Sygn. akt IX Ka 711/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 czerwca 2015 r.

Sąd Okręgowy w Kielcach, IX Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Krzysztof Sajtyna

Protokolant: st. sekr. sądowy Monika Ćwiek

przy udziale oskarżyciela publicznego Wojciecha Zalewskiego z upoważnienia Okręgowego Inspektora Pracy w Kielcach

po rozpoznaniu w dniu 30 czerwca 2015 r.

sprawy M. W.

obwinionego o wykroczenia z art. 282 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy i inne

na skutek apelacji wniesionej przez obwinionego

od wyroku Sądu Rejonowego w Kielcach

z dnia 18 marca 2015r. sygn. akt XI W 4460/14

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

1.  uchyla orzeczenie o wymierzeniu obwinionemu kary grzywny oraz orzeczenie o kosztach postępowania;

2.  obwinionego uniewinnia od czynów zarzucanych mu w punktach 1, 3, 4, 5, 6, 7, 8 wniosku o ukaranie i w tym zakresie kosztami postępowania obciąża Skarb Państwa;

3.  za czyn opisany w punkcie 2 wniosku o ukaranie i przypisany wyrokiem na podstawie art. 281 pkt 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy przy zastosowaniu art. 39 § 1 i 2 kw w zw. z art. 18 pkt 4 kw wymierza obwinionemu karę nagany;

4.  zasądza od obwinionego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 100 (sto) złotych tytułem kosztów postępowania przed Sądem I instancji;

II.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy

III.  zasądza od obwinionego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 50 (pięćdziesiąt) złotych tytułem zryczałtowanych wydatków postępowania odwoławczego.

Sygn. akt IX Ka 711/15

UZASADNIENIE

M. W. został obwiniony o to, że:

1. Działając jako Prezes Zarządu (...) Sp. z o.o. w K., w okresie od 03.04.2014r. do dnia zakończenia kontroli, tj. do 11.06.2014r. nie naliczył i nie wypłacił na rzecz pracownicy Z. G. ekwiwalentu pieniężnego za 2 dni niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego za 2014r., w związku z rozwiązaniem z pracownicą stosunku pracy w dniu 17.03.2014 roku to jest o wykroczenia z art. 282 § l pkt l ustawy z 26 czerwca 1974r. Kodeks pracy (j.t Dz.U. z 1998r. Nr 21, póz. 94 ze. zm). w związku z art. 171 § l ustawy z 26 czerwca 1974r. Kodeks pracy, w związku z § 33 Regulaminu pracy (...) Sp. z (...);

2. Działając jako Prezes Zarządu (...) Sp. z o.o. w K., zawierał umowy zlecenia w warunkach, w których zgodnie z art. 22 § 2 Kodeksu pracy powinna być zawarta umowa o pracę, w tym:

-w dniu 24.03.2014r. z B. K., K. M. i H. P.,

-w dniu 28.05.2014r. z A. M., M. G., M. K. i G. S.

to jest o wykroczenie z art. 281 pkt l ustawy z 26 czerwca 1974r. Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 1998r. Nr 21, póz. 94 ze zm.), w związku z art. 22 § l, § 1(1) i § 1(2) ustawy z 26 czerwca 1974r. Kodeks pracy.

3. Działając jako Prezes Zarządu (...) Sp. z o.o. w K., nie wypłacił naliczonych za miesiąc marzec 2014r. wynagrodzeń za pracę innych świadczeń ze stosunku pracy, w tym:

-okresie od 03.04.2014r. do 21.05.2014r. na rzecz 4 pracowników zatrudnionych na stanowiskach nierobotniczych (pracownicy umysłowo-administracyjni): L. K. (1), M. P., B. B. i M. B. (1), w łącznej kwocie netto 5.756,28 zł,

-w okresie od 03.04.2014r. do 22.05.2014r. na rzecz pracownika zatrudnionego na stanowisku nierobotniczym (pracownik umysłowo-administracyjny): M. B. (2) w kwocie netto 3.970,68 zł,

-w okresie od 03.04.2014r. do 23.05.2014r. na rzecz 2 pracowników zatrudnionych na stanowiskach nierobotniczych (pracownicy umysłowo-administracyjni). A. K. i A. S., w łącznej kwocie netto 7.437,33 zł.

-w okresie od 06.04.2014r. do 22.05.2014r. na rzecz 2 pracowników zatrudnionych na Stanowiskach robotniczych (z wyłączeniem grupy kierowców-konduktorów): J. L. i J. W. (1), w łącznej kwocie 3.503,61 zł,

-w okresie od 06.04.2014r. do 21.05.2014r. na rzecz pracownika personelu pomocniczego (stanowisko robotnicze z wyłączeniem grupy kierowców-konduktorów): W. M., w kwocie netto l .000 zł,

-w okresie od 11.04.2014r. do 21.05.2014r. na rzecz 3 pracowników zatrudnionych na stanowisku kierowca-konduktor: S. D., J. W. (2) i S. J., w łącznej kwocie netto 5.021,87 zł,

-w okresie od 11.04.2014r. do 21.05.2014r. na rzecz pracownika zatrudnionego na stanowisku kierowca-konduktor S. K. w kwocie brutto 378 zł, to jest o wykroczenie z art. 282 § l pkt l ustawy z 26 czerwca 1974r. Kodeks pracy (tj. Dz. U. z 1998r. Nr 21, póz. 94 ze zm.), w związku z art. 85 § l i 2, art. 86 § l oraz art. 94 pkt 5 ustawy z 26 czerwca (...). Kodeks pracy, w związku z § 33 Regulaminu pracy (...) Sp. z o.o.

4. Działając jako Prezes Zarządu (...) Sp. z o.o. w K., nie wypłacił w terminie naliczonych wynagrodzeń i innych świadczeń ze stosunku pracy za miesiąc marzec 2014r., w tym:

-w okresie od 03.04.2014r. do 30.04.2014r. na rzecz 2 pracowników zatrudnionych na stanowiskach nierobotniczych (pracownicy umysłowo-administracyjni): A. K. i M. P., w łącznej kwocie netto 11.148,82 zł.,

-w okresie od 03.04.2014r. do 09.05.2014r. na rzecz pracownika zatrudnionego na stanowisku nierobotniczym (pracownik umysłowo-administracyjny): G. D., w kwocie netto 1.346,85 zł,

-w okresie od 03.04.2014r. do 14.05.2014r. na rzecz pracownika zatrudnionego na stanowisku nierobotniczym (pracownik umysłowo-administracyjny): D. B., w kwocie netto 1.834,52 zł,

-w okresie od 03.04.2014r. do 16.05.2014r. na rzecz pracownika zatrudnionego na stanowisku nierobotniczym (pracownik umysłowo-administracyjny): M. Ś., w kwocie netto 1.770zł,

-w okresie od 03.04.2014r. do 20.05.2014r. na rzecz 3 pracowników zatrudnionych na stanowiskach nierobotniczych (pracownicy umysłowo-administracyjni): M. B. (1), Z. G. i J. Z., w łącznej kwocie netto 22.719,59 zł,

-okresie od 06.04.2014r. do 12.05.2014r. na rzecz pracownika personelu pomocniczego (stanowisko robotnicze z wyłączeniem grupy kierowców-konduktorów): H. S., w kwocie netto 1.209,10 zł,

-w okresie od 11.04.2014r. do 20.05.2014r. n na rzecz 2 pracowników zatrudnionych na stanowisku kierowca-konduktor: L. C. i L. K. (2), w łącznej kwocie brutto 20.064,5 3 zł;

to jest o wykroczenie z art. z art. 282 § l pkt l ustawy z 26 czerwca 1974r. Kodeks pracy (tj. Dz. U. z 1998r. Nr 21, póz. 94 ze zm.), w związku z art. 85 § l i 2, art. 86 § l oraz art. 94 pkt 5 ustawy z 26 czerwca I974r. Kodeks pracy, w związku z § 33 Regulaminu pracy (...) Sp. z o.o.

5. Działając jako Prezes Zarządu (...) Sp. z o.o. w K., nie wypłacił naliczonych za miesiąc kwiecień 2014r. wynagrodzeń za pracę innych świadczeń ze stosunku pracy, w tym:

W okresie od 03.05.2014r. do 27.05.2014r. na rzecz 8 pracowników zatrudnionych na stanowiskach nierobotniczych (pracownicy umysłowo-administracyjni): D. B., M. B. (1), G. D., L. K. (1), A. K., M. P., A. S. i M. Ś., w łącznej kwocie netto 15.893,15 zł,

-w okresie od 06.05.2014r. do 27.05.2014r. na rzecz 2 pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych (z wyłączeniem grupy kierowców-konduktorów): J. L. i J. W. (1) w łącznej kwocie netto 3.397,92 zł;

-w okresie od 06.05.2014r. do 27.05.2014r. na rzecz 2 pracowników personelu pomocniczego (stanowiska robotnicze z wyłączeniem grupy kierowców-konduktorów): W. M. i H. S. w łącznej kwocie netto 2.244,65 zł,

w okresie od 11.05.2014r. do 27.05.2014r. na rzecz 3 pracowników zatrudnionych na stanowisku kierowca-konduktor: S. D., S. J. i J. W. (2), w łącznej kwocie netto 5.063,37 zł,

-w okresie od 11.05.2014r. do 27.05.2014r. na rzecz pracownika zatrudnionego na stanowisku kierowca-konduktor S. K. w kwocie brutto 378 zł,

to jest o wykroczenie z art. z art. 282 § l pkt l ustawy z 26 czerwca 1974r. Kodeks pracy (tj. Dz. U. z 1998r. Nr 21, póz. 94 ze zm.), w związku z art. 85 § l i 2, art. 86 § l oraz art. 94 pkt 5 ustawy z 26 czerwca (...). Kodeks pracy, w związku z § 33 Regulaminu pracy (...) Sp. z o.o.

6. Działając jako Prezes Zarządu Polskiej (...) 2 Sp. K., w okresie od 03.05.2014r. do 20.05.2014r. nie wypłacił w terminie naliczonego wynagrodzenia za pracę za miesiąc kwiecień 2014r. na rzecz pracownika zatrudnionego na stanowisku nierobotniczym (pracownik umysłowo-administracyjny): J. Z. w kwocie netto 1.486,90 zł.,

to jest o wykroczenie z art. z art. 282 § l pkt l ustawy z 26 czerwca 1974r. Kodeks pracy (tj. Dz. U. z 1998r. Nr 21, póz. 94 ze zm.), w związku z art. 85 § l i 2, art. 86 § l oraz art. 94 pkt 5 ustawy z 26 czerwca 1974r. Kodeks pracy, w związku z § 33 Regulaminu pracy (...) Sp. z o.o.

7. Działając jako Prezes Zarządu (...) Sp. z o.o. w K., w okresie od 01.06.2014r. do dnia zakończenia kontroli, tj. do 11.06.2014r., wbrew obowiązkowi nie naliczył odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych i me przekazał kwoty stanowiącej co najmniej 75% równowartości odpisu na rachunek bankowy funduszu to jest o wykroczenie z art. 12a ust l, w związku z art. 6 ust l i 2 ustawy z 4 marca 1994r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (j.t Dz.U. z 2012r., póz. 592 ze zm.),

8. Działając jako pełnomocnik (...) Sp. z o.o. w K., będąc odpowiedzialnym w imieniu (...) Sp. z o.o. za wykonywanie przepisów ustawy z dnia 4 marca 1994r o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, w dniu 19.09.2013r. przeznaczył środki zakładowego funduszu świadczeń socjalnych w kwocie 40.000 zł, na cele inne niż działalność socjalna,

to jest o wykroczenie z art. 12a ust l, w związku z art. l ust l i art. 8 ust 2 ustawy z 4 marca 1994r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (j.t Dz.U. z 2012r., póz. 592 ze zm.).

Sąd Rejonowy w Kielcach wyrokiem z dnia 18 marca 2015 roku w sprawie sygn. akt XI W 4460/14 orzekł co następuje:

obwinionego M. W. uznał za:

I. winnego popełnienia zarzucanych mu czynów, stanowiących wykroczenia z art. 282 § l pkt l ustawy z 26 czerwca 1974r. Kodeks pracy (j .t Dz.U. z 1998r. Nr 21, póz. 94 ze. zm). w związku z art. 171 § l ustawy z 26 czerwca 1974r. Kodeks pracy, w związku z § 33 Regulaminu pracy (...) Sp. z (...) w stosunku do czynu zarzucanego mu w pkt l wniosku o ukaranie, z art. 281 pkt l ustawy z 26 czerwca 1974r. Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 1998r. Nr 21, póz. 94 ze zm.), w związku z art. 22 § l, § 1(1) i § 1(2) ustawy z 26 czerwca 1974r. Kodeks pracy, w stosunku do czynu zarzucanego mu w pkt 2 wniosku o ukaranie, z art. 282 § l pkt l ustawy z 26 czerwca 1974r. Kodeks pracy (tj. Dz. U. z 1998r. Nr 21, póz. 94 ze zm.), w związku z art. 85 § l i 2, art. 86 § l oraz art. 94 pkt 5 ustawy z 26 czerwca I974r. Kodeks pracy, w związku z § 33 Regulaminu pracy (...) Sp. z o.o. w stosunku do czynów zarzucanych mu w pkt, 3,4,5,6 wniosku o ukaranie, z art. 12a ust l, w związku z art. 6 ust l i 2 ustawy z 4 marca 1994r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (j.t Dz.U. z 2012r., póz. 592 ze zm.) w stosunku do czynu zarzucanego mu w pkt 7 wniosku o ukaranie, z art. 12a ust l, w związku z art. l ust l i art. 8 ust 2 ustawy z 4 marca 1994r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (j.t Dz.U. z 2012r., póz. 592 ze zm.) w stosunku do czynu zarzucanego mu w pkt 8 wniosku o ukaranie i za to na podstawie art. 282 § l pkt l ustawy z 26 czerwca 1974r. Kodeks pracy (j.t Dz.U. z 1998r. Nr 21, póz. 94 ze. zm). zw. z art. 9 § 2 kw w zw. z art. 24 § l i 3 kw wymierzył mu łącznie karę grzywny w wysokości 2.000 (dwa tysiące) złotych;

II. na podstawie art. 119 kpw w zw. z art. 627 kpk zasądził od obwinionego M. W. na rzecz Skarbu Państwa kwotę 710, 55 (siedemset dziesięć 55/100) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Apelację od powyższego wyroku wniósł obwiniony zarzucając:

I.  błędy w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, które miały wpływ na treść orzeczenia, polegające na błędnym przyjęciu, iż obwiniony dopuścił się zarzucanych mu czynów;

II.  rażącą niewspółmierność orzeczonych kar wynikającą

z nieuwzględnienia w sposób należyty wszystkich okoliczności

łagodzących rzutujących na wymiar kar.

Nadto na podstawie art. 109 § 2 kpw w zw. z art. 427 § 1 kpk oraz art. 109 § 2 kpw w zw. z art. 437 kpk wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie obwinionego od zarzucanych mu wykroczeń, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługuje na uwzględnienie, a podniesione w niej zarzuty są zasadne. Wprawdzie zostały one sformułowane bardzo lakonicznie, tym niemniej znajdują one szczegółowe rozwinięcie w uzasadnieniu apelacji.

Przede wszystkim rację ma skarżący, gdy zarzuca wyrokowi Sądu I instancji błąd w ustaleniach faktycznych, co do przypisania obwinionemu winy w zakresie wszystkich czynów z wyjątkiem zarzucanego w punkcie 2 wniosku o ukaranie. W stopniu rażącym błędna jest konstatacja Sądu Rejonowego na str. 12 uzasadnienia jakoby czynów z pkt 1, 3-8 obwiniony dopuścił się z winy umyślnej, w tym nawet, co do pkt 7 i 8 z zamiarem bezpośrednim. Otóż należy przypomnieć, bo wydaje się zapomniał o tym Sąd a quo, że wina to najkrócej ujmując wadliwość procesu decyzyjnego sprawcy czynu w warunkach możliwości podjęcia decyzji zgodnej z prawem. Inaczej ujmując obiektywna zdolność sprawcy do zachowania zgodnego z prawem. W tym konkretnym wypadku o umyślności moglibyśmy mówić wtedy, kiedy obwiniony miałby obiektywną możliwość wypłaty wynagrodzeń (utworzenia funduszu socjalnego i wydatkowania środków zgodnych z przeznaczeniem), ale tego by nie chciał, albo przewidując możliwość naruszenia prawa pracowników do wynagrodzenia- na to się godził.

Z kolei o nieumyślności moglibyśmy mówić wtedy, gdyby obwiniony na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach doprowadził do naruszenia praw pracowniczych opisanych w zarzutach. Zgromadzony materiał dowodowy w sprawie, w tym opinia biegłej, który to dowód Sąd I instancji prawidłowo dopuścił jednoznacznie wskazują, że sytuacja majątkowa spółki zarządzanej przez obwinionego była tego rodzaju, że nie było środków finansowych na wypłatę wynagrodzeń w pełnej wysokości, ani też na prawidłowe ich przeznaczenia na fundusz socjalny. Niezrozumiałe, więc jest w jaki sposób obwiniony miał się zachować zgodnie z prawem, aby wypełnić jednocześnie wszystkie swoje obowiązki, w tym- których naruszenie zarzucił mu oskarżyciel, a przypisał Sąd meriti. Sąd I instancji w tym względzie się już nie wypowiada w motywach wyroku, co jest zrozumiałe, albowiem obwiniony takiej realnej możliwości nie miał. Brak jest również podstaw, aby dopatrywać się doprowadzenia do takiej sytuacji w zachowaniu obwinionego. Bardzo zła sytuacja finansowa spółki nie była wynikiem działań obwinionego, lecz całokształtu zdarzeń, których ocena znacznie wykracza poza ramy niniejszego postępowania.

Nie kwestionując, więc iż prawo do wynagrodzenia i innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy stanowi podstawowe prawo pracownika podlegające bardzo mocnej ochronie przez prawo pracy, nie można zapominać, iż inną naczelną zasadą tym razem postępowania karnego jest domniemanie niewinności i konieczność wykazania po stronie sprawcy nie tylko znamion strony przedmiotowej, ale również znamion strony podmiotowej, a więc winy, chociażby nieumyślnej. Sąd Okręgowy w pełni podziela stanowisko zajęte przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 23 września 2009 r. sygn. akt IV KK 66/09 przywołane przez apelującego w uzasadnieniu środka odwoławczego.

Z tych też względów należało obwinionego w oparciu o przepisy art. 62 § 3 kpw w zw. z art. 5 § 1 pkt 1 kpw uniewinnić od czynów zarzucanych mu w punktach 1, 3-8 wniosku o ukaranie. Kosztami postępowania w tej części, w tym kosztami opinii biegłej- obciążono Skarb Państwa (art. 119 kpw w zw. z art. 630 kpk).

Odnośnie czynu zarzucanego w punkcie 2, to aczkolwiek w tym przypadku zachowanie obwinionego było również determinowane bardzo trudną sytuacją spółki, to jednak w odróżnieniu od sytuacji rozważanych wyżej, miał obiektywną możliwość zachowania zgodnego z prawem. Tak, więc sytuacja motywacyjna, w jakiej znalazł się obwiniony zatrudniając pracowników na umowy zlecenia, zamiast umów o pracę- nie wyklucza możliwości przypisania mu winy, a jedynie musi wpłynąć na ocenę jej stopnia oraz społecznej szkodliwości czynu. Uwzględniając te okoliczności Sąd Okręgowy stanął na stanowisku, iż wymierzenie nawet najniższej kary przewidzianej za to wykroczenie byłoby karą niewspółmiernie surową i dlatego przy zastosowaniu art. 39 § 1 i 2 kw nadzwyczajnie złagodzono karę orzekając karę nagany. Sąd ad quem uznał, że samo postępowanie prowadzone przeciwko obwinionemu i uznanie winy w zakresie tego jednego czynu, a także konieczność uiszczenia kosztów- zryczałtowanych wydatków postępowania będzie wystarczającą dolegliwością, aby w przyszłości obwiniony przestrzegał przepisów prawa pracy.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art. 109 § 2 kpw w zw. z art. 456 kpk i w zw. z art. 437 § 1 i 2 kpk oraz art. 119 kpw w zw. z art. 634 kpk orzekł jak w dyspozytywnej części wyroku.

SSO Krzysztof Sajtyna