UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 28 listopada 2011 r. powodowie P. R. i E. R. wnieśli o nakazanie pozwanym M. W. i P. L., aby opuścili, opróżnili i wydali lokal mieszkalny numer (...) położony w M. przy ul. (...), nadto o orzeczenie, że pozwanym nie przysługuje prawo do lokalu socjalnego oraz o zasądzenie od pozwanych solidarnie na rzecz powodów kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa prawnego wg norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwu powodowie wskazali, że pozwani zamieszkują bez tytułu prawnego we wskazanym w żądaniu pozwu lokalu, co do którego powodowie nabyli prawo własności na podstawie orzeczenia o przysądzeniu własności. Do rzeczonego lokalu była bowiem prowadzona egzekucja sądowa wobec matki pozwanych K. L., która była poprzednim właścicielem nieruchomości lokalowej nr (...)przy ul. (...) w M.. Zamieszkiwanie pozwanych w tym lokalu zostało ujawnione dopiero w dniu 18 sierpnia 2009 r. w trakcie wykonywania przez komornika sądowego czynności polegającej na wprowadzeniu powodów w posiadanie zakupionej przez nich nieruchomości. Pozwani uniemożliwili komornikowi skuteczne dokonanie tej czynności. Nie powiodły się również kolejne próby mające na celu objęcie nieruchomości w posiadanie przez jej obecnych właścicieli. Pozwani zostali wezwani pismem z dnia 11 kwietnia 2011 r. do opróżnienia i wydania lokalu, jednakże nie zareagowali na nie. Mimo świadomości zamieszkiwania w lokalu bez tytułu prawnego pozwani nie podjęli żadnych rozmów mających na celu uregulowanie tej sytuacji. Nie płacą przy tym odszkodowania z tytułu bezumownego użytkowania lokalu ani nie pokrywają bieżących opłat eksploatacyjnych. Powodowie jako podstawę prawną swego roszczenia wskazali art. 222 § 1 k.c.

Pozwani w odpowiedzi na pozew wnieśli o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powodów na rzecz pozwanych kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. Pozwani podnieśli, że kwestionują co do zasady roszczenia powodów, jak również zaprzeczają wszelkim twierdzeniom, z których powodowie wywodzą skutki prawne, poza wyraźnie przyznanymi. Jednocześnie z ostrożności procesowej pozwani wskazali, że z uwagi na ich trudną sytuację życiową i materialną spełniają przesłanki do otrzymania lokalu socjalnego.

Wyrokiem z dnia 24 września 2013 r. Sąd Rejonowy w Kościanie VI Zamiejscowy Wydział Cywilny z siedzibą w Śremie nakazał pozwanym M. W. i P. L. opuścić, opróżnić i wydać na rzecz powodów P. R. i E. R. lokal mieszkalny numer (...) położony w M. przy ul. (...), nie przyznał pozwanym uprawnienia do otrzymania lokalu socjalnego, zasądził od pozwanych solidarnie na rzecz powodów łącznie kwotę 440 zł z tytułu zwrotu kosztów procesu oraz zasądził od pozwanych solidarnie na rzecz interwenienta ubocznego Gminy M. kwotę 120 zł z tytułu zwrotu zastępstwa procesowego.

Podstawą rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego były następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne:

Powodowie są współwłaścicielami nieruchomości lokalowej nr (...) położonej w budynku nr (...) przy ul. (...) w M.. Nabyli prawo własności do przedmiotowego lokalu w drodze licytacji sądowej w ramach postępowania egzekucyjnego, jakie było prowadzone przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Ś. R. B. (1) przeciwko dłużniczce K. L.. Postanowieniem z dnia 30 kwietnia 2008 r. Sąd Rejonowy w Śremie przysądził własność wyżej wymienionej nieruchomości na rzecz powodów.

W trakcie wykonywania przez komornika R. B. (1) w dniu 18 sierpnia 2009 r. czynności polegającej na wprowadzeniu powodów w posiadanie zakupionej nieruchomości okazało się, że poza dłużniczką w rzeczonym lokalu zamieszkują jej dwaj pełnoletni synowie: M. W. i P. L.. Pozwani uniemożliwili komornikowi skuteczne wprowadzenie powoda w posiadanie nabytej nieruchomości. Następnie w dniu 16 września 2009 r. powód P. R. został wprowadzony przez komornika R. B. (1) w posiadanie nieruchomości przy ul. (...) w M., z której prowadzona była egzekucja wobec matki pozwanych K. L. – poprzedniej właścicielki ww. nieruchomości.

Aktualnie lokal ten bezprawnie zajmują pozwani M. W. i P. L.. Pismem z dnia 11 kwietnia 2011 r. pozwani zostali wezwani przez powodów do opuszczenia i opróżnienia zajmowanego przez nich lokalu oraz do zapłaty kwoty 64.000 zł z tytułu bezumownego korzystania z lokalu, w terminie 7 dni od otrzymania wezwania, pod rygorem skierowania sprawy na drogę sądową. Pozwani nie zastosowali się do wezwania, nie opuścili lokalu, mimo wezwań nie uiszczają jakichkolwiek opłat za bezumowne korzystanie z lokalu ani nie pokrywają bieżących opłat eksploatacyjnych.

P. L. ma 34 lata, jest kawalerem, z zawodu jest mechanikiem samochodowym, pracuje dorywczo jako pracownik fizyczny, otrzymując wynagrodzenie rzędu 1.000 zł miesięcznie. Obecnie pomaga swojemu ojczymowi w działalności gospodarczej, polegającej na organizowaniu spływów kajakowych. Sam również prowadzi działalność gospodarczą zarejestrowaną pod Numerem Identyfikacji Podatkowej (...). Pozwany jest zdrowy, samodzielny, nie ma nikogo na utrzymaniu, pomaga finansowo matce. Nie jest zarejestrowany w urzędzie pracy jako osoba bezrobotna, nie ma żadnego majątku, w tym tytułów prawnych do lokali mieszkalnych, ma liczne zobowiązania wobec osób trzecich,

M. W. ma 28 lat, wg informacji przekazanych przez P. L., pozostaje w nieformalnym związku z A. S.. Ze związku tego w ostatnich miesiącach urodziło się dziecko. Pozwany nie jest zarejestrowany w urzędzie pracy jako bezrobotny, utrzymuje się z prac dorywczych, w tym u ojca A. W., prowadzącego działalność w zakresie organizacji spływów kajakowych. Pozwany dodatkowo świadczy usługi transportowe. Na tę działalność otrzymał od ojca samochód typu (...).

Pozwani nie rozliczają się z uzyskiwanych dochodów. Nie korzystają z pomocy socjalnej w formie pieniężnej, jak i materialnej.

Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił na podstawie zgromadzonych w sprawie dokumentów, które uznał za autentyczne i wiarygodne. Część dokumentów została złożona w postaci kserokopii, jednakże strony nie kwestionowały istnienia ich oryginalnych wersji, wobec czego możliwe było poczynienie na ich podstawie ustaleń faktycznych. Również podstawą ustaleń były zeznania powoda, które w ocenie Sądu Rejonowego zasługiwały na przymiot wiarygodności. Były one bowiem logiczne, spójne i znajdowały potwierdzenie w przedłożonych dokumentach. Odnośnie zeznań pozwanego P. L. Sąd I instancji podniósł, że pozwany wielokrotnie zmieniał swoje wypowiedzi, zwłaszcza w kwestii prowadzenia działalności gospodarczej, wysokości osiąganych przez niego, jak i przez brata dochodów, osób pozostających na jego utrzymaniu. Poza tym pozwany przywoływał wiele okoliczności, które nie były związane z przedmiotem sprawy lecz miały w jego ocenie świadczyć bądź o bezprawnym działaniu powodów, bądź o nieprzychylnym nastawieniu Sądu do jego interesów prawnych. Z tego też powodu Sąd oddalił wiosek pozwanego o przeprowadzenie dowodu z akt Ds. (...) i Ds. (...), które wg oświadczenia pozwanego dotyczyły składania fałszywych zeznań w niniejszej sprawie przez powoda oraz zagubienia dokumentów z akt niniejszej sprawy. Sąd I instancji wskazał nadto, że pominął dowód z przesłuchania pozwanego M. W., gdyż pozwany nie stawił się na rozprawę pomimo licznych wezwań i pouczeń o skutkach nieusprawiedliwionego niestawiennictwa. Początkowo pozwany usprawiedliwiał swoją nieobecność stanem zdrowia i odpowiednimi zaświadczeniami lekarza sądowego, jednakże na ostatnią rozprawę nie stawił się bez żadnego usprawiedliwienia. W tej sytuacji Sąd, zgodnie z rygorem nakładanym na stronę przy wezwaniach do osobistego stawiennictwa, ograniczył dowód z przesłuchania stron do zeznań powoda i pozwanego P. L..

Sąd I instancji wskazał, że powodowie domagali się w niniejszym postępowaniu nakazania pozwanym opróżnienia, opuszczenia i wydania lokalu mieszalnego położonego w M. przy ul. (...). Strona powodowa od początku stała na stanowisku, iż pozwani zamieszkują sporny lokal mieszkalny bez tytułu prawnego. Po gruntownym zbadaniu okoliczności niniejszej sprawy, bazując na zebranym w toku postępowania materiale dowodowym, Sąd Rejonowy uznał powództwo zgłoszone przez powodów za zasadne.

Sąd podkreślił, że prawo własności, a w szczególności prawo własności nieruchomości, jest jednym z najważniejszych praw majątkowych, jeśli nie najważniejszym z tych praw. Wskazują na to wyraźnie zapisy Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej. Artykuł 21 stanowi, iż Rzeczpospolita Polska chroni własność i prawo dziedziczenia. Dodatkowo art. 64 precyzuje, iż każdy ma prawo do własności, innych praw majątkowych oraz prawo dziedziczenia. Własność, inne prawa majątkowe oraz prawo dziedziczenia podlegają równej dla wszystkich ochronie prawnej. Własność może być ograniczona tylko w drodze ustawy i tylko w zakresie, w jakim nie narusza ona istoty prawa własności. Szczególna pozycja prawa własności w systemie prawa cywilnego powoduje, iż jego ochrona poddana jest wyraźnej i pełnej regulacji w przepisach Kodeksu cywilnego. Przepisy zapewniają właścicielowi zarówno ochronę własności w razie utraty jego przedmiotu, jak i w razie dokonywania naruszeń w innej formie niż odebranie właścicielowi władania rzeczą.

W dalszym toku uzasadnienia Sąd I instancji podniósł, iż pod pojęciem „eksmisja” należy rozumieć sprawy o opróżnienie lokalu, a więc sprawy o uzyskanie wyroku nakazującego osobie zajmującej lokal - głównie bez tytułu prawnego. Nie ma jednego aktu prawnego, który reguluje całościowo sprawy związane z eksmisją. W tym zakresie trzeba korzystać z odpowiednich przepisów ustaw lokalowych, tj. ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (u.o.p.l.), ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (u.s.m.) oraz ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (k.c.) i ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (k.p.c.), a także innych aktów prawnych. W przypadku lokatorów, o których mowa w u.o.p.l., stosuje się w procesie o eksmisję przede wszystkim przepisy w niej zawarte oraz regulacje k.c. Lokatorem, zgodnie z art. 2 ust. l pkt l u.o.p.l., jest najemca lokalu lub osoba używającą lokal na podstawie innego tytułu prawnego niż prawo własności. W tej kategorii mieszczą się również osoby bliskie najemcy lub korzystające z lokalu na podstawie stosunku prawnego z lokatorem, które mają tytuł pochodny, tj. wywodzą swoje prawo z prawa tego lokatora. Przepisy u.o.p.l., w szczególności o lokalach socjalnych, stosuje się do lokatorów, którzy utracili tytuł prawny do zajmowania lokalu (np. w wyniku wypowiedzenia umowy). Jednakże przepisy o eksmisji, w szczególności do jej wykonania, mają zastosowanie również do wszelkich osób, które nie są lokatorami w rozumieniu u.o.p.l. Chodzi tu głównie o osoby samowolnie zajmujące lokal. Normy dotyczące eksmisji mają oczywiście zastosowanie w przypadku nie opuszczenia lokalu dobrowolnie przez lokatora, byłego lokatora lub inna osobę.

Właścicielowi nieruchomości lokalowej przysługuje roszczenie wydobywcze (windykacyjne), wynikające z treści art. 222 § l k.c. Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą. Roszczenie to ma zastosowanie w sytuacjach, gdy właściciel zostaje bezprawnie pozbawiony posiadania, władztwa nad przedmiotem swej własności. Jego treścią jest żądanie zwrotu rzeczy. Roszczenie to jest ściśle związane z prawem własności, tak więc nie może funkcjonować w oderwaniu od tego prawa. Ma ono charakter bezwzględny i obiektywny. Powstaje bez względu na świadomość naruszenia prawa własności.

Sąd podniósł, iż celem mniejszego postępowania było uzyskanie przez stronę powodową wyroku eksmisyjnego i wykonanie na jego podstawie eksmisji osób zajmujących lokal. W niniejszym postępowaniu powodowie przedłożyli pismo wzywające pozwanych do zapłaty kwoty 64.000 zł oraz wezwanie do opuszczenia i opróżnienia zajmowanego bezumownie przedmiotowego lokalu. W treści tego pisma wskazano, iż powodowie na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego w Śremie o przysądzeniu własności nieruchomości położonej na ul. (...) w M., co do której prowadzona była egzekucja przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Śremie R. B. (1), zostali właścicielami nieruchomości zajmowanej przez pozwanych. Przedmiotowym pismem wyznaczono pozwanym 7 dni do zapłaty, jak również opuszczenia i opróżnienia lokalu nr(...). Powodowie dowiedli, iż faktycznie doręczono pozwanym takie pismo i wyznaczono dodatkowy termin do uregulowania zaległości, wobec czego nie brakowało podstaw do ustalenia, iż wszystkie wymogi niezbędne dla skutecznego wytoczenia powództwa zostały przez powodów wypełnione. Sąd uznał zatem, iż powodowie sprostali ciężarom dowodowym w tym zakresie, czego pozwani nie kwestionowali - ani faktu skutecznego nabycia nieruchomości przez powodów, jak też zajmowania przedmiotowego lokalu bez jakiejkolwiek podstawy prawnej.

Sąd wskazał, iż powszechnie przyjmuje się, że postanowienie o przysądzeniu własności ma charakter konstytutywny. Podstawowym skutkiem postanowienia o przysądzeniu własności jest przeniesienie własności nieruchomości na nabywcę. Nabywca staje się więc właścicielem nieruchomości z dniem uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu własności. Prawomocne postanowienie o przysądzeniu własności, poza przeniesieniem własności na rzecz nabywcy i umożliwieniem mu ujawnienia nabytego prawa w księdze wieczystej, stwarza również podstawę do wprowadzenia nabywcy w posiadanie nieruchomości nabytej na licytacji. Stanowi ono z mocy art. 999 § l k.p.c. tytuł egzekucyjny do wprowadzenia nabywcy w posiadanie nieruchomości przeciwko niewymienionemu w tym tytule dłużnikowi egzekwowanemu. Wykonanie wynikającego z takiego postanowienia obowiązku wydania nieruchomości nabywcy następuje po nadaniu klauzuli wykonalności przeciwko dłużnikowi egzekwowanemu.

Prawa powodów do nieruchomości zostały ujawnione w księdze wieczystej tutejszego Sądu o nr Kw (...). Skoro powodowie skutecznie wykazali podstawy do zastosowania art. 222 § l k.c., zasadne było orzeczenie eksmisji wobec osób wskazanych w treści pozwu. O ile matka pozwanych do czasu egzekucji komorniczej była właścicielem przedmiotowej nieruchomości, posiadając przy tym prawo do zajmowania spornego lokalu, pobyt w tymże jej synów wywodzony był na zasadach podobnych do użyczenia. Okoliczność ta pozostawała jednak bez znaczenia w niniejszej sprawie, albowiem z chwilą, kiedy pozwana utraciła tytuł prawny do lokalu, zarówno M. W., jak i P. L. lokal ten rozpoczęli używać bezpodstawnie.

Odnosząc się do zeznań pozwanego - P. L. Sąd w ostrożny sposób oceniał prezentowane przezeń okoliczności, zwłaszcza dotyczące przebywania i mieszkania A. S. oraz jej syna F. W. w spornym lokalu przy ul. (...) w M., bowiem w toku przeprowadzonego przez policję postępowania, dotyczącego ustalenia jakie osoby zamieszkują pod adresem przy ul. (...), Komisariat Policji w M. pismem z dnia 24 lutego 2012 r. wskazał, że pod ww. adresem zamieszkują: K. L., P. L. i M. W.. Następnie pismem z dnia 4 sierpnia 2013 r. w toku przeprowadzonych ustaleń co do ilości osób zamieszkałych pod ww. adresem podkom. A. R. podał, iż z informacji uzyskanych od osób zamieszkałych w sąsiedztwie wynika, iż w spornym lokalu mieszkają P. L. i M. W.. W związku z powyższym Sąd nie dał wiary zeznaniom pozwanego dotyczącym mieszkania A. S. i jej syna F. w lokalu położonym przy ul. (...) w M. i nie wezwał wyżej wymienionych do udziału w sprawie po stronie pozwanych. Podobnie Sąd nie dał wiary P. L., iż lokal opuścił M. W..

Dalej Sąd Rejonowy zwrócił uwagę, że według dyspozycji art. 14 ust. l u.o.p.l, w wyroku nakazującym opróżnienie lokalu sąd orzeka o uprawnieniu do otrzymania lokalu socjalnego bądź o braku takiego uprawnienia wobec osób, których nakaz dotyczy. Ustawodawca nałożył w art. 14 ust. 3 u.o.p.l na sąd obowiązek badania z urzędu tego, czy zachodzą przesłanki do otrzymania lokalu socjalnego.

Zrekonstruowany stan faktyczny doprowadził do jasnego rezultatu, iż pozwani nie kwalifikują się do przyznania im uprawnienia do otrzymania lokalu socjalnego, wobec czego Sąd Rejonowy rozstrzygnął kwestię tą negatywnie. Wskazał przy tym, że pozwani nie są zarejestrowani w Powiatowym Urzędzie Pracy, a ponadto prowadzą działalność gospodarczą. Utrzymują się dodatkowo z prac dorywczych, otrzymując w ten sposób środki na utrzymanie w kwotach co najmniej l .000 zł miesięcznie. Pozwany P. L. na wezwanie Sądu w zakresie złożenia zeznań podatkowych PIT za lata 2011 i 2012 oświadczył, iż nie składał żadnych zeznań podatkowych w ostatnich latach i nie posiada takich dokumentów. W ocenie Sądu I instancji pozwani są osobami zdrowymi, młodymi, posiadającymi wykształcenie zawodowe i zdolnymi potencjalnie do zarobkowania. Zdaniem Sądu sytuacja rodzinna i majątkowa pozwanych pozwala im na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych we własnym zakresie, np. poprzez wynajęcie kawalerki bądź pokoju w prywatnych kwaterach dostępnych na rynku nieruchomości w Ś. bądź okolicach, bez obciążenia takim obowiązkiem zasobów gminnych zarezerwowanych dla osób najuboższych. Fakt zarobkowania (niekwestionowany przez pozwanych) świadczy, iż sytuacja pozwanych nie wskazuje na zasadność przyznania im lokalu socjalnego w świetle przesłanek art. 14 ust. 4 u.o.p.l, o czym Sąd orzekł w punkcie drugim wyroku, nakazując jednocześnie pozwanym M. W. i P. L. w punkcie pierwszym sentencji wyroku, opuścić, opróżnić i wydać na rzecz powodów P. R. i E. R. lokal mieszkalny (...) położony w M. przy ul. (...).

O kosztach procesu Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 98 § l i 3 k.p.c. oraz art. 99 k.p.c. i w oparciu o § 9 pkt l rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu. Niniejszy proces przegrali pozwani, na nich więc nałożono obowiązek zwrócenia kosztów procesu przeciwnikom procesowym - powodom oraz Gminie M., o czym Sąd orzekł w punkcie trzecim i czwartym wyroku.

Apelację od powyższego wyroku wnieśli pozwani. Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucili:

1. naruszenie art. 233 k.p.c. poprzez dokonanie oceny dowodów i rozstrzygnięcie
sprawy bez wszechstronnego rozważenia całego zebranego w sprawie materiału dowodowego,

2. dokonanie błędnych ustaleń faktycznych poprzez uznanie, że pozwani nie dysponują tytułem prawnym do lokalu położonego w M. przy ul. (...),

3. naruszenie art. 222 k.c. poprzez orzeczenie o obowiązku opróżnienia i opuszczenia lokalu przez pozwanych mimo braku podstaw,

4. naruszenie art. 14 ust 3 ustawy o ochronie praw lokatorów i mieszkaniowym zasobie gminy poprzez orzeczenie o braku prawa pozwanych do otrzymania lokalu socjalnego.

Z powołaniem na powyższe zarzuty pozwani domagali się:

1. zmiany zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości,

2. ewentualnie uchylenia zaskarżonego wyroku w całości i przekazania sprawy do rozpoznania sądowi l instancji,

3. na wypadek uwzględnienia roszczenia o opróżnienie i wydanie lokalu, orzeczenia o prawie pozwanych do lokalu socjalnego.

Dodatkowo pozwani wnieśli o zasądzenie od powodów na rzecz pozwanych kosztów postępowania za obie instancje, wg norm przepisanych.

Prawomocnym postanowieniem Sądu Rejonowego w Kościanie VI Zamiejscowy Wydział Cywilny z siedzibą w Śremie z dnia 22 listopada 2013 r., apelacja pozwanego M. W. została odrzucona.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja pozwanego P. L. okazała się bezzasadna.

Odnosząc się do zarzutów apelacji, Sąd Okręgowy uznał, że nie można zgodzić się z zarzutem apelującego jakoby Sąd I instancji przekroczył granice swobodnej oceny dowodów, naruszając tym samym art. 233 k.p.c. Prawidłowe sformułowanie omawianego zarzutu powinno polegać na wskazaniu dowodów, których zarzut ten dotyczy oraz przytoczeniu okoliczności, które dyskwalifikują ocenę tych konkretnie dowodów przyjętą przez sąd. Skarżący powinien więc przedstawić, jakie kryteria oceny sąd naruszył (zasady logiki, doświadczenia życiowego, wszechstronność w ocenie dowodów) dając wiarę poszczególnym dowodom lub uznając brak ich wiarygodności, nadto winien też wskazać wpływ zarzucanego uchybienia na wynik postępowania. Z treści zarzutu apelacyjnego i samego uzasadnienia apelacji pozwanego można wywnioskować, że pozwany kwestionuje ocenę zeznań powoda, które to zeznania Sąd I instancji uznał za wiarygodne. Zauważyć jednak trzeba, że pozwany nie wskazał jakie okoliczności, osadzone w realiach sprawy, miałyby podważać ocenę tego dowodu dokonaną w niniejszej sprawie przez Sąd Rejonowy. Pozwany ograniczył się od ogólnikowego stwierdzenia, że ,,nie było ani jednego prawdziwego słowa które zeznał powód”, co jest wyłącznie przedstawieniem własnego stanowiska pozwanego, natomiast w żadnej mierze nie wykazuje, by w rozumowaniu Sądu w zakresie oceny tego dowodu znalazły się jakieś uchybienia, czyniące tę ocenę błędną.

Uzasadnienie apelacji wskazuje, że pozwany w ramach zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. powołał się również na niezasadne jego zdaniem nie przeprowadzenie przywołanych w apelacji dowodów, które miały znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. W tej części zarzut apelacji został błędnie sformułowany, albowiem naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. z istoty swej może odnosić się jedynie do dowodów przeprowadzonych i ocenionych przez Sąd I instancji. Natomiast podnoszone niedopuszczenie określonych dowodów wskazuje na zarzut naruszenia przepisów prawa procesowego regulujących przeprowadzanie postępowania dowodowego, w szczególności art. 227 k.p.c. i 232 k.p.c. Oceniając tak rozumiany zarzut apelacji zauważyć należy, że pozwany wskazał na akta dwóch spraw o istotnym jego zdaniem znaczeniu dla niniejszego postępowania: akta o sygnaturze Kp (...), mające dotyczyć zaginięcia w sprawie ważnego dokumentu oraz akta Ds. (...) dotyczące składania fałszywych zeznań w obecnym postępowaniu przez powoda. Co się tyczy drugiej z tych spraw, a więc sprawy o sygn. Ds. (...), wniosek o przeprowadzenie dowodu z akt tej sprawy został oddalony przez Sąd Rejonowy postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 24 września 2013 r. Pozwany, obecny na tym terminie rozprawy, nie zgłosił zastrzeżenia w trybie art. 162 k.p.c., wobec tego nie może w apelacji powoływać się na uchybienie Sądu w postaci niezasadnego oddalenia powyższego wniosku dowodowego. Ubocznie więc można tylko dodać, że Sąd rozpoznający niniejszą sprawę był władny, jak i zobowiązany dokonać samodzielnie oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, zgodnie z dyrektywami wskazanymi w art. 233 § 1 k.p.c. Nieuzasadnionym i prowadzącym do przewlekania postępowania byłoby wstrzymywanie się z dokonaniem takiej oceny i w konsekwencji z rozpoznaniem sprawy do czasu rozstrzygnięcia innego postępowania dotyczącego zarzutu złożenia fałszywych zeznań, tym bardziej, że kwestie istotne dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, a więc przysługiwanie powodom prawa własności lokalu, okoliczność zajęcia lokalu przez pozwanego i dalszego w nim zamieszkiwania, nie zawarcia między stronami umowy najmu czy użyczenia, wynikały z zeznań obu stron, które w tym zakresie nie były sprzeczne. Co się natomiast tyczy sprawy Kp (...), to wypada zauważyć, że z apelacji nie wynika, zaginięcia jakiego dokumentu rzeczone akta miałyby dotyczyć. Na podstawie analizy całokształtu pism składanych w toku niniejszej sprawy przez pozwanego, jak i jego oświadczenia złożonego przed Sądem Rejonowym na rozprawie w dniu 24 września 2013 r. można przyjąć, że chodzi o wniosek pozwanego P. L. o sprostowanie protokołu rozprawy z dnia 29 lutego 2012 r., co do którego pozwany twierdził, że został zagubiony lub zniszczony (k. 197, 219, 220). Twierdzenie o zaginięciu lub zniszczeniu wyżej wskazanego dokumentu nie jest jednak zgodne z prawdą, gdyż rzeczony wniosek znajduje się w aktach sprawy na karcie 153, a co więcej, został on rozpoznany najpierw zarządzeniem Przewodniczącego z dnia 5 lipca 2013 r., zaś następnie – na skutek odwołania pozwanego – postanowieniem Sądu Rejonowego z dnia 9 sierpnia 2013 r. Tym samym nie została wykazana celowość dołączenia powyższych akt dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, wobec czego brak ze strony Sądu Rejonowego czynności w tym kierunku nie może oznaczać uchybienia rzutującego na wynik sprawy. Przedmiotem dowodu są bowiem wyłącznie fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie.

Za niezasadny Sąd Okręgowy uznał zarzut błędu w ustaleniach faktycznych, polegającego zdaniem skarżącego na niezasadnym przyjęciu, że pozwany nie dysponuje tytułem prawnym do spornego lokalu. Podkreślić wypada, że pozwany nie wykazał, iżby taki tytuł aktualnie mu przysługiwał, jakiego rodzaju miałby to być tytuł, a więc jakie konkretnie prawo, z którym wiąże się uprawnienie do władania lokalem skuteczne przeciwko powodom jako obecnym właścicielom lokalu. Ciężar wykazania tej okoliczności spoczywał zaś na pozwanym zgodnie z regułą rozkładu ciężaru dowodu wyrażoną w art. 6 k.c. Pozwany wskazał w apelacji, że miał prawo do zajmowania lokalu w oparciu o umowę z matką na korzystanie lokalu. Zauważyć w związku z tym wypada, że rzeczywiście z materiału dowodowego wynika, iż pozwany korzystał z lokalu za zgodą matki, gdy ta była właścicielką przedmiotowego lokalu, zamieszkując w nim jako jej domownik. Sąd Rejonowy przyjął, że korzystanie to było oparte na zasadach zbliżonych do użyczenia i taka ocena stosunku prawnego między pozwanym i jego matką nie była kwestionowana. Pozwany pomija jednak okoliczność, że jego matka K. L. utraciła prawo własności w konsekwencji sprzedaży lokalu nr (...) położonego w M. przy ul. (...) w toku egzekucji sądowej. W wyniku bowiem prawomocnego przysądzenia własności tego lokalu, doszło do przeniesienia jego własności na nabywcę licytacyjnego czyli powodów (art. 999 § 1 k.p.c.). Tym samym, prawo do władania lokalem utracił też pozwany, wywodzący własne uprawnienie w tym zakresie z prawa swej matki. Zauważyć należy, że z art. 1000 k.p.c. oraz 1002 k.p.c. wynika, jakie prawa zostają utrzymane mimo przysądzenia własności, żaden jednak z tych przypadków, które zostały wymienione w przywołanych tu przepisach, nie ziścił się w stosunku do pozwanego. Dodatkowo podkreślenia wymaga okoliczność, że nie doszło do zawarcia jakiejkolwiek umowy między powodami i pozwanym uprawniającej tego ostatniego do korzystania z lokalu powodów. Co więcej, powodowie zażądali od pozwanego w 2011 r. opuszczenia i opróżnienia lokalu, zatem w tej sytuacji trudno też przyjąć, by pozwanemu przysługiwał tytuł prawny z racji jakiegoś stosunku prawnego nawiązanego już po sprzedaży lokalu między nim i powodami.

Sąd Rejonowy nie naruszył art. 222 § 1 k.c. Przepis ten stanowi, że właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą. Z materiału dowodowego wynika, że powodowie są właścicielami lokalu nr (...) przy ul. (...) w M.. Jak już wyżej wskazano, nabyli lokal na skutek prawomocnego przysądzenia własności. Na tej podstawie zostali ujawnieni jako właściciele w księdze wieczystej. W tym miejscu trzeba podkreślić, że uwagi pozwanego na temat nieprawidłowości postępowania egzekucyjnego, zaniżonego oszacowania nieruchomości i zbyt niskiej ceny sprzedaży były dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy bezprzedmiotowe. Nie podlegały one bowiem badaniu w tym postępowaniu. Pozwany nie wykazał natomiast, by wzruszone zostało prawomocne postanowienie o przysądzeniu własności, a to ono przeniosło na powodów własność zlicytowanej nieruchomości lokalowej. Jak też zostało już wcześniej wskazane, pozwany nie dysponuje skutecznym wobec powodów tytułem prawnym do przedmiotowego lokalu. Tym samy, wbrew stanowisku apelacji, ziściły się warunki z art. 222 § 1 k.c. do nakazania pozwanemu opróżnienia, opuszczenia i wydania lokalu nr (...) przy ul. (...) w M. powodom.

Sąd Okręgowy nie stwierdził również zarzucanego w apelacji naruszenia art. 14 ust. 3 z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (t.j. Dz.U. 2014.150) poprzez orzeczenie o braku uprawnienia do lokalu socjalnego. Podzielić należało stanowisko Sądu Rejonowego co do braku przesłanek do pozytywnego orzeczenia w tym przedmiocie. Pozwany P. L. jest młodą osobą, w sile wieku, zdrową, nie mającą żadnych ograniczeń do pracy. Posiada też wyuczony zawód mechanika samochodowego, nadto ma nadal zarejestrowaną działalność gospodarczą (wg wydruku z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej oraz zgodnie z informacjami zawartymi w piśmie ZUS-u z 17.04.2013 r. i udzielonymi przez pełnomocnika Gminy M.– k. 216, 256v, 325). Może zatem podjąć pracę i pozyskać środki na wynajęcie dla siebie lokalu na wolnym rynku, choćby np. pokoju, tym bardziej, że pozwany nie ma nikogo na swym utrzymaniu, nie ma też obowiązków opiekuńczych, które ograniczałyby go co do czasu pracy, czy w wyborze miejsca pracy. Możliwości zarobkowe pozwanego są z pewnością wyższe aniżeli kwota 1.000 zł, do której pozyskiwania z prac dorywczych przyznał się w swych zeznaniach. Pozwany może i powinien podjąć pracę stałą, a nie tylko dorywczą, zaś minimalna płaca wynosi obecnie 1.600 zł brutto. Dodać zresztą wypada, że zeznania pozwanego na temat jego sytuacji majątkowej budzą uzasadnione wątpliwości. Pozwany twierdząc bowiem, że ciężko jest z pracą, że pracuje tylko dorywczo, równocześnie nigdy nie pofatygował się do urzędu pracy aby zarejestrować się jako osoba bezrobotna, poszukująca pracy i tym samym by pozyskać szansę zdobycia stałej, lepiej płatnej pracy. Pozwany podając, że zarabia z prac dorywczych około 1.000 zł w skali miesiąca równocześnie zeznał, że pomaga w utrzymaniu matki oraz pomaga również bratu, jego dziewczynie i dziecku. Wskazując na życie na skraju nędzy i ubóstwa jednocześnie twierdził, że nie zarejestrował się w urzędzie pracy, bo nie chce naciągać Państwa na kolejne 600 zł wydatków. Również nigdy nie zwrócił się o jakąkolwiek pomoc do (...)u czy innych instytucji. Te okoliczności czynią niewiarygodnymi w świetle zasad logiki oraz doświadczenia życiowego zeznania pozwanego w kwestii jego sytuacji majątkowej. Wskazują one, że sytuacja ta jest lepsza aniżeli przyznaje pozwany. Dodać wypada, że wyjaśnienia pozwanego w kwestii wysokości jego dochodów nie znajdują potwierdzenia w zeznaniach podatkowych, gdyż pozwany, mimo osiągania dochodów, takowych zeznań w ostatnich dwóch latach nie składał.

W świetle przywołanych okoliczności, mając na względzie treść art. 14 ust. 3 o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, należało uznać brak przesłanek do orzeczenia o przyznaniu pozwanemu prawa do lokalu socjalnego. Pozwany ma bowiem realną możliwość zamieszkania w innym lokalu.

Zarzuty apelacji okazały się zatem bezzasadne, wobec czego apelacja podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., 99 k.p.c. oraz 107 k.p.c. Pozwany przegrał sprawę w postępowaniu apelacyjnym, wobec czego obciążono go obowiązkiem zwrotu kosztów za tę instancję powodom i działającemu po stronie powodów interwenientowi – Gminie M., obejmujących w każdym wypadku wynagrodzenie pełnomocnika. Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika powodów ustalono na kwotę 60 zł – na podstawie § 12 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 9 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t.j. Dz.U. 2013.490), podobnie wysokość wynagrodzenia pełnomocnika interwenienta ubocznego określono na kwotę 60 zł - na podstawie § 13 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 10 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (t.j. Dz.U. 2013.461).

/-/A. Paszyńska-Michałowska /-/K. Godlewski /-/K. Sokólska

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE