POSTANOWIENIE

Dnia 22 maja 2015 roku

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie I Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący:

SSA Dariusz Mazurek

po rozpoznaniu w dniu 22 maja 2015 roku

na posiedzeniu niejawnym sprawy

z powództwa (...) Spółka z o.o. s.k.a w R.

przeciwko (...) Spółka z o.o. w P.

o zapłatę

na skutek zażalenia powoda

na postanowienie Sądu Okręgowego w Rzeszowie z dnia 23 marca 2015 r., sygn. akt VI GNc 93/15

p o s t a n a w i a:

o d d a l i ć zażalenie.

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy oddalił wniosek powoda o zwolnienie go od opłaty sądowej od pozwu na podstawie art. 103 u.k.s.c.

W uzasadnieniu wskazano, iż powód nie wykazał, stosownie do treści art. 103 u.k.s.c., braku dostatecznych środków na uiszczenie opłaty sądowej od pozwu, powołując się jedynie na brak uzyskania dochodu. Jednakże do wniosku nie dołączył żadnych dokumentów obrazujących jego sytuację finansową.

W ocenie Sądu, nie udokumentowanie wniosku o zwolnienie przez osobę prawną, nie uzasadnia zastosowania w takim przypadku art. 130 k.p.c., albowiem nie jest to brak formalny podlegający uzupełnieniu w trybie cyt. przepisu. Kierując się niniejszym, Sąd Okręgowy oddalił wniosek powoda.

Na powyższe postanowienie zażalenie wniósł powód zarzucając naruszenie art. 103 u.k.s.c. poprzez nieudzielenie powodowi zwolnienia od opłaty od pozwu w sytuacji gdy zachodziły ku temu okoliczności.

Wskazując na powyższe domagał się zmiany zaskarżonego postanowienia i zwolnienia go od opłaty sądowej od pozwu w całości. Jednocześnie powód wniósł o dopuszczenie dowodu z bilansu Spółki sporządzonego na dzień 31 grudnia 2014r.

W uzasadnieniu podniósł, że nie dołączenie przez niego dokumentów do wniosku winno skutkować wezwaniem go do uzupełnienia w trybie art. 130 § 1 k.p.c. w zw. z art. 126 § 1 pkt. 3 k.p.c.

Niezależnie od powyższego sytuacja majątkowa spółki została przedstawiona przez niego we wniosku, z której wynikało, że spółka nie generuje zysku, na rachunku bankowym nie ma wolnych środków, nie posiada majątku ruchomego ani nieruchomości, które mogłaby uczynić przedmiotem rozporządzeń majątkowych, a obecna trudna sytuacja majątkowa powoda wynika głównie z braku uregulowania przez pozwanego kwoty ponad 500.000 zł, której dochodzi niniejszym pozwem. Aktualne środki pieniężne częstokrotnie nie pozwalają na zaspokojenie podstawowych zobowiązań spółki wobec jej kontrahentów.

Z przedłożonego bilansu wynika, że działalność powodowej spółki zamknęła się stratą w wysokości 644.755,89 zł, a zobowiązania wynosiły 518.704, 98 zł.

Z tego też względu powód nie jest w stanie ponieść opłaty sądowej od pozwu.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie jest nieuzasadnione.

W pierwszej kolejności należy zaznaczyć, iż obowiązek uiszczania kosztów sądowych wobec Skarbu Państwa jest co najmniej równorzędny z obowiązkiem wywiązywania się z innych zobowiązań wobec innych podmiotów. Zwolnienie od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych stanowi wyjątek od zasady ich ponoszenia i przysługuje ono stronom, które nie mają dostatecznych środków, by je ponieść, o ile wykażą one swą trudną sytuację finansową.

Oceny przesłanek zastosowania art. 103 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005r. (tj. Dz.U. z 2014, poz. 1025) nie można dokonywać w oderwaniu od celu tego przepisu. Ma on, w interesie społecznym, umożliwić podmiotowi, którego na to nie stać, obronę jego słusznych praw i stanowi w istocie formę pomocy udzielanej przez Skarb Państwa.

Zgodnie z art. 103 u.k.s.c sąd może przyznać zwolnienie od kosztów sądowych osobie prawnej, jeżeli wykazała, że nie ma dostatecznych środków na ich uiszczenie. Oznacza to nałożenie na osobę prawną obowiązku wykazania trwałej niemożności uzyskania środków na uiszczenie kosztów sądowych. Realizacja tego obowiązku następuje poprzez przedstawienie dokumentów, które pozwolą określić jej sytuację majątkową, zaś ich rodzaj zależy od rodzaju i charakteru osoby prawnej ubiegającej się o zwolnienie. Ocenie sądu podlegają zatem dowody przedstawione przez stronę, zaś obowiązek przewodniczącego wezwania do uzupełnienia braków formalnych wniosku na podstawie art. 130 § 1 k.p.c poprzez złożenie dokumentów aktualizuje się jedynie w sytuacji, gdy osoba prawna nie wskaże jakichkolwiek informacji uzasadniających wniosek (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18.01.2013r., sygn. akt IV CZ 144/12, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26.09.2007r., sygn. akt IV CZ 51/2007).

W świetle powyższego poglądu nie było podstaw do wzywania powoda o uzupełnienie jego wniosku o istotne dokumenty finansowe spółki w oparciu o art. 130 § 1 k.p.c., skoro we wniosku podał on ogólne, informacje dotyczące jego sytuacji finansowej (k. 6,7) i nie zostały one poparte jakimikolwiek dowodami. Nie przedłożył dokumentów obrazujących jego sytuację majątkową, jak np. historii rachunku bankowego za ostatnie trzy miesiące, bilansu, raportów kasowych, ksiąg handlowych, itp., co byłoby istotne do całościowej oceny kondycji finansowej spółki.

W miejsce tego powód przedłożył do zażalenia jedynie bilans sporządzony na dzień 31 grudnia 2014r., z którego m.in. wynikało, że w kasie i na rachunkach posiada środki pieniężne w wysokości 249.878,90 zł.

W tej sytuacji trudno jest uznać, że powód nie jest w stanie ponieść opłaty od pozwu w wysokości 28.349 zł.

Z tych też względów Sąd Apelacyjny orzekł, jak w sentencji na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c.