UZASADNIENIE

Strona powodowa (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. wniosła pozew w postępowaniu upominawczym o zasądzenie na jej rzecz od pozwanej E. L. kwoty 3862,54 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty i kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Na uzasadnienie pozwu podała, że pozwana była studentem w (...) w W.. Podniosła, że zgodnie z umową o świadczenie usług edukacyjnych pozwana zobowiązała się do ponoszenia opłat w wysokości i terminach określonych przez akty prawne uczelni. Zaznaczyła, że pozwana, mimo przyjętego na siebie zobowiązania, nie uregulowała w całości należnych opłat. Wskazała, że na zaległość pozwanej składają się następujące kwoty: 1790,54– skapitalizowane odsetki od składowych zadłużenia zgodnie z art. 482 k.c., 662zł – kwota zaległości tytułem nieopłaconego czesnego o terminie zapłaty 05 kwietnia 2007 r., 705 zł – kwota zaległości tytułem nieopłaconego czesnego o terminie zapłaty 05 maja 2007 r. i 705 zł – kwota zaległości tytułem nieopłaconego czesnego o terminie zapłaty 05 czerwca 2007 r. Oświadczyła jednocześnie, że na podstawie umowy sprzedaży wierzytelności z dnia 06 września 2011 r. stała się wierzycielem pozwanej, którą wezwała do zapłaty listem poleconym. Pozwana nie uregulowała jednak powyższej należności.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 13 marca 2014 roku Referendarz Sądowy w Sądzie Rejonowym w Dzierżoniowie nakazał pozwanej, aby zapłaciła stronie powodowej kwotę 3862,54 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 07 marca 2014 roku do dnia zapłaty oraz kwotą 642 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotą 617 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego, w terminie dwóch tygodni od dnia doręczenia nakazu, albo w tym terminie wniosła sprzeciw.

W sprzeciwie od powyższego nakazu zapłaty pozwana E. K., podnosząc zarzut przedawnienia, wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu.

W odpowiedzi na sprzeciw strona powodowa oświadczyła w szczególności, że zgłoszony przez pozwaną zarzut przedawnienia jest nietrafiony. Podniosła, że umowa o świadczenie usług edukacyjnych przez uczelnie wyższą stanowi nowy typ umowy nazwanej, uregulowanej w ustawie Prawo o szkolnictwie wyższym, do której nie znajdują zastosowania przepisy o zleceniu, w tym przepis art. 751 pkt 2 kc. Wskazała także, że świadczenia uczelni wyższej, polegające na kształceniu studentów nie stanowią działalności gospodarczej i do świadczeń tych nie znajduje zastosowania przepis art. 118 k.c. w zakresie roszczeń związanych z działalnością gospodarczą, a nadto podniosła, że świadczenie studenta - polegające na uiszczaniu opłat za studia czy to w odniesieniu do semestru, roku, czy rat – pozostaje świadczeniem o charakterze jednorazowym, sukcesywnym i nie znajduje do niego zastosowanie przepis art. 118 k.c. dotyczący świadczeń okresowych. Podsumowując, strona pozwana wskazała, że do roszczeń uczelni wyższych o zapłatę czesnego i opłat związanych z odbywaniem studiów należy stosować 10 – letni termin przedawnienia na podstawie art. 118 in principio kc.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Studia w (...) są płatne.

Pozwana E. L.została przyjęta na I rok studiów zaocznych
w (...)w roku akademickim 2006/2007 na kierunku (...). Z chwilą zaś immatrykulacji i złożenia ślubowania nabyła prawa studenta. Jednocześnie zobowiązała się do przestrzegania przepisów wewnętrznych obowiązujących na uczelni, w tym aktów statuujących warunki i terminy odpłatności za studia.

Dowód:

⚫: uchwała Zarządu Spółki(...)Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W.nr (...)z dnia 20 kwietnia 2011 roku – k. 13-14;
⚫: odpis Statutu (...)w W.– k. 14-21;
⚫: odpis z rejestru Uczelni Niepublicznych i Związków Uczelni Niepublicznych prowadzonego przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 06 maja 2011 roku – k. 23-24;
⚫: decyzja z dnia 01 sierpnia 2006 roku Uczelnianej Komisji Rekrutacyjnej (...) – k. 25;
⚫: wydruk ślubowania pozwanej – k. 25;
⚫: zarządzenie nr (...)Rektora (...)z dnia 12 lipca 2005 roku Regulaminu Studiów w (...) we W.– k. 26-28;
⚫: decyzja Ministra Edukacji Narodowej i Sportu numer (...) z dnia 27 stycznia 2003 roku wraz ze Statutem (...)w W.– k. 29-31.

Opłaty za naukę (czesne) za semestr w (...)we W.na wybranej specjalności: (...) wynosiły 6240 zł na studiach zaocznych, przy czym mogły być wnoszone w 10 ratach miesięcznych w kwotach po 705 zł, licząc od września 2006 r. w terminie do 05. każdego miesiąca.

Dowód :

⚫: zarządzenie nr (...)Rektora (...) z dnia 09 czerwca 2006 roku i załącznika do Zarządzenia nr (...)– k. 32-34;
⚫: kserokopia z arządzenia nr (...)Rektora (...) z dnia 15 grudnia 2006 roku – k. 34;
⚫: kserokopia Zarządzenia nr (...)Rektora (...)z dnia 25 maja 2007 roku wraz z tabelami opłat i wysokościami czesnego - k. 34 – 36.

Mimo przyjętego zobowiązania, pozwana nie uregulowała trzech należnych opłat z tytułu czesnego za okres od kwietnia do czerwca 2007 roku w łącznej kwocie 2072 zł.

Dowód: odpis zestawienia konta pozwanej – k. 37.

Z dniem 14 sierpnia 2007 roku pozwana została skreślona listy studentów (...) z powodu zalegania z opłatą czesnego za ponad 2 miesiące.

Dowód: odpis decyzji Dziekana (...)we W.z dnia 14 sierpnia 2007 r.– k. 42.

W dniu 06 września 2011 roku (...) w W., na podstawie umowy sprzedaży wierzytelności, dokonała przeniesienia szeregu wierzytelności na rzecz strony powodowej (obecnie) (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnościąz siedzibą w W., w tym również wierzytelność wobec pozwanej E. L.w kwocie 2 072 zł.

Dowód:

⚫: odpis umowy sprzedaży wierzytelności z dnia 06 września 2011 roku wraz z wyciągiem z załącznika do umowy sprzedaży wierzytelności – k. 38-39;
⚫: odpis pełny z KRS strony powodowej – k. 7-9.

Pismem z dnia 09 września 2011 roku strona powodowa poinformowała pisemnie pozwaną o dokonanej cesji wierzytelności i wezwała ją do zapłaty w terminie 21 dni od daty otrzymania wezwania kwoty 3192,40 zł tytułem niespłaconego czesnego wraz z odsetkami ustawowymi.

Dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 09 września 2011 r. wraz z potwierdzeniem nadania – k. 40-41.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie nie ma wątpliwości, iż pozwaną E. L.łączyła z (...)w W.umowa o naukę na kierunku (...), w trybie zaocznym, z którą związany był obowiązek uiszczania opłat w postaci czesnego w zadeklarowanym przez studenta systemie. Bezsporne jest także, że pozwana nie uregulowała opłat za naukę w miesiącu kwietniu 2007 roku w kwocie 662 zł oraz w miesiącach maj i czerwiec 2007 roku w kwotach po 705 zł, tj. w łącznej kwocie 2072 zł oraz to że strona powodowa (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnościąz siedzibą w W.na mocy umowy sprzedaży wierzytelności z dnia 06 września 2011 roku nabyła od tej Szkoły Wyższej prawa do istotnej wierzytelności wobec pozwanej.

Kwestią zaś wymagającą rozważania w niniejszej sprawie, była w pierwszym rzędzie ocena zasadności zgłoszonego przez pozwaną zarzutu przedawnienia.

Kwalifikacja prawna umowy o warunkach odpłatności za studia jako umowy nazwanej uregulowanej w ustawie z dnia 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym - Dz. U. z 2012 r., poz. 527 ze zm. (dalej p.s.w.) bądź umowy nienazwanej, do której należy stosować odpowiednio przepisy o umowie zlecenia (art. 750 k.c.) było do tej pory źródłem rozbieżności w orzecznictwie sądów powszechnych. Z jednej strony pojawiło się bowiem stanowisko, według którego na podstawie przepisów ustawy p.s.w. nie jest możliwa rekonstrukcja istotnych praw i obowiązków stron tej umowy. Wskazywano, że ustawa ta nie precyzuje essentialia negotii umowy łączącej studenta i uczelnię wyższą, wprowadzając jedynie w art. 160 ust. 3 obowiązek zachowania formy pisemnej i określenia w umowie warunków odpłatności za studia, innych zaś kwestii, w tym także terminu przedawnienia roszczenia o zapłatę czesnego, nie reguluje. W konsekwencji przyjmowano, że skoro umowa o świadczenie usług edukacyjnych nie jest uregulowana wyczerpująco w ustawie p.s.w., to uzasadnione jest odpowiednie stosowanie przepisów o umowie zlecenia (art. 750 k.c.), a termin przedawnienia roszczenia o zapłatę czesnego określa wówczas art. 751 pkt 2 k.c. Zgodnie z odmiennym poglądem umowa będąca źródłem roszczeń o zapłatę czesnego nie jest umową o naukę w rozumieniu art. 751 pkt 2 k.c., lecz umową o warunkach odpłatności za studia. Jest ona uregulowana w przepisie art. 160 ust. 3 ustawy p.s.w. i stanowi typ umowy nazwanej, co oznacza, iż nie ma do niej zastosowania art. 750 i nast. k.c. Ustawa o szkolnictwie wyższym, normując dany rodzaj stosunku prawnego, nie przewiduje przy tym szczególnego terminu przedawnienia poszczególnych, czy wszystkich roszczeń wywodzących się z tego stosunku prawnego. Skoro brak jest przepisu szczególnego, regulującego termin przedawnienia roszczenia wynikającego z umowy o warunkach odpłatności za studia, to znajduje zastosowanie 10 -letni termin przedawnienia przewidziany w art. 118 k.c.

Zasadniczo zatem w orzecznictwie sądów powszechnych można spotkać się ze stanowiskiem, iż roszczenie o zapłatę czesnego przedawnia się w okresach 10-letnich, 2 – letnich, ale również 3 – letnich, jako roszczenie o świadczenia okresowe.

Wychodząc naprzeciw opisanym wyżej problemom ustawodawca wprowadził zmiany w ustawie – Prawo o szkolnictwie wyższym, dodając przepis regulujący termin przedawnienia roszczeń wynikających z umowy o świadczenie usług edukacyjnych. Zgodnie z art. 160a ust. 1 p.s.w. warunki pobierania opłat związanych z odbywaniem studiów, o których mowa w art. 98 ust. 1 pkt 5, oraz opłat za usługi edukacyjne, o których mowa w art. 99 ust. 1 pkt 1-6, a także wysokość tych opłat określa umowa między uczelnią a studentem lub osobą przyjętą na studia, zawarta w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Stosownie zaś do treści ust. 7 cytowanego przepisu roszczenia wynikające z umowy przedawniają się z upływem trzech lat. Powyższy przepis został dodany przez art. 1 pkt 105 ustawy z dnia
11 lipca 2014 r. o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z dnia 5 września 2014 r.) i wszedł w życie z dniem 01 października 2014 r., jednakże zgodnie z art. 32 ustawy zmieniającej znajduje on zastosowanie do umów w sprawie warunków odpłatności za studia lub usługi edukacyjne zawartych przed dniem wejścia w życie tej ustawy.

Wobec jednoznacznej treści w/w przepisu bezprzedmiotowe stało się odnoszenie do twierdzeń podniesionych tak przez stronę powodową, jak i przez pozwaną, a dotyczących prawidłowej kwalifikacji umowy o świadczenie usług edukacyjnych i roszczeń z niej wynikających, a co za tym idzie także ustalenia terminu ich przedawnienia. Należy bowiem przyjąć, zgodnie z treścią tego przepisu, że termin przedawnienia roszczeń wynikających z umowy zawartej przez pozwaną z (...) w W.wynosi trzy lata. W świetle zaś przepisu art. 120 § 1 zd. 1 k.c. bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Ogólne określenie terminu wymagalności znajduje się w art. 455 k.c., zgodnie z którym jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. Podstawową zatem zasadą jest związanie terminem oznaczonym w umowie, wynikającym z ustawy albo z orzeczenia odpowiedniego organu. Wraz z jego nadejściem następuje wymagalność i zaczyna biec przedawnienie (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 marca 2002 roku, IV CKN 862/00, niepublikowany).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy, należy zwrócić uwagę na fakt, że pozwana była zobowiązana do zapłaty rat miesięcznych w wysokościach: 662 zł do dnia 05 kwietnia 2007 roku, 705 zł do dnia 05 maja 2007 roku i 705 zł do 05 czerwca 2007 roku. Oznacza to, iż kwoty te stawały się wymagalne odpowiednio z dniem: 06 kwietnia 2007 roku, 06 maja 2007 roku i 06 czerwca 2007 roku. W rezultacie od tych dni należy liczyć trzyletni termin przedawnienia wynikający z przepisu art. 160a ust. 7 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym w zw. z art. 32 ustawy z dnia 11 lipca 2014 r. o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym oraz niektórych innych ustaw. Tymczasem strona powodowa wniosła pozew w niniejszej sprawie w dniu 07 marca 2014 roku, czyli po upływie terminu przedawnienia. Nie ma przy tym znaczenia fakt, iż strona powodowa nabyła dochodzone w niniejszej sprawie wierzytelności jako niesporne i wymagalne. Wstąpienie bowiem przez osobę trzecią w prawa wierzyciela nie pogarsza sytuacji dłużnika ponieważ przysługują mu wszelkie zarzuty, które miał przeciwko zbywcy (art. 513 § 1 k.c.). Dotyczy to również zarzutu przedawnienia, które nie ulega przerwaniu wskutek przejścia wierzytelności na inną osobę. Zmiana dotyczy bowiem strony podmiotowej, a nie treści wierzytelności nabytej przez osobę trzecią (patrz: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 04 września 2003 roku, I V CKN 430/01, LEX nr 466006).

Wymaga przy tym podkreślenia fakt, iż wraz z roszczeniem głównym przedawnieniu uległy także dochodzone przez stronę powodową odsetki za opóźnienie. Do przedawnienia roszczeń z tego tytułu znajduje zastosowanie przepis art. 118 kc, wprowadzający trzyletni termin przedawnienia dla roszczeń o świadczenia okresowe, z tym zastrzeżeniem, że roszczenie o odsetki za opóźnienie przedawnia się najpóźniej z chwilą przedawnienia się roszczenia głównego (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 19 czerwca 2012 roku, I ACa 256/12, LEX nr 1220759; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 kwietnia 2005 roku, III CK 307/04, LEX nr 277893).

W takiej zatem sytuacji, stosownie do przepisu art. 117 § 2 zd. 1 k.c., pozwana mogła uchylić się od zaspokojenia dochodzonych w sprawie roszczeń.

Mając powyższe na względzie, na podstawie przytoczonych przepisów, należało orzec jak w punkcie I sentencji.

Orzeczenie z punktu II wyroku oparte jest zaś na przepisach art. 98 § 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE