UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. decyzją z dnia 31 stycznia 2013r. odmówił W. M. prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wskazując iż wnioskodawca na dzień 01 stycznia 1999r. nie udowodnił wymaganego okresu 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Pozwany wyjaśnił, iż do pracy w warunkach szczególnych nie zaliczył ubezpieczonemu okresu od dnia 01.09.1975r do dnia 31.10.1977r. z tytułu zatrudnienia na stanowisku pomocnika maszynisty, gdyż takie stanowisko nie jest wymienione w Zarządzeniu nr 9 Ministra Budownictwa i Materiałów Budowlanych z dnia 01 sierpnia 1983r. Nadto pozwany wyjaśnił, iż nie uznał wnioskodawcy świadectwa pracy w szczególnych warunkach z dnia 05 maja 2000r. oraz zaświadczenia o wykonywaniu pracy w warunkach szczególnych z dnia 18 lutego 2011r. wystawionego przez archiwum (...), gdyż okresy pracy w warunkach szczególnych stwierdza zakład pracy na podstawie posiadanej dokumentacji wydając świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Pozwany wyjaśnił nadto, iż trudno jednoznacznie ustalić na podstawie przedłożonego materiału dowodowego, czy w okresie od 03.06.1986r do 30.04.1992r. wnioskodawca wykonywał pracę w warunkach szczególnych wobec braku określenia charakteru pracy .

W. M. złożył odwołanie od decyzji organu rentowego domagając się zaliczenia do stażu pracy w warunkach szczególnych okresów:

- od 03.06.1970r. do 07.10.1972r. z tytułu zatrudnienia w (...)jako lakiernik ( malarz ) kuchenek gazowych ,

- od 01.01.1977r. do 31.05.1986r. w (...)oraz od 03.06.1986r. do 30.04.1992r. z tytułu zatrudnienia w (...). – S. -jako operator sprzętu ciężkiego – spycharek.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. wniósł o oddalenie odwołania W. M., podtrzymując stanowisko jak w zaskarżonej decyzji. Pozwany wyjaśnił, iż do pracy w warunkach szczególnych nie uwzględnił ubezpieczonemu okresu zatrudnienia od 01.09.1975r do 31.10.1977r. z tytułu zatrudnienia na stanowisku pomocnika maszynisty, gdyż takie stanowisko nie jest wymienione w Zarządzeniu nr 9 Ministra Budownictwa i Materiałów Budowlanych z dnia 01 sierpnia 1983r. Pozwany wyjaśnił, iż nie uznał również okresów pracy wymienionych w świadectwach wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 05.05.2000r. i z dnia 18.02.2011r. jako wystawionych przez archiwum.

Sąd ustalił i zważył co następuje:

Ubezpieczony W. M. , ur. (...), w dniu 17 sierpnia 2010r. wystąpił z wnioskiem o przyznanie prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. decyzjami z dnia 30 marca 2011r. , z dnia 25 stycznia 2011r., z dnia 04 lutego 2011r. oraz z dnia 30 marca 2011r. – wydawanymi na skutek przedkładania przez ubezpieczonego kolejnych dokumentów potwierdzających okresy pracy w warunkach szczególnych , konsekwentnie odmawiał W. M. prawa do emerytury w wieku obniżonym na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wskazując iż nie spełnia przesłanek wymaganych do przyznania prawa do wnioskowanego świadczenia, nie legitymując się wymaganym okresem pracy w warunkach szczególnych oraz nie rozwiązując stosunku pracy.

Ostatecznie w decyzji z dnia 30 marca 2011r. organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym przyznając za udowodniony okres 13 lat, 8 miesięcy i 13 dni pracy w warunkach szczególnych oraz podnosząc, iż ubezpieczony nadal pozostaje w stosunku pracy. Organ stwierdził ponadto, iż wnioskodawca udowodnił na dzień 1 stycznia 1999r. ogólny staż ubezpieczeniowy w wymiarze 25 lat, ma ukończone 60 lat , nie jest członkiem OFE .

Powyższą decyzję ubezpieczony zaskarżył , składając odwołanie do Sądu.

Wyrokiem z dnia 25 października 2011r. wydanym w sprawie VII U 1994/11 Sąd Okręgowy w Gdańsku VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskrzoną decyzje w przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury z dniem złożenia wniosku, zaś na skutek apelacji pozwanego organu rentowego Sąd Apelacyjny w Gdańsku III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 16 maja 2012r. wydanym w sprawie III AUa 1812/11 zmienił zaskarżony wyrok i oddalił odwołanie, podnosząc w uzasadnieniu , iż zmiana zaskarżonego wyroku uzasadniona jest faktem, iż ubezpieczony nie dokonał rozwiązania stosunku pracy .

/ okoliczności niesporne , dowód : akta sprawy VII U 1994/11 , ze szczególnym uwzględnieniem wyroku SO k. 18 z uzasadnieniem k. 23-25 , wyroku SA k. 51 wraz z uzasadnieniem k. 32-33 /

W dniu 17 stycznia 2013r. ubezpieczony W. M. wystąpił z kolejnym wnioskiem o przyznanie prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych, podtrzymując oświadczenia jak w dotychczasowych wnioskach , w tym i to, iż nadal pozostaje w stosunku pracy.

Zaskarżoną w niniejszym postępowaniu decyzją z dnia 31 stycznia 2013r. organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury wobec nieudokumentowania 15 letniego okresu pracy w warunkach szczególnych.

Łącznie ubezpieczony udokumentował na dzień 31 grudnia 1998r staż ubezpieczeniowy w wymiarze 29 lat, 3 miesiące i 10 dni okresów składkowych i nieskładkowych. Nie jest członkiem OFE, ukończył wiek 60 lat w dniu 10 maja 2009r. i nie rozwiązał stosunku pracy. Z tytułu pracy w warunkach szczególnych pozwany organ rentowy uznał za udowodniony okres 13 lat, 8 miesięcy i 13 dni okresów pracy w warunkach szczególnych .

(okoliczności niesporne – dokumentacja w aktach pozwanego)

Ubezpieczony W. M. w okresie od 3 czerwca 1986r. do 30 kwietnia 1992r. był zatrudniony w Spółdzielni (...) w S. na stanowisku operatora i w tym okresie stale i pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace operatora maszyn i za ten okres pracy otrzymywał dodatek za prace szkodliwe. Było około 30 operatorów sprzętu ciężkiego w (...) i byli oni zatrudnieni na bazie sprzętu ciężkiego. Każdy dysponował powierzonym sprzętem.

(dowód – akta rentowe: świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych k.15, zaświadczenie wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 24 .11.2010r. k. 38, zaświadczenie wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 18.02.2011r. k. 68, Karta przebiegu zatrudnienia k. 114, zeznania świadka S. I. k. 26 akt sprawy, zeznania F. G.k. 16-17 akt sprawy VII U 1994/11 Sądu okręgowego w Gdańsku , wyjaśnienia wnioskodawcy k. 27 w zw. z k. 24-25 akt sprawy ).

Ubezpieczony posiada uprawnienia operatora spycharki wydane przez (...) w W. w dniu 22 października 1977r. i od 01 listopada 1977r. był zatrudniony na stanowisku maszynisty spycharki w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie (...), gdzie pracował w okresie od 01 września 1975r. do 31 maja 1986r. początkowo jako pomocnik maszynisty , a następnie jako maszynista spycharki gąsienicowej przy pracach budowanych jako operator sprzętu ciężkiego. Jako pomocnik wykonywał takie same prace jak maszynista, lecz pod nadzorem, realizując zadania zlecone przez majstra, polegające m.in. na wyrównaniu terenu pod drogi, tory kolejowe, budowy, spychaniu ziemi na powierzonym sprzęcie.

(dowód akta rentowe oraz akta osobowe koperta k. 13 i k. 16 akt sprawy – arkusz weryfikacyjny k 50 , angaż z dnia 03.11.1977r k. 49 akt pozwanego, świadectwo pracy z dnia 30.05.1986r. k. 51 ).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumenty zgromadzone w aktach niniejszej sprawy, w tym w aktach osobowych ubezpieczonego z tytułu zatrudnienia w (...) S. oraz zgromadzonych w aktach pozwanego organu rentowego . Nie były one kwestionowane przez strony, zatem również Sąd uznał je za wiarygodne.

Sąd oparł swe ustalenia również o zeznania świadka S. I. oraz na podstawie wyjaśnień wnioskodawcy a także uwzględnił zeznania świadkaF. G.w oparciu o akta sprawy VII U 1994/11 , uznając iż w okolicznościach przedmiotowej sprawy bezpośrednie przeprowadzenie dowodu z zeznań tego świadka z uwagi na stan jego zdrowia napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody.

W ocenie Sądu zeznania świadków jako szczegółowe, wewnętrznie spójne i logicznie są wiarygodne, nadto korespondują z pozostałym zebranym w sprawie materiałem dowodowym – w postaci zapisów z akt osobowych wnioskodawcy oraz korelują z jego wyjaśnieniami co do charakteru zatrudnienia i wykonywanych obowiązków. Podkreślenia wymaga, iż świadek S. I. pracował z ubezpieczonym w (...) w S. jako operator maszyn a świadek F. G.pracował w (...) w S. jako operator sprzętu ciężkiego, co uzasadnia ich wiedzę, co do charakteru pracy wnioskodawcy .

Z zeznań świadków S. I. iF. G.wynika, iż ubezpieczony w (...) w S. pracował jako operator sprzętu ciężkiego. Podkreślenia wymaga, iż przeszedł na to stanowisko za porozumieniem zakładów pracy ze stanowiska równorzędnego, jakie zajmował w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie (...) .

W spółdzielni było około 20-30 operatorów sprzętu ciężkiego . Spółdzielnia oprócz prac wykonywanych na potrzeby spółdzielni w ramach Zakładu (...)świadczyła także usługi wynajmu sprzętu tj. maszyn ciężkich innym przedsiębiorstwom w budownictwie. Ubezpieczony wykonywał swoją pracę na powierzonej maszynie , przez 8 godzin dziennie, stale i pełnym wymiarze czasu pracy, tak jak i te pracę wykonywał przez cały okres zatrudniania w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie (...).

Powyższe ustalenia, co do charakteru zatrudnienia wnioskodawcy potwierdza zgromadzona dokumentacja , w tym świadectwo pracy i zaświadczenia o wykonywaniu pracy w warunkach szczególnych oraz zeznania świadków, które pozwalają na uściślenie zakresu prac wykonywanych przez ubezpieczonego na stanowisku : operator.

Niesporne jest również, iż ubezpieczony posiada uprawnienia jako operator sprzętu od 22 października 1977r.

W konsekwencji Sąd ustalił, iż ubezpieczony również w okresie od 3 czerwca 1986r. do 30 kwietnia 1992r . bezspornie pracował w warunkach szczególnych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowiskach określonych w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983r. nr 8 póz. 43 ze zm.) wykaz A dział V W budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych poz. 3 wykonując prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych będąc zatrudnionym w Spółdzielni (...)w S. na stanowisku operatora spycharki.

Okres ten w wymiarze 5 lat 9 miesięcy 28 dni wraz z okresem zaliczonym przez pozwanego w wymiarze 13 lat 8 miesięcy i 13 dni, w tym również okresem wnioskowanym przez ubezpieczonego a już zaliczonym przez pozwany organ rentowy od 01.11.1977r. do 31.05.1986r. z tytułu zatrudnienia w warunkach szczególnych na dzień 01.01.1999r. wynoszą ponad 15 lat. Zatem okres zatrudnienia od 01.09.1975r. do 31.10.1977r. ( 2 lata i 2 miesiące) na stanowisku pomocnika maszynisty, pozostaje bez wpływu na prawo do świadczenia, choć potwierdza, iż okres ten znacznie przekracza wymagane 15 lat pracy w warunkach szczególnych a jednocześnie wskazuje na konsekwentny przebieg pracy zawodowej ubezpieczonego.

Wobec powyższego na mocy art. 184 w związku z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tj. Dz. U. z 2009 Nr 153 póz. 1227 ze zm.) i § 2 i 4 powołanego wyżej rozporządzenia, Sąd stwierdził, iż ubezpieczony w dacie złożenia wniosku o emeryturę spełniał wszystkie warunki do prawa do emerytury wynikające z powołanych przepisów – w tym 15 - letni okres pracy w szczególnych warunkach. Dlatego na mocy powołanych przepisów w związku z art. 129 ust 1 ustawy o emeryturach i o rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych na podstawie art. 477 ¹⁴§ 2 k.p.c., Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury od dnia 01 stycznia 2013r. , orzekając jak w punkcie I wyroku.

Sąd zwraca uwagę, że zgodnie z brzmieniem art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego.

Należy podkreślić, że zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 września 2007r. OTK-A 2007/8/97 powyższy artykuł należy rozumieć w ten sposób, że za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uznaje się dzień wpływu prawomocnego orzeczenia tylko w sytuacji, gdy za nieustalenie tych okoliczności nie ponosi odpowiedzialności organ rentowy.

W ocenie Sądu w niniejszej sprawie okoliczności, na podstawie których Sąd uznał odwołanie ubezpieczonego za zasadne, zostały ostatecznie wyjaśnione w drodze uzupełnienia materiału dowodowego o zeznania świadków i wnioskodawcy wyjaśniające zakres obowiązków i charakter jego pracy, co uzasadnia zastosowanie dyspozycji art. 118 ust. 1a cyt. ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych poprzez wnioskowanie a contrario.

Zatem działając na podstawie art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, w pkt II wyroku, Sąd wnioskując a contrario, nie stwierdził odpowiedzialności pozwanego organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, mając na uwadze fakt, iż dopiero wyniki niniejszego postępowania dowodowego pozwoliły na poczynienie wiążących ustaleń co do charakteru zatrudnienia wnioskodawcy mającego wpływ na prawo do wnioskowanego świadczenia.

SSO Monika Popielińska

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE