UZASADNIENIE

M. F. (1)i M. I. (1)zostali oskarżeni o to, że w nocy 28 lipca 2012 roku około godziny 2:30 w (...)w rejonie sklepu (...)przy ulicy (...), działając publicznie bez powodu i okazując przez to rażące lekceważenie porządku prawnego, wspólnie i w porozumieniu dokonali pobicia P. N.wskutek czego pokrzywdzony doznał zranienia łuku brwiowego, obrzęku powieki oka lewego oraz złamania nosa i T. B.wskutek czego doznał on obrażeń w postaci potłuczenia klatki piersiowej, co spowodowało u obu oskarżonych naruszenie czynności narządu ciała na okres poniżej 7 dni, narażając w ten sposób pokrzywdzonych na co najmniej bezpośrednie ciężkie uszkodzenie ciała, tj. o czyn z art. 158 § 1 k.k. w zw. z art. 57a § 1 k.k.

Sąd Rejonowy w Bielsku Podlaskim wyrokiem z dnia 20 marca 2013 r. w sprawie o sygn. akt II K 506/12 oskarżonych M. F. (1)i M. I. (1)w ramach zarzucanego im czynu uznał za winnych tego, że w nocy 28 lipca 2012 roku około godziny 2:30 w (...)w rejonie sklepu (...)przy ulicy (...), działając wspólnie i w porozumieniu, publicznie i bez powodu, okazując przez to rażące lekceważenie porządku prawnego, dokonali pobicia P. N.wskutek czego pokrzywdzony doznał zranienia lewego łuku brwiowego, obrzęku powieki oka lewego oraz złamania nosa i T. B.wskutek czego doznał on obrażeń w postaci potłuczenia klatki piersiowej w okolicy mostka, co spowodowało u obu pokrzywdzonych naruszenie czynności narządu ciała na okres poniżej 7 dni, narażając przy tym pokrzywdzonych na bezpośrednie niebezpieczeństwo nastąpienia skutku w postaci ciężkiego uszczerbku na zdrowiu bądź uszkodzenia ciała powyżej 7 dni, tj. popełnienia czynu z art. 158 § 1 k.k. w zw. z art. 57a § 1 k.k. i za to na mocy art. 158 § 1 k.k. w zw. z art. 57a § 1 k.k. skazał oskarżonych i wymierzył im kary po 6 (sześć) miesięcy pozbawienia wolności.

Na mocy art. 69§1, 2 i 4 k.k., art. 70§1 pkt. 1 k.k., art. 73§1 k.k. wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił oskarżonemu M. F. (1) na okres próby wynoszący 3 (trzy) lata i oddał go w tym czasie pod dozór kuratora.

Na mocy art. 69 § 1, 2 i 4 k.k., art. 70 § 2 k.k., art. 73 § 2 k.k. wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił oskarżonemu M. I. (1) na okres próby wynoszący 3 (trzy) lata i oddał go w tym czasie pod dozór kuratora.

Zasądził od oskarżonych na rzecz Skarbu Państwa kwoty po 120 złotych tytułem opłat oraz od oskarżonego M. F. (1) kwotę 168,89 złotych, a od oskarżonego M. I. (1) kwotę 118,89 złotych tytułem pozostałych kosztów sądowych.

Powyższy wyrok, na podstawie art. 425§1 i 2 k.p.k. oraz art. 444 k.p.k. powyższy wyrok w części dotyczącej orzeczenia o karach, na niekorzyść obu oskarżonych zaskarżył prokurator. Powołując się na przepisy art. 427§1 i 2 k.p.k., art.437§1 i 2 k.p.k. oraz art. 438 pkt. 1,3 i 4 k.p.k. zarzucił temu wyrokowi:

I. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia i mający wpływ na jego treść, polegający na uznaniu, że w stosunku do M. F. (1) i M. I. (1), sprawców występku o charakterze chuligańskim, zachodzą szczególnie uzasadnione okoliczności pozwalające zgodnie z art. 69§4 kk. na warunkowe zawieszenie wykonania orzeczonych wobec nich kar pozbawienia wolności w wymiarze po sześć miesięcy, podczas gdy w rzeczywistości takie nadzwyczajne podstawy nie zaistniały i całokształt materiału dowodowego nie uprawniał do skorzystania z tego środka probacyjnego, a nadto orzeczona wobec M. I. (1) w wymiarze 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby wynoszący 3 lata kara, w sytuacji jego poprzedniej karalności za czyn tego samego rodzaju i w sytuacji popełnienia ponownego przestępstwa w okresie próby ustalonej w poprzednim wyroku skazującym nosi w sobie cechy rażącej łagodności i niewspółmierności,

II. obrazę prawa materialnego art. 57a§2 k.k.., poprzez odstąpienie od orzeczenia na podstawie tego przepisu nawiązki w stosunku do oskarżonych M. F. (1) i M. I. (1), których Sąd skazał za popełnienie czynu kwalifikowanego z art. 158§1 k.k. w zw. z art. 57a§1 k.k. i wobec których nie orzekł obowiązku naprawienia szkody, obowiązku zadośćuczynienia za doznaną krzywdę i nawiązki na podstawie art. 46 kk., podczas gdy w takiej sytuacji Sąd był zobligowany treścią art. 57a§2 k.k.. do orzeczenia wobec M. F. (1) i M. I. (1) nawiązek na rzecz obu pokrzywdzonych.

Wskazując na powyższe zarzuty prokurator wniósł o zmianę wyroku poprzez wymierzenie M. F. (1) kary 6 miesięcy pozbawienia wolności i M. I. (1) kary 10 miesięcy pozbawienia wolności oraz orzeczenie na podstawie art. 57a§2 k.k. nawiązek: wobec oskarżonego M. F. (1) w wysokości 1000 zł. na rzecz T. B. i w wysokości 2200 zł. na rzecz P. N., a wobec M. I. (1) w wysokości 1000 zł. na rzecz T. B. i w wysokości 1000 zł. na rzecz P. N..

W odpowiedzi na apelację obrońca M. I. (1) wniósł o utrzymanie zaskarżonego wyroku w mocy (k. 262).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja prokuratora jest częściowo zasadna.

Należy przyznać rację prokuratorowi, że w przypadku oskarżonego M. I. (1) Sąd I instancji dopuścił się błędu w ustaleniach faktycznych polegającego na przyjęciu, iż zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek w rozumieniu art. 69§4 k.k., dający możliwość warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej wobec niego kary pozbawienia wolności. M. I. (1) był już karany za czyn z art. 158§1 k.k. na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania tej kary. Przedmiotowego występku dopuścił się w okresie próby, w niespełna rok po uprawomocnieniu się wyroku Sądu Rejonowego w Bielsku Podlaskim w sprawie II K 668/10. Okoliczność ta dowodzi całkowitego braku poszanowania dla obowiązującego porządku prawnego i postępującej – wbrew założeniom wynikającym z orzeczonej poprzednio kary oraz poglądowi Sądu I instancji– demoralizacji oskarżonego.

Powyższego poglądu nie może zmienić fakt, iż M. I. (1)jest osobą młodocianą w rozumieniu art. 115§10 kk, studiującą w systemie dziennym na Politechnice (...). Prymat celów wychowawczych przy wymierzaniu kary wobec tej kategorii sprawców (art. 54§1 kk) nie oznacza bowiem nakazu orzekania wobec nich kar łagodnych (vide m.in. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 15 stycznia 2003 r., II AKa 357/02, KZS 2003, z. 3, poz. 39). Jedynie nakłada na sąd orzekający poznanie ich właściwości i warunków osobistych i w zależności od stopnia jego demoralizacji, wymierzenie mu kary niezbędnej do reedukacji i resocjalizacji ( vide m.in. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 13 stycznia 1997 r., II AKa 181/96, OSA 1997, z.9, poz. 36). Wskazane wyżej okoliczności dowodzą, że karą niezbędną do reedukacji i resocjalizacji M. I. (1)jest kara pozbawienia wolności o charakterze izolacyjnym. Tylko tego rodzaju kara spełni cele wychowawcze (kolejne warunkowe zawieszenie wykonania kary ugruntuje nim poczucie swoistej bezkarności), a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości społeczeństwa.

Powyższych okoliczności nie są w stanie równoważyć, po pierwsze fakt, iż wyrównał on szkodę wyrządzoną P. N. i wyraził skruchę (zważywszy, że – w odróżnieniu od M. F. (1) – oddalił się z miejsca zdarzenia i jego tożsamość ustalono dopiero w drodze oględzin monitoringu) i po drugie, że – jak wynika ze sprawozdania z dozoru sporządzonego przez kuratora sądowego – jego dotychczasowe zachowanie jest poprawne (na marginesie, opinie kuratora podważają akta niniejszej sprawy).

Dlatego należało orzec, jak w pkt. I ppkt 1 sentencji niniejszego wyroku.

Sąd Okręgowy nie podzielił natomiast analogicznego zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych odnośnie oskarżonego M. F. (2).

M. F. (1) jest osobą młodą (w wieku zbliżonym do M. I. (1)), posiada stałe zatrudnienie, wyraził skruchę oraz częściowo naprawił szkodę i co istotne – w odróżnieniu od M. I. (2) – czyn jego miał charakter incydentalny (nie był on dotychczas karany sądownie). W tej sytuacji ustalenia faktyczne w omawianym zakresie – zdaniem Sądu Okręgowego – nie wykraczają poza granice sądowego uznania i pozostają pod ochroną art. 7 k.p.k.

Dodać należy, że powyższe rozstrzygnięcia wychodzą naprzeciw postulatowi apelacyjnemu (skądinąd słusznemu) zróżnicowania kary wobec obu oskarżonych.

Należy zgodzić się z apelującym, iż Sąd I instancji, odstępując od orzeczenia nawiązek, dopuścił się obrazy art. 57a§2 k.k.

Ustawodawca przewidział w art. 57a§2 k.k. – w wypadku skazania sprawcy za występek o charakterze chuligańskim –obligatoryjną nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego, o ile sąd nie orzeka obowiązku naprawienia szkody, obowiązku zadośćuczynienia za doznaną krzywdę lub nawiązki na podstawie art. 46 k.k. Owa obligatoryjność wynika już z faktu samego skazania (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 lutego 2013 r., IV KK 178/12, LEX nr 1300034).

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy, skoro Sąd I instancji nie orzekł wobec oskarżonych środków karnych, o których mowa w art. 46 k.k., winien orzec od nich nawiązki na rzecz każdego z pokrzywdzonych. Niezależnie od tego, że „szkoda i krzywda” wyrządzone P. N. zostały wyrównane w całości (w przypadku M. I. (1)) bądź w części (w przypadku M. F. (1)), zaś T. B. nie żądał od oskarżonych odszkodowania ani zadośćuczynienia. Przy czym, mając na uwadze wskazane wyżej okoliczności, Sąd Okręgowy doszedł do wniosku, iż nawiązki winny mieć charakter symboliczny. Dlatego też ich wymiar ustalił na kwoty po 200-zł. (vide pkt. I ppkt 2 sentencji niniejszego wyroku).

Nie stwierdzając innych uchybień, które mogłyby mieć wpływ na treść zaskarżonego wyroku, należało orzec, jak w pkt I sentencji niniejszego wyroku.

O zwolnieniu oskarżonych od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze orzeczono zgodnie z treścią art. 624§1 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k., przy czym:

a) M. F. (1) ze względów słusznościowych (apelację uwzględniono w niewielkim zakresie);

b) M. I. (1) z uwagi na sytuację materialną (bez majątku, pozostaje na utrzymaniu rodziców).

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE