UZASADNIENIE

W dniu 21 sierpnia 2014 r. powódka (...) spółka z o. o. w G. wniosła 4 odrębne pozwy o zasądzenie na jego rzecz od pozwanej (...) S.A. spółki komandytowej w Ł. kwot: 1968 euro z ustawowymi odsetkami od dnia 6 lipca 2014 roku, 209,10 euro z ustawowymi odsetkami od dnia 1 lipca 2014 roku, 1107 euro z ustawowymi odsetkami od dnia 29 czerwca 2014 roku i 1377,60 euro z ustawowymi odsetkami od dnia 30 czerwca 2014 roku; we wszystkich przypadkach wniosła też o zasądzenie kosztów procesu. W uzasadnieniach wskazano, że powódka wykonała na zlecenie pozwanej przewozy towarów, za co wystawiła faktury opiewające na umówione w zleceniach kwoty, jednak pomimo upływu terminu ich płatności pozwana nie uregulowała należności.

We wszystkich sprawach zostały wydane nakazy zapłaty w postępowaniu upominawczym od których pozwana wniosła sprzeciwy, za każdym razem zaskarżając je w całości i wnosząc o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania.

W uzasadnieniach pozwana wskazywała, iż przedmiotowe należności wygasły w wyniku potrącenia – pozwana potrąciła z frachtem karę umowną za naruszenie warunków zawartego zlecenia – brak przesłania kompletu dokumentów i wykonanie przewozów przy pomocy podwykonawcy. Takie działanie naraża pozwanego na szkodę z uwagi na brak kontroli nad wyborem przewoźnika, pozwany nie wie, czy podwykonawca ma ubezpieczenia, certyfikaty i zezwolenia, a w razie nieprawidłowego wykonania usługi to pozwanemu grożą kary umowne, wobec czego podejmuje współpracę tylko ze sprawdzonymi podmiotami. Łącznie pozwana naliczyła 68 649,16 zł kar umownych.

Powódka zaprzeczyła twierdzeniom pozwanej, wskazując, że zlecenia wykonała osobiście, a wszystkie żądane dokumenty wysłano pozwanej i to dwukrotnie; bez tych dokumentów nie doszłoby do załadunku.

Sprawy zostały połączone do wspólnego rozpoznania.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W maju 2014 r. pozwana przesłała powódce 4 zlecenia transportowe na przewozy międzynarodowe, z frachtami kolejno 600 euro netto (zlecenie 680/S/2014 r. z 15.05.2014 r., 170 euro netto (zlecenie nr 679 z 15.05.2014), 1120 euro netto (zlecenie nr 659 z 13.05.14 ) i 900 euro netto (zlecenie 651 z 9.05.2014).

We wszystkich zleceniach zawarto zapis, iż płatność nastąpi w ciągu 45 dni od otrzymania prawidłowo wystawionej faktury i dostarczenia CMR oraz pozostałych dokumentów przewozowych. W pkt. 9 ppkt. 2 zawartych umów wskazano, że zleceniobiorca nie może zlecić przewozu podwykonawcy, pod rygorem naliczenia kary umownej w wysokości dwukrotności uzgodnionego frachtu, natomiast w ppkt. 7 wskazano, iż obowiązuje ochrona prawna klienta pozwanej (zakaz konkurencji), która obowiązuje zarówno w trakcie współpracy jak i w ciągu 3 lat od ostatniego zlecenia. Ochroną objęty jest także nadawca i odbiorca ładunku. W razie stwierdzenia nawiązania kontaktu z klientem pozwanej i bez jej zgody, zastrzeżono karę umowną w wysokości 100.000 zł. W pkt. 9 ppkt. 10 wskazano, że zleceniobiorca zobowiązany jest przesłać mailem lub faksem przed załadunkiem kopii kompletu aktualnych ważnych dokumentów: prawo jazdy, dowód rejestracyjny, dowód ubezpieczenia oc (ciągnika i naczepy), w razie braku tych dokumentów zleceniobiorca może naliczyć karę w wysokości dwukrotności frachtu. W ppkt 5 wskazano na karę 2-krotności frachtu za błędne wypełnienie listu CMR.

Dowód: zlecenia k. 17, k. 14 w aktach XI GC 349/15, k. 16 w aktach XI GC 351/15 i k. 11 w aktach XI GC 350/15;

Powódka wykonała usługę przewozu towarów zgodnie z powyższymi zleceniami, w związku z czym wystawiła na pozwaną następujące faktury VAT: z dnia 21.05.2014 roku na kwotę 8252,81 zł brutto z terminem płatności do dnia 5.07.2014 roku (za zlecenie transportowe nr 680); z dnia 16.05.14 roku na kwotę 874,54 zł brutto z terminem płatności do dnia 30.06.14 roku (za zlecenie 679), z dnia 15.05.14 roku na kwotę 5760,43 zł brutto z terminem płatności do dnia 29.06.14 roku (za zlecenie 659) oraz z dnia 14.05.14 roku na kwotę 4626,93 zł brutto z terminem płatności do dnia 28.06.2014 roku (za zlecenie transportowe nr 651.

Dowód: faktury z dokumentami przewozowymi: k. 12-16, k. 12-13 w aktach XI GC 349/15, k. 12-15 w aktach XI GC 351/15 i k.10,14,15 w aktach XI GC 350/15

W dniu 28 lipca 2014 r. powódka wezwała pozwaną do zapłaty.

Dowód: wezwanie k. 20

Pismem z dnia 22.08.2014 r. pozwana zwróciła się do powódki o wyjaśnienie przyczyn niezastosowania się przez nią do pkt. 9 ppkt. 10 i 2 zawartych umów. (...).08.2014 r. przesłano powódce oświadczenie o potrąceniu i notę obciążeniową na kwotę 68649,16 zł za naruszenie pkt. 9 ppkt. 10 i 5 przedmiotowych umów.

Dowód: pisma, nota, oświadczenie, zestawienie k. 39-42

Sąd zważył, co następuje:

Powództwa są uzasadnione.

Strony zawarły umowy przewozu. Elementy istotne tej umowy określa art. 774 k.c., w myśl którego przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, do przewiezienia, za wynagrodzeniem, osób lub rzeczy. Umowa podlega regulacjom konwencji genewskiej o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR) z 19 maja 1956 r. (Dz.U. 1962 Nr 49 poz. 238). Zgodnie bowiem z art. 1 ust. 1 konwencji akt ten stosuje się do wszelkiej umowy o zarobkowy przewóz drogowy towarów pojazdami, niezależnie od miejsca zamieszkania i przynależności państwowej stron, jeżeli miejsce przyjęcia przesyłki do przewozu i miejsca przewidziane dla jej dostawy, stosownie do ich oznaczenia w umowie, znajdują się w dwóch różnych krajach, z których przynajmniej jeden jest krajem umawiającym się.

Zawarcie przez strony umów przewozu i ich wykonanie przez powoda, a także wysokość umówionego frachtu oraz terminy płatności należności były w sprawie niesporne. Pozwana podniosła, że potrąciła z wynagrodzeń powoda karę umowną. Zgodnie z art. 483 k.c. kara umowna może być zastrzeżona jedynie na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego. Art. 484 § 1 k.c. stanowi, że w razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania kara umowna należy się wierzycielowi w zastrzeżonej na ten wypadek wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody. Żądanie odszkodowania przenoszącego wysokość zastrzeżonej kary nie jest dopuszczalne, chyba że strony inaczej postanowiły. Zgodnie z art. 498 k.c. gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym. Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Potrącenia dokonywa się przez oświadczenie złożone drugiej stronie. Oświadczenie ma moc wsteczną od chwili, kiedy potrącenie stało się możliwe (art. 499 k.c.)

Zarzut potrącenia nie mógł odnieść skutku.

W pierwszej kolejności należy odnotować niespójność stanowiska pozwanej. W piśmie z dnia 22.08.2014 r. wskazano na naruszenie podpunktów 10 i 2 zleceń, natomiast w nocie – podpunktów 10 i 5 zleceń. Na żadne ze swych stwierdzeń, zarówno w zakresie podzlecenia, jak i braku przesłania dokumentów, pozwana nie przedstawiła żadnych dowodów. Fakty te nie mogą zostać uznane za niesporne na podstawie art. 229 k.p.c., albowiem powódka zaprzeczyła, że podzleciła przewozy, a z międzynarodowych listów przewozowych wynika jednoznacznie, że przewozy zostały wykonane przez powódkę.

Również zarzut co do tego, jakoby powód nie dostarczył wymaganych dokumentów nie mógł odnieść skutku. Pozwana w żadnej z połączonych do rozpoznania spraw nie wskazała o jakie konkretnie dokumenty chodzi, posiłkując się jedynie zbyt ogólnym terminem „komplet dokumentów”. Zasady logiki i doświadczenia życiowego wskazują, że nie powierza się przewozu firmom nie sprawdzonym, a dokumenty takie jak dowód rejestracyjny czy dowód ubezpieczenia OC są podstawowymi, jakich żąda się przy weryfikacji zleceniobiorcy. Gdyby dokumentów tych nie przesłano, prawdopodobnie powodowi w ogóle nie wydano by towaru, a pozwana winna żądać dokumentów przed wykonaniem umowy. Tymczasem z listów przewozowych wynika, że przewozy zostały wykonane bez jakichkolwiek zastrzeżeń, co oznacza, że nawet, jeśli dokumenty nie zostały dostarczone, to pozwana nie poniosła w związku z tym żadnej szkody, a brak szkody jest przesłanką miarkowania kary umownej (art. 484 §2 k.c.), w tym wypadku do zera, skoro bowiem pozwana otrzymała pełnowartościową usługę bez żadnego uszczerbku dla siebie, to jakakolwiek kara, nie zabezpieczająca prawdziwych jej interesów, a służąca wyłącznie odmowie zapłaty, musi być uznana za rażąco wygórowaną.

Zarzut potrącenia nie mógł też odnieść skutku z uwagi na przepisy proceduralne. Sprawa niniejsza była sprawą o roszczenie wynikające z umowy, a dochodzone kwoty nie przekraczały 10.000 zł, wobec czego należało stosować przepisy o postępowaniu uproszczonym. W postępowaniu tym zarzut potrącenia jest dopuszczalny tylko wówczas, gdy roszczenie nadaje się do rozpoznania w postępowaniu uproszczonym (art. 505⁴ § 2 k.p.c.), a więc także nie może przekraczać 10.000 zł. Wymieniona przez pozwaną w sprzeciwie oraz w nocie obciążeniowej i oświadczeniu o potrąceniu kwota kary przekraczała tę wartość.

Wobec powyższego żądania pozwów we wszystkich połączonych sprawach uwzględniono w całości, a odsetek powódka żądała zgodnie z treścią umowy stron i art. 481 k.c.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. Pozwana przegrała proces, a więc winna zwrócić powodowi koszty – opłaty od pozwu i wynagrodzenia pełnomocnika, zgodne z § 6 pkt 2-4 w zw. z § 2 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, wraz z opłatami skarbowymi od pełnomocnictw, łącznie 3928 zł.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE

ZARZĄDZENIE