UZASADNIENIE

W dniu 7 października 2014 r. powód Kancelaria (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w K. wniosła do Sądu Rejonowego Lublin- Zachód w Lublinie pozew o zasądzenie od B. M. kwoty w wysokości 1.116,63 zł wraz z odsetkami w wysokości ustawowej od dnia 12 lutego 2014 r. do dnia zapłaty. Powód domagał się również zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że w dniu 17 stycznia 2014 r. pozwana zawarła z (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. (cedentem) umowę pożyczki na kwotę 700 zł za pośrednictwem platformy internetowej należącej do cedenta, tj. www.kredito24.pl. W tym samym dniu cedent wypłacił wskazaną powyżej kwotę na wskazany przez pozwaną numer rachunku bankowego. Wypłatę środków z tytułu udzielonej pożyczki poprzedzało dokonanie przez pozwaną na rachunek bankowy cedenta przelewu w celu potwierdzenia jej danych osobowych oraz akceptacji warunków umowy. Zgodnie z twierdzeniami powoda, całkowity koszt podwyżki miał wynosić 1.116,63 zł. Na podstawie umowy z dnia 17 stycznia 2014 r., pozwana zobowiązała się do zwrotu kwoty będącej przedmiotem pożyczki do dnia 11 lutego 2014 r. W dniu 29 lipca 2014 r. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. (cedent) przelał wierzytelność wynikającą z łączącej go z pozwaną umowy pożyczki na rzecz powoda.

Wobec niestawiennictwa pozwanej na rozprawie i niezajęcia przez nią stanowiska wobec żądań pozwu, w niniejszej sprawie został wydany w dniu 15 kwietnia 2015 r. wyrok zaoczny, zasądzający na rzecz powoda od pozwanej kwotę 707,67 zł wraz z odsetkami z ustawowymi odsetkami od dnia 12 lutego 2014 r. do dnia zapłaty i oddalający powództwo w pozostałym zakresie.

Rozstrzygnięcie oparto o następujące ustalenia faktyczne, oparte przede wszystkim o twierdzenia powoda (art.339§2 kpc):

1.  W dniu 17 stycznia 2014 r. pozwana B. M. zawarła z (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. za pośrednictwem platformy internetowej www.kredito24.pl umowę pożyczki, zgodnie z którą miała otrzymać do wypłaty kwotę 700 zł. Okres pożyczkobrania wynosił 25 dni. Pozwana zobowiązała się do spłaty zadłużenia z powyższego tytułu do dnia 11 lutego 2014 r.. Kwota w wysokości 700 zł została przelana na rachunek bankowy pozwanej w dniu 17 stycznia 2014 r.

2.  W celu zawarcia umowy koniecznym było dokonanie szeregu czynności rejestracyjnych, szczegółowo opisanych w umowie ramowej pożyczki nr (...), w tym dokonanie opłaty rejestracyjnej. Zgodnie z § 3 ust. 4 umowy ramowej, przeprowadzenie owych czynności przez pożyczkobiorcę, należało poczytywać jako akceptację warunków wynikających treści umowy.

3.  Umowa ramowa pożyczki regulowała kwestię kosztów udzielonej pożyczki, w tym kwestię należnych odsetek umownych oraz sposobu naliczania prowizji z tytułu udzielenia pożyczki. Określała także zasady spłaty pożyczki i odnosiła się do sytuacji pozostawania przez pożyczkobiorcę w zwłoce.

4.  Zgodnie z § 4 ust. 1 umowy ramowej każda pożyczka udzielana przez pożyczkodawcę była oprocentowana w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego (odsetki maksymalne). Odsetki zwiększały sumę zadłużenia z tytułu pożyczki i miały być spłacane łącznie z kolejnymi ratami pożyczki. Wysokość odsetek maksymalnych ustalana była zgodnie z odpowiednimi przepisami ustawy z dnia ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. 1964 nr 16 poz. 93 z późn. zm.), z zastrzeżeniem § 4 ust. 2 i § 6 ust. 6 umowy ramowej pożyczki, a za udzielenie pożyczki byłą naliczana prowizja (k. 29).

5.  Wolą pozwanej było dokonanie spłaty pożyczki w jednej racie, zatem zadłużenie miało być płatne w wysokości i następującej formie.

a.  całkowita kwota pożyczki,

b.  prowizja w wysokości 1% na dzień dla pożyczek udzielanych na okres od 7 do 30 dni oraz

c.  odsetki maksymalne (k. 29).

6.  W świetle treści § 6 ust. 4 umowy ramowej, przewidującego możliwość obciążenia pożyczkobiorcy kosztami windykacyjnymi, pożyczkodawca mógł również przesłać pożyczkobiorcy będącemu w zwłoce wezwanie do zapłaty w formie pisemnej i/lub w formie wiadomości e-mail. Za dokonanie powyższych czynności pożyczkobiorca miał zostać obciążony opłatami w wysokości wynikającej z treści powyższego zapisu (k. 30v).

7.  Na mocy umowy przelewu wierzytelności zawartej pomiędzy (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. a Kancelarią (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w K. w dniu 29 lipca 2014 r. strona powodowa nabyła wierzytelność cedenta wobec pozwanej z tytułu wyżej opisanej umowy pożyczki.

8.  Pismem z dnia 29 lipca 2014 r. powód zawiadomił pozwanego o dokonaniu przelewu, wzywając jednocześnie do zapłaty kwoty w łącznej wysokości 1.116,63 zł wraz z odsetkami.

W oparciu o powyższe ustalenia, należało przyjąć, iż pozwana i (...) sp. z o.o. zawarły umowę, określoną przez nie jako umowa pożyczki, na mocy której pozwanej wydana została kwota w wysokości 700 zł. Na pozwanej ciąży obowiązek zwrotu przedmiotowej kwoty wraz z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego liczonymi do dnia 11 lutego 2014 r., tj. w kwocie 7,67 zł (zgodnie z § 4 umowy ramowej).

Powód wykazał w odpowiedni sposób swoją legitymację czynną w sprawie jako następca pierwotnego wierzyciela, tj. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W..

W ocenie Sądu, jedynie w zakresie wysokości należności objętej pozwem należało, na podstawie złożonych dokumentów, dokonać ustaleń odbiegających od przedstawionych jako uzasadnienie powództwa. Należy przy tym zaznaczyć, iż uznanie twierdzeń pozwu za prawdziwe nie zwalnia jednocześnie sądu od oceny zasadności żądania opartego na tych twierdzeniach. Zgodnie z ugruntowanym w judykaturze poglądem, przyjęcie za prawdziwe twierdzeń powoda dotyczy wyłącznie okoliczności faktycznych. Sąd, który rozpoznaje sprawę w warunkach zaoczności, jest zatem zobowiązany do ustalenia, czy twierdzenia powoda uzasadniają uwzględnienie żądania w świetle przepisów prawa materialnego (por. wyr. SN z dnia 31 marca 1999 r., I CKU 176/97, Prok. i Pr. 1999, nr 9, poz. 30; wyr. SN z dnia 15 września 1967 r., III CRN 175/67, OSNC 1968, nr 8-9, poz. 142; wyr. SN z dnia 15 marca 1996 r., I CRN 26/96, OSNC 1996, nr 7-8, poz. 108).

Mając na uwadze powyższe, Sąd, po dokonaniu oceny postanowień zawartych w umowie ramowej pożyczki nr (...) co do ich zgodności z prawem, odmówił zasadności żądaniu powoda w zakresie kwoty 203,19 zł tytułem prowizji od udzielonej pożyczki, uznając, że w tym zakresie zawarta umowa, jako czynność zmierzającą do obejścia przepisów o odsetkach maksymalnych, jest nieważna (art.58§1 i 3 kc).

Kwota prowizji wzrastała bowiem proporcjonalnie do okresu, na jaki pożyczka została udzielona. Powyższe rozwiązanie przypomina sposób naliczania odsetek, których wysokość także zależy od czasu trwania umowy, jak również wartości pożyczonego kapitału. Powiązanie wysokości prowizji z okresem kredytowania należy uznać za obejście przepisów regulujących wysokość odsetek maksymalnych, tj. art. 359 § 21 kc, stanowiącego, iż maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekraczać czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego (odsetki maksymalne).

Należy także zważyć, iż podstawa do naliczania wynagrodzenia w postaci odsetek i prowizji nie jest tożsama. Odsetki stanowią bowiem wynagrodzenie za czas korzystania z kapitału. Prowizja zaś jest jednorazowym wynagrodzeniem za udzielenie kapitału. Ukształtowanie prowizji jak w umowie ramowej łączącej pozwaną z cedentem, bez określenia jej stałej wysokości, a w uzależnieniu od zarówno wysokości pożyczki, jaki i terminu jej spłaty, sprawia, iż prowizja przybiera formę ukrytych, lichwiarskich odsetek.

Sąd odmówił zasadności żądaniu pozwu również w zakresie pozostałej kwoty objętej pozwem, tj. kwoty 205,77 zł. Powód nie wskazał, co jest podstawą dochodzenia powyższej należności, z jakiego zapisu umownego oraz zdarzeń faktycznych ona wynika, co uniemożliwiło Sądowi dokonanie weryfikacji zasadności jej dochodzenia w świetle przepisów prawa materialnego. Powód, podnosząc, iż żądaniem pozwu objęty jest całkowity koszt udzielonej pożyczki, w istocie wskazał jedynie na dwa składniki, składające się na powyższą sumę, tj. kwotę stanowiącą przedmiot pożyczki oraz prowizję. Analizując postanowienia umowne, Sąd doszedł do wniosku, że na całkowity koszt pożyczki składają się także odsetki maksymalne, co też uwzględnił zasądzając należność na rzecz powoda i przyjmując, iż mieszczą się one w dochodzonej kwocie, pomimo braku wyraźnego wyartykułowania owej okoliczności przez powoda. Wobec powyższego, Sąd uznał za uzasadnione żądanie powoda w kwocie 700 zł tytułem pożyczonego kapitału, 7,67 zł tytułem odsetek, odmawiając zasadności kwocie w wysokości 203,19 zł tytułem prowizji oraz pozostałej kwocie w wysokości 205,77 zł, co do której strona nie wskazała podstawy jej naliczenia. Należy zważyć, iż Sąd dopatrzył się w treści umowy zapisów mogących stanowić podstawę do obciążania pożyczkobiorcy dodatkowymi opłatami, np. kosztami windykacyjnymi, nie dokonując jednocześnie ich oceny co do zgodności z przepisami prawa. Tym niemniej rzeczą Sądu nie jest dokonywanie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń strony powodowej. To na stronie powodowej spoczywał ciężar wskazania, co jej podstawą dochodzonej należności, a jej uchybienie w tym zakresie skutkowało koniecznością oddalenia powództwa w tym zakresie.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 kpc, rozdzielając je stosunkowo. Mając na uwadze, że strona powodowa wygrała proces w 63,38% oraz na koszty procesu, jakie poniosła, składa się opłata sądowa od pozwu w wysokości 30 zł, koszty zastępstwa prawnego w wysokości 180 zł (§ 6 pkt 2 na podstawie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.), należało zasądzić od pozwanej na rzecz strony powodowej 63,38% kosztów, jakie poniosła w związku z prowadzeniem sprawy, czyli kwotę 133,09 zł, w tym 114,08 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Rozstrzygniecie zawarte w punkcie IV wyroku Sąd oparł na treści art. 333 § 1 pkt 3 kpc, zgodnie z którą sąd z urzędu nada wyrokowi przy jego wydaniu rygor natychmiastowej wykonalności, jeżeli wyrok uwzględniający powództwo jest zaoczny.