UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 4 czerwca 2014 roku, znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił S. G. (1) prawa do emerytury na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 roku, poz. 1440 ze zm.) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U z 1983 r., Nr 8, poz. 43 ze zm.), z uwagi na to, że na dzień 1 stycznia 1999 roku wnioskodawca nie udowodnił co najmniej 15 - letniego okresu pracy w warunkach szczególnych, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. Organ rentowy nie uwzględnił jako pracy w szczególnych warunkach okresów zatrudnienia ubezpieczonego w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa Miejskiego w L. od dnia 3 czerwca 1987 roku do dnia 15 września 1992 roku ponieważ w świadectwie pracy z dnia 20 listopada 2002 roku pracodawca nie powołał się na Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku, nie określił charakteru pracy, który powinien być zgodny z tym rozporządzeniem oraz niewłaściwie określił pozycję i punkt Działu V załącznika do zarządzenia nr 1 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 roku, na które powołał się pracodawca określając stanowisko pracy wnioskodawcy, w Przedsiębiorstwie (...) w L. od dnia 1 kwietnia 1982 roku do 13 sierpnia 1982 roku ponieważ w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 10 lutego 2003 roku pracodawca błędnie określił charakter pracy, który powinien być zgodny z powołanym rozporządzeniem oraz określając stanowisko na którym był zatrudniony wnioskodawca nie powołał numeru pozycji przepisu resortowego oraz w Przedsiębiorstwie (...) w L. od dnia 1 kwietnia 1975 roku do dnia 31 marca 1982 roku ponieważ w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 15 listopada 2002 roku pracodawca błędnie określił charakter pracy, który powinien być zgodny z powołanym rozporządzeniem na które się powołuje (decyzja – k. 21 akt rentowych).

W odwołaniu S. G. (1) podniósł, że błędy w przedłożonych świadectwach pracy w szczególnych warunkach są zawinione przez pracowników zakładów pracy oraz że inne zakłady odmówiły wystawienia takich świadectw pomimo, że pracował na tych samych stanowiskach (odwołanie – k. 2 akt sądowych).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o jego oddalenie, podnosząc argumenty, które legły u podstaw zaskarżonej decyzji (odpowiedź na odwołanie – k. 3 - 4 a.s.).

Decyzją z dnia 7 stycznia 2015 roku, znak:(...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. ponownie odmówił S. G. (1) prawa do emerytury z przyczyny tożsamej co określona w decyzji z dnia 4 czerwca 2014 roku, w której organ rentowy uwzględni do stażu pracy w warunkach szczególnych okres zatrudnienia ubezpieczonego w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa Miejskiego w L. od dnia 3 czerwca 1987 roku do dnia 15 września 1992 roku (decyzja – k. 23 a.r.).

Na posiedzeniu w dniu 9 grudnia S. G. (1) wnosił o uwzględnienie w stażu pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia w (...) Ś. od 1982 roku do 1987 roku, gdzie pracował w transporcie wewnętrznym oraz w Przedsiębiorstwie (...) od 1992 roku do 1996 roku gdzie był zatrudniony w charakterze montażysty (protokół – k. 24 – 24v. a.s.). Stanowisko procesowe w tym zakresie podtrzymał w piśmie procesowym z dnia 20 lutego 2015 roku (pismo – k. 43 a.s.). Na posiedzeniu w dniu 22 kwietnia 2015 roku ubezpieczony wyjaśnił, że nie wnosi o zaliczenie w stażu pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia w (...) Ś. (protokół – k. 68v. a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

S. G. (1), urodzony (...), w dniu 27 maja 2014 roku złożył wniosek o emeryturę, w którego treści zawarł oświadczenie o tym, że nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego. Na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach organ rentowy uznał za udowodniony na dzień 1 stycznia 1999 roku łączny okres podlegania ubezpieczeniom w wymiarze 30 lat i 16 dni, w tym 29 lat, 6 miesięcy i 17 dni okresów składkowych oraz 5 miesięcy i 29 dni okresów nieskładkowych. Do stażu pracy w szczególnych warunkach organ rentowy uwzględnił okres zatrudnienia ubezpieczonego w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa Miejskiego w L. od dnia 3 czerwca 1987 roku do dnia 15 września 1992 roku w wymiarze 5 lat, 3 miesięcy i 13 dni (okoliczności bezsporne).

S. G. (1) w dniu 14 sierpnia 1974 roku uzyskał uprawnienie kategorii III do obsługi ciężkich maszyn budowlanych i drogowych w zakresie spycharki do 100 KM. Następnie w dniu 27 sierpnia 1977 roku uzyskał uprawnienie klasy II do obsługi maszyn budowlanych i drogowych o specjalności spycharki do 250 KM.

Z dniem 1 kwietnia 1975 roku ubezpieczony został zatrudniony w Wojewódzkiej Bazie M. (...) Wojewódzkiego Zarządu Dróg (...) (następnie Okręgowy Zakład (...) w L. Odział I Eksploatacji (...) i T.) na podstawie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku maszynisty spycharki w dziale eksploatacyjnym. W okresie od dnia 1 kwietnia 1975 roku do dnia 31 stycznia 1976 roku obowiązki wykonywał w oddziale IV w R., a od dnia 1 lutego 1976 roku do zakończenia zatrudnienia w oddziale I w L.. Do zakresu przedmiotu działalności podmiotu zatrudniającego należało wynajmowanie maszyn wraz z obsługującymi je ludźmi Rejonom (...). Ubezpieczony na stanowisku maszynisty spycharki najczęściej obsługiwał tzw. S., tj. spycharkę na gąsienicach ważącą około 5 ton, którą przemieszczał grunty oraz niwelował teren pod drogi. Pracę świadczył na terenie całego województwa (...) w ramach 8 – godzinnej normy czasu pracy, przeważnie przy budowach dróg. Zdarzało się że pracę świadczył również w godzinach nadliczbowych. W zimie praca była również wykonywana przy wykopach. W sytuacji awarii maszyny ubezpieczony uczestniczył wraz z pracownikami pogotowia w jej usunięciu, które nie zdarzały się często. Stosunek pracy ubezpieczonego ustał w wyniku rozwiązania umowy o pracę na mocy porozumienia stron z dniem 31 marca 1982 roku.

Z dniem 1 kwietnia 1982 roku S. G. (1) został zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) w L. w Zakładzie Usług (...) na podstawie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku maszynisty spycharki. W tym okresie świadczył pracę na rzecz Generalnej Dyrekcji (...) Zakładu (...) w L.. Obowiązki ubezpieczonego sprowadzały się do obsługi spycharki (...) również S.. Pracował przy wykopach w ramach budowy oczyszczalni ścieków w H.. W sytuacji awarii maszyny ubezpieczony uczestniczył wraz z pracownikami pogotowia w jej usunięciu, a w przypadku kapitalnego remontu otrzymywał inną maszynę. Stosunek pracy ubezpieczonego ustał w wyniku rozwiązania umowy o pracę na mocy porozumienia stron z dniem 13 sierpnia 1982 roku.

Z dniem 17 września 1992 roku ubezpieczony został zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) H. P. na podstawie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku montażysty. Ubezpieczony został zatrudniony we wskazanym podmiocie na zasadzie porozumienia zawartego między zakładami pracy, tj. pomiędzy podmiotem zatrudniającym a (...) Przedsiębiorstwem Budownictwa Miejskiego w L., tj. uprzednio zatrudniającym w warunkach uznanych przez organ rentowy za szczególne. Podmiot zatrudniający świadczył usługi ogólnobudowlane na terenie (...). Na zajmowanym stanowisku ubezpieczony był pracującym brygadzistą mającym pod swoim nadzorem grupę 10 pracowników, tj. montażystów, cieśli oraz zbrojarzy i zajmował się montowaniem konstrukcji żelbetowych z płyt wykonanych z betonu i stali na budynkach wielorodzinnych na wysokości. Montaż prefabrykatów polegał na tym, że były one przy wykorzystaniu żurawia podawane a ubezpieczony wraz z pozostałymi pracownikami montował je przy pomocy rozpór i śrub. Z tą pracą związane tym były również prace ciesielskie, gdyż należało montować szalunki podciągów, nadproży, słupów, wieńców i klatek schodowych. Te wszystkie prace odbywały się na wysokości. Opisane prace ciesielskie stanowiły prace pomocnicze do właściwego montażu konstrukcji na wysokości, bez których nie było możliwości montażu prefabrykatów. Do obowiązków monterów należało również zbrojenie i betonowanie słupów, nadproży oraz stropów. W późniejszym okresie odszedł montaż stropów, a doszły montaże szalunków, które polegały na montażu konstrukcji na sztycach, co wiązało się z chodzeniem po podestach, zalanym stropie i szalowaniu stropu u góry, co wymagało zazbrojenia i zalania na mokro.

W okresie zatrudnienia ubezpieczony korzystał z urlopów bezpłatnych od dnia 14 lutego 1994 roku do dnia 19 lutego 1994 roku, w dniu 4 marca 1996 roku oraz od dnia 11 marca 1996 roku do dnia 12 marca 1996 roku. Stosunek pracy ubezpieczonego ustał w wyniku rozwiązania umowy o pracę na mocy porozumienia stron z dniem 13 marca 1996 roku. Ponownie zatrudniony w powyższym podmiocie skarżący zatrudniony została w dniu 17 lutego 1997 roku, początkowo na podstawie umowy o pracę na okres próbny a następnie na czas nieokreślony, w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku montażysty i wykonywał tożsame obowiązki tym, które wykonywał w czasie uprzedniego zatrudnienia. Stosunek pracy ubezpieczonego ustał w wyniku rozwiązania umowy o pracę w trybie porozumienia stron z dniem 11 września 2000 roku.

(odpisy świadectw kwalifikacyjnych, umowa o pracę, pisma dotyczące wynagrodzenia, pismo ws. przeniesienia, świadectwo pracy – akta osobowe - k. 20 a.s.; umowa o pracę – k. 11, świadectwo pracy – k. 18 akt osobowych – k. 27 a.s.; świadectwa pracy – akta osobowe – k. 46 a.s.; załącznik nr 3 do zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu Rp – 7, umowy o pracę, pismo ws. wyrażenia zgody na przejście pracownika - akta osobowe – k. 83 a.s.; świadectwo pracy – k. 7 akt kapitałowych; wyjaśnienia i zeznania S. G. (2) – k. 24 – 25, 68v., 89 – 89v. a.s.; zeznania świadka K. S. (2) – k. 66v. – 67 a.s.; zeznania świadka J. R. – k. 67 – 67v. a.s.; zeznania świadka H. P. – k. 88v. – 89 a.s.)

Przystępując do oceny dowodów osobowych należy stwierdzić, że przesłuchani w sprawie świadkowie to osoby obce dla ubezpieczonego. Świadek K. S. (2) pracował w Wojewódzkiej Bazie M. (...) Wojewódzkiego Zarządu Dróg (...) (następnie Okręgowy Zakład (...) w L. Odział I Eksploatacji (...) i T.) w okresie od 1970 roku do 1982 roku jako operator spycharki a w Przedsiębiorstwie (...) w L. w Zakładzie Usług (...), świadcząc pracę na rzecz Generalnej Dyrekcji (...) Zakładu (...) w L. od 1982 roku do 1994 roku również w charakterze operatora spycharki. Zeznał, że pracował wspólnie z ubezpieczonym, w tym na budowie oczyszczalni ścieków w H.. Świadek C. O. pracował w Wojewódzkiej Bazie M. (...) Wojewódzkiego Zarządu Dróg (...) (następnie Okręgowy Zakład (...) w L. Odział I Eksploatacji (...) i T.) w okresie od 1964 roku do 1983 roku jako mechanik warsztatowy na pogotowiach technicznych i w takcie pozostawania w zatrudnieniu miał kontakt z ubezpieczonym ponieważ wielokrotnie jeździł z pogotowiem w przypadku awarii i remontów maszyny na miejsce w którym skarżący świadczył pracę. Świadek J. R. jako pracownik (...) Przedsiębiorstwa Budownictwa Miejskiego w L. od 1976 roku do 1993 roku w okresie od 1992 roku do 23 maja 1993 roku świadczył pracę jako operator żurawia na rzecz Przedsiębiorstwa (...) H. P. na budowie budynku mieszkalnego w Ś. i w tym czasie miał kontakt z ubezpieczonym. Następnie w okresie od dnia 24 maja 1993 roku do dnia 31 grudnia 2008 roku pozostawał w zatrudnieniu w podmiocie zatrudniającym skarżącego na stanowiskach cieśli i operatora dźwigu i wykonywał pracę w brygadzie, którą nadzorował S. G. (1). Świadek H. P. był właścicielem Przedsiębiorstwa (...) i zna ubezpieczonego. Okresy zatrudnienia świadków pokrywają się z okresami zatrudnienia skarżącego, których dotyczy spór.

Wskazane okoliczności w ocenie Sądu pozwalają na przyjęcie wniosku, że świadkowie posiadają niezbędne wiadomości dotyczące okoliczności zatrudnienia ubezpieczonego w okresach objętych sporem, tj. w Wojewódzkiej Bazie M. (...) Wojewódzkiego Zarządu Dróg (...) (następnie Okręgowy Zakład (...) w L. Odział I Eksploatacji (...) i T.), w Przedsiębiorstwie (...) w L. w Zakładzie Usług (...) oraz w Przedsiębiorstwie (...) H. P.. Świadkowie opisali zakres obowiązków skarżącego oraz warunki w jakich były one wykonywane, zgodnie stwierdzając, że ubezpieczony pracował jako maszynista spycharki oraz montażysta konstrukcji żelbetowych na wysokości, jednocześnie wykonując prace ciesielskie, betoniarskie i zbrojarskie. Zeznania świadków są logiczne, wzajemnie się uzupełniają oraz korelują z zeznaniami ubezpieczonego, wobec czego Sąd uznał je za wiarygodne. Również organ rentowy nie podniósł okoliczności, które mogłyby godzić w wiarygodność ich zeznań.

Powyższa ocena dotyczy również zeznań ubezpieczonego, skoro były one zgodne z wiarygodnymi zeznaniami świadków. Skarżący opisał wykonywane przez siebie czynności. Zdaniem Sądu brak jest jakichkolwiek podstaw do kwestionowania jego zeznań, wobec czego Sąd uznał je za wiarygodne. Również organ rentowy nie podniósł okoliczności mogących godzić w wiarygodność jego zeznań.

W ocenie Sądu nie mogły natomiast stanowić podstawy dla ustaleń w sprawie zeznania świadka J. G. co do okoliczności warunków zatrudnienia ubezpieczonego w Przedsiębiorstwie (...) H. P. z uwagi na to, że świadek w okresie objętym sporem nie były we wskazanym podmiocie zatrudniony. Jak bowiem zeznał pozostawał w zatrudnieniu w tym podmiocie w okresie od 2005 roku do 2010 roku. Natomiast sama okoliczność świadczenia pracy w sąsiedztwie budowy na której pracował ubezpieczony, na co wskazywał świadek, w ocenie Sądu nie może usprawiedliwiać wniosku o tym, że świadek miał możliwość czynienia codziennych, bezpośrednich spostrzeżeń co do okoliczność pracy skarżącego. Z tych względów wiedzę świadka należało uznać za ogólną, a w zakresie podanych przez niego szczegółu jako mającą swoje źródło w informacjach uzyskanych od innych osób. Wskazanej podstawy nie mogły zdaniem Sądu stanowić również zeznania świadka J. C., który pracował w Generalnej Dyrekcji (...) (...) (...) Zakładu (...) w L. w okresie od 1982 roku do 1990 roku na stanowisku murarza tynkarza. Świadek bowiem ogólnie odniósł się do czynności wykonywanych przez skarżącego, jednocześnie nie podając czy podane przez niego informacje wynikają z poczynionych obserwacji, możliwych w związku ze wspólną pracą.

Natomiast zeznania świadka W. P. oraz części zeznań świadka C. O. pozostawały bez znaczenia dla ustaleń z uwagi na zakres spornych okoliczności.

Stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił również w oparciu o powołane dowody z dokumentów. Ich autentyczność w toku procesu nie była kwestionowana przez strony. Ich forma oraz treść nie wzbudziła ponadto wątpliwości co do ich autentyczności z urzędu, wobec czego zostały one uznane za wiarygodne w całości i jako takie stanowiły pełnowartościowe źródło informacji o okolicznościach faktycznych w sprawie. Z tym jednakże zastrzeżeniem, że nie mogło stanowić podstawy ustaleń w sprawie w zakresie faktycznego zakresu obowiązków skarżącego w okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) H. P. od dnia 137 lutego 1997 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku świadectwo pracy z dnia 11 września 2000 roku, z którego treść wynika, że we wskazanym okresie skarżący wykonywał czynności na stanowisku cieśli, podczas gdy z uznanych za wiarygodne zeznań świadków i ubezpieczonego wynika, że w tym okresie zajmował się również pracami związanymi z montażem płyt żelbetonowych na wysokości, zbrojeniami i betonowaniem budynków mieszkalnych. W tym zakresie powołane świadectwo pozostaje w sprzeczności również z treścią dokumentów znajdujących się w aktach osobowych skarżącego, z treści których wynika, że z dniem 17 lutego 1997 roku ubezpieczony został na podstawie umowy o pracę na okres próbny a następnie z dniem 5 maja 1997 roku na czas nieokreślony na stanowisku montażysty, na którym jak wynika z zeznań świadków i skarżącego, również a nie wyłącznie wykonywał czynności ciesielskie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie S. G. (1) jest zasadne i jako takie zasługuje na uwzględnienie.

Do okoliczności spornej w rozpoznawanej sprawie, biorąc pod uwagę treść zaskarżonej decyzji oraz treść odwołania i ostatecznie sprecyzowanego na posiedzeniu w dniu 22 kwietnia 2015 roku stanowiska procesowego skarżącego, należy możliwość zakwalifikowania okresów zatrudnienia ubezpieczonego w Wojewódzkiej Bazie M. (...) Wojewódzkiego Zarządu Dróg (...) (następnie Okręgowy Zakład (...) w L. Odział I Eksploatacji (...) i T.) od dnia 1 kwietnia 1975 roku do dnia 31 marca 1982 roku, w Przedsiębiorstwie (...) w L. w Zakładzie Usług (...) od dnia 1 kwietnia 1982 roku do dnia 13 sierpnia 1982 roku oraz w Przedsiębiorstwie (...) H. P. od dnia 17 września 1992 roku do dnia 13 marca 1996 roku i od dnia 17 lutego 1997 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku, w łącznym wymiarze 12 lat, 8 miesięcy i 24 dni, jako pracy w szczególnych warunkach, celem ustalenia czy ubezpieczony legitymuje się 15 – letnim okresem tak kwalifikowanej pracy.

Zgodnie z art. 24 ust. 1 b pkt 19 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 roku, poz. 748) – zwaną dalej ustawą emerytalną, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego, wynoszącego dla mężczyzn urodzonych w okresie od dnia 1 lipca 1953 roku do dnia 30 września 1953 roku co najmniej 66 lat i 11 miesięcy. Ubezpieczony nie ukończył wyżej wymienionego wieku, zatem nie spełnia warunków niezbędnych do ustalenia mu prawa do emerytury w oparciu o powołany przepis.

Natomiast w myśl art. 46 w związku z art. 32 ustawy emerytalnej ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku, a przed dniem 1 stycznia 1969 roku będącym pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przysługuje emerytura w wieku niższym niż wskazany, jeżeli nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego i warunki do uzyskania emerytury określone w tych przepisach spełnią do dnia 31 grudnia 2008 roku. Przy czym wiek emerytalny, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie, których wymienionym osobom przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Według § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) – zwanego dalej rozporządzeniem Rady Ministrów, pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia, w tym, co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. S. G. (1) do dnia 31 grudnia 2008 roku nie osiągnął wymaganego przez cytowany przepis wieku emerytalnego – (...) lat.

Jednakże zgodnie z art. 184 ust. 1 i 2 ustawy emerytalnej, mężczyznom urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat oraz okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat. Emerytura przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Przepis art. 32 ust. 2 ustawy emerytalnej stanowi, że za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie, których osobom wymienionym w ust. 2 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych (art. 32 ust. 4 ustawy).

Zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Według przepisu § 3 rozporządzenia Rady Ministrów okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudnienia", uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia.

Natomiast przepis § 4 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów stanowi, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym, co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Jednocześnie przepis § 1 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów stanowi, że właściwi ministrowie, kierownicy urzędów centralnych oraz centralne związki spółdzielcze w porozumieniu z Ministrem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych ustalają w podległych i nadzorowanych zakładach pracy stanowiska pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazach A i B.

Sumując powyższe, aby nabyć prawo do emerytury S. G. (1) musiał spełnić łącznie następujące przesłanki:

1) osiągnąć obniżony do 60 lat wiek emerytalny;

2) nie przystąpić do otwartego funduszu emerytalnego;

3) na dzień i stycznia 1999 r. udowodnić:

a) co najmniej 15 - letni okres wykonywania prac w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze oraz

b) staż pracy w wymiarze co najmniej 25 lat.

Bezspornym jest, że ubezpieczony w dniu wydania zaskarżonych decyzji ukończył wymagane (...)lat, na dzień 1 stycznia 1999 roku legitymuje się 25 - letnim stażem pracy oraz że nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

Przechodząc do oceny, czy ubezpieczony spełnia również warunek legitymowania się co najmniej 15 – letnim stażem pracy w warunkach szczególnych należy podkreślić, że skarżący występując do organu rentowego o przyznanie świadczenia emerytalnego w odniesieniu do okresów zatrudnienia w Wojewódzkiej Bazie M. (...) Wojewódzkiego Zarządu Dróg (...) (następnie Okręgowy Zakład (...) w L. Odział I Eksploatacji (...) i T.) od dnia 1 kwietnia 1975 roku do dnia 31 marca 1982 roku oraz w Przedsiębiorstwie (...) w L. w Zakładzie Usług (...) od dnia 1 kwietnia 1982 roku do dnia 13 sierpnia 1982 roku przedłożył na okoliczność wykonywania w ich trakcie prac w szczególnych warunkach dokumenty wymagane przez prawo, tj. świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach, w stosunku do których organ rentowy podniósł zarzuty formalne, wskazane we wcześniejszej części uzasadnienia, z którymi Sąd Okręgowy się zgadza. Natomiast w stosunku do trzeciego okresu objętego sporem, tj. w Przedsiębiorstwie (...) H. P. od dnia 17 września 1992 roku do dnia 13 marca 1996 roku i od dnia 17 lutego 1997 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku ubezpieczony wskazanego dokumentu nie przedłożył.

W ocenie Sądu Okręgowego powyższe okoliczności jednakże nie dyskwalifikują możliwości ubezpieczonego ubiegania się o świadczenie emerytalne. Należy mieć bowiem na uwadze, że zarówno wadliwość jak i brak wystawienia świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych nie jest wystarczającą podstawą do przyjęcia, że pracownik nie wykonywał pracy w takich warunkach. Obowiązek sporządzenia dokumentacji w tym zakresie obciąża pracodawcę, w związku z czym wyciąganie wobec pracownika jakichkolwiek negatywnych konsekwencji w sytuacji ich wadliwości i braku ich sporządzenia, byłoby dla niego nazbyt krzywdzące.

Należy mieć na uwadze fakt, że w postępowaniu sądowym nie znajdują zastosowania ograniczenia w zakresie dopuszczalnych źródeł dowodowych, ustanowione na potrzeby postępowania przed ZUS, a wynikających z rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno – rentowe (Dz. U. z 2011 roku, Nr 237, poz. 1412). Zasadniczym bowiem celem postępowania sądowego jest rozstrzygnięcie sprawy po dostatecznym, wszechstronnym wyjaśnieniu jej okoliczności spornych. Ułatwia to art. 473 k.p.c., który wprost stanowi, iż w postępowaniu przed sądem w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu ze świadków i przesłuchania stron.

Powyższe oznacza, że każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które Sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984 r., sygn. III UZP 6/84; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 września 1984 r., sygn. III UZP 48/84wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 1997 r., sygn. II UKN 186/97; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 29 stycznia 2013 r., sygn. III AUa 808/12). Z przedstawionym poglądem i wynikającymi z niego wnioskami Sąd Okręgowy w pełni się zgadza.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe, w którym Sąd oparł się na dokumentach znajdujących się w aktach ZUS i osobowych ubezpieczonego oraz jego zeznaniach złożonych w trybie art. 299 k.p.c. i zeznaniach świadków, pozwoliło ustalić w sposób pewny, że ubezpieczony wykonywała stale i w pełnym wymiarze czasu pracę w warunkach szczególnych w okresach objętych sporem, w łącznym wymiarze 12 lat, 8 miesięcy i 15 dni.

Z poczynionych ustaleń wynika, że w okresach zatrudnienia w Wojewódzkiej Bazie M. (...) Wojewódzkiego Zarządu Dróg (...) (następnie Okręgowy Zakład (...) w L. Odział I Eksploatacji (...) i T.) od dnia 1 kwietnia 1975 roku do dnia 31 marca 1982 roku oraz w Przedsiębiorstwie (...) w L. w Zakładzie Usług (...) od dnia 1 kwietnia 1982 roku do dnia 13 sierpnia 1982 roku ubezpieczony wykonywał na stanowisku maszynisty spycharki czynności związane obsługą najczęściej tzw. S., tj. spycharki na gąsienicach, ważącej około 5 ton, którą przemieszczał grunty oraz niwelował teren pod drogi. W zimie pracę świadczył również na spycharkach przy wykopach. Natomiast w trakcie pracy na rzecz drugiego ze wskazanych podmiotów pracował przy wykopach w ramach budowy oczyszczalni ścieków w H.. Wskazane czynności odpowiadają rodzajowi pracy opisanemu w wykazie A, Dział V „W budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych”, poz. 3 „Prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych”, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów, na stanowisku maszynisty spycharek i ciągników gąsienicowych, wymienionym w wykazie A, Dział V „W budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych”, poz. 3 „Prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych”, pkt 3, stanowiącym załącznik nr 1 do Zarządzenia Nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowalnych z dnia 1 sierpnia 1983 roku w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury lub renty (Dz. Urz. MB z 1983 roku, Nr 3, poz. 6).

Sąd dokonując takiej oceny charakteru prawnego wskazanych okresów miał na uwadze okoliczność ustaloną w toku postępowania, a mianowicie, że w sytuacji awarii maszyny ubezpieczony uczestniczył wraz z pracownikami pogotowia w jej usunięciu, które nie miały miejsca często, a w przypadku kapitalnego remontu otrzymywał inną maszynę. W ocenie Sądu nie może ona w żadnej mierze wyłączać możliwości uznania pracy skarżącego za wykonywaną w szczególnych warunkach w sposób stały i w pełnym wymiarze albowiem jak wynika z wypracowanego w orzecznictwie poglądu w spornych przypadkach - uwzględnienie okresów wykonywania pracy szkodliwej lub uciążliwej wymaganej do przyznania emerytury w niższym wieku emerytalnym - następuje po ustaleniu rzeczywistego zakresu obowiązków oraz wykonywania bezpośrednio i stale szkodliwego zatrudnienia, tyle że ocena prawna tych ustaleń powinna być racjonalna, bez stosowania "aptekarskiej" miary lub "stopera w ręku". Równoczesne i incydentalne wykonywanie innych prac w tym samym szkodliwym środowisku pracy i to na wyraźne polecenie przełożonych nie wyklucza zaliczenia tego zatrudnienia do stażu pracy w szczególnych warunkach wymaganego do przyznania emerytury w niższym wieku emerytalnym (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 2009 roku, sygn. II UK 333/08). Ustalony stan faktyczny w pełni usprawiedliwia przeniesienie powołanego poglądu w realia rozpoznawanej sprawy. Przeprowadzane remonty w których brał udział ubezpieczony, pomagając pracownikom pogotowia, miały charakter incydentalny oraz były przeprowadzane bezpośrednio w środowisku pracy maszynistów spycharek.

Natomiast w okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) H. P. od dnia 17 września 1992 roku do dnia 13 marca 1996 roku i od dnia 17 lutego 1997 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku ubezpieczony jako pracujący brygadzista zajmował się montowaniem konstrukcji żelbetowych z płyt wykonanych z betonu i stali na budynkach wielorodzinnych na wysokości, który polegał na tym, że były one przy wykorzystaniu żurawia podawane, a ubezpieczony wraz z pozostałymi pracownikami montował je przy pomocy rozpór i śrub. Z tym były związane również prace ciesielskie, gdyż należało montować szalunki podciągów, nadproży, słupów, wieńców i klatek schodowych. Te wszystkie prace odbywały się na wysokości. Opisane prace ciesielskie stanowiły prace pomocnicze do właściwego montażu konstrukcji na wysokości, bez których nie było możliwości montażu prefabrykatów. Do obowiązków monterów należało również zbrojenie i betonowanie słupów, nadproży oraz stropów. W późniejszym okresie odszedł montaż stropów, a doszły montaże szalunków, które polegały na montażu konstrukcji na sztycach, co wiązało się z chodzeniem po podestach, zalanym stropie i szalowaniu stropu u góry, co wymagało zazbrojenia i zalania na mokro.

Wskazane czynności odpowiadają rodzajowi pracy opisanemu w wykazie A, Dział V „W budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych”, poz. poz. 4 „Prace zbrojarskie i betoniarskie” oraz poz. 5 „Prace przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości”, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów, na stanowiskach zbrojarz prefabrykatów i betoniarz oraz monter konstrukcji żelbetowych i prefabrykowanych na wysokości i cieśla wykonujący prace na wysokości, wymienionych w wykazie A, Dział V „W budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych”, poz. 4 „Prace zbrojarskie i betoniarskie”, pkt 2 i 3 oraz poz. 5 „Prace przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości”, pkt 2 i 3, stanowiącym załącznik do powołanego zarządzenia resortowego. Ustalona okoliczność wykonywania jednocześnie różnych prac w warunkach szczególnych zgodnie z utrwalonym w orzecznictwie poglądem nie może stanowić negatywnej podstawy dla oceny charakteru prawnego wskazanego okresu. Zgodnie bowiem z poglądem Sądu Najwyższego pracownik, który u jednego pracodawcy w tym samym czasie (okresie) wykonywał różne rodzaje pracy w szczególnych warunkach (wymienione w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów), stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, nie powinien być pozbawiony uprawnienia do zaliczenia tego okresu do zatrudnienia w szczególnych warunkach wymaganego do emerytury na podstawie art. 32 ustawy emerytalnej (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 stycznia 2012 roku, sygn. II UK 103/11).

Sąd natomiast nie znalazł podstaw do uwzględnienia do stażu pracy w szczególnych warunkach okresów wykorzystywanych przez ubezpieczonego urlopów bezpłatnych od dnia 14 lutego 1994 roku do dnia 19 lutego 1994 roku, w dniu 4 marca 1996 roku oraz od dnia 11 marca 1996 roku do dnia 12 marca 1996 roku, w łącznym wymiarze 9 dni, co jednak nie miał wpływu na rozstrzygnięcie.

Jak wynika z poczynionych ustaleń S. G. (1) legitymuje się ogólnym stażem pracy wynoszącym ponad 25 lat, ukończył 60 lat życia, nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego oraz pracował w warunkach szczególnych ponad wymagany co najmniej 15 – letni okres, tj. przez 17 lat, 11 miesięcy i 18 dni, biorąc pod uwagę uwzględniony przez organ rentowy okres takiej pracy w wymiarze 5 lat, 3 miesięcy i 13 dni oraz ustalony w niniejszym postępowaniu w wymiarze 12 lat, 8 miesięcy i 15 dni. Tym samym ubezpieczony spełnia wszystkie warunki do ustalenia mu prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych od dnia 27 maja 2014 roku, tj. od dnia złożenia wniosku o świadczenie, stosownie do art. 100 ust. 1 i art. 129 ustawy emerytalnej. W tym bowiem dniu ubezpieczony spełniał wszystkie warunki do ustalenia prawa do emerytury.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy zmienił zaskarżoną decyzję i na mocy wyżej wskazanych przepisów oraz art. 477¹⁴§ 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

WYROK

UZASADNIENIE