UZASADNIENIE

Pozwem z 6 lipca 2012 roku J. D. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) sp. z o.o. z siedzibą w G. W.. 253.570,83 zł. z ustawowymi odsetkami
od 1 maja 2011 roku do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Pozew wzajemnym (...) sp. z o.o. z siedzibą w G. W.. wniosła o zasądzenie od J. D. na jej rzecz 300.000,00 zł. wraz z ustawowymi odsetkami od daty wytoczenia powództwa wzajemnego do dnia zapłaty, zasądzenie od powoda/pozwanego wzajemnego na rzecz pozwanej/powódki wzajemnej kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy w Poznaniu wyrokiem częściowym z 11 września 2012 roku, w sprawie VI P. 63/12 zasądził od pozwanego na rzecz powoda tytułem premii z zysku za 2010 rok 253.570,83 zł. (dwieście pięćdziesiąt trzy tysiące pięćset siedemdziesiąt złotych osiemdziesiąt trzy grosze) z odsetkami ustawowymi od
1 października 2011 roku do dnia zapłaty (pkt 1) w pozostałej części oddalił powództwo (pkt 2).

Sąd wyrokowi w punkcie 1 nadał rygor natychmiastowej wykonalności do wysokości 38.260,00 złotych brutto (pkt 3).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Powód został zatrudniony przez pozwaną na podstawie umowy o pracę
z 1 lutego 2006 roku, zawartą na czas nieokreślony, na stanowisku dyrektora generalnego, od 1 listopada 2008 roku, na stanowisku dyrektora generalnego – zarządzającego.

Strony w paragrafie 5 punkcie 1 umowy o pracę ustaliły wysokość miesięcznego wynagrodzenia za pracę w kwocie 2.500 euro miesięcznie. Strony, na podstawie kolejnych aneksów do umowy o pracę, począwszy od 1 sierpnia 2009 roku ustaliły ostateczną wysokość miesięcznego wynagrodzenia za pracę powoda na kwotę
38.260 zł.

W paragrafie 5 punkcie 3 zastrzeżono prawo powoda do corocznej premii w wysokości 4 % wypracowanego zysku spółki, termin wypłaty premii miał nastąpić po sporządzeniu i zatwierdzeniu rocznego sprawozdania finansowego spółki.

Na podstawie przeprowadzonego rachunku zysków i strat pozwanej za 2010 rok ustalono zysk brutto spółki za 2010 rok w wysokości 6.339.270,76 zł.
Na podstawie uchwały zwyczajnego zgromadzenia wspólników pozwanej
z 30 września 2011 roku m.in. zatwierdzono bilans sporządzony na dzień 31 grudnia 2010 roku, zamykający się po stronie aktywów i pasywów kwotą 17.804.639,14 zł, a także rachunek zysków i strat za okres od 1 stycznia do dnia 31 grudnia 2010 roku wykazujący zysk netto w kwocie 5.024.763,78 zł.

Apelację od wyroku co do kwoty 52.580,28 zł. złożyła pozwana wnosząc o:

1. oddalenie powództwa ponad 200.990,55 zł.,

2. zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych, obejmujących także koszty postępowania odwoławczego oraz koszty zastępstwa adwokackiego.

Pozwana podniosła zarzuty:

obrazy prawa materialnego i mającej wpływ na treść rozstrzygnięcia obrazy przepisów postępowania, tj. art. 6 k.c. i art. 233 § 1 k.p.c. poprzez uznanie, że powód wykazał, że przysługuje mu premia w wysokości 253.570,83 zł.,

mającej wpływ na treść rozstrzygnięcia obrazy przepisów postępowania:

art. 229 k.p.c. poprzez uznanie za przyznany faktu osiągnięcia przez pozwanego za rok 2010 zysku w wysokości 6.339.270,78 zł., w sytuacji, w której złożone w sprawie, a nie kwestionowane przez żadną ze stron dokumenty wskazują na osiągnięcie zysku w wysokości 5.024.763,78 zł.,

art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolną ocenę dowodów w postaci bilansu pozwanego za rok 2010, rachunku zysków i strat za rok 2010 oraz uchwały nr(...)w sprawie zatwierdzenia sprawozdania finansowego spółki za rok 2010 co do wysokości zysku osiągniętego przez pozwanego,

błędne ustalenia faktyczne w zakresie przyjęcia, że pozwany w roku 2010 osiągnął zysk w wysokości 6.339.270,78 zł brutto.

Ponadto apelująca odwołała czynność procesową w postaci złożonego na rozprawie w 11 września 2012 roku oświadczenia aplikanta adwokackiego E. Ś. w przedmiocie przyznania faktu, że pozwany nie kwestionuje faktu, że pozwany za rok 2010 osiągnął zysk w wysokości takiej, jak wskazuje powód, i że potwierdzają to dokumenty załączone do pozwu, oraz podała, że pozwany wysokości tej zaprzecza.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie.

Skarżąca zakwestionowała prawo powoda do premii określonej w umowie o pracę w wysokości stanowiącej 4 % zysku brutto wypracowanego przez spółkę w 2010 roku. Zdaniem pozwanej wysokość premii winna zostać ustalona w oparciu o zysk netto, a ustalenia Sądu Okręgowego jakoby spółka osiągnęła w 2010 roku zysk brutto w kwocie 6.339.270,78 zł. poczynione zostały w oparciu o dowolną ocenę materiału dowodowego, a zatem z naruszeniem art. 233 § 1 k.p.c.

Apelująca podniosła, że powód nie zaoferował żadnych dowodów na poparcie powództwa.

Powód w odpowiedzi na apelację, wnosząc o jej oddalenie, wskazał, że zysk netto nie powinien stanowić podstawy określenia wysokości premii, gdyż jest to kategoria nieprecyzyjna. Zysk jest synonimem wyrażenia dochód, a ustawodawstwo nie odróżnia dochodu brutto i netto. Zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, dochodem jest, z zastrzeżeniem art. 10 i 11, nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym; jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą.

Sąd Apelacyjny uznał apelację za uzasadnioną, przedstawione przez pozwaną spółkę zarzuty nie w pełni jednak wskazują na istotę uchybień Sądu I instancji, które spowodowały konieczność wydania w toku kontroli instancyjnej orzeczenia reformatoryjnego.

Nie można bowiem zaakceptować stanowiska skarżącej, jakoby ustalenie przez Sąd I instancji, że (...) sp. z o.o. z siedzibą w G. W.. w 2010 roku osiągnęła zysk brutto 6.339.270,78 zł. było całkowicie dowolne. Z przedłożonego, co należy podkreślić - przez pozwaną, dokumentu w postaci rachunku zysków i strat, stanowiącego element sprawozdania finansowego spółki za rok 2010, wynika bowiem, że pozwana zysk brutto w takiej kwocie w 2010 roku osiągnęła.

Sąd Okręgowy w stanie faktycznym sprawy wskazał zarówno osiągnięty przez pozwaną spółkę w 2010 roku zysk brutto i zysk netto (5.024.763,78 zł.).

Błąd Sądu I instancji polega na niedokonaniu analizy powyższych ustaleń przez pryzmat zapisów umowy o pracę powoda dotyczących przysługującej mu premii i treści uchwały zwyczajnego zgromadzenia wspólników pozwanej z 30 września 2011 roku zatwierdzającej sprawozdanie finansowe z działalności spółki. Sąd Okręgowy już podsumowując ostatecznie stanowiska stron w procesie przyjął, bezzasadnie, iż pozwana tak jak i powód poprzez kwotę należną tytułem premii przyjmuje 4 % zysku brutto określonego w sprawozdaniu finansowym za rok 2010 tj. 6.339.270,78 zł.

Zgodnie z § 5 ust. 3 umowy o pracę powoda, strony ustaliły, że pracownik otrzymywał będzie corocznie premię w wysokości 4 % wypracowanego zysku spółki. Termin wypłaty premii następował będzie po sporządzeniu i zaakceptowaniu rocznego sprawozdania finansowego.

W tym miejscu, odnosząc się do argumentacji powoda zawartej w odpowiedzi na apelację, wskazującej na uregulowania ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, poczynić należy uwagi dotyczące pojęcia „zysk”.

Obliczanie wyniku – różnicy między uzyskanymi przychodami a poniesionymi kosztami – jest czynnością nierozerwalnie związaną zarówno z prowadzeniem ksiąg rachunkowych na podstawie ustawy z 29 września 1994 roku o rachunkowości, jak naliczaniem zobowiązań podatkowych według ustawy z 15 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych. W praktyce działania spółek prawa handlowego następuje zbieg przepisów wymienionych ustaw.

Dla celów rachunkowych mówimy o zysku i wyniku finansowym, dla celów podatkowych – o dochodzie i podstawie opodatkowania; w obu przypadkach występuje pojęcie „straty".

Odprowadzany podatek dochodowy liczony jest od dochodu do opodatkowania, a nie od zysku brutto. Natomiast dochód do opodatkowania (zgodnie z przepisami podatkowymi) z reguły nie odpowiada zyskowi brutto. Pojawiają się również różnice w sposobie kwalifikowania przychodów i kosztów w świetle obu ustaw (tak
w: Andrzej Kidyba. Komentarz do ustawy z 15 września 2000 roku. Kodeks spółek handlowych. Lex/El., 2013 oraz Małgorzata Niedźwiedzka. Zysk i strata – rozliczanie i korygowanie a podatek dochodowy od osób prawnych. Komentarz praktyczny ABC nr 72892).

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z 25 listopada 2010 roku, w sprawie I SA/Po 694/10, analizując m.in teść art. 7 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wskazał, iż przepis ten nie traktuje o zysku osoby prawnej, które to pojęcie nie jest tożsame z dochodem.

Zysk jest przede wszystkim pojęciem prawa bilansowego i nie oznacza tylko dodatniej różnicy pomiędzy wartością obrotów (przychodu) i wartością ponoszonych obciążeń (łącznych kosztów), ale też definiowany bywa jako korzyść, dochód od posiadanego kapitału użytego w działalności przedsiębiorstwa (por. J. Bremond i inni, Kompendium wiedzy o ekonomii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006, str. 376). Także definicja legalna zawarta w art. 3 pkt 30 ustawy z 29 września 1994 roku o rachunkowości stanowi, że ilekroć w ustawie jest mowa o przychodach i zyskach - rozumie się przez to uprawdopodobnione powstanie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości, w formie zwiększenia wartości aktywów, albo zmniejszenia wartości zobowiązań, które doprowadzą do wzrostu kapitału własnego lub zmniejszenia jego niedoboru w inny sposób niż wniesienie środków przez udziałowców lub właścicieli.

Uwzględniając powyższe za nietrafne uznać należało stanowisko powoda odwołujące się do przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i utożsamiające pojęcie zysku z dochodem.

Przypomnieć należy, iż w umowie o pracę strony posłużyły się pojęciem zysku, nadto ustaliły, iż termin wypłaty premii następował będzie po sporządzeniu i zaakceptowaniu rocznego sprawozdania finansowego.

Sprawozdanie finansowe, zgodnie z ustawą o rachunkowości obejmuje: bilans, rachunek zysków i strat (rachunek wyników), sprawozdanie z przepływów środków pieniężnych, informację dodatkową. Do rocznego sprawozdania finansowego dołącza się sprawozdanie opisowe z działalności spółki w roku obrotowym.

Rachunek zysków i strat (rachunek wyników) oznacza sprawozdanie finansowe, które pokazuje, czy prowadzona przez spółkę działalność przynosi zyski czy straty. Podstawą jest ustalenie różnicy między przychodami a poniesionymi kosztami oraz wyliczenie należnych obciążeń podatkowych.

Zatwierdzenie (zaakceptowanie) sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy, należy stosownie do art. 23 1 k.s.h. do kompetencji zwyczajnego zgromadzenia wspólników i następuje w drodze uchwały.

W ocenie Sądu Apelacyjnego odwołanie się przez strony w § 5 ust. 3 umowy o pracę powoda do sporządzenia rocznego sprawozdania finansowego i jego akceptacji sprawia, iż interpretacja zakresu pojęcia „zysku wypracowanego przez spółkę”, użytego również w tej części umowy, nie budzi wątpliwości.

Uchwałą nr (...) zwyczajnego zgromadzenia wspólników (...) sp. z o.o. z siedzibą w G. W.. z 30 września 2011 roku, w sprawie zatwierdzenia sprawozdania finansowego spółki za rok 2010, zatwierdzone zostało sprawozdanie finansowe spółki za okres od 1 stycznia 2010 roku do 31 grudnia 2010 roku, obejmujące m.in. rachunek zysków i strat za w/w okres, wykazujący zysk netto w kwocie 5.024763,78 zł.

Zwyczajne zgromadzenie wspólników pozwanej spółki zatwierdziło za rok 2010 zysk netto 5.024.763,78 zł. i 4 % od tej kwoty tj. 200.990,55 zł stanowi premię należną J. D..

Wobec powyższego, zaskarżone orzeczenie Sądu Okręgowego należało, stosownie do art. 386 § 1 k.p.c., zmienić zasądzając na rzecz powoda 200.990,55 zł.
z ustawowymi odsetkami od 1 października 2011 roku (pkt 1) i oddalając powództwo w pozostałym zakresie (pkt 2). Pozwana pozostawała w zwłoce z zapłatą premii
od 1 października 2011 roku, tj. od dnia, po którym podjęto uchwalę o zatwierdzeniu sprawozdaniu finansowego za rok 2010 rok i z tego względu zasadnym było zasądzenie na rzecz powoda odsetek ustawowych.

Orzeczenie o kosztach zawarte w punkcie 3 wyroku znajduje uzasadnienie w treści art. 98 i art. 108 § 1 k.p.c. oraz § 6 pkt 1, § 12 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu a także art. 35
w zw. z art. 13 w zw. z art. 21 ustawy z 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych
w sprawach cywilnych.

SSA Marek Borkiewicz

SSA Dorota Goss-Kokot (spr.)

SSA Iwona Niewiadowska-Patzer

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE