UZASADNIENIE

Ubezpieczona C. D. odwołała się od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. z dnia 6.06.2014r., którą organ – wykonując wyrok Sądu Okręgowego w Gdańsku – „dokonał wypłaty odsetek” od kwoty wyrównania emerytury za okres od 01.10.2011r. do 21.11.2012r. w kwocie 9.136,16 zł brutto.

Ubezpieczona zakwestionowała decyzję w zakresie wysokości przyznanej kwoty odsetek i okresu, za które zostały przyznane, podnosząc, iż organ nie wypłacił jej odsetek od kwoty wyrównania emerytury za okres od 22.11.2012r. do 31.05.2013r. Domagała się również przedstawienia jej szczegółowego wyliczenia kwoty 9.136,16 zł wskazując, iż „od treści odpowiedzi uzależnia wniesienie ewentualnego odwołania” w tym zakresie.

Pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. wniósł o oddalenie odwołania. Wyjaśnił, iż wyrokiem z dnia 14.04.2014r. Sąd Okręgowy w Gdańsku zmienił decyzję organu z dnia 5 czerwca 2013 r. E (...), w ten sposób, że zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. na rzecz C. D. odsetki w wysokości ustawowej od wypłaty wyrównania emerytury za okres od dnia 1.10.2011 r. do dnia podjęcia wypłaty świadczenia, w pozostałej części oddalił odwołania. Wykonując przedmiotowy wyrok organ rentowy wypłacił ubezpieczonej odsetki od wyrównania emerytury za okres od 1.10.2011r. do 21.11.2012r., wyliczając je od 11.10.2011r. do 07.06.2013r. - dnia wypłaty świadczenia, w łącznej kwocie 9.136,16 zł.

Wyrokiem z dnia 23.10.2014r. Sąd Okręgowy w Gdańsku, sygn. VII U 1604/14, oddalił odwołanie ubezpieczonej. Swoje rozstrzygnięcie Sąd I instancji oparł na następujących ustaleniach i rozważaniach.

Ubezpieczona C. D. urodzona dnia (...), nabyła prawo do emerytury od dnia 01.03. 2009 r. Decyzją z dnia 12 maja 2011 r. o przeliczeniu świadczenia organ rentowy zaliczył do stażu ubezpieczeniowego 42 lata tj. 504 miesiące okresów składkowych i 8 miesięcy okresów nieskładkowych.

Decyzją z dnia 28.09.2011 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. wstrzymał ubezpieczonej wypłatę emerytury od dnia 01.10.2011 r. z uwagi na pozostawanie w zatrudnieniu.

W dniu 29.11.2012r. wnioskodawczyni złożyła wniosek o wypłatę zaległej emerytury wraz z odsetkami.

Na skutek wniesionego odwołania od decyzji organu rentowego z dnia 28.09.2011 r., Sąd Okręgowy w Gdańsku wyrokiem z dnia 26.03.2012 r. oddalił odwołanie. Na skutek wniesionej apelacji Sąd Apelacyjny w Gdańsku wyrokiem z dnia 22 marca 2013 r. zmienił zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 26.03.2012 r. zobowiązując ZUS do podjęcia wypłaty emerytury od dnia 01.10.2011 r. a wniosek o wpłatę odsetek przekazał do rozpoznania organowi rentowemu.

Decyzją z dnia 25.04.2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. wznowił wypłatę emerytury C. D. od 22.11.2012 r. i ustalił ponowie wysokość emerytury od 01.03.2013 r.

Decyzją z dnia 04 czerwca 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. przeliczył wysokość emerytury C. D. w oparciu o prawomocny wyrok Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 22 marca 2013 r.

Decyzją z dnia 05 czerwca 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił wypłaty odsetek. Wyrokiem z dnia 14.04.2014r. Sąd Okręgowy w Gdańsku zmienił decyzję z dnia 5 czerwca 2013 r. E (...) w ten sposób, że zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. na rzecz C. D. odsetki w wysokości ustawowej od wypłaty wyrównania za okres od dnia 1 października 2011 r. do dnia podjęcia wypłaty świadczenia, w pozostałej części oddalił odwołania. W ocenie Sądu Okręgowego roszczenie zgłoszone przez ubezpieczoną dotyczące odsetek było zasadne, przy czym w świetle prawomocnego wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 22.03.2013 r., którym Sąd ten zmienił zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 26.03.2012 r. zobowiązując ZUS do podjęcia wypłaty emerytury od dnia 01.10.2011 r., odsetki należne ubezpieczanej były za okres od 01.10.2011 r. do dnia podjęcia wpłaty świadczenia. Zgodnie z przepisem art. 481 § 1 k.c., odsetki należą są wierzycielowi od chwili, gdy dłużnik opóźnia się ze spełnieniem wymagalnego świadczenia pieniężnego.

Sąd I instancji wyjaśnił, iż powyższy stan faktyczny był między stronami niesporny, a ponadto wynikał on z dokumentacji zgromadzonej w aktach rentowych pozwanego.

Sąd Okręgowy stwierdził, iż odwołanie ubezpieczonej C. D. nie zasługuje na uwzględnienie. Organ rentowy zaskarżoną w niniejszym postepowaniu decyzją naliczył, zgodnie z prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 14.04.2014r., odsetki od wyrównania emerytury (wyrównano emeryturę od listopada 2012r.) Wpłatę podjęto w czerwcu 2013r. i za ten okres wypłacono ubezpieczonej odsetki. Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 477¹⁴ § 1 k.p.c. w zw. z cytowanymi wyżej przepisami, Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.

Apelację od powyższego wyroku wniosła ubezpieczona C. D. zaskarżając wyrok w całości i domagając się jego uchylenia „lub jego zmiany przez uchylenie decyzji pozwanego”.

Skarżąca zarzuciła, iż Sąd I instancji nie rozpoznał istoty sprawy tj. nie rozstrzygnął jej żądania wypłaty odsetek od kwoty wyrównania emerytury za okres ustalonej za okres od 22.11.2012r. do 31.05.2013r. w łącznej kwocie 23.795,23 zł. Ani ZUS ani Sąd I instancji nie wskazał podstawy prawnej odmowy naliczenia jej odsetek od tej kwoty.

Dodatkowo ubezpieczona wskazała, iż pozwany w dniu 14.08.2014r. wydał kolejną decyzję o wypłacie jej odsetek od kwoty zawieszonej emerytury w okresie od 22.11.2012r. do 30.04.2013r. – za okres od 11.04.2013r. do 02.05.2013r. w kwocie 193,12 zł, przy czym nie podał wysokości kwoty, od której naliczył te odsetki.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja ubezpieczonej jest zasadna i skutkuje uchyleniem zaskarżonego wyroku wskutek nierozpoznania przez Sąd I instancji istoty sprawy tj. na podstawie art. 386 § 4 kpc.

Ubezpieczona kwestionowała wysokość odsetek i okres, za który je pozwany przyznał od kwoty wyrównania emerytury, decyzją z dnia 06.06.2014r. Sąd I instancji nieprawidłowo przyjął, iż naliczona tą decyzją kwota odsetek obliczona została od całej należnej skarżącej kwoty wyrównania emerytury.

Przypomnieć należy okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia.

Prawomocnym wyrokiem z 26.03.2012r. Sąd Apelacyjny w Gdańsku, sygn. III AUa 858/12, zobowiązał Zakład do podjęcia wypłaty emerytury ubezpieczonej od 01.10.2011r. – zawieszonej, od tej daty, na podstawie art. 103 a ustawy z 17.12.1998. o emeryturach i rentach z FUS.

Sąd I instancji pominął w swych ustaleniach, iż pozwany, decyzją z dnia 25.04.2013r., z urzędu podjął wypłatę emerytury skarżącej od dnia 22.11.2012r. i wypłacił jej kwotę wyrównania tego świadczenia za okres od 22.11.2012r. do 31.05.3013r. tj. 23.795,23 zł netto. Z akt emerytalnych nie wynika w jakiej dacie miała miejsce ta wypłata.

Na podstawie decyzji z dnia 04.06.2013r. pozwany wypłacił ubezpieczonej natomiast kwotę wyrównania emerytury za okres wcześniejszy tj. od 01.11.2011r. do 21.11.2012r., w łącznej kwocie 62.459,97 zł netto. Niesporne jest, iż wypłata tej kwoty miała miejsce w dniu 07.06.2013r.

Prawomocnym wyrokiem z 14.04.2014r., sygn. VII U 1594/13 Sąd Okręgowy przyznał ubezpieczonej prawo do odsetek ustawowych od kwoty wyrównania emerytury za okres od 01.10.2011r. do dnia podjęcia wypłaty świadczenia. Stosownie do art. 365 kpc powyższe orzeczenie wiąże Sądy rozpoznające przedmiotową sprawę, a w myśl art. 366 kpc, ma powagę rzeczy osądzonej, co oznacza zakaz prowadzenia ponownego postępowania w tym samym przedmiocie, między tymi samymi stronami. W konsekwencji ww. prawomocnego rozstrzygnięcia należało przyjąć w niniejszej sprawie, iż ubezpieczonej należą się odsetki od kwoty wyrównania emerytury naliczonej za od dnia 01.01.2011r. do dnia wypłaty wyrównania tego świadczenia.

Jak wskazano wyżej, pozwany wypłacił ubezpieczonej kwotę emerytury należną za okres zawieszenia, w dwóch częściach tj. z urzędu wypłacił kwotę 23.795,23 zł netto, oraz – w dniu 07.06.2013 - kwotę 62.480,98 zł. Pozwany, skarżoną decyzją, naliczył i wypłacił ubezpieczonej jedynie odsetki od kwoty wyrównania 62.480,98 zł. Nie naliczył i nie wypłacił natomiast odsetek od kwoty wyrównania 23.795,23 zł netto i właśnie w tym zakresie decyzję z dnia 06.06.2014r. zakwestionowała ubezpieczona, czego Sąd I instancji nie dostrzegł.

Sąd odwoławczy zauważa również, iż w toku postępowania I instancyjnego, pozwany częściowo uwzględnił żądanie ubezpieczonej decyzją z dnia 14.08.2014r., którą ustalił jej odsetki za okres od 11.04.2013r. do 02.05.2013r. od kwoty wyrównania 23.795,23 zł netto – kwota odsetek wyliczona została w wysokości 193,12 zł. Wobec niewniesienia przez ubezpieczoną w ustawowym terminie odwołania od tej decyzji, należało przyjąć, iż za ten okres żądanie skarżącej zostało zaspokojone, w konsekwencji postępowanie w tym zakresie winno zostać umorzone stosownie do art. 477 ¹³§ 1 kpc. Z tego względu Sąd Apelacyjny w zakresie żądania wypłaty odsetek za okres od 11.04.2013r. do 02.05.2013r. od kwoty wyrównania 23.795,23 zł netto, uchylił zaskarżony wyrok i w tym zakresie umorzył postępowanie (art. 386 § 3 kpc w związku z art. 477 ¹³§ 1 kpc).

W pozostałym zakresie Sąd odwoławczy uchylając wyrok Sądu I instancji przekazał sprawę do rozpoznania temu Sądowi pozostawiając mu rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego na podstawie art. 386 § 4 kpc.

W uzasadnieniu skarżonego wyroku Sąd I instancji nie przedstawił podstawy prawnej rozstrzygnięcia, naruszając tym samym przepis art. 328 § 2 kpc, co słusznie zarzuca skarżąca w uzasadnieniu apelacji. To prawo materialne wyznacza okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia, a wadliwe, niepełne ustalenia faktyczne skutkują błędnym rozstrzygnięciem.

Kwestia odsetek od nieterminowo wypłaconego świadczenia uregulowana jest wyczerpująco w art. 85 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j.: Dz. U. z 2015r. poz. 121 – dalej „usus”). Powyższy przepis zawiera kompleksową regulację przesłanek nabycia przez ubezpieczonego prawa do odsetek od świadczenia z ubezpieczenia społecznego, przyznanego lub wypłaconego przez organ rentowy z naruszeniem obowiązujących terminów. Stosownie do art. 85 ust. 1 usus, jeżeli Zakład - w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych lub świadczeń zleconych do wypłaty na mocy odrębnych przepisów albo umów międzynarodowych - nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności.

Zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia z dnia 1 lutego 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad wypłacania odsetek za opóźnienie w ustaleniu lub wypłacie świadczeń z ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 12, poz. 104), wydanego na podstawie delegacji zawartej w art. 85 ust 2 usus, odsetki wypłaca się za okres od dnia następującego po upływie terminu na ustalenie prawa do świadczeń lub ich wypłaty, przewidzianego w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń - do dnia wypłaty świadczeń, z uwzględnieniem ust. 2-5. W myśl § 2 ust. 4 tego rozporządzenia, okres opóźnienia w wypłaceniu świadczeń okresowych liczy się od dnia następującego po ustalonym terminie ich płatności. Odsetki należą się bowiem za czas opóźnienia, tj. poczynając od dnia wymagalności długu, a kończąc na dniu jego zapłaty. Na ten zamknięty okres składają się poszczególne dni opóźnienia, a należność z tytułu odsetek narasta sukcesywnie, podwyższa się bowiem z każdym dniem o stosowną kwotę pieniężną. W prawie ubezpieczeń społecznych dniem zapłaty jest zaś dzień określony w § 2 ust. 6, tj. dzień przekazania należności na pocztę lub do banku.

Termin wypłaty świadczenia emerytalnego należy ustalić mając na uwadze unormowanie zawarte w art. 118 ustawy emerytalnej.

Dodatkowo wskazać należy, iż do ustalenia wysokości odsetek w spornym zakresie nie ma zastosowania regulacja zawarta w art. 8 ustawy z 13.12.2013r. o ustaleniu i wypłacie emerytur, do których prawo uległo zawieszeniu w okresie od dnia 1 października 2011 r. do dnia 21 listopada 2012 r. (Dz.U.2014.169), wobec prawomocnego rozstrzygnięcia przez Sąd Okręgowy w Gdańsku wyrokiem z dnia 29.01.2012r. o prawie ubezpieczonej do odsetek.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd I instancji winien dokonać ustaleń faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia, a wynikających z powołanych wyżej norm prawnych tj. ustalić kiedy pozwany wypłacił ubezpieczonej kwotę wyrównania emerytury 23.795,23 zł netto, w jakich terminach winna nastąpić wypłata przez pozwanego świadczeń emerytalnych, a w związku z powyższym za jakie okresy winny być naliczane odsetki od poszczególnych świadczeń i jaka jest łącznie kwota należnych odsetek od kwoty wyrównania emerytury wyliczonej za okres od 22.11.2012r. do 31.05.2013r. Przy czym Sąd I instancji winien dokonując tych ustaleń uwzględnić, iż częściowo żądanie ubezpieczonej zostało już zaspokojone decyzją z 14.08.2014r.

SSO del. A.Podlewska SSA M.Piankowski SSA B.Mazur

WYROK

UZASADNIENIE