UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 28 września 2012 roku Sąd Okręgowy w Sieradzu, IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie Z. M. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddziału w Ł. z dnia 20.06.2012r., którą to decyzją organ rentowy odmówił Z. M. prawa do emerytury na podstawie art. 186 ust. 3 ustawy z dnia 17.12. 1998r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2009r. , Nr 153, poz. 1227 ze zm. ) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15.05.1989r. w sprawie uprawnień do wcześniejszej emerytury pracowników opiekujących się dziećmi wymagającymi stałej opieki (Dz. U. Nr 28, poz. 149).

W. powyższe rozstrzygnięcie Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Z. M., ur. (...) od dnia 2.11.1991r. do chwili obecnej pozostaje w zatrudnieniu, nie przystąpił do OFE. Do dnia 01.01.1999r. wnioskodawca udowodnił co najmniej 25 - letni okres stażu ubezpieczeniowego, a ostatnim ubezpieczeniem przed 01.01.1999r., było ubezpieczenie z tytułu pozostawania w stosunku pracy .

Decyzją z dnia 20.12.2006r. organ rentowy odmówił H. M. prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu opieki na dziećmi wymagającymi stałej opieki, ponieważ wymieniona nie udowodniła wymaganego okresu zatrudnienia w wymiarze co najmniej 20 lat. Na podstawie załączonych dokumentów organ rentowy uznał łącznie 11 lat, 1 miesiąc i 25 dni okresów składkowych, nieskładkowych oraz okresów uzupełniających. Sąd Okręgowy w Sieradzu prawomocnym wyrokiem z dnia 14.03.2007r. w sprawie IV U 142/07 oddalił odwołanie H. M..

W dniu 19.04.2012r., Z. M., złożył w ZUS wniosek o emeryturę z tytułu opieki nad synem w wieku 30-stu lat, który choruje na dziecięce porażenie mózgowe, jest upośledzony umysłowo, ubezwłasnowolniony całkowicie i wymaga całodobowej opieki.

W tak ustalonych okolicznościach faktycznych Sąd Okręgowy uznał odwołanie za nieuzasadnione. Wskazując na treść art. 186 ust. 3 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2009r., Nr 153, poz. 1227 ze zm. ) i § 1 ust. 1 i § 2 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15.05.1989r. w sprawie uprawnień do wcześniejszych emerytur pracowników opiekujących się dziećmi wymagającymi stałej opieki (Dz. U. z 1989r., Nr 28, poz. 149 ze zm.) oraz w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4.01.2004r. (sygn. K 18/99) zważył, że ubezpieczony nie spełnia przesłanek do przyznania mu dochodzonego świadczenia bowiem, na dzień 31.12.1998r osobistą opiekę nad chorym dzieckiem sprawowała matka dziecka, co oznacza, że nie został spełniony przez wnioskodawcę warunek sprawowania stałej i osobistej opieki nad dzieckiem z powodu śmierci matki dziecka lub innych okoliczności wyłączających jej osobistą opiekę. Ten warunek wnioskodawca spełnił dopiero na datę złożenia wniosku o emeryturę 19.04.2012r.

Powyższe orzeczenie zaskarżył apelacją Z. M. wnosząc o jego zmianę poprzez przyznanie mu na zasadach słuszności i współżycia społecznego dochodzonego świadczenia.

W uzasadnieniu ubezpieczony podniósł, że nie jest w stanie pogodzić pracy z koniecznością sprawowania opieki nad niepełnosprawnym synem. Nadmienił, że nie mógł składać wniosku o emeryturę w czasie obowiązywania rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15.05.1989r mimo spełnienia do tego wszelkich przesłanek bowiem, w tym czasie opiekowała się synem żona, do której syn był bardziej przywiązany, a dodatkowo jego zarobki były wyższe od zarobków małżonki.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja wnioskodawcy nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy wydał trafne rozstrzygnięcie, które znajduje uzasadnienie okolicznościach ustalonych okolicznościach faktycznych sprawy oraz w treści obowiązujących przepisów prawa.

W sprawie bezspornym jest, że na dzień 31.12.1998r., wnioskodawca udowodnił co najmniej 25 letni okres ubezpieczenia, nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego, ostatnim ubezpieczeniem było ubezpieczenie z tytułu stosunku pracy oraz pozostawał w zatrudnieniu - do chwili obecnej. Poza sporem jest też, że w tej dacie osobistą opiekę nad chorym dzieckiem sprawowała matka dziecka.

Zgodnie z § 1 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów w dnia 15 maja 1989 roku w sprawie uprawnień do wcześniejszej emerytury pracowników opiekujących się dziećmi wymagającymi stałej opieki (Dz. U, Nr 28, póz. 149 ze zm.), matce, która nie mogła lub nie może kontynuować zatrudnienia z powodu stanu zdrowia swojego dziecka, wymagającego - bez względu na wiek - jej stałej opieki oraz pielęgnacji lub pomocy w czynnościach samoobsługowych, przysługuje prawo do wcześniejszej emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:1) ma okres zatrudnienia określony w art. 26 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin, zwanej dalej "ustawą"; 2) sprawuje osobistą opiekę nad dzieckiem, które: a) zostało zaliczone do I grupy inwalidów, bez względu na przyczynę chorobową inwalidztwa, albo b) zostało zaliczone do II grupy inwalidów z powodu jednego ze stanów chorobowych wymienionych w ust. 3, a inwalidztwo dziecka istnieje od urodzenia albo powstało przed ukończeniem 18 roku życia."

Powyższe rozporządzenie zostało uchylone ustawą z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS /Dz.U.98.162.1118/ jednakże, ze względu na treść art. 186 w/w ustawy oraz ugruntowane stanowisko Sądu Najwyższego, wnioski o emeryturę zgłoszone po 31 grudnia 1998 r. osób, które 1 stycznia 1999 r. spełniały wszystkie warunki nabycia prawa do emerytury z tytułu opieki nad dzieckiem specjalnej troski, podlegają rozpatrzeniu na podstawie przepisów obowiązujących do dnia wejścia w życie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( wyrok z dnia 28 marca 2001 r., II UKN 285/00 (OSNAPiUS 2002 nr 22, poz. 556).

Podkreślenia wymaga, iż emerytura dla osób opiekujących się dziećmi ze względu na stan ich zdrowia ma kompensować utratę możliwości uzyskania przez ubezpieczonego dochodu z własnej pracy, jest świadczeniem szczególnym i stanowi odstępstwo od ogólnych zasad nabywania prawa do emerytury. Z tego powodu warunki do nabycia uprawnień do tego świadczenia powinny być interpretowane ściśle, co w zasadzie oznacza, że przepisy te powinny być interpretowane zgodnie z regułami wykładni językowo-logicznej.

Z literalnego brzmienia przepisu § 1 ust. 1 rozporządzenia z 1989 r. wynika, że jedną z przesłanek nabycia prawa do wcześniejszej emerytury jest to, aby osoba, o której mowa w tym przepisie, "nie mogła lub nie może kontynuować zatrudnienia z powodu stanu zdrowia dziecka", co oznacza konieczność zaprzestania (kontynuowania) zatrudnienia z tego właśnie powodu. Brak jest zatem podstaw do przyjęcia, że prawo do wcześniejszej emerytury może nabyć osoba, która nadal i jednocześnie kontynuuje zatrudnienie. Wykładnia językowo-logiczna powyższego przepisu całkowicie wyklucza możliwość jego rozumienia w taki sposób, że w pewnych okolicznościach kontynuowanie zatrudnienia nie stoi na przeszkodzie w nabyciu prawa do wcześniejszej emerytury, czy też jak podnosi wnioskodawca stanowi szczególny rodzaj sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.

Przede wszystkim należy zważyć, że prawo do wcześniejszej emerytury chroni zarówno interes osoby sprawującej opiekę, jak i interes dziecka, nad którym opieka ma być lub jest sprawowana. Interes osoby sprawującej osobistą opiekę nad dzieckiem wyraża się w prawie do otrzymania świadczenia emerytalnego celem dalszego sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem bez konieczności kontynuowania zatrudnienia. Interes dziecka polega z kolei na tym, aby osoba, która sprawuje nad nim osobistą opiekę, wykonywała tę opiekę w sposób ciągły i nieprzerwany, co jest możliwe tylko wtedy, gdy osoba opiekująca się nie kontynuuje zatrudnienia. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 27 kwietnia 2004 r., II UK 297/03 (OSNP 2005 nr 1, poz. 11), jednoznacznie stwierdził, że "sprawowanie stałej opieki przez osobę korzystającą z wcześniejszej emerytury na podstawie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 maja 1989 r. w sprawie uprawnień do wcześniejszej emerytury pracowników opiekujących się dziećmi wymagającymi stałej oznacza wykonywanie tej opieki w sposób ciągły, codziennie, bez przerwy i w zasadzie przez całą dobę, co wyklucza możliwość równoczesnego świadczenia pracy na podstawie stosunku pracy." W związku z tym nie jest możliwe, uzyskanie prawa do tej emerytury przez osobę, która - jak w niniejszej sprawie - kontynuuje zatrudnienie na podstawie stosunku pracy, a zatem nie sprawuje stałej codziennej osobistej opieki nad dzieckiem.

W związku z powyższym, trafnie Sąd pierwszej instancji przyjął, iż wnioskodawca nie spełnia warunku z § 1 ust. 1 rozporządzenia z dnia 15 maja 1989 r., ponieważ przed 31 grudnia 1998 r., nie rozwiązał stosunku pracy.

Niewątpliwie sytuacja rodzinna wnioskodawcy jest trudna, jednakże Sąd nie może wyjść poza ramy zakreślone przez ustawodawcę przepisami obowiązującego prawa, a obecnie brak jest podstaw prawnych do przyznania wnioskodawcy prawa do emerytury z tytułu opieki nad dzieckiem wymagającym stałej opieki, bowiem jedyną możliwością uzyskania prawa do tego świadczenia jest spełnienie wszystkich w/w przesłanek do daty obowiązywania rozporządzenia z dnia 25 maja 1989 r., tj. do dnia 31 grudnia 1998 roku.

Z powyższych względów Sąd Apelacyjny nie znajdując podstaw do uwzględnienia apelacji, na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł, jak w sentencji.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE