UZASADNIENIE

Wnioskiem z dnia 6 września 2012 roku A. R. wniosła o podział majątku wspólnego A. R. i J. R. poprzez ustalenie, że w skład majątku wspólnego wchodzi:

- lokal mieszkalny stanowiący odrębną nieruchomość położony w G. przy ulicy AL. (...), objęty księga wieczystą (...), z udziałem (...) w częściach wspólnych i gruncie, dla którego prowadzona jest księga wieczysta KW nr (...) o wartości 225.000 zł,

- garaż nr (...) położony w G. przy Al. (...), który został nabyty przez małżonków poprzez odkupienie nakładów poniesionych na budowę, o wartości 23.000 zł,

- garaż nr (...) położony w G. przy Al. (...), który został wybudowany ze środków własnych małżonków na gruncie Gminy G. – o wartości 23.000 zł,

- samochód osobowy matki A. (...) o nr rej. (...) o wartości 9.000 zł,

- udział ¼ w samochodzie osobowym marki P. (...) o nr rej. (...), o wartości 1.5000 zł,

- wyposażenie lokalu mieszkalnego,

- ruchomości znajdujące się w posiadaniu uczestnika, a to telewizor N. (...) szt., radiomagnetofon – 2 szt., rower górski – 2 szt., obraz olejny w ramie drewnianej – 1 szt., aparat telefoniczny – 2 szt., kolumny głośnikowe T. – 2 szt., odtwarzacz minidysków S. (...) szt., wieża J. z głośnikami – 1 komplet, discman – 1 szt., magnetowid – 1 szt., kamera – 1 szt., komputer, klawiatura, monitor, urządzenie wielofunkcyjne – 1 szt. o łącznej wartości ok. 10.000 zł,

- wyposażenie dwóch Zakładów Usługowych (...) mieszczących się w G. przy ul. (...). K. 25 i ul. (...),

- kwota 400.000 zł będąca równowartością własności lokalu użytkowego, stanowiącego odrębną nieruchomość, położonego w G. przy ul. (...) (obecnie S. W. 12), objętego księga wieczystą (...), zbytego przez uczestnika z pokrzywdzeniem wnioskodawczyni.

A. R. zażądała również ustalenia, że poniosła nakłady z majątku odrębnego na majątek wspólny w postaci należności na rzecz Wspólnoty Mieszkaniowej (lokal położony w G. przy Al. (...)) za okres od marca 2008 do 2012 roku w kwocie 24.456,66 zł i podatek od nieruchomości (lokal położony w G. przy Al. (...)) za okres od marca 2008 roku do 2012 roku w kwocie 550 zł, podatek od nieruchomości stanowiących garaże za okres od marca 2008 roku do 2012 roku w kwocie 924 zł, opłaty za użytkowanie wieczyste za okres od 2008 roku do 2012 roku w kwocie 689,83 zł.

Ponadto wniosła o dokonanie podziału majątku w ten sposób, iż jej przypadnie lokal położony w G. przy Al. (...) i garaż nr (...), a w zakresie ruchomości udział w samochodzie marki P. oraz wyposażenie mieszkania z pokoju nr (...), przedpokoju, łazienki i kuchni, natomiast uczestnikowi postępowania przypadnie garaż nr (...) oraz pozostałe ruchomości, a także kwota 400.000 zł stanowiąca równowartość lokalu użytkowego, ze spłata na rzecz wnioskodawczyni kwoty 100.250 zł tytułem wyrównania udziałów. Rozliczenie nakładów miałoby nastąpić poprzez ich spłatę przez uczestnika w ½ części, tj. kwoty 13.310,25 zł.

Wniosła o obciążenie zainteresowanych kosztami postępowania po połowie.

W uzasadnieniu wnioskodawczyni wskazała, że małżeństwo A. R. i J. R. zostało rozwiązane przez rozwód prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 17 marca 2009 roku. Wcześniej wyrokiem z dnia 11 marca 2009 roku Sąd Rejonowy w Gliwicach ustanowił pomiędzy małżonkami rozdzielność majątkową poczynając od dnia 3 marca 2008 roku. Proponowany podział majątku wynika z faktu, że wnioskodawczyni korzysta z opisanego lokalu mieszkalnego i garażu.

Dalej wnioskodawczyni wyjaśniła, że w trakcie trwania małżeństwa zainteresowani nabyli własność nieruchomości położonej w G. przy ul. (...). Z uwagi na oświadczenia uczestnika postępowania jako właściciela nieruchomości do księgi wieczystej wpisano wyłącznie jego. Wytoczone przez powódkę powództwo o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym zostało oddalone, jednakże Sąd w uzasadnieniu ustalił, że środki pieniężne przeznaczone na zakup tej nieruchomości pochodziły z majątku wspólnego małżonków. Następnie uczestnik postępowania nieruchomość tę o wartości 400.000 zł wniósł aportem do(...) Sp. z o.o. w G.. W konsekwencji uczestnik bezzasadnie uszczuplił majątek wspólny bez zgody wnioskodawczyni.

Postanowieniem z dnia 26 września 2012 roku zwolniono wnioskodawczynię od kosztów sądowych w całości.

Postanowieniem z dnia 26 października 2012 roku zwolniono uczestnika postępowania od kosztów sądowych w całości oraz ustanowiono dla niego pełnomocnika z urzędu.

W piśmie z dnia 18 grudnia 2012 roku wnioskodawczyni wskazała, że omyłkowo podała we wniosku błędną numerację garaży, bowiem garaż nr (...) w rzeczywistości nosi nr 5, zaś garaż oznaczony jako 8 w rzeczywistości ma nr 6.

W odpowiedzi na wniosek uczestnik postępowania zakwestionował przedstawiony przez wnioskodawczynię wykaz składników majątkowych, ich wartość i proponowany podział majątku.

Zaproponował polubowny podział majątku w ten sposób, iż lokal mieszkalny przy ul. (...) w G. o wartości 225.000 zł zostanie przyznany jemu ze spłatą na rzecz wnioskodawczyni kwoty 112.500 zł w miesięcznych ratach po 300 zł. Zażądał przyznania mu samochodu osobowego marki A. (...) o wartości nieprzekraczającej 1.500 zł i garażu. Wnioskodawczyni miała uzyskać udział w samochodzie osobowym marki P. (...) o wartości 1.500 zł, garaż, całość wyposażenia lokalu mieszkalnego o łącznej wartości 8.000 zł. Pozostałe ruchomości znajdujące się w jego posiadaniu o łącznej wartości 8.000 zł winny zostać przyznane jemu. Uzasadnieniem dla takiego podziału miał być wkład uczestnika w nabycie lokalu mieszkalnego położonego przy ul. (...) – uczestnik uzyskał przydział 1 pokoju przy ul. (...) oraz przyznano mu uprawnienie do korzystania z dodatkowej powierzchni mieszkalnej ze względu na stan zdrowia. Uzyskany przydział umożliwił dokonanie zamiany na wchodzący w skład majątku wspólnego lokal mieszkalny. Przyznanie lokalu mieszkalnego uczestnikowi będzie również zgodne z zasadami sprawiedliwości i współżycia społecznego, bowiem wyłącznie uczestnik postępowania pracował zarobkowo w trakcie trwania związku małżeńskiego. Nadto wnioskodawczyni nie zamieszkuje w spornym lokalu. Dalej uczestnik postępowania wskazał, że zakład usługowy mieszczący się w G. przy ul. (...) nie istnieje, zaś w zakładzie ul. (...). K. 25 mieszka. Wyposażenie tego zakładu sprowadza się do kilku mało wartościowych narzędzi o łącznej wartości nieprzekraczającej 200 zł. J. R. zaprzeczył, aby podziałowi miała podlegać równowartość własności lokalu użytkowego położonego w G. przy ul. (...) oraz aby wynosiła ona 400.000 zł. Lokal ten został zakupiony przez uczestnika z masy spadkowej odziedziczonej po rodzicach oraz środków zgromadzonych na rachunku bankowym przed zawarciem związku małżeńskiego. Jego wartość wynosiła 250.000 zł.

Uczestnik postępowania wskazał, że w sytuacji nieuwzględnienia przez wnioskodawczynię zaproponowanego przez niego sposobu podziału majątku wnosi o ustalenie nierównych udziałów w proporcjach 90 % do 10%, a to z uwagi na większy udział uczestnika w tworzeniu majątku wspólnego.

Na rozprawie w dniu 23 stycznia 2013 roku (k. 198) wnioskodawczyni oświadczyła, że nie zgadza się na propozycję ugodową uczestnika postępowania.

Uczestnik postępowania na rozprawie w dniu 6 marca 2013 roku (k. 226 i następne) cofnął wniosek o ustalenie nierównych udziałów. Oświadczył, że samochód marki A. (...) ma chwilę obecną ma wartość 3.000 zł. Wnioskodawczyni zgodziła się z tym stanowiskiem z zastrzeżeniem, że w skład majątku wspólnego wchodzi połowa tego samochodu. Wnioskodawczyni i uczestnik oświadczyli, że ruchomościami opisanymi we wniosku jako wyposażenie lokalu i innymi znajdującymi się w posiadaniu uczestnika (punkt 6 i 7 wniosku) strony podzielą się poza Sądem bez wzajemnych dopłat.

W piśmie procesowym z dnia 23 maja 2013 roku (k. 248-250) wnioskodawczyni opisała szczegółowo wchodzące w skład majątku wspólnego ruchomości (wyposażenie lokalu) wraz ze wskazaniem wartości poszczególnych składników, w tym w ramach wyposażenia pokoju nr (...) szafę trzydrzwiową o wartości 350 zł i biurko o wartości 150 zł. Wartość lodówki określiła na 300 zł, a mebli kuchennych (szafek stojących i wiszących) na kwotę 800 zł.

Na rozprawie w dniu 7 maja 2014 roku (k. 359 i następne) uczestnik wskazał, że chciałby otrzymać szafę trzydrzwiową i biurko z pokoju nr (...), resztę wyposażenia oddaje wnioskodawczyni bez spłaty. Wnioskodawczyni oświadczyła, że nie rości sobie pretensji do przyznania wyposażenia zakładów usługowych i nie żąda spłaty z tego tytułu, zgadza się na wydanie szafy i biurka na rzecz uczestnika.

Wnioskodawczyni w piśmie procesowym z dnia 13 maja 2014 roku wskazała, że domaga się uwzględnienia poczynionych przez nią następujących nakładów na majątek wspólny:

1. należności na rzecz Wspólnoty Mieszkaniowej w związku z odrębną własnością lokalu położonego w G. przy ul. (...) 17/8 w wysokości 30.568,31 zł,

2. opłaty za użytkowanie wieczyste związane z lokalem mieszkalnym położonym w G. przy ul. (...) 17/8 w wysokości 1.113,41 zł,

3. podatku od nieruchomości związanego z lokalem mieszkalnym położonym w G. przy ul. (...) 17/8 w wysokości 746,91 zł,

4. podatku od nieruchomości stanowiącej garaż nr (...) w wysokości 605,29 zł,

5. podatku od nieruchomości stanowiącej garaż nr (...) w wysokości 612,96 zł.

Na rozprawie z dnia 4 maja 2015 roku (k. 661-663) zainteresowani zgodnie oświadczyli, że ruchomości zostały już podzielone między nimi oprócz szafy trzydrzwiowej i biurka oraz 3 szafek wiszących kuchennych i 3 szafek stojących, a także lodówki I.. Wnioskodawczyni wyraziła zgodę na wydanie tych przedmiotów uczestnikowi bez spłaty na swoją rzecz. Wnioskodawczyni cofnęła wniosek o podział majątku ruchomego w pozostałym zakresie, a uczestnik postępowania nie sprzeciwił się temu. Ponadto wnioskodawczyni rozszerzyła żądanie rozliczenia nakładów o kwotę 3.507,76 zł.

Uczestnik postępowania zakwestionował żądanie nakładów zgłoszone przez wnioskodawczynię. W piśmie z dnia 3.6.2014 r. zgłosił wniosek o rozliczenie jego nakładów w postaci wniesienia do majątku wspólnego samochodu marki T. w wysokości 70.000 zł, wyremontowania najmowanego lokalu mieszkalnego położonego w G. przy Al. (...) za 19.096,77 zł oraz uiszczenia z tytułu opłat na rzecz wspólnoty mieszkaniowej i przeprowadzenia remontu w latach 2002-2003 sumy 13.748,74 zł. Podał, że poczynione nakłady na lokal wynajęty zwiększyły jego atrakcyjność, umożliwiając następnie zamianę na lokal przy Al. (...).

A. R. wskazała, że remont lokalu przy Al. (...) nie mógł mieć wpływu na przyznanie lokalu przy Al. (...) ze względu na przepisy prawa lokalowego obowiązujące w 1978 roku. Wnioskodawczyni nie zakwestionowała posiadania przez męża Trabanta z okresu przed zawarciem związku.

Zainteresowani podczas ostatniego terminu rozprawy zgodnie oświadczyli, że nie kwestionują wartości nieruchomości wskazanej przez biegłego sądowego.

Wnioskodawczyni zażądała przyznania jej prawa do lokalu argumentując, że uczestnik nigdy nie korzystał z niego, pomimo ustalenia takiego prawa w wyroku rozwodowym. Uczestnik jest wpisany do rejestru dłużników. Przyznanie mieszkania jemu byłoby równoznaczne z niemożnością uzyskania od niego żadnej spłaty.

Pełnomocnik uczestnika postępowania wniósł o zasądzenie kosztów pomocy prawnej w wysokości 2 – krotności stawki minimalnej ze względu na nakład pracy pełnomocnika. Oświadczył, że nie zostały one uiszczone w żadnej części. Wskazał, że ze względu na złą sytuację bytową i zdrowotną, mieszkanie powinno być przyznane J. R..

Sąd ustalił następujący stan faktyczny

A. R. i J. R. zawarli związek małżeński w dniu 21 października 1972 roku. Uczestnicy nie zawierali umów majątkowych małżeńskich. Małżeństwo zostało rozwiązane z winy J. R. wyrokiem Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 17 czerwca 2009 roku, prawomocnym z dniem 17 grudnia 2009 roku. Wyrokiem Sądu Rejonowego w Gliwicach z dnia 11 marca 2009 roku, sygn. V RC 116/08, ustanowiono rozdzielność majątkową pomiędzy małżonkami R. począwszy od dnia 3 marca 2008 roku.

Ze związku małżeńskiego uczestników pochodzi dwójka pełnoletnich dzieci – D. R. i I. T..

okoliczności bezsporne, a nadto dowody: wyrok Sądu Rejonowego w Gliwicach z dn. 11.03.2009 r., sygn. V RC 116/08 k. 13, wyrok Sądu Okręgowego w Gliwicach z dn. 17.06.2009 r., sygn. I RC 519/08 k. 14, wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dn. 17.12.2009 r., sygn. V ACa 521/09 k. 15

Małżonkowie początkowo zamieszkali w lokalu położonym w G. przy ul. (...). K. 23/4, przydzielonym w najem J. R. jeszcze przed zawarciem związku małżeńskiego. Lokal ten wymagał remontu, który został wykonany na koszt (...) przez pracowników (...). Małżonkowie za wspólne środki wykonali ogrzewanie akumulacyjne w istniejących w mieszkaniu piecach kaflowych. Ponadto małżonkowie na bieżąco przeprowadzali prace remontowe i niezbędne naprawy lokalu. Pod koniec lat 70-tych A. R. i J. R., będąc rozwojową rodziną z małymi dziećmi, zamienili zajmowane mieszkanie na większe - lokal mieszkalny położony w G. przy ul. (...). K. 17/8. Lokal ów znajdował się w bardzo złym stanie technicznym. Małżonkowie nie uzyskali żadnego zwrotu w gotówce z tytułu nakładów na poprzednie mieszkanie. Kaucję za mieszkanie przy ul. (...). K. 17/8 wpłacili gotówką.

dowody: zeznania A. R. k. 359-362, k. 661v-662, k. 662v, zeznania J. R. k. 362-363, k. 662-662v, zeznania W. R. k. 252-253, zaświadczenie k. 634

W trakcie trwania wspólności ustawowej małżeńskiej A. R. i J. R. wykupili na własność od Gminy G. lokal mieszalny położony w G. przy Alei (...).

okoliczności bezsporne

Wartość nieruchomości lokalowej w postaci lokalu mieszkalnego położonego w G. przy Alei (...), dla którego Sąd Rejonowy w Gliwicach prowadzi księgę wieczystą numer (...) wraz z udziałem związanym z własnością lokalu w nieruchomości wspólnej zapisanej w księdze wieczystej tutejszego Sądu nr (...), według stanu na dzień 3 marca 2008 roku i cen aktualnych wynosi 413.000 zł.

dowody: pisemna opinia biegłego sądowego k. 541-562

W czasie trwania wspólności majątkowej A. R. i J. R. zgromadzili przedmioty codziennego użytku oraz wyposażyli zajmowany lokal mieszkalny m.in. w szafę trzydrzwiową o wartości 350 zł, biurko o wartości 150 zł, lodówkę (...) o wartości 300 zł, meble kuchenne (3 szafki stojące i 3 szafki wiszące) o wartości 800 zł. Nabyli również prawo własności samochodu osobowego marki A. (...) o numerze rejestracyjnym (...), dla którego Prezydent Miasta G. wydał dowód rejestracyjny DR (...) oraz udział wynoszący ¼ w prawie własności samochodu osobowego marki P. (...). Samochód marki P. został zbyty po ustaniu wspólności majątkowej za kwotę 6.000 zł. Wnioskodawczyni uzyskała z tego tytułu kwotę 1.500 zł, którą zachowała dla siebie. Małżonkowie w trakcie małżeństwa uzyskali również nakłady na nieruchomości położonej w G. przy ul. (...). K. 17, stanowiącej własność Gminy G., w postaci dwóch garaży – pierwszego nr 5 i drugiego nr 6 – każdy o wartości 23.000 zł.

okoliczności bezsporne, a nadto dowody: zeznania A. R. k. 359-362, k. 661v-662, k. 662v, zeznania J. R. k. 362-363, k. 662-662v

Wartość samochodu osobowego marki A. (...) o numerze rejestracyjnym (...), według stanu na dzień 3 marca 2008 roku i cen aktualnych wynosi 7.500 zł.

dowody: pisemna opinia biegłego sądowego k. 578-585, ustna opinia uzupełniająca biegłego sądowego k. 661

Przed zawarciem związku małżeńskiego J. R. zakupił samochód marki T.. W 1976 roku uczestnik zamienił samochód na inny – V. (...), który został zezłomowany przez uczestnika na terenie Niemiec. Z wyjazdu zagranicznego J. R. przyjechał nowym autem, które zostało sprzedane, a w ten sposób pozyskane środki małżonkowie przeznaczyli na kupno kolejnego samochodu marki Ł.. Pojazd ten został następnie sprzedany. Kolejnym samochodem kupionym przez małżonków był P.. Został on zbyty w 1989 roku. Pieniądze ze sprzedaży przeznaczone zostały na codzienne utrzymanie.

dowody: zeznania A. R. k. 359-362, k. 661v-662, k. 662v, zeznania J. R. k. 362-363, k. 662-662v

J. R. pracował przed zawarciem związku małżeńskiego w zakładzie usług elektronicznych jako mechanik. Krótko przed zawarciem związku małżeńskiego z A. R. został awansowany na kierownika. Stanowisko to zajmował do 1977 roku. Ponadto uczestnik postępowania pracował w zakładach mięsnych. Pod koniec lat 70-tych J. R. rozpoczął prowadzenie własnej działalności gospodarczej polegającą na naprawie sprzętu RTV. W tym okresie uzyskał także przydział lokalu użytkowego położonego w G. przy ul. (...), gdzie prowadził działalność. Dodatkowo działalność gospodarczą prowadził w lokalu użytkowym położonym w G. przy ul. (...). K. 25.

dowody: zeznania A. R. k. 359-362, k. 661v-662, k. 662v, zeznania J. R. k. 362-363, k. 662-662v, zeznania W. R. k. 252-253

W dniu 23 marca 1994 roku J. R. zawarł z Gminą G. umowę kupna lokalu użytkowego położonego w G. przy ul. (...). Uczestnik postępowania podał, że nabywa nieruchomość za środki z majątku odrębnego. Lokal został kupiony na 307.000.000 zł przed denominacją. Część ceny sprzedaży w wysokości 92.100.000 st. zł została zapłacona wraz z zawarciem umowy. Pozostała część ceny miała zostać uregulowana w rocznych 10 ratach. Środki pieniężne na zakup nieruchomości pochodziły z majątku wspólnego małżonków – zarówno kwota wpłacona przy zawarciu umowy, jak i później płacone raty.

Sąd Rejonowy w Gliwicach rozpoznający sprawę o uzgodnienie treści księgi wieczystej lokalu użytkowego przy ul. (...) (Konstytucji 12) ustalił w stanie faktycznym, że w dniu 1 marca 1994 r. J. R. zaciągnął kredyt na zakup tej nieruchomości w wysokości 5.000 USD. Pozostała część z 92.100.000 st. zł została pokryta z majątku wspólnego. Sąd nie dał wiary uczestnikowi twierdzącemu, że w dniu zawarcia umowy w 1994r. posiadał jeszcze środki w wysokości 37.500 zł uzyskane w 1972 r. z tytułu spadkobrania.

dowody: wyrok Sądu Rejonowego w Gliwicach z dn. 18.09.2006 r., sygn. I C 282/05 wraz z uzasadnieniem k. 25-31, zeznania A. R. k. 359-362, k. 661v-662, k. 662v, zeznania J. R. k. 362-363, k. 662-662v, zeznania D. R. k. 226v-227v, zeznania I. T. k. 244v-245v

W dniu 24 maja 2003 roku J. R. objął 400 udziałów (z 403 udziałów) w (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w G. w zamian za wniesienie do spółki aportem lokalu użytkowego przy ul. (...) w G. o wartości 400.000 zł. A. R. nie wyraziła zgody na wyprowadzenie nieruchomości z majątku wspólnego. Następnie w dniu 30 kwietnia 2004 roku (...) Sp. z o.o. w G. zbyła lokal użytkowy za cenę 250.000 zł.

dowody: zeznania A. R. k. 359-362, k. 661v-662, k. 662v, umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością k. 32-35, umowa sprzedaży nieruchomości k. 36-40

W maju 2004 roku J. R. wyprowadził się zajmowanego wspólnie z żoną lokalu mieszkalnego przy ul. (...) 17/8. Płatności opłat za lokal i garaże zaprzestał wraz z ustaniem wspólności majątkowej. Od tego czasu opłaty i daniny publiczne związane z utrzymaniem lokalu mieszkalnego i garażu ponosiła samodzielnie A. R..

A. R. poczyniła nakłady z majątku osobistego na majątek wspólny w łącznej wysokości 37.154,64 zł, w tym:

- 33.450,83 zł - należności na rzecz Wspólnoty Mieszkaniowej w związku z odrębną własnością lokalu położonego w G. przy ul. (...) 17/8,

- 1.332,98 zł - opłaty za użytkowanie wieczyste związane z lokalem mieszkalnym położonym w G. przy ul. (...). K. 17/8,

- 885,91 zł - podatku od nieruchomości związanego z lokalem mieszkalnym położonym w G. przy ul. (...) 17/8,

- 740,96 zł - podatku od nieruchomości stanowiącej garaż nr (...),

- 743,96 zł - podatku od nieruchomości stanowiącej garaż nr (...).

J. R. uiścił opłaty na rzecz wspólnoty mieszkaniowej przy Al. (...) w G. za okres od stycznia do marca 2003 roku. W maju 2003 r. zakupił baterię wannową, słuchawkę i syfon wannowy za 189,50 zł.

dowody: zeznania A. R. k. 359-362, k. 661v-662, k. 662v, pokwitowania wpłat, pisma wspólnoty mieszkaniowej, potwierdzenia wpłat, potwierdzenia transakcji, zaświadczenia, decyzja Prezydenta Miasta G., upomnienia k. 373-479, 638-657, pokwitowania k. 506, faktura VAT k. 512

Obecnie A. R. zamieszkuje wspólnie z synem. W lokalu mieszkalnym położonym w G. przy ul. (...) mieszkała do 2011 roku, kiedy to uczestnik postępowania dokonał demontażu wyposażenia łazienki (odłączono wannę od instalacji, muszlę klozetową, pozbijano kafelki). W związku z powyższym lokal stracił na wartości 24.000 zł.

Przy aktualnym rozkładzie pomieszczeń w lokalu, ich programie użytkowym i przebiegu części instalacyjnej bez dokonania zasadniczych prac techniczno-budowlanych i instalacyjnych nie jest możliwe dokonanie podziału tejże nieruchomości na dwa odrębne lokale mieszkalne. Byłoby to możliwe po przeprowadzeniu szeregu prac techniczno-budowlanych i instalacyjnych, uzyskaniu stosownych zezwoleń po uprzednim sprawdzeniu możliwości dokonania podłączeń, uzyskania zgody wspólnoty mieszkaniowej na dokonanie zmian ingerujących w część wspólną, przeprowadzenia badań konstrukcji, uzyskania zgody służb ochrony zabytków.

J. R. aktualnie mieszka w wynajmowanym od Gminy lokalu użytkowym, położonym w G. przy Al. (...). W lokalu tym również prowadzi działalność gospodarczą – naprawia sprzęt RTV.

Uczestnik postępowania pobiera świadczenie z ZUS w wysokości 1.200 zł. Są z niego dokonywane maksymalne potrącenia komornicze. Jest wpisany do Krajowego Rejestru Długów. Przysługuje mu prawo najmu lokalu użytkowego o powierzchni 72 m² położonego w G. przy Al. (...).

A. R. uzyskuje świadczenie emerytalne w wysokości 870 zł netto. Od dnia 17 października 2014 r. do kwietnia 2015 roku była właścicielką lokalu mieszkalnego o powierzchni 33,55 m², które otrzymała w darowiźnie od swojej matki. Lokal ten podarowała synowi w zamian za utrzymanie.

Oboje uczestnicy są zaliczeni do grupy inwalidzkiej.

Dowody: dokumentacja fotograficzna k. 186-189, opinia biegłej do spraw budownictwa ogólnego, k. 281-297, informacja o wpisaniu danych k. 312, pismo ZUS k. 313, przesłuchanie A. R. k. 661-662, odpis księgi wieczystej nr (...) k. 627-628

Ustalając stan faktyczny Sąd oparł się na niekwestionowanych przez uczestników postępowania dokumentach.

Stosownie do treści art. 365 § 1 kpc Sąd rozpoznając niniejszą sprawę był związany wyrokiem i ustaleniami Sądu w postępowaniu toczącym się przed tutejszym Sądem pod sygn. akt I C 282/05. Sąd nie mógł dokonać odmiennej oceny prawnej ani odmiennych ustaleń faktycznych niż tych, że lokal użytkowy położony w G. przy ul. (...) (wcześniej Konstytucji 12) wchodził do majątku wspólnego zainteresowanych. Okoliczność ta została zresztą potwierdzona w sprawie niniejszej zeznaniami świadków D. R. i I. T., a także pośrednio zeznaniami W. R..

Sąd oddalił wniosek uczestnika o ponowne przesłuchanie świadka W. R. oraz z zeznań świadków A. W. i G. M. na okoliczność poniesienia nakładów z majątku osobistego J. R. na majątek wspólny. J. R. wskazywał, że poczynione przez niego nakłady na lokal wynajęty zwiększyły jego atrakcyjność, umożliwiając następnie zamianę na lokal przy Al. (...). Zgodnie z art. 21 ust. 2 i 3 ustawy z dnia z dnia 10 kwietnia 1974 r. Prawo lokalowe obowiązującej w dniu ustania umowy najmu lokalu mieszkalnego zawartej początkowo jedynie przez J. R., ulepszeniem było założenie w lokalu dodatkowej instalacji lub przedłużenie istniejącej do pomieszczenia dotychczas nie wyposażonego w taką instalację. W razie rozwiązania stosunku najmu lokalu ulepszonego na koszt najemcy, wynajmujący może żądać usunięcia ulepszenia i przywrócenia stanu poprzedniego, jeżeli nie naruszy to substancji lokalu, albo zatrzymać ulepszenie za zwrotem jego wartości w dniu opróżnienia lokalu. Wynajmujący nie może jednak domagać się usunięcia ulepszenia, jeżeli najemca pozostawia je w lokalu bez żądania zwrotu jego wartości.

Uczestnicy zgodnie podali, że żadna kwota z tytułu ulepszeń nie została małżonkom zwrócona. Jedynym prawnym rozwiązaniem mogło być więc ich pozostawienie w lokalu bez żądania zwrotu ich wartości. Trudno w tym wypadku wywieść konkluzję, że owa hipotetyczna suma została zaliczona na poczet możliwości wynajęcia nowego większego mieszkania. Ponadto z ustalonego przez Sąd stanu faktycznego wynikało, że remont lokalu dokonywany był przez wynajmującego właściciela, zaś założenie ogrzewania odbyło się już wspólnie przez małżonków w trakcie trwania małżeństwa.

Sąd nie dał wiary twierdzeniom J. R., że kwota ze sprzedaży Trabanta weszła w skład majątku wspólnego podlegającego podziałowi. Zresztą sam uczestnik postępowania podał, że po zmianie kolejnych samochodów w końcu pieniądze uzyskane początkowo ze sprzedaży Trabanta rozeszły się. Z kolei wnioskodawczyni zeznała, że V. (...), zakupiony w miejsce Trabanta, został zezłomowany w Niemczech, a pieniądze z tego przejął uczestnik.

Sąd dał wiarę wersji wydarzeń przedstawianych przez A. R. jako jasnym i logicznym. Fakty przedstawione przez nią były uporządkowane, wynikały z siebie nawzajem, korespondowały w całości z pozostałym materiałem dowodowym.

Zeznania J. R. Sąd uznał za wiarygodne jedynie w części, w której znajdowały potwierdzenie w pozostałych dowodach zgromadzonych w postępowaniu.

Zeznania świadków I. T. i D. R. były konkretne, dawały pełny obraz stosunków majątkowych panujących pomiędzy małżonkami. Również zeznania W. R. korespondują z ustalonym przez Sąd stanem faktycznym.

Sąd zważył, co następuje

Zgodnie z brzmieniem art. 31 kro z chwili ustania pomiędzy uczestnikami wspólności majątkowej, z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Do majątku wspólnego należą w szczególności pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków, dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków, środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków.

Majątkowa wspólność małżeńska istniała pomiędzy A. R. a J. R. od dnia zawarcia związku małżeńskiego w dniu 21 października 1972 roku do dnia ustanowienia przez Sąd rozdzielności majątkowej w dniu 3 marca 2008 roku.

W okresie trwania związku małżeńskiego uczestnicy nabyli do majątku wspólnego prawo własności lokalu mieszkalnego przy Al. (...) w G.. Mieszkanie to według stanu na dzień ustania wspólności majątkowej a cen aktualnych było warte 413.000 złotych. Dodatkowo małżonkowie w czasie trwania wspólności majątkowej zgromadzili przedmioty codziennego użytku oraz wyposażyli zajmowany lokal mieszkalny m.in. w szafę trzydrzwiową o wartości 350 zł, biurko o wartości 150 zł, lodówkę (...) o wartości 300 zł, meble kuchenne (3 szafki stojące i 3 szafki wiszące) o wartości 800 zł. Nabyli również prawo własności samochodu osobowego marki A. (...) o numerze rejestracyjnym (...) o wartości 7.500 zł oraz udział wynoszący ¼ w prawie własności samochodu osobowego marki P. (...). Uczestnicy w trakcie małżeństwa uzyskali również nakłady na nieruchomości położonej w G. przy ul. (...). K. 17, stanowiącej własność Gminy G., w postaci dwóch garaży – pierwszego nr 5 i drugiego nr 6 – każdy o wartości 23.000 zł.

Samochód marki P. został zbyty za kwotę 6.000 zł. Wnioskodawczyni otrzymała z tego tytułu kwotę 1.500 zł, którą zachowała dla siebie.

Do majątku wspólnego należała również własność lokalu użytkowego położonego przy ul. (...), która została wniesiona bez zgody wnioskodawczyni do (...) Spółki z o.o. w G. jako wkład niepieniężny o wartości 400.000 zł.

Opierając się na wzajemnych żądaniach zainteresowanych Sąd przyznał A. R. prawo własności lokalu mieszkalnego, nakłady w postaci garażu nr (...) oraz wierzytelność z racji zbycia przez nią udziału w pojeździe marki P. (...). Łącznie na jej rzecz przyznano składniki o wartości 437.500 zł. J. R. przyznane zostały nakłady w postaci garażu nr (...), prawo własności samochodu marki A. (...) oraz wierzytelność z racji zbycia przez niego prawa własności lokalu użytkowego przy ul. (...). Łącznie na jego rzecz przyznano składniki o wartości 430.500 zł. Wnioskodawczyni przekazała również na rzecz byłego męża ruchomości w postaci szafy trzydrzwiowej, biurka, lodówki i mebli kuchennych, nie żądając z tego tytułu żadnej spłaty. Potrzeby mieszkaniowe ani wnioskodawczyni ani uczestnika nie są zaspokojone. Oboje zainteresowani zaliczeni zostali do grupy inwalidzkiej, a ich dochody są znikome. J. R. mieszka w wynajmowanym przez siebie lokalu użytkowym, a A. R. u syna uczestników. Przy aktualnej sytuacji majątkowej byłych małżonków przeprowadzenie remontu na Al. (...) w celu wydzielenia dwóch odrębnych lokali jest nierealne. Wielce wątpliwe jest również uzyskanie zgody konserwatora zabytków czy wspólnoty mieszkaniowej na zmianę substancji mieszkaniowej. Sąd przyznał prawo własności mieszkania A. R. w celu zbliżenia wartości rozdysponowanych składników majątku wspólnego pomiędzy uczestnikami. Sąd dążył do tego, by wysokość dopłaty była jak najniższa, a tym samym możliwa do wyegzekwowania przez drugiego małżonka.

W myśl art. 567 § 1 k.p.c. w postępowaniu o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami Sąd rozstrzyga także o tym, jakie wydatki, nakłady i inne świadczenia z majątku wspólnego na rzecz majątku osobistego lub odwrotnie podlegają zwrotowi.

A. R. poczyniła nakłady z majątku osobistego na majątek wspólny uczestników postępowania w wysokości 37.154,64 złotych. Na kwotę tę złożyły się opłaty uiszczane przez wnioskodawczynię za lokal mieszkalny i garaże objęte wspólnością majątkową po jej ustaniu.

Wniosek J. R. o zwrot nakładów z jego majątku osobistego na majątek wspólny został oddalony. Uczestnik podnosił, iż wniósł do majątku wspólnego samochód marki T. w wysokości 70.000 zł, wyremontował najmowany lokal mieszkalnego położonego w G. przy Al. (...) za 19.096,77 zł oraz uiścił z tytułu opłat na rzecz wspólnoty mieszkaniowej i przeprowadzenia remontu w latach 2002-2003 sumę 13.748,74 zł. Podał, że poczynione nakłady na lokal wynajęty zwiększyły jego atrakcyjność, umożliwiając następnie zamianę na lokal przy Al. (...). W postępowaniu dowodowym ustalono, że J. R. uiścił opłaty na rzecz wspólnoty mieszkaniowej przy Al. (...) w G. za okres od stycznia do marca 2003 roku. W maju 2003 r. zakupił baterię wannową, słuchawkę i syfon wannowy za 189,50 zł. Wydatki te były jednak czynione w trakcie trwania wspólności majątkowej. Nie wykazano, by dokonywane były z majątku osobistego. Pieniądze ze sprzedaży Trabanta przeznaczone zostały na codzienne wydatki. Jak już omówiono wyżej, kwota z tytułu ulepszeń dokonanych w pierwszym mieszkaniu nie została małżonkom zwrócona. Jedynym prawnym rozwiązaniem mogło być więc pozostawienie ulepszeń w lokalu bez żądania zwrotu ich wartości. Trudno w tym wypadku wywieść konkluzję, że owa hipotetyczna suma została zaliczona na poczet możliwości wynajęcia nowego większego mieszkania i tym sposobem zwiększyła majątek wspólny.

Na poczet udziału w majątku wspólnym J. R. Sąd zaliczył wartość zniszczonej przez niego łazienki we wspólnym mieszkaniu zainteresowanych. Lokal w związku z tym utracił na wartości 24.000 zł. O tę sumę winna zostać pomniejszona należna mu część majątku wspólnego.

Reasumując: do podziału pomiędzy zainteresowanymi pozostał majątek o wartości 868.000 zł. Każdy z uczestników winien więc otrzymać kwotę 434.000 zł. Do sumy należnej wnioskodawczyni należy dodać połowę uczynionych na nią nakładów z majątku osobistego (18.577,32 zł), co daje 452.577,32 zł. Sąd w orzeczeniu kończącym postępowanie przyznał jej składniki o wartości 437.500 zł. Do zapłaty pozostaje więc suma 15.077,32 zł. Ponieważ uczestnik zubożył wartość przyznanego wnioskodawczyni mieszkania o 24.000 zł, o tę sumę należy powiększyć dopłatę należną A. R.. Łącznie winna ona otrzymać od J. R. 39.077,32 zł tytułem wyrównania udziałów w majątku wspólnym. Sąd nakazał ja zapłacić w terminie jednego miesiąca od uprawomocnienia się orzeczenia, opierając się na treści art. 212 § 1, 2 i 3 kc.

Do postępowania o zniesienie majątku wspólnego stosuje się odpowiednio, na mocy podwójnego odesłania z art. 567 § 2 i art. 688 k.p.c., przepisy o zniesieniu współwłasności, to jest art. 617 i nast. k.p.c. Zgodnie z art. 624 k.p.c. z chwilą uprawomocnienia się postanowienia przyznającego dotychczasowym współwłaścicielom części lub jednemu z nich całość rzeczy, własność przechodzi na uczestników wskazanych w postanowieniu. Jeżeli w wyniku podziału całość rzeczy albo jej część przypadnie współwłaścicielowi, który nie włada tą rzeczą lub jej częścią, sąd w postanowieniu o zniesieniu współwłasności orzeknie również co do wydania jej przez pozostałych współwłaścicieli, określając stosownie do okoliczności termin wydania. Z uwagi na to uregulowanie nakazano J. R. opróżnienie i opuszczenie lokalu mieszkalnego położonego w G. przy Al. (...) w terminie 1 miesiąca od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia, zaś A. R. nakazano wydanie na rzecz J. R. przyznanych mu ruchomości w terminie 1 miesiąca od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia.

W związku z cofnięciem wniosku w części postępowanie w tym zakresie umorzono na podstawie art. 512 § 1 kpc.

Stosownie do art. 520 § 1 k.p.c. w postępowaniu nieprocesowym generalną zasadą jest ponoszenie kosztów postępowania związanych ze swoim udziałem w sprawie i zgodnie z tą regułą Sąd kosztami postępowania obciążył uczestników postępowania w zakresie przez nich poniesionym, nie znajdując podstaw do zastosowania któregokolwiek z wyjątków określonych w § 2 bądź 3 przywołanego powyżej przepisu.

Zgodnie z treścią § 15 i 16 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu koszty nieopłaconej pomocy prawnej ponoszone przez Skarb Państwa obejmują opłatę w wysokości nie wyższej niż 150% stawek minimalnych, o których mowa
w rozdziałach 3 i 4 oraz niezbędne, udokumentowane wydatki radcy prawnego. Wniosek o przyznanie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej powinien zawierać oświadczenie, że opłaty nie zostały zapłacone w całości lub w części.

Wniosek pełnomocnika o przyznanie mu wynagrodzenia za świadczenie pomocy prawnej z urzędu zasługiwał na uwzględnienie.

Zgodnie z § 6a ust. 1 pkt 10 cytowanego rozporządzenia stawkę minimalną za prowadzenie spraw o podział majątku oblicza się od wartości udziału. W niniejszej sprawie będzie ona równa 3.600 zł i będzie podwyższona o stawkę VAT w wysokości 828 zł. Sąd przyznał tę sumę od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Gliwicach. Wobec niezasądzenia na rzecz J. R. żadnej kwoty tytułem dopłaty nie było możliwe nakazanie jej ściągnięcia.

Art. 113 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 28.7.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych został zastosowany przy nakazaniu ściągnięcia sumy 5.121,66 zł tytułem opłaty i wydatków z roszczenia zasądzonego na rzecz wnioskodawczyni niniejszego postępowania - A. R..

SSR Joanna Zachorowska

POSTANOWIENIE

UZASADNIENIE