UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 23 stycznia 2015 roku w sprawie VI K 1824/13 Sąd Rejonowy Poznań – Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu orzekł co następuje:

1. Uznał oskarżonego D. B. za winnego tego, że w okresie od listopada 2011 roku do 16 sierpnia 2013 roku, w P., będąc uprzednio skazanym wyrokiem Sądu Rejonowego Poznań – Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu z dnia 31 lipca 2006 roku w sprawie XXIII K 1280/06, za umyślne przestępstwo podobne określone w art. 207 § 1 k.k., w ciągu pięciu lat po odbyciu co najmniej sześciu miesięcy kary pozbawienia wolności, odbytej w okresie od dnia 30 maja 2007 roku do dnia 25 lipca 2008 roku, znęcał się fizycznie i psychicznie nad żoną N. B. poprzez poniżanie, wszczynanie awantur, wyzywanie słowami obraźliwymi i wulgarnymi, popychanie, szarpanie, kopanie, bicie mokrym ręcznikiem oraz grożenie pozbawieniem zdrowia i życia, ograniczanie wychodzenia z miejsca zamieszkania, ograniczanie i kontrolowanie kontaktów towarzyskich i rodzinnych, ograniczanie korzystania z internetu i telewizji oraz nieuzasadnione wzywanie funkcjonariuszy policji na interwencje domowe, a ponadto w dniu 16 sierpnia 2013 roku szarpanie za włosy i popychanie, które spowodowało jej upadek na podłogę i powstanie obrażeń ciała w postaci sińców ramienia lewego i okolicy biodrowej prawej, naruszające czynności tych narządów ciała, na czas nie przekraczający dni siedem, tj. przestępstwa określonego w art. 207 § 1 k.k. i art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i za to na podstawie art. 207 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierzył oskarżonemu karę pozbawienia wolności w wymiarze 1 roku i 6 miesięcy.

2. Na podstawie art. 46 § 2 k.k. orzekł na rzecz pokrzywdzonej N. B. nawiązkę w wysokości 5.000,00 złotych.

3. Na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zaliczył okres rzeczywistego pozbawienia wolności, tj. zatrzymania od 16 do 17 sierpnia 2013 roku, przy czym jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności równa się jednemu dniowi kary pozbawienia wolności i w tym tylko zakresie karę pozbawienia wolności uznał za wykonaną.

4. Na podstawie art. 626 § 1 k.p.k., art. 633 k.p.k. i art. 1, art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (Dz.U. z 1983 roku, Nr 49, poz. 223, ze zm.) oraz § 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2003 roku w sprawie wysokości i sposobu obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym (Dz. U. z dnia 26 czerwca 2003 roku), zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty postępowania w całości, w wysokości 257,90 złotych oraz opłatę w wysokości 300,00 złotych.

Wyrok Sądu Rejonowego zaskarżony został przez obrońcę oskarżonego.

Obrońca oskarżonego D. B.adw. Anna Szczepaniak zaskarżyła przedmiotowy wyrok w całości i na podstawie art. 438 4 k.p.k. w zw. z art. 427 § 2 k.p.k. zarzuciła:

1. obrazę przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść wydanego orzeczenia:

⚫: art. 170 § 3 k.p.k. w zw. z art. 94 § 1 k.p.k. polegającą na naruszeniu wymogów formalnych jakie powinno spełniać postanowienie o oddaleniu wniosku dowodowego, w szczególności brak pełnej podstawy prawnej, oraz oddalenie wniosku dowodowego bez wskazania przyczyn podjęcia przez Sąd takiego rozstrzygnięcia,
⚫: art. 4 k.p.k. w zw. z art. 170 § 1 pkt 2 k.p.k. w zw. z art. 6 k.p.k. polegającą na błędnym oddaleniu wniosku dowodowego, gdy okoliczność, która miała zostać udowodniona, ma znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, poprzez nieuwzględnienie wniosku o przeprowadzenie dowodów z nagrań CD i brak zachowania zasady obiektywizmu,
⚫: art. 7 k.p.k. polegającą na ustaleniu stanu faktycznego na podstawie dowolnej, a nie swobodnej oceny materiału dowodowego, w wyniku której bezkrytycznie przyjęto zeznania świadków obciążające oskarżonego, a w konsekwencji;

2. błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść orzeczenia poprzez przyjęcie, że oskarżony znęcał się nad żoną, podczas gdy kłótnie występujące pomiędzy nim a pokrzywdzoną miały charakter obustronny, tzn. w równej mierze były wywoływane przez pokrzywdzoną,

3. rażącą niewspółmierność orzeczonej kary pozbawienia wolności, tj. przyjęcie, że nie zachodzą przesłanki do warunkowego zawieszenia jej wykonania.

W oparciu o powyższe zarzuty obrońca oskarżonego wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego mu czynu, bądź orzeczenie wobec oskarżonego kary z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, ewentualnie zaś o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonego okazała się częściowo zasadna i zasługiwała na uwzględnienie w zakresie w jakim domagano się zmiany zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania.

Na wstępie należy jednak zauważyć, iż postępowanie w niniejszej sprawie zostało przeprowadzone dokładnie i starannie. Ocena materiału dowodowego, dokonana przez Sąd Rejonowy nie wykazuje błędów logicznych i nie wykracza poza ramy swobodnej oceny dowodów. Uzasadnienie wyroku odpowiada wymogom art. 424 § 1 i 2 k.p.k. i w pełni pozwala na kontrolę prawidłowości rozstrzygnięcia.

Mając na uwadze zgromadzony materiał dowodowy Sąd Rejonowy prawidłowo uznał, iż zarówno sprawstwo jak i wina oskarżonego w zakresie zarzucanego jej przestępstwa nie budzą wątpliwości. Sąd odwoławczy podziela także kwalifikację czynu oskarżonego przyjętą przez Sąd I instancji.

Odnosząc się merytorycznie do zarzutów podniesionych w apelacji obrońcy oskarżonego stwierdzić należy, że zawarte w niej zarzuty obrazy prawa procesowego nie zasługiwały na uwzględnienie. W pierwszej kolejności w zakresie zarzutu naruszenia przepisu art. 170 § 3 k.p.k. w zw. z art. 94 § 1 k.p.k. to wskazać należy, że o ile słuszność ma obrońca oskarżonego, że postanowienia o oddaleniu wniosków dowodowych nie mają dokładnej podstawy prawnej, albowiem wskazują jedynie przepis art. 170 § 1 k.p.k., gdy tymczasem paragraf ten ma jeszcze punkty, to jednak z treści uzasadnienia tych postanowień jednoznacznie wynika, że wydane one zostały na podstawie przepisu art. 170 § 1 pkt 2 k.p.k. (k. 239, 288). Uchybienie to nie miało żadnego wpływu na treść zapadłego orzeczenia w niniejszej sprawie. Również pozostałe zastrzeżenia co do treści tych postanowień nie były zasadne, albowiem zawierają one wszystkie niezbędne składniki, w szczególności uzasadnienie, choć przyznać należy, iż w obu przypadkach niezwykle lakoniczne. W dalszej kolejności odnosząc się do zarzutu naruszenia przepisu art. 170 § 1 pkt 2 k.p.k. w zw. z art. 6 k.p.k. to powtórnie stwierdzić należało, jak to już uczynił Sąd Okręgowy w toku rozprawy odwoławczej, iż oddalenie przedmiotowych wniosków dowodowych o przeprowadzenie dowodów z nagrań CD było w pełni prawidłowe i uzasadnione, albowiem okoliczności na jakie obrońca oskarżonego wnioskowała przeprowadzenie rzeczonych dowodów nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia o odpowiedzialności karnej oskarżonego mogły one co najwyżej zaprezentować sposób odnoszenia się pokrzywdzonej do dziecka, z którego to można by wnioskować o ewentualnej kulturze osobistej pokrzywdzonej i jej metodach wychowawczych, a nie o powodach awantur do jakich dochodziło w mieszkaniu oskarżonego i pokrzywdzonej. Sąd odwoławczy w pełni aprobuje takie rozumowanie sądu meriti i uważa je za słuszne.

Po wtóre odnosząc się do zakwestionowanej przez obrońcę oskarżonego oceny dowodów z zeznań K. C. (matki oskarżonego) oraz M. B. (syna oskarżonego z pierwszego małżeństwa) to stwierdzić należy, że dokonana ona została bez naruszenia zasad wyrażonych w przepisie art. 7 k.p.k. Zgodnie z tym przepisem organy postępowania, a więc także i sąd, kształtują swe przekonanie na podstawie wszystkich przeprowadzonych dowodów, ocenianych swobodnie z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego. Zgodnie z panującym w orzecznictwie poglądem ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 listopada 1990 roku, OSNKW 1991/9/41), przekonanie sądu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną art.7 k.p.k. wtedy, m. in. gdy: jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy (art. 410 k.p.k.) i to w sposób podyktowany obowiązkiem dochodzenia prawdy (art. 2 § 2 k.p.k. ); stanowi wynik rozważenia wszystkich tych okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego (art. 4 k.p.k.); jest wyczerpująco i logicznie – z uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego – uargumentowane w uzasadnieniu wyroku (art.424 § 1 pkt 1 i 2 k.p.k.). Mając powyższe uwagi na względzie, uznać obiektywnie należy, że ocena zebranego w sprawie materiału dowodowego została dokonana przez sąd I instancji z uwzględnieniem zasad sformułowanych w przepisie art.7 k.p.k. Nie można więc zgodzić się ze stanowiskiem obrońcy oskarżonego co do oceny zeznań K. C. i M. B.. Wywody odnośnie tych świadków są nie tylko przekonywująco przez Sąd I instancji uzasadnione, ale i obszerne, tak więc nie ma powodu by je powielać ponownie w tym miejscu. Należy jedynie podkreślić, że uwadze apelującego uszło i to, że twierdzenie ww. osób, a szczególnie matki oskarżonego, Sąd Rejonowy weryfikował ze szczególną ostrożnością, natomiast sugestie apelującego, że ocena ta nosi znamiona dowolnej, jest całkowicie bezpodstawna. Sąd I instancji trafnie i wnikliwie ocenił zeznania matki oskarżonego wskazując, że mając na uwadze uczucia macierzyńskie, jak i niechęć pomiędzy oskarżonym a jego matką, zeznania K. C. były bardzo rzeczowe, konkretne i obiektywne, a jednocześnie nie nosiły żadnych cech świadczących o konfabulowaniu, czy chęci zaszkodzenia oskarżonemu. Z depozycji tego świadka wywnioskować można, że pomimo wielu zarzutów wobec zachowania oskarżonego, jako jego matka nadal bardzo się o niego troszczy i zależy jej na tym, aby naprawił swoje postępowanie. Wbrew twierdzeniom obrońcy oskarżonego świadek ten znała relacje panujące w rodzinie oskarżonego nie tylko z opowiadań pokrzywdzonej, ale również z własnych obserwacji zdarzeń, których była świadkiem (k. 233, 236, 237). W żaden sposób nie można również zgodzić się z oceną zeznań świadka M. B. dokonaną przez apelującego. Wbrew jego twierdzeniom Sąd I instancji nie uznał tych zeznań ze nieprzydatne dla rozstrzygnięcia sprawy, lecz zauważył jedynie, że świadka z oskarżonym łączy bardzo silna więź emocjonalna i świadek niewątpliwie starał się wspomóc oskarżonego. Z samego faktu, ze M. B. zamieszkiwał wspólnie z oskarżony i pokrzywdzoną nie sposób wysnuć wniosku, jak by tego chciał apelujący, iż jego zeznania są bardziej wiarygodne od depozycji K. C.. Z faktu, iż pomiędzy oskarżonym i pokrzywdzoną dochodziło do kłótni, czemu wszakże Sąd I instancji nie przeczył w swoich ustaleniach, nie sposób wysnuć wniosku, iż pokrzywdzona winna była złej atmosfery panującej w ich domu. Jak słusznie wskazał Sąd Rejonowy oceniając tą okoliczność, a co również znajduje potwierdzenie w pozostałym materiale dowodowym, w szczególności w zeznaniach świadków, życiowo zrozumiałym jest, że pokrzywdzona kłóciła się z oskarżonym przy takim natężeniu złej woli z jego strony i wciąż narastającym znęcaniu się nad nią. Zaaprobować należy stanowisko, że mogła to być również jej reakcja obronna na wiąż powtarzającą się agresję ze strony oskarżonego.

Odnosząc się zaś do zarzutu poczynienia przez Sąd I instancji błędu w ustaleniach faktycznych w zakresie przyjęcia, iż oskarżony znęcał się nad pokrzywdzoną, podczas gdy ich kłótnie były obustronne to nie zasługiwał on na uwzględnienie. Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych tylko wówczas byłby słuszny, gdyby zasadność ocen i wniosków wyprowadzonych przez sąd orzekający z okoliczności ujawnionych w toku przewodu sądowego, nie odpowiadała prawidłowości logicznego rozumowania. Zarzut ten nie może jednak sprowadzać się do samej polemiki z ustaleniami sądu, wyrażonymi w uzasadnieniu wyroku, lecz do wykazania, jakich mianowicie konkretnie uchybień w zakresie zasad logicznego rozumowania dopuścił się sąd w ocenie zebranego materiału dowodowego. Możliwość zaś przeciwstawienia ustaleniom sądu orzekającego odmiennego poglądu, nie może prowadzić do wniosku o dokonaniu przez sąd błędu w ustaleniach faktycznych ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 1975 roku, II KR 355/74, OSNPG 1975, Nr 9, poz. 84 wraz z aprobatą M. C. i Z. D., Przegląd, P.. 1976, Nr 6, s. 51). Nie można więc zgodzić się ze stanowiskiem apelującego co do oceny postawy pokrzywdzonej jako mającej świadczyć, iż nie mogło dojść w tym względzie do wypełnienia przez oskarżonego znamion przestępstwa z art. 207 § 1 k.k., albowiem pokrzywdzona aktywnie wszczynała awantury z oskarżonym i w nich uczestniczyła. Jak już powyżej to omówiono w sprawie niniejszej Sąd meriti nie negował faktu istnienia awantur i kłótni pomiędzy oskarżonym i pokrzywdzoną, jednakże całokształt przeprowadzonego materiału dowodowego pozwalał na stwierdzenie, że pokrzywdzona swoją postawą w żaden sposób nie spowodowała niemożności zrealizowanie przez oskarżonego znamion przestępstwa z art. 207 § 1 k.k. Fakt znęcania się nad pokrzywdzoną przez oskarżonego był w niniejszej sprawie niewątpliwy i wynikał przede wszystkim z zeznań K. C. oraz pokrzywdzonej, który znalazły oparcie w pozostałym materiale dowodowym. Dla Sąd Okręgowego zrozumiałym i akceptowalnym jest, że pokrzywdzona mogła nie wytrzymywać psychicznie znęcania się nad nią przez oskarżonego i z tego powodu również z nim się kłócić, jednak tego rodzaju okoliczności w żadnej mierze nie ekskulpują oskarżonego.

Na uwzględnienie zasługiwał natomiast zarzut rażącej niewspółmierności kary podniesiony przez obrońcę oskarżonego w zakresie w jakim kwestionował brak warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej kary 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności. Dla Sądu Okręgowego oczywistym było, że w niniejszej sprawie Sąd Rejonowy w sposób nie dość wnikliwy rozważył okoliczności pozwalające na postawienie wobec oskarżonego pozytywnej prognozy kryminologicznej i zastosowanie warunkowego zawieszenia wykonania kary. Dla porządku stwierdzić należy, że Sąd I instancji rozważając kwestie wymiaru kary zasadniczej właściwie uwzględnił wszystkie dyrektywy wymienione w przepisie art. 53 § 1 i 2 k.k., które ustawodawca nakazuje w tej kwestii stosować – zarówno te, które przemawiały na korzyść oskarżonego, jak i te które wskazywały na konieczność zaostrzenia represji karnej. Orzekając w tym zakresie Sąd Rejonowy dochował odpowiedniej staranności, tak by nie nastąpiło zachwianie proporcji pomiędzy zasadą zawinienia, dyrektywą społecznej szkodliwości czynu, dyrektywą społecznego oddziaływania kary i dyrektywą indywidualnego oddziaływania kary. Wymierzona kara 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolność jest ze wszech miar odpowiednia. Wskazać jednak należy, że w ocenie Sądu Okręgowego można wobec oskarżonego sformułować pozytywną prognozę kryminologiczną pozwalającą na zastosowanie instytucji warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności przewidzianej przepisem art. 69 § 1 i 2 k.k. W pierwszej kolejności wskazać należy, że Sąd odwoławczy dostrzega, że oskarżony był już uprzednio karany sądownie, w tym również za przestępstwo z art. 207 § 1 k.k., jednak nie była to okoliczność decydująca w niniejszej sprawie. Należy zwrócić uwagę, że oskarżony i pokrzywdzona z dzieckiem mieszkają już osobno. Nie dochodzi już między nimi do konfliktów, w szczególności na tle wspólnego zamieszkania. Oskarżony oraz pokrzywdzona mają obecnie bardzo dobre kontakty, a oskarżony właściwie i zaangażowaniem sprawuje opiekę nad córką. Oskarżony pracuje zawodowo z czego posiada stałe dochodzi i w sposób należyty i obowiązkowy wywiązuje się z alimentacji na rzecz córki. Należy mieć przy tym na uwadze, że w przypadku osadzenia oskarżonego w zakładzie karnym pokrzywdzona wraz z dzieckiem pozostałaby praktycznie bez środków utrzymania i zmuszona byłaby ona korzystać ze wsparcia instytucji pomocy społecznej. Nadto oskarżony uczęszcza obecnie na terapię i pracuje nad swoją osobowością. Sąd odwoławczy miał również na uwadze to, że we wnioskach końcowych w toku rozprawy apelacyjnej oskarżyciela posiłkowa oraz jej pełnomocnik przychylili się do wniosku apelacji obrońcy oskarżonego w zakresie warunkowego zawieszenia wykonania kary, argumentując, że oskarżony zachowuje się obecnie właściwie wobec pokrzywdzonej. Okoliczności powyższe pozwoliły Sądowi odwoławczemu na sformułowanie wobec oskarżonego pozytywnej prognozy kryminologicznej niezbędnej do zastosowanie instytucji warunkowego zawieszenia wykonania kary. Sąd Okręgowy w celu zdyscyplinowania oskarżonego w okresie próby oraz aby mógł być on poddawany stałej kontroli organów wymiaru sprawiedliwości w zakresie swojej postawy, oddał oskarżonego na podstawie przepisu art. 73 § 1 k.k. pod dozór kuratora sądowego.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. oraz art. 70 § 1 pkt 1 k.k. wykonanie orzeczonej wobec oskarżonego kary 1 roku i 6 miesięcy warunkowo zawiesza na okres 5 lat próby, oddając oskarżonego, na podstawie art. 73 § 1 k.k. pod dozór kuratora sądowego. W pozostałym zakresie wyrok utrzymano w mocy. Ukształtowany w ten sposób wymiar kary jest wprost proporcjonalny do stopnia zawinienia oskarżonego i uwzględniając wymienione powyżej okoliczności oraz stopień społecznej szkodliwości jego czynu, stanowić będzie właściwą, aczkolwiek nie nadmierną dolegliwość, spełniając prawidłowo zarówno wymogi prewencji szczególnej, jak i ogólnej. W przekonaniu Sądu odwoławczego orzeczona niniejszym wyrokiem kara zadania te spełni i daje oskarżonemu szansę na poprawienie relacji rodzinnych oraz normalizację swojego zachowania, jak również zapewnia możliwość dalszego utrzymania rodziny.

W tym miejscu zaznaczyć należy, że Sąd Okręgowy dokonał również z urzędu kontroli instancyjnej zaskarżonego wyroku w świetle bezwzględnych przesłanek odwoławczych przewidzianych przepisami art. 439 § 1 k.p.k. oraz art. 440 k.p.k., jednak żadne z nich w przedmiotowej sprawie nie wystąpiły. Z tego względu nie było potrzeby ingerencji w zaskarżone orzeczenia z urzędu.

O kosztach pomocy prawnej udzielonej z urzędu oskarżycielce posiłkowej N. B.za postępowanie odwoławcze Sąd Okręgowy orzekł na podstawie przepisu § 1 pkt 1 i 3, § 2 ust. 1 – 3, § 14 ust. 2 pkt 4 i ust. 7, § 19 pkt 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tj. Dz.U. z 2013 roku, poz. 461, ze zm.). Z tego też tytułu Sąd Okręgowy zasądził na rzecz adw. Macieja Żukiela kwotę 516,60 złotych (w tym podatek VAT).

O kosztach postępowania odwoławczego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie przepisów art. 634 k.p.k., art. 627 k.p.k., art. 633 k.p.k. oraz art.1, art.2 ust.1 pkt 4 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (tj. Dz.U. z 1983 roku, Nr 49, poz. 223, ze zm.)

Justyna Andrzejczak Agata Adamczewska Jerzy Andrzejewski

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE