 227 k.p.c. stosowany jest przed podjęciem rozstrzygnięć dowodowych i uprawnia sąd do selekcji zgłoszonych dowodów jako skutku przeprowadzonej oceny istotności okoliczności faktycznych, których wykazaniu dowody te mają służyć. Zarzut naruszenia tego przepisu powinien być powiązany z art. 217 § 2 k.p.c. (,,sąd pominie środki dowodowe, jeżeli okoliczności sporne zostały już dostatecznie wyjaśnione lub jeżeli strona powołuje dowody jedynie dla zwłoki”), jeśli skarżący wskazuje na pominięcie określonego dowodu w wyniku wadliwej oceny, że nie jest on istotny dla rozstrzygnięcia sprawy (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 kwietnia 2011 roku, I CSK 475/10, Legalis; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 2011 roku, II UK 306/10, Legalis; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 października 2010 roku, III UK 22/10, Legalis; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 2009 roku, II PK 176/08, Legalis; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 lutego 2009 roku, III CSK 272/08, Legalis; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 sierpnia 2008 roku, I CSK 83/08, Legalis). W tym miejscu trzeba podkreślić, iż Sąd Rejonowy słusznie ocenił stan faktyczny ustalony w przedmiotowej sprawie za bezsporny. W istocie bowiem rozstrzygnięcie niniejszego procesu warunkowane było jedynie przesądzeniem powstałych w realiach faktycznych zagadnień prawnych. W konsekwencji zasadnie Sąd Rejonowy pominął dowód z przesłuchania stron, a to wobec pełnego wyjaśnienie faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Ponadto Sąd Rejonowy prawidłowo oddalił jako nieprzydatny w rozumieniu art. 227 k.p.c. wniosek dowodowy dotyczący dowodu z opinii biegłego z zakresu księgowości oraz dowodu z akt osobowych powódek. Sąd Rejonowy przytoczył przesłanki, które zadecydowały o jego wskazanej ocenie przedmiotowego materiału dowodowego, co czyni ją nie samowolną, a uzasadnioną. Przedmiotowe przesłanki podziela także i Sąd Okręgowy. W konsekwencji powołuje się na ustalenia Sądu Rejonowego w omawianym zakresie w całości i przyjmuje je za własne, nie tylko nie znajdując w nich sprzeczności z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, a wręcz przeciwnie – dostrzega w nich kompatybilność z przedmiotowymi przesłankami stanowiącymi pryzmat oceny zgromadzonego materiału dowodowego.

W powyższym kontekście winno się podkreślić, iż sąd w postępowaniu cywilnym generalnie orzeka na podstawie zgromadzonego w wyniku inicjatywy stron procesowych materiału dowodowego. Obowiązek udowodnienia okoliczności z których strona wywodzi korzystne dla siebie skutki prawne wypływa wprost z art. 6 kc. Zgodnie z tym przepisem to na stronie powodowej spoczywa co do zasady ciężar dowodu w zakresie dowodzenia zasadności jej pozwu. Przedmiotowemu obowiązkowi w niniejszej sprawie powódki jednak nie sprostały z obiektywnych względów – na skutek błędnej subsumpcji stanu faktycznego. Przenosząc wyrażony w art. 6 kc, tradycyjnie zaliczany do instytucji prawa materialnego obowiązek dowodzenia powoływanych przez stronę okoliczności na grunt prawnoprocesowy wskazać należy, że koresponduje on z wyrażoną w art. 232 kpc zasadą inicjatywy procesowej stron. Zgodnie bowiem z treścią przywołanego przepisu o proceduralnym charakterze strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Literalna wykładnia omawianego przepisu, jak również jednolite poglądy wyrażane przez doktrynę i orzecznictwo nie pozostawiają wątpliwości, że to strony są „gospodarzami” postępowania, a dopuszczenie przez sąd z urzędu dowodu nie wskazanego przez stronę może nastąpić jedynie w wypadkach wyjątkowych i dotyczy sytuacji, w której pomimo aktywności stron w procesie nie jest możliwe wyjaśnienie wszystkich okoliczności koniecznych do rozstrzygnięcia sprawy. W żadnym zaś razie przepis art. 232 kpc nie może być wykorzystywany jako swoista „furtka” do przerzucenia na sąd obowiązków, które ciążą na stronie i które służą jej interesom. Dla poparcia przedstawionego powyżej stanowiska wskazać należy, że w orzeczeniu z dnia 7 listopada 1997 roku [III CKN 244/97, OSNC 1998, nr 3, poz. 52] Sąd Najwyższy stwierdził, że możliwość dopuszczenia przez sąd dowodu nie wskazanego przez strony nie oznacza, ze sąd obowiązany jest zastąpić własnym działaniem bezczynność strony, a skorzystanie przez sąd za swojego uprawnienia do podjęcia inicjatywy dowodowej jest możliwe jedynie w szczególnych sytuacjach procesowych o wyjątkowym charakterze. Z taką jednak sytuacją nie mamy do czynienia w przedmiotowym postępowaniu. Postępowanie dowodowe w niniejszej sprawie należy w opinii Sądu Okręgowego określić jako umożliwiające merytoryczne jej rozstrzygniecie.

Dalej trzeba wskazać, iż na podstawie zebranego materiału dowodowego Sąd pierwszej instancji nie tylko dokonał prawidłowych i obejmujących całokształt istotnych dla rozstrzygnięcia okoliczności ustaleń faktycznych, ale także wysnuł logiczne i przekonywująco przedstawione w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku wnioski, sprowadzające się do prawidłowej konstatacji, iż za zgodne z Konstytucją RP należy uznać działania ustawodawcy dotyczące tzw. zamrażania wynagrodzeń niektórych grup zawodowych w sferze budżetowej, a powodowanych koniecznością ochrony stabilności finansowej państwa i zachowania równowagi budżetowej, co implikuje wykluczenie zasadności wniosku powódek dotyczącego obowiązku pozwanego pracodawcy corocznej waloryzacji wynagrodzenia za pracę, rozpatrywanego przez pryzmat przytoczonych w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku regulacji prawnych.

Sąd Rejonowy w uzasadnieniu swego orzeczenia w sposób szczegółowy i prawidłowy wskazał, jakie okoliczności brał pod uwagę przy rozstrzyganiu sprawy przez pryzmat przytoczonych przepisów. Tym samym zbędnym staje się w tym miejscu powtarzanie tej samej argumentacji. Wystarczającym jest stwierdzenie, iż Sąd Okręgowy w pełni ją podzielając na nią się powołuje. W konsekwencji przytoczone w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia twierdzenia i oceny przyjmuje za własne (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 czerwca 2005 roku sygn. akt III CK 622/04 LEX 180853, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 lutego 2005 roku sygn. akt IV CK 523/04 LEX 177281).

Jeśli chodzi o podstawę prawną zaskarżonego rozstrzygnięcia Sądu pierwszej instancji należy stwierdzić, iż została one wskazana (poprzez analizę przytoczonych w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku przepisów prawa) w sposób prawidłowy i nie wymagający żadnych modyfikacji na skutek kontroli instancyjnej.

W tym miejscu należy podnieść, iż z uwagi na powyższe, apelacja powódek okazała się pozbawiona jakichkolwiek podstaw i tym samym nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy nie dopatrzył się naruszenia przez Sąd Rejonowy przepisu prawa procesowego – art. 233 § 1 k.p.c. – poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów. Jak już bowiem wyżej wskazano, Sąd pierwszej instancji ocenił zgromadzony materiał dowodowy, wyjaśniający wszystkie okoliczności konieczne do rozstrzygnięcia sprawy, poprzez poddanie go logicznej analizie, wspartej zasadami doświadczenia życiowego. Sąd Rejonowy nie uchybił nadto obowiązkowi wyciągania z materiału dowodowego li tylko konkluzji logicznie uzasadnionych. W konsekwencji należy uznać, iż Sąd Rejonowy wszechstronnie rozważył materiał dowodowy zgromadzony w sprawie w oparciu o art. 233 § 1 k.p.c. Nie zachodzi sprzeczność ustaleń Sądu Rejonowego z materiałem dowodowym, a wyciągnięte wnioski Sądu pierwszej instancji są logiczne i spójne.

Konkludując tę część rozważań należy podnieść, iż w ocenie Sądu Okręgowego skarżące nie wykazały istotnych błędów logicznego rozumowania Sądu pierwszej instancji przy dokonywanej przez niego weryfikacji konkluzji przeprowadzonego postępowania dowodowego, sprzeczności jego oceny z doświadczeniem życiowym, braku wszechstronności, czy też bezzasadnego pominięcia dowodów, które prowadzą do wniosków odmiennych niż poczynione przez tenże Sąd.

Sąd Okręgowy nie dopatrzył się także naruszenia przez Sąd Rejonowy przepisu prawa procesowego – art. 233 § 1 k.p.c. – w postaci błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wydanego orzeczenia poprzez sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego czy też ,,faktami powszechnie znanymi”. Przede wszystkim trzeba bowiem w tym kontekście wskazać, iż zarzut taki nie może być skutecznie postawiony, gdy sąd dokonuje ustaleń faktycznych na podstawie uznanego za wiarygodny materiału dowodowego. A z taką sytuacją mamy do czynienia w przedmiotowej sprawie. Jak bowiem wykazano wyżej, Sąd Rejonowy całkowicie prawidłowo dokonał rekonstrukcji stanu faktycznego w oparciu o zgromadzony materiał dowodowy, a ściślej tę jego część, którą uznał, po uprzedniej weryfikacji, za mogącą, jako wiarygodną, rzetelną i obiektywną, otrzymać taki walor.

Trzeba dodać, iż Sąd Rejonowy nie uznał ustawy z 26 listopada 2010 roku o zmianie niektórych ustaw z realizacją ustawy budżetowej (Dz. U. nr 238, poz. 1578 ze zm.), ustawy z 22 grudnia 2011 r. o zmianie niektórych ustaw z realizacją ustawy budżetowej (Dz. U. nr 291, poz. 1707) oraz ustawy z 7 grudnia 2012 roku o zmianie niektórych ustaw w związku z realizacją ustawy budżetowej (Dz. U. poz. 1456 ze zm.) za mających większe znaczenie od ustawy z dnia 27 lipca 2001 roku o kuratorach sądowych (Dz.U. 2014 poz. 795 tekst jednolity), co błędnie zarzuca apelacja, a jedynie uznał ustawy z 26 listopada 2010 roku o zmianie niektórych ustaw z realizacją ustawy budżetowej (Dz. U. nr 238, poz. 1578 ze zm.), ustawy z 22 grudnia 2011 r. o zmianie niektórych ustaw z realizacją ustawy budżetowej (Dz. U. nr 291, poz. 1707) oraz ustawy z 7 grudnia 2012 roku o zmianie niektórych ustaw w związku z realizacją ustawy budżetowej za co najwyżej mające charakter lex specialis wobec regulacji ustawy z dnia 27 lipca 2001 roku o kuratorach sądowych (Dz.U. 2014 poz. 795 tekst jednolity) w relewantnym w sprawie zakresie. Taka wykładnia prawa (w oparciu o zasadę interpretacyjną lex specialis derogat legi generali) jest nie tylko dopuszczalna, ale stanowi immanentną przesłankę prawidłowej subsumpcji. Poza tym trzeba dodać, iż nie ma sprzeczności pomiędzy przeciwstawianymi przez stronę powodową aktami prawnymi, a zachodzi pomiędzy nimi stosunek uzupełniania, co wykazał prawidłowo i w sposób jasny oraz zrozumiały Sąd Rejonowy w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.

Jest nadto oczywistym, co zasadnie zauważył Sąd I instancji, iż zawieszenie gwarancji płacowej jednej grupy zawodowej (tu kuratorów) nie może być kwalifikowane jako działanie dyskryminacyjne w stosunku do innych grup zawodowych, co do których działają mechanizmy waloryzacyjne lub którym przyznane zostały podwyżki uposażeń, albowiem sam mechanizm waloryzacji, jak i jego zawieszenia dotyczy podmiotów tej samej kategorii pracowników w sensie zasad wynagradzania (np. kuratorów, wobec których wynagrodzenie ustala się na podstawie kwoty bazowej), różniącej się od podmiotów innej kategorii (np. sędziów sądów powszechnych, także zaliczanych do sfery budżetowej, wobec których jednak wynagrodzenie ustala się na podstawie innych kryteriów niż kwota bazowa), wobec której przyjmuje się inny mechanizm waloryzacyjny, względnie nie zawiesza jego stosowania.

Można zgodzić się ze stanowiskiem powódek sprowadzającym się do konstatacji, iż polityka budżetowa państwa polskiego, która gwarantuje niektórym pracownikom sfery budżetowej coroczną waloryzację wynagrodzenia, a osobom wykonującym zawód kuratora sądowego (i innym których wynagrodzenie ustala się na podstawie kwoty bazowej ) odmawia waloryzacji wynagrodzenia jest dowodem nierównomiernego rozłożenia ciężarów kryzysu gospodarczego i złej sytuacji finansowej budżetu, jednak okoliczność ta nie stanowi dyskryminacji, albowiem przedmiotowe zróżnicowanie oparte jest na zgeneralizowanym kryterium.

W konkluzji należy zatem stwierdzić, iż wszystkie zarzuty sformułowane przez stronę powodową w apelacji okazały się pozbawione jakichkolwiek podstaw i nie zasługiwały na uwzględnienie. Wbrew zarzutom apelacji nie można przyjąć, że zaskarżone orzeczenie oparto o wadliwie oceniony materiał dowodowy lub wadliwie zastosowane przepisy prawa. Zdaniem Sądu Okręgowego, wszystkie wyżej omówione kwestie podnoszone jako zarzuty zostały omówione oraz ocenione w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, a apelacja, gdy zanalizować jej rzeczywistą treść, stanowi jedynie wyraz stanowiska powódek, podtrzymujących dotychczasowe twierdzenia. Apelacja nie zawiera bowiem de facto żadnych nowych elementów, które nie byłyby dotąd podnoszone w toku postępowania sądowego. Ocena wszystkich tych kwestii dokonana przez Sąd Rejonowy nie budzi zastrzeżeń, albowiem nie jest ani dowolna, ani przekraczająca granice zastosowanych przepisów.

Reasumując powyższe rozważania należy stwierdzić, że Sąd Rejonowy uniknął naruszenia przepisów postępowania mogącego mieć istotny wpływ na wynik sprawy oraz nie dopuścił się uchybień, które w świetle art. 379 kpc in fine mogłyby skutkować nieważnością postępowania. Nadto logicznie i rzetelnie uzasadnił swe stanowisko, powzięte na podstawie dostatecznego wyjaśnienia okoliczności sprawy. Dlatego też zarzuty apelacji należy uznać za li tylko nie mającą merytorycznych podstaw polemikę z zaskarżonym orzeczeniem i jego pisemnym uzasadnieniem.

Mając powyższe na uwadze i w konsekwencji uznając apelację powódek za bezzasadną, Sąd Okręgowy we Włocławku, nie podzielając stanowiska strony powodowej zawartej w wywiedzionym środku odwoławczym, na podstawie art. 385 kpc orzekł jak w sentencji uzasadnianego wyroku.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE