UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 21 listopada 2011 r. znak: (...)numer: (...)Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.stwierdził, że P. T., jako pracownik u płatnika składek (...) F. S. w Z.nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym, chorobowym oraz wypadkowym w okresie od dnia 01 grudnia 2011 r. do dnia 01 stycznia 2012 r.

Zdaniem organu rentowego wnioskodawczyni zawarła w dniu 01 grudnia 2011 r. z F. S. umowę o pracę, która jest czynnością prawną pozorną i miała na celu jedynie objęcie P. T. obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi i korzystanie przez nią ze świadczeń z tytułu podlegania ubezpieczeniom, w związku ze spodziewaną niezdolnością do pracy. W ocenie Zakładu Ubezpieczeń, dowody zgromadzone w toku kontroli przeprowadzonej w okresie od 27 sierpnia 2012 r. do 10 września 2012 r. u płatnika składek dały podstawę do ustalenia, iż wnioskodawczyni nie wykonywała pracy we wskazanym okresie na rzecz pracodawcy, a w konsekwencji nie pozostawała w stosunku pracy. Organ rentowy argumentował, iż z wyjaśnień F. S. wynikało, ze zatrudniając P. T. na stanowisku przedstawiciela handlowego nie posiadała wiedzy na temat jej kalifikacji i doświadczenia, a o jej zatrudnieniu zadecydował fakt, iż była to osoba młoda, bystra i kontaktowa. P. T. nie zapewniono narzędzi do wykonywania pracy. Pracodawca nie ustalił też sposobu rozliczania się z pracownikiem z kosztów wykonywania czynności służbowych. W toku kontroli płatnik składek nie wskazał osób, które mogłyby potwierdzić fakt wykonywania pracy przez P. T.. Świadkowie wskazywani przez wnioskodawczynię, nie potwierdzili aby w spornym okresie P. T. oferowała produkty służące do przedłużania włosów w salonach fryzjerskich. Jak wskazywał organ rentowy, tylko jeden świadek potwierdził okoliczność wykonywania przez wnioskodawczynię obowiązków pracowniczych, jednak jego zeznania pozostawały w sprzeczności z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie.

Od powyższej decyzji odwołanie złożyła wnioskodawczyni P. T. zarzucając, iż decyzja ZUS jest dla niej krzywdząca. Wskazała, że wykonywała pracę przedstawiciela handlowego, w ramach której oferowała produkty do przedłużania włosów w salonach fryzjerskich zlokalizowanych na terenie województwa (...).

Zainteresowana w sprawie, F. S. na rozprawie w dniu 27 marca 2013 r. poparła odwołanie wnioskodawczyni.

W odpowiedzi na odwołanie, organ rentowy wniósł o jego oddalenie, uzasadniając swoje stanowisko tak jak w zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

F. S.prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą pod nazwą (...) F. S. w Z.w zakresie dystrybucji produktów służących do przedłużania włosów, na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej.

W dniu 01 grudnia 2011 r. wnioskodawczyni P. T., została zatrudniona w (...) F. S., na podstawie umowy o pracę na czas określony od 01 grudnia 2011 r. do 30 listopada 2012 r., w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku przedstawiciel handlowy na terenie województwa (...), za wynagrodzeniem 1.600 zł brutto. P. T.została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego od dnia 01 grudnia 2012 r.

P. T.miała reklamować produkty dystrybuowane przez firmę (...) F. S. w Z.w salonach fryzjerskich zlokalizowanych na terenie województwa (...).

Przed zawarciem umowy o pracę P. T. nie została skierowana przez pracodawcę na badania lekarskie o braku przeciwwskazań do wykonywania pracy na stanowisku przedstawiciela handlowego ani na szkolenie z zakresu BHP. W dniu 01 grudnia 2011 r. wnioskodawczyni odbyła instruktaż stanowiskowy oraz ogólny w ramach szkolenia wstępnego w dziedzinie BHP we własnym zakresie.

Po podpisaniu umowy o pracę P. T. pobrała z magazynu firmy bez pokwitowania katalogi reklamowe oraz kilka pasemek do przedłużania włosów.

W chwili zawierania umowy o pracę P. T. była w ciąży. Od dnia 02 stycznia 2012 r. wnioskodawczyni była niezdolna do pracy z powodu choroby. W dniu 28 czerwca 2012 r. wniosła o udzielenie urlopu macierzyńskiego w okresie od 29 czerwca 2012 r. do dnia porodu oraz od dnia porodu na okres 20 tygodni.

Pomimo zgłoszenia wnioskodawczyni do ubezpieczeń społecznych z tytułu wykonywania pracy, P. T. nie wykonywała pracy na rzecz płatnika składek w okresie od 01 grudnia 2012 r. do 01 stycznia 2012 r.

Dowód: - akta osobowe część A: umowa o pracę z dnia 01.12.2012 r., k. 1;

- zaświadczenie z dnia 01.12.2011 r., k. 2;

- wniosek o udzielenie urlopu, k. 4;

- akta ubezpieczeniowe: protokół kontroli; decyzja ZUS dnia 21.11.2012 r.

Po przeprowadzeniu kontroli w okresie 27 sierpnia 2012 r. do 10 września 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.w zakresie zgłaszania do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego P. T., decyzją z dnia 21 listopada 2012 r. znak: (...)numer: (...)organ rentowy stwierdził, że P. T., jako pracownik płatnika składek, firmy (...) F. S. w Z., pomimo zgłoszenia, nie podlega w okresie od obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu

Dowód: akta ubezpieczeniowe: protokół kontroli; decyzja ZUS dnia 21.11.2012 r.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r., Nr 205, poz. 1585 ze zm.), obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9 osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są miedzy innymi pracownikami, z wyłączeniem prokuratorów. Zgodnie z art. 8 ust. 1 cytowanej ustawy za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy, z zastrzeżeniem ust. 2 i 2a. Osoby będące pracownikami podlegają obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu (art. 11 ust. 1 wskazanej ustawy) oraz wypadkowemu (art. 12 ust. 1 wskazanej ustawy). Obowiązek zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych następuje w terminie 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczenia (art. 36 ust. 1, 2 i 4 ustawy systemowej). Zgodnie z art. 13 pkt 1 ustawy systemowej obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają pracownicy - od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku. Ponadto, stosownie do treści art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. Nr 60, poz. 636 z późn. zm.) świadczenia pieniężne na warunkach i w wysokości określonej powołaną ustawą przysługują osobom objętym ubezpieczeniom społecznym w razie choroby i macierzyństwa, określonym w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych.

W rozpoznawanej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy w okresie od 01 grudnia 2011 r. do 01 stycznia 2012 r. P. T.podlegała obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym u płatnika składek F. S.. Zakład Ubezpieczeń Społecznych stwierdził bowiem, że wnioskodawczyni nie podlegała wskazanym ubezpieczeniom, gdyż umowa o pracę, na podstawie której została zatrudniona w firmie (...) jest czynnością prawną pozorną. Wnioskodawczyni zakwestionowała natomiast decyzję ZUS wskazując, że w spornym okresie świadczyła pracę na podstawie umowy o pracę z dnia 01 grudnia 2011 r., a w konsekwencji była uprawniona do świadczeń z ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Jak wynika z art. 22 k.p. przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Podważenie umownego stosunku pracy może nastąpić przy użyciu konstrukcji pozorności umowy o pracę. Zgodnie z art. 83 § 1 zd. 1 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Zgodnie z art. 83 § 1 zd. 1 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Pozorność występuje w każdym przypadku, gdy strony zgodnie ustalą, że co najmniej oświadczenie woli złożone przez jedną z nich nie będzie wywoływało wyrażonych w nim skutków prawnych. Z powyższego wynika, że przy składaniu pozornego oświadczenia woli występuje element koniecznego współdziałania stron (por. Kodeks cywilny. Komentarz, Edward Gniewek (red.), Warszawa 2008 r.). Umowa o pracę będzie zatem zawarta dla pozoru, jeżeli przy składaniu oświadczeń woli obie strony miały świadomość, że osoba określona w umowie jako pracownik nie będzie świadczyć pracy, a osoba wskazana jako pracodawca nie będzie korzystać z jej pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 sierpnia 2005 r., sygn. akt II UK 321/04). O tym czy strony istotnie nawiązały stosunek pracy stanowiący tytuł ubezpieczeń społecznych decyduje zatem faktyczne i rzeczywiste realizowanie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy, a wynikających z art. 22 § 1 k.p. Istotne więc jest, aby stosunek pracy zrealizował się przez wykonywanie zatrudnienia o cechach pracowniczych. Ocena ważności umów o pracę powinna każdorazowo następować na podstawie analizy indywidualnego stanu faktycznego, przy użyciu reguł doświadczenia życiowego i dokładnym rozważeniu okoliczności danej sprawy, w tym zwłaszcza rzeczywistego świadczenia pracy, jej odbierania i opłacania, racjonalnego układania stosunków pracy (np. w przedmiocie faktycznych potrzeb lub możliwości ekonomicznych zatrudnienia pracownika, czy też stopnia naruszenia zasad uczciwości pomiędzy stronami stosunku pracy).

Analizując materiał dowodowy zgromadzony w sprawie Sąd ustalił, że w niniejszej sprawie brak jakichkolwiek dowodów potwierdzających fakt rzeczywistego wykonywania pracy przez P. T. na rzecz F. S.. W konsekwencji należało uznać, iż umowa z dnia 01 grudnia 2011 r. miała charakter czynności prawnej pozornej.

W pierwszej kolejności należy zauważyć, iż z protokołu dnia 10 września 2012 r. sporządzonego w wyniku kontroli przeprowadzonej u płatnika składek w okresie od 27 sierpnia do 10 września 2012 r. przez organ rentowy wynikało, iż świadkowie B. J., S. J., D. R.oraz D. K.wskazywani przez wnioskodawczynię jako pracownicy salonów fryzjerskich, którzy mieli poświadczyć fakt wykonywania pracy przez P. T.w okresie od 01 grudnia 2011 r. do 01 stycznia 2012 r. nie potwierdzili przedmiotowej okoliczności. Świadkowie ci nie pamiętali, czy we wskazanym okresie doszło do spotkania w ich salonie fryzjerskim z osobą oferująca produkty do przedłużania włosów lub twierdzili, iż jakkolwiek P. T.odwiedziła ich zakład fryzjerski, to nie oferowała produktów dystrybuowanych przez firmę (...) F. S.. Wprawdzie z protokołu kontroli wynikało, iż A. M.zeznała, że P. T.była w jej salonie, aby przeprowadzić szkolenie z zakresu przedłużania włosów. Jak słusznie zarzucił organ rentowy, czynności opisane przez świadka pozostawały w sprzeczności z zakresem obowiązków pracowniczych wnioskdoawczyni, a zatem zeznania te należało uznać za niewiarygodne.

W świetle powyższego Sąd nie dał wiary zeznaniom wnioskodawczyni oraz F. S. w zakresie w jakim twierdziły, że wnioskodawczyni w okresie od 01 grudnia 2011 r. do 01 stycznia 2012 r. wykonywała pracę na stanowisku przedstawiciela handlowego.

Przeciwko uznaniu, iż w pomiędzy P. T. a F. S.w dniu 01 grudnia 2011 r. doszło do zawarcia umowy o pracę, która następnie była realizowana świadczy fakt, że przy zawieraniu umowy o pracę nie określono w sposób dostateczny praw i obowiązków pracownika. Pracodawca wskazał, iż praca miała być wykonywana na terenie województwa (...). Przesłuchana na rozprawie w dniu 27 marca 2013 r. P. T.oraz F. S.wyjaśniły, iż pracodawca sprecyzował wprawdzie na terenie jakich miast P. T.powinna wykonywać powierzone jej obowiązki, jednak strony nie podjęły żadnych ustaleń w kwestii minimalnej liczby salonów, które należało odwiedzić w danym dniu, miesiącu czy tygodniu. Nadto strony nie ustaliły jakiegokolwiek sposobu weryfikacji, czy pracownik w sposób prawidłowy wywiązywał się z obowiązków pracowniczych, tj. czy w rzeczywistości pozostawiał materiały reklamowe w salonach fryzjerskich zlokalizowanych w poszczególnych miastach. F. S.wskazywała, iż nie wymagała od pracownicy żadnego poświadczenia, iż materiały reklamowe trafiały do salonów fryzjerskich. Nie kontrolowała jej również pod kątem rzeczywistego czasu pracy. F. S.nie miała zatem realnej możliwości rozliczenia P. T.z obowiązków pracowniczych.

Wprawdzie pracodawca nie ma obowiązku tworzenia „rejestrów” czynności wykonywanych przez pracownika, natomiast okoliczność, iż F. S. wierzyła „na słowo” P. T., że w rzeczywistości przedstawiała ona ofertę handlową firmy w zakładach fryzjerskich budzi wątpliwości. Z wyjaśnień pracodawcy wynikało, iż z uwagi na nadużycie w przeszłości zaufania przez jednego z pracowników, F. S. z duża ostrożnością podchodziła do zatrudnienia kolejnej osoby na stanowisku z dostępem do produktów firmy. Tymczasem z protokołu kontroli wynikało, iż przed zatrudnieniem P. T., F. S. nie posiadała wiedzy na temat jej kalifikacji i doświadczenia, a o zatrudnieniu zadecydował fakt, iż była to osoba młoda, bystra i kontaktowa.

Ponadto, w toku przesłuchania P. T. nie potrafiła wskazać w przybliżeniu w ilu salonach fryzjerskich dziennie reklamowała produkty do przedłużania włosów. Pomimo faktu, iż prawie codziennie dojeżdżała do miejsca pracy środkami komunikacji międzymiastowej, nie potrafiła również określić kosztów tych przejazdów. Co istotne, zgodnie z porozumieniem P. T. i F. S., praca przedstawiciela handlowego miała być świadczona na terenie całego (...), przy czym P. T. nie miała możliwości rozliczenia kosztów przejazdów, które zgodnie z obowiązującym pięciodniowym tygodniem pracy winny odbywać się codziennie. Fakt ten ma doniosłe znaczenie przy uwzględnieniu, iż koszty dojazdów stanowiły istotną cześć wynagrodzenia wnioskodawczyni, które kształtowało się na poziomie wynagrodzenia minimalnego. Dodatkowo należy zwrócić uwagę, iż wnioskodawczyni miała ustalone wynagrodzenie w kwocie 1.600 zł brutto, jednak nie potrafiła wskazać, jaką kwotę otrzymała przy pierwszej wypłacie.

Doniosłe znaczenie na tle powyższych okoliczności ma również fakt, że P. T. nie została skierowana przed objęciem stanowiska pracy na badania lekarskie o braku przeciwwskazań do wykonywania pracy na stanowisku przedstawiciela handlowego ani na szkolenie z zakresu BHP, które odbyła we własnym zakresie. Istotne jest, iż czynności te mają charakter niezbędny w świetle prawidłowej procedury zawarcia umowy o pracę.

Należy także zauważyć, że obecnie F. S. nie zatrudnia żadnych pracowników na stanowisku przedstawiciela handlowego i zgodnie z wyjaśnieniem złożonym na rozprawie nie planuje ponownego zatrudnienia P. T..

Na marginesie należy zauważyć, iż jakkolwiek uznać za udowodnione, że wnioskodawczyni po zawarciu umowy o pracę, pobrała materiały reklamowe z firmy (...), to nie bez znaczenia pozostaje okoliczność, że wydanie materiałów bez pokwitowania, a następnie brak jakiegokolwiek rozliczenia w tym zakresie nie świadczy o wykonywaniu obowiązków pracowniczych. A. U.zeznała bowiem, iż P. T.pobrała z magazynu firmy jeden raz ok. 20 katalogów. Zdaniem Sądu nie jest to ilość materiałów wystarczająca do wykonywania obowiązków na stanowisku przedstawiciela handlowego w okresie miesiąca. Jednocześnie, przy założeniu, iż P. T.w rzeczywistości rozdała przedmiotowe katalogi, to czynność tę należy postrzegać raczej jako niezobowiązującą przysługę.

Powyższe okoliczności, w ocenie Sądu, jednoznacznie wskazują, że celem zawarcia przez P. T. i F. S. umowy o pracę w dniu 01 grudnia 2011 r. nie było świadczenie pracy przez zainteresowaną, lecz spowodowanie objęcia jej obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi ze względu na spodziewaną niezdolność do pracy i związane z tym prawo do świadczeń.

Mając powyższe na uwadze, Sąd, uznając prawidłowość decyzji organu rentowego, na podstawie art. 477¹⁴§ 1 kodeksu postępowania cywilnego – oddalił odwołanie.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE