UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Rejonowy w Tarnobrzegu Wydział V Gospodarczy stwierdził swoją niewłaściwość i sprawę przekazał do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Sopocie. W uzasadnieniu swojego rozstrzygnięcia wskazał, że powód wniósł pozew o zapłatę należnej mu kwoty z tytułu zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego oraz kosztów jego podstawienia
i odstawienia. Powód nabył powyższą wierzytelność od W. S. – osoby poszkodowanej w kolizji z pojazdem mechanicznym ubezpieczonym przez pozwanego. Zdaniem Sądu Rejonowego sprawa nie ma charakteru gospodarczego, albowiem nie wynika ze stosunku cywilnego powstałego pomiędzy powodem, a pozwanym - stosunek cywilny, z którego wyniknął spór powstał pomiędzy W. S., a pozwanym. Dalej Sąd argumentował, że W. S. jest osobą poszkodowaną w wyniku zdarzenia, które polegało na kolizji dwóch pojazdów i to on był osobą pierwotnie uprawnioną do dochodzenia odszkodowania, zarówno jeśli chodzi o szkody które wystąpiły w pojeździe jak i szkodę, która powstała z tytułu najmu przez niego pojazdu zastępczego. Zdaniem Sądu nie może zmienić tego fakt dokonania przelewu przez niego wierzytelności na rzecz powoda. Powód niezależnie od tego, że jest przedsiębiorcą jedynie dochodzi od pozwanego należności, która powstała ze stosunku cywilnego, który zaistniał pomiędzy przedsiębiorcą, a osobą fizyczną nie prowadzącą działalności gospodarczej – z umowy przelewu wierzytelności. Sąd powołał się w swoich rozważaniach na tożsamy pogląd wyrażony przez Sąd Okręgowy w Rzeszowie w sprawie VI Ga 231/14.

Jako podstawę prawną swojego rozstrzygnięcia Sąd podał art. 200 § 1 k.p.c. wskazując, że sprawę należało przekazać Sądowi Rejonowemu w Sopocie jako miejscowo właściwemu dla siedziby pozwanego, zaznaczając jednocześnie, że powód nie wskazywał podstaw właściwości przemiennej.

Powód wniósł zażalenie na powyższe postanowienie, zaskarżając je w całości i wnosząc o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Tarnobrzegu Wydział V Gospodarczy, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Mielcu I Wydział Cywilny jako właściwemu na zasadzie art. 33 k.p.c.

Zaskarżonemu postanowieniu powód zarzucił:

1. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na treść zapadłego postanowienia, a sprowadzający się do ustalenia, iż sprawa nie ma charakteru gospodarczego;

2. naruszenie przepisów prawa procesowego, a to art. 1 w zw. z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 24 maja 1989 r. o rozpoznawaniu przez sądy spraw gospodarczych poprzez ich niezastosowanie.

W uzasadnieniu zażalenia skarżący argumentował, że w dniu złożenia pozwu powód i pozwany prowadzili działalność gospodarczą i roszczenie jakie powód posiada względem pozwanego wynika ze stosunku cywilnego między przedsiębiorcami.

Sąd Okręgowy rozpoznając przedmiotowe zażalenie zważył, co następuje:

Zaskarżone postanowienie zasługuje na zmianę, ale z innych przyczyn i w inny sposób niż wskazane przez powoda.

Sąd Okręgowy podziela stanowisko zaprezentowane w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia, w myśl którego powód nie wskazał podstaw właściwości przemiennej które uzasadniałyby właściwość Sądu Rejonowego w Tarnobrzegu. Powód, wytaczając powództwo przed sąd inny niż wyznaczony miejscem zamieszkania czy siedziby pozwanego powinien w pozwie podać okoliczności uzasadniające właściwość sądu według przepisów o właściwości przemiennej. Brak ten nie ma charakteru braku formalnego pozwu, a zatem nie wymaga wezwania powoda do jego uzupełnienia. Powoduje natomiast, iż Sąd uprawniony jest do zastosowania zasad ogólnych dla wyznaczenia właściwości w badanej sprawie. Dokonanie wyboru Sądu wymaga nie tylko wskazania podstawy prawnej i zamanifestowania w pozwie woli odstąpienia od wymogu wniesienia pozwu do sądu właściwego ogólnie, lecz także przedstawienia podstawy faktycznej uzasadniającej istnienie prawa do wyboru sądu (poniesienia procesowego ciężaru przytoczenia istotnych w tej płaszczyźnie okoliczności faktycznych). Jeżeli powód nie wypełnia tego obowiązku, powinien być obciążony odpowiednimi skutkami, do których należy przekazanie sprawy do sądu według właściwości ogólnej. W tych zatem warunkach stanowisko prezentowane w zaskarżonym orzeczeniu w przedmiocie przekazania sprawy do rozpoznania sądowi właściwemu miejscowo dla siedziby pozwanego uznać należy za trafne ( vide pogląd SN w uchwale z dnia 9 czerwca 2005r. sygn. III CZP 28/05).

Wskazać jednak należy, że Sąd Rejonowy błędnie ustalił Sąd właściwy dla rozpoznania sprawy, uznając, że przedmiotowa sprawa nie ma charakteru sprawy gospodarczej.

Zasygnalizować należy, że z analizy orzecznictwa sądów opublikowanego na portalu orzeczeń sądów powszechnych (http://orzeczenia.ms.gov.pl) wynika, że w sprawach o przedmiotowej problematyce wątpliwości czy sprawy te mają charakter gospodarczy ma szereg sądów powszechnych. Tytułem przykładu należy wskazać sprawy powadzone przez Sąd Rejonowy dla Warszawy Śródmieście w Warszawie I Wydział Cywilny (I C 1591/12,I C 2638/12), Sąd Rejonowy w Jeleniej Górze I Wydział Cywilny (I C 1648/12), Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Śródmieście we Wrocławiu IX Wydział Cywilny (IX C 496/14), Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Śródmieście we Wrocławiu VIII Wydział Cywilny (674/14), Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Śródmieście we Wrocławiu I Wydział Cywilny (I C 1401/13), Sąd Okręgowy w Białymstoku II Wydziału Cywilnego Odwoławczego (II Ca 842/13, II Ca 84/14), Sądu Okręgowego w Elblągu I Wydziału Cywilnego (I Ca 284/13), Sądu Okręgowego w Olsztynie IX Wydziału Cywilnego Odwoławczego (IX Ca 485/13).

Wiele sądów sprawy analogiczne kwalifikuje jako sprawy niegospodarcze, w konsekwencji czego rozpoznają je wydziały cywilne tych sądów, ale i Sądy (...) rozpoznają sprawy, których przedmiotem są wierzytelności z tytułu kosztów najmu pojazdów zastępczych nabyte w drodze cesji. W sprawach tych z reguły jednak poszkodowanymi byli przedsiębiorcy. Bezspornie jednak część spraw o wierzytelności z tytułu kosztów najmu pojazdów zastępczych nabytych w drodze cesji od poszkodowanych przez przedsiębiorców pojazdy te wynajmujące jest rozstrzygana przez Sądy Gospodarcze, mimo że w chwili powstania tej wierzytelności przysługiwała ona podmiotowi nie posiadającemu statusu przedsiębiorcy. Źródłem wątpliwości jest rozbieżna interpretacja przepisu art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 24 maja 1989 r. o rozpoznawaniu przez sądy spraw gospodarczych (Dz.U.2015.127 j.t.) definiującego pojęcie sprawy gospodarczej, a w szczególności czy do „stosunków cywilnych między przedsiębiorcami w zakresie prowadzonej przez nich działalności gospodarczej” należy zaliczyć roszczenie wynikające z umowy ubezpieczenia OC sprawcy szkody, a nabyte od poszkodowanego nie posiadającego statusu przedsiębiorcy.

Sąd Okręgowy Sąd Gospodarczy w Rzeszowie, jak słusznie zauważył Sąd I instancji, dotychczas stał na stanowisku, że takiego typu sprawy nie są sprawami gospodarczymi (tak min. orzeczenia w sprawach VI Ga 266/14, VI Ga 231/14). Jednakże rozpoznając jedną z kolejnych apelacji tut. Sąd uznał, iż zagadnienie to budzi poważne wątpliwości prawne i przedstawił je do rozstrzygnięcia Sądowi Najwyższemu. Sąd Okręgowy zapytał „ czy wierzytelność wynikająca bezpośrednio z obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów, nabytą na podstawie umowy przelewu wierzytelności po jej powstaniu od poszkodowanego nie będącego przedsiębiorcą, można uznać za pozostającą, w rozumieniu art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 24 maja 1989 r. o rozpoznawaniu przez sądy spraw gospodarczych, w zakresie prowadzonej przez powoda działalności gospodarczej, której zasadniczym przedmiotem jest wynajem samochodów, co w konsekwencji kwalifikować będzie niniejszą sprawę jako gospodarczą?”.

Rozpoznając powyższe zagadnienie prawne Sąd Najwyższy postanowieniem z dnia 22 kwietnia 2015r. odmówił co prawda podjęcia uchwały (sygn. akt III CZP 12/15), jednakże w ustnym uzasadnieniu (w chwili wydania niniejszego orzeczenia brak uzasadnienia SN na piśmie) przesądził, że tego typu sprawy są sprawami gospodarczymi. Wyjaśnił, iż po obu stronach występują firmy: ubezpieczeniowa i zajmująca się wynajmem aut, a rozliczenie tego wydatku to typowa ich działalność. Zdaniem Sądu Najwyższego po zniesieniu procedury gospodarczej należy do tej kwestii podchodzić funkcjonalnie i elastycznie (zob. Marek Domagalski, Branża zastępczych aut to działalność gospodarcza, Rzeczpospolita z dnia 23.04.2015r. ).

Mając na uwadze najnowsze stanowisko, powagę i autorytet orzeczniczy Sądu Najwyższego, Sąd Okręgowy w niniejszym składzie uznał, uwzględniając także zasadę jednolitości orzecznictwa, iż rozpoznawana sprawa ma charakter gospodarczy w rozumieniu art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 24 maja 1989 r. o rozpoznawaniu przez sądy spraw gospodarczych.

Wobec powyższego w świetle powołanych przepisów, poglądów judykatury oraz art. 30 k.p.c. i § 2 pkt 6 lit. b) Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 7 października 2014 r. w sprawie przekazania niektórym sądom okręgowym i sądom rejonowym rozpoznawania spraw gospodarczych z obszarów właściwości innych sądów okręgowych i sądów rejonowych (Dz.U.2014.1397 ze zm.) należy przyjąć, że w okolicznościach niniejszej sprawy sądem miejscowo i rzeczowo właściwym jest Sąd Rejonowy w Gdyni Wydział VI Gospodarczy.

Dlatego też zaskarżone orzeczenie, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy zmienił i przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu w Gdyni do dalszego prowadzenia. Rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów znajduje oparcie w art. 108 § 2 k.p.c.

POSTANOWIENIE

UZASADNIENIE