Sygn. akt III Ca 1522/14
Dnia 11 lutego 2015 r.
Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w następującym składzie:
Przewodniczący - Sędzia SO Andrzej Dyrda
Sędziowie: SO Krystyna Hadryś (spr.)
SR del. Ewa Buczek - Fidyka
Protokolant Aleksandra Sado-Stach
po rozpoznaniu w dniu 11 lutego 2015 r. na rozprawie sprawy
ze skargi R. S. (S.)
z udziałem A. W.
o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym postanowieniem Sądu Rejonowego w Wodzisławiu Śląskim w sprawie o sygn. I Ns 1180/10
z wniosku A. W.
z udziałem R. S. (S.)
o podział majątku wspólnego
na skutek apelacji skarżącego uczestnika postępowania
od postanowienia Sądu Rejonowego w Wodzisławiu Śląskim
z dnia 24 kwietnia 2014 r., sygn. akt I Ns 1747/13
postanawia:
uchylić zaskarżone postanowienie i znosząc postępowanie w sprawie Sądu Rejonowego w Wodzisławiu Śląskim o sygn. akt I Ns 1180/10 w zakresie od 23 września 2011 roku, sprawę przekazać do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Wodzisławiu Śląskim, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania odwoławczego.
SSR (del.) Ewa Buczek - Fidyka SSO Andrzej Dyrda SSO Krystyna Hadryś
Sygn. akt III Ca 1522/14
R. S. domagał się wznowienia postępowania zakończonego prawomocnym postanowieniem Sądu Rejonowego w Wodzisławiu Śląskim z dnia 24 listopada 2011 r. w sprawie I Ns 1180/10 w sprawie w przedmiocie podziału majątku wspólnego. Jako podstawę wznowienia powołał przepis art. 401 pkt 2 k.p.c. Zdaniem skarżącego, postępowanie było nieważne, ponieważ pozbawiono go możliwości działania w sprawie. Sąd doręczał mu wezwania na adres zamieszkania w Polsce, chociaż zamieszkiwał w Holandii.
Zaskarżonym postanowieniem z dnia 24 kwietnia 2014 r. Sąd Rejonowy w Wodzisławiu Śląskim oddalił skargę.
Dokonując oceny zasadności skargi, mając na uwadze okoliczności sprawy Sąd Rejonowy doszedł od przekonania, iż nie może być mowy o tym, aby skarżący pozbawiony został możności działania. Doręczenie zostało dokonane na adres podany we wniosku, było to tzw. doręczenie zastępcze, które jest możliwe, zgodnie z art.139§1 k.p.c. Przesyłki skierowane do skarżącego były dwukrotnie awizowane po czym złożone zostały do akt ze skutkiem doręczenia. Skarżący utrzymywał, że nie zamieszkiwał pod adresem w L., ponieważ pracował w Holandii. Pomijając kwestię, że miejsce pracy nie delimituje wystarczająco miejsca zamieszkania, Sąd Rejonowy wskazał, że należy zwrócić uwagę na dokumenty, które wnioskodawca dołączył do skargi: tytuł wykonawczy Urzędu Skarbowego z 2010r., dowody wpłaty do US z 2010r., dowody wpłaty do (...) z 2012 i 2013r., z których wynika, że R. S. zamieszkuje w L. przy ulicy (...) - jest to dokładnie ten adres, pod którym awizowano korespondencję w sprawie Ns 1180/10. O ile faktycznie nastąpiła zmiana w adresie, to skarżący winien dopełnić niezbędnych formalności i dokonać stosownego zgłoszenia organom meldunkowym, tym bardziej, iż miał świadomość konsekwencji orzeczonego rozwodu. W ocenie Sądu Rejonowego doręczenie należało uznać za prawidłowe. Skarżący nie dopełnił obowiązku meldunkowego, a takie postępowanie naraża go na negatywne konsekwencje i nie może skutkować uznaniem, iż zasługuje na ochronę prawną. Mając powyższe na uwadze, orzeczono jak w sentencji po myśli cytowanych przepisów oraz art. 410 par. 1 kpc.
Rozstrzygnięcie to zaskarżył uczestnik postępowania zarzucając mu naruszenie przepisów postępowania, a to art.139§1 k.p.c. przez jego błędne zastosowanie i uznanie, że w sprawie o podział majątku wspólnego stron nastąpiło skuteczne doręczenie zastępcze, a to art.233§1 k.p.c. przez dowolną i niepełną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego i w efekcie nie rozpoznanie istoty sprawy oraz art.401 pkt.2 k.p.c. przez jego niezastosowanie. Wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu, ewentualnie o zmianę zaskarżonego postanowienia przez uwzględnienie skargi o wznowienie postępowania i wydanie orzeczenia co do istoty sprawy oraz zasądzenie od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika postępowania zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Wskazał, że jego była małżonka wiedziała o tym, że mieszka on za granicą. Sąd Rejonowy w Wodzisławiu Śląskim w sprawie III RC 27/11 w toku postępowania ustalił, że pozwany zamieszkiwał za granicą pod adresem D. L. 8, 78-91 T. K. Holandia, natomiast w sprawie I Ns 1180/10 Sąd dopuścił te akta, a mimo to nadal wzywał uczestnika na adres w Polsce. Podniósł, że przepisy postępowania cywilnego nakładają na powoda obowiązek wskazania miejsca zamieszkania pozwanej osoby fizycznej, a jako wymaganie minimalne- wskazania miejsca pobytu, a strona powodowa wiedziała, że powinna wskazać to inne miejsce pobytu uczestnika. W tej sytuacji nie można obarczać skarżącego negatywnymi skutkami związanymi z niedopełnieniem administracyjnego obowiązku meldunku.
Sąd Odwoławczy zważył co następuje.
Apelacja skarżącego musiała odnieść skutek.
W ocenie Sądu Odwoławczego, Sąd Rejonowy dokonując ustaleń faktycznych przekroczył zasady swobodnej oceny posiadanego materiału dowodowego , zawarte w dyspozycji art. 233 k.p.c.
Sąd Odwoławczy dokonując samodzielnej oceny w świetle przesłanek art. 233 k.p.c. stwierdził, że brak było podstaw do uznania, iż skuteczne w rozumieniu art. 139 k.p.c. były doręczenia dokonywane uczestnikowi postępowania R. S. w sprawie I Ns 1180/10, będącej przedmiotem skargi o wznowienie postępowania.
Należy stwierdzić, że podstawowym warunkiem skuteczności doręczenia w trybie art. 139 § 1 k.p.c. jest to, by adresat rzeczywiście mieszkał pod wskazanym adresem.
Sąd Rejonowy w sprawie I Ns 1180/10 nieprawidłowo zastosował ten przepis, przy czym nastąpiło to z powodu zawinionego niewskazania przez wnioskodawczynię, inicjującą postępowanie sądowe, aktualnego adresu zamieszkania skarżącego, a posłużenie się jego adresem zameldowania. Należało ocenić, że wnioskodawczyni miała pełną świadomość miejsca stałego pobytu uczestnika postępowania – z którym pod tym adresem w dłuższym okresie czasu współzamieszkiwała – skoro w toczących się postępowaniach w analogicznym okresie i przed tym samym Sądem Rejonowym w Wodzisławiu Śląskim, a to : III RC 27/11 i I. N. 218/11, wskazała aktualny adres – nie będący adresem zameldowania skarżącego - który był prawidłowy w rozumieniu art. 25 k.c.
Z powyższych akt Sądu Rodzinnego wynika, że był to jedyny i aktualny adres, na który przesyłano pisma sądowe, a skarżący uczestniczył w tych postępowaniach osobiście, składał stosowne oświadczenia i zeznania w sprawie.
Zatem nie można uznać, iżby wnioskodawczyni w sprawie I Ns 1180/10 nie miała pełnej świadomości tego, że adres na terenie Holandii stanowi aktualny adres faktycznego pobytu uczestnika postępowania, pozostającego w tym miejscu z zamiarem pobytu stałego. W tej sytuacji nie jest wystarczające dokonanie oceny w oparciu o dane meldunkowe, które nie mogą stanowić wyłącznego kryterium oceny miejsca zamieszkania, gdyż pozostawałoby to w sprzeczności do regulacji art. 25 k.c.
Z tych względów należało uznać, że Sąd Rejonowy nietrafnie oddalił skargę, gdyż prawidłowe ustalenia faktyczne w sprawie dają podstawy do uznania, iż brak było podstaw do uznania doręczeń w sprawie I Ns 1180/10 jako zgodnych z wymogami art. 139 k.p.c. Skoro skarżący uczestnik postępowania nie był prawidłowo wzywany do uczestnictwa w sprawie, nieprawidłowo doręczono mu odpis wniosku, nie miał możliwości obrony swoich praw. Uzasadnia to uznanie, iż zachodzą w sprawie przesłanki z art. 401 ust. 2 k.p.c.
Sąd Odwoławczy uznał, że zachodzą przesłanki wznowienia postępowania z uwagi na nieważność postępowania i znosząc postępowanie w sprawie I Ns 1180/10 w zakresie objętym tą nieważnością, uchylił w oparciu o art. 386 § 2 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c. postanowienie zapadłe w sprawie o podział majątku wspólnego, przekazując sprawę objętą skargą do ponownego merytorycznego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Wodzisławiu Śląskim, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania odwoławczego.
SSR(del.)Ewa Buczek – Fidyka SSO Andrzej Dyrda SSO Krystyna Hadryś