UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 10 października 2013 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. po rozpoznaniu wniosku z dnia 23 września 2013 roku, odmówił ubezpieczonemu M. Z. prawa do świadczenia przedemerytalnego.

W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, iż wnioskodawca udowodnił okres ubezpieczenia wynoszący łącznie jedynie 36 lata, 11 miesięcy i 5 dni ogólnego stażu pracy, wobec wymaganych 40 lat. Organ nie uznał bowiem ubezpieczonej okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od dnia 14 października 1972 roku do dnia 31 sierpnia 1976 roku ( wyłączając okresy wakacji), ponieważ z analizy dokumentów dołączonych do wniosku oraz oświadczenia wnioskodawcy wynika, że w okresie tym kontynuował on naukę w szkole średniej w trybie stacjonarnym, oddalonej od jego miejsca zamieszkania o ponad 32 km.

W odwołaniu od decyzji ZUS, złożonym w dniu 15 stycznia 2014 roku, ubezpieczony wniósł o zaliczenie do jego stażu ubezpieczeniowego spornego okresu pracy w gospodarstwie

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie.

Na rozprawie w dniu 16 czerwca 2015 roku pełnomocnik wnioskodawcy popierał wniesione odwołanie oraz wnosił o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustalił następujący stan faktyczny :

ubezpieczony M. Z., urodzony (...), w dniu 8 marca 2013 roku wystąpił z pierwszym wnioskiem o świadczenie przedemerytalne.

(dowód: wniosek o świadczenie przedemerytalne k. 1-4 akt rentowych plik III)

Decyzją z dnia 27 marca 2013 roku organ rentowy odmówił mu prawa do świadczenia przedemerytalnego (dowód: decyzja z dnia 27 marca 2013 roku k. 30-30verte akt rentowych plik III).

Odwołanie wnioskodawcy od powyższej decyzji zostało prawomocnie oddalone. Podstawę prawną powyższego rozstrzygnięcia stanowiło ustalenie, iż M. Z. składając w dniu 8 marca 2013 roku wniosek o świadczenie przedemerytalne, nie załączył do wniosku wymaganych dokumentów, w tym wydanego przez stosowny urząd pracy zaświadczenia o 6-miesięcznym okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych (dowód: wyrok Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 24 października 2013 roku k. 33 akt VU 732/13, uzasadnienie k. 37-42 akt VU 732/13, wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 22 października 2014 roku k. 82 akt VU 732/13, uzasadnienie k. 83-87verte akt VU 732/13).

W dniu 23 września 2013 roku wnioskodawca złożył drugi wniosek o świadczenie przedemerytalne (dowód: wniosek k. 1-4 akt rentowych plik II).

M. Z. legitymuje się okresem ubezpieczenia wynoszącym łącznie 36 lat 11 miesięcy i 5 dni ogólnego stażu pracy. Organ rentowy nie zaliczył do stażu pracy ubezpieczonej okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od dnia 14 października 1972 roku do dnia 31 sierpnia 1976 rok ( wyłączając okresy wakacji) ( okoliczności bezsporne).

Rodzice ubezpieczonego J. i J. małżonkowie Z. posiadali gospodarstwo rolne, położone we wsi K. gmina G. o powierzchni ponad 7 ha. Rodzice wnioskodawcy uprawiali w gospodarstwie: ziemniaki, zboże, posiadali łąki, a nadto posiadali inwentarz żywy: krowy, trzodę, cielaki, drób oraz konia, przy pomocy którego wykonywane były prace polowe.

Na terenie gospodarstwa wnioskodawca mieszkał razem z rodzicami. Dwójka rodzeństwa ( brat i siostra) wnioskodawcy w spornym okresie nie mieszkali z rodzicami na terenie gospodarstwa w K., gmina G..

Jednocześnie w spornym okresie wnioskodawca kontynuował naukę w Technikum (...) i M. Kołowych w P. w systemie stacjonarnym. Nauka w szkole odbywała się w godzinach od 8:00 do 13:00. Komunikacja między miejscem zamieszkania, a szkołą była dobra; wnioskodawca do szkoły dojeżdżał (...) ok.30 km. Dojazd do szkoły zabierał wnioskodawcy razem około 3 godzin w obie strony.

Zaraz po powrocie ze szkoły ok. 14-15 wnioskodawca pomagał rodzicom we wszystkich pracach w gospodarstwie rolnym. Latem M. Z. pracował przy żniwach, wypędzał krowy na pastwisko, jesienią przy sianokosach, wykopkach ziemniaków, wiosną przy siewach, orce, zimą przy młócce zboża, wyrzucaniu obornika. Nadto wnioskodawca codziennie przygotowywał karmę dla zwierząt: parował ziemniaki w parniku, przygotowywał sieczkę, owies i podawał zwierzętom trzy razy dziennie, także poił zwierzęta. Dziennie praca w gospodarstwie zajmowała wnioskodawcy około 5 godzin.

W okresie od dnia 14 października 1972 roku do dnia 31 sierpnia 1976 roku (wyłączając okresy wakacji) M. Z. stale pracował w gospodarstwie rodziców w wymiarze nie krótszym niż 4 godziny dziennie ( dowód: zeznania świadka W. L. k. 46 verte, zeznania świadka T. P. k. 46verte, zeznania ubezpieczonego k. 46 verte-47).

Ostatnio przed zgłoszeniem wniosku o świadczenie przedemerytalne M. Z. był zatrudniony w Zakładzie (...) (...) S. W. S. w R.. W zakładzie tym pracował w pełnym wymiarze czasu pracy w okresie od 1 sierpnia 2012 roku do dnia 31 stycznia 2013 roku na stanowisku mistrz budowy-kierowca. Stosunek pracy wnioskodawcy został rozwiązany na podstawie art. 30 § 1 pkt 2 k.p. na mocy ustawy z dnia 13 marca 2003 roku o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (dowód: świadectwo pracy k. 14 w aktach ZUS plik III).

Wnioskodawca od 7 lutego 2013 roku zarejestrowany jest w Urzędzie Pracy
w (...) jako bezrobotny i od dnia 15 lutego 2013 roku do 31 sierpnia 2013 roku pobierał zasiłek dla bezrobotnych. W czasie zarejestrowania nie odmówił przyjęcia propozycji pracy (dowód: zaświadczenie z dnia 2 września 2013 r. k. 8 w aktach ZUS plik II).

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych dokonał następującej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego i zważył, co następuje :

odwołanie jest uzasadnione.

Zgodnie z treścią art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy dnia 30 kwietnia 2004r. o świadczeniach przedemerytalnych ( Dz.U. z 2004r., nr 120, poz. 1252 ) prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn,.

Organ rentowy w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji odmawiającej przyznania prawa do świadczenia przedemerytalnego wskazał, że ubezpieczony nie udowodnił okresu ubezpieczenia w rozmiarze 40 lat.

Oceniając zasadność odmowy przypomnieć na wstępie należy, iż ustawa o świadczeniach przedemerytalnych nie zawiera całościowego unormowania problematyki przyznawania tego typu świadczeń, konsekwencją czego jest zawarte w art. 11 pkt 1 odesłanie do odpowiedniego stosowania w sprawach w niej nieuregulowanych konkretnie wskazanych przepisów ustawy o emeryturach i rentach z F.U.S. Odesłanie dotyczy m.in. art. 117 ustawy o emeryturach i rentach z F.U.S., który precyzuje jakie okresy mogą być wliczane do stażu ubezpieczeniowego ( chodzi o okresy składkowe z art. 6, okresy nieskładkowe z art. 7 i okresy pracy rolniczej z art. 10 ).

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 3 analizowanej ustawy, jeżeli przy ustalaniu prawa do emerytury i wysokości tego świadczenia okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5-7, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury możliwe jest w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu uwzględnienie także przypadających przed dniem 1 stycznia 1983r. okresów pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia.

Na gruncie tej sprawy ZUS za udowodniony uznał jedynie staż ubezpieczeniowy w rozmiarze ubezpieczenia wynoszący łącznie 36 lata 11 miesięcy i 5 dni ogólnego stażu pracy w tym 35 lata 5 miesięcy i 15 dni okresów składkowych, 9 miesięcy i 20 dni okresów nieskładkowych oraz 8 miesięcy okresów uzupełniających.

Organ rentowy nie zaliczył do stażu pracy ubezpieczonego okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od dnia 14 października 1972 roku do dnia 31 sierpnia 1976 roku ( wyłączając okresy wakacji), ponieważ tym samym okresie kontynuował on naukę w szkole średniej w trybie stacjonarny, w szkole oddalonej od miejsca zamieszkania wnioskodawcy o ponad 32 km.

Zgodnie z treścią art.6 k.c. ciężar dowodu spoczywa na stronie, która wywodzi z faktu skutki prawne. Realizując powyższą zasadę, ubezpieczony wniósł o dopuszczenie dowodu z zeznań świadków: W. L. oraz T. P. oraz samego wnioskodawcy na okoliczność wykazania okoliczności kwestionowanych przez organ rentowy. Przeprowadzone przez Sąd Okręgowy postępowanie dowodowe wykazało, iż wnioskodawca w spornym okresie tj: od 14 października 1972 roku do dnia31 sierpnia 1976 roku ( wyłączając okresy wakacji) mimo kontynuowania nauki w szkole w P. pracował w gospodarstwie rodziców w wymiarze nie krótszym niż 4 godziny dziennie

Z powyższych zeznań świadków oraz wnioskodawcy wynika ponad wszelką wątpliwość, że wnioskodawca jeszcze przed wyjazdem do szkoły oraz po powrocie ze szkoły wykonywał zarówno prace przy inwentarzu żywym tj: przygotowywał paszę dla zwierząt (parował ziemniaki), karmił je, poił, przygotowywał sieczkę oraz wykonywał prace polowe: przy żniwach, sianokosach, orce, wykopkach, rozrzucaniu obornika.

Podnieść przy tym należy, iż wykonywanie czynności rolniczych powinno odbywać się zgodnie z warunkami określonymi w definicji legalnej „domownika” z art. 6 pkt 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników ( Dz.U. z 1998r., nr 7, poz. 25 z późn.zm. ), który w ocenie Sądu Okręgowego ubezpieczona spełnia. W myśl przywołanego przepisu pod pojęciem domownika rozumie się osobę bliską rolnikowi, która:

a)ukończyła 16 lat,

b)pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa rolnego albo w bliskim sąsiedztwie,

c)stale pracuje w tym gospodarstwie rolnym i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy.

Określając warunki jakim winna odpowiadać praca w gospodarstwie rolnym, o jakiej mowa w art. 10 ustawy stwierdzić należy, iż wątpliwość ta została usunięta licznymi orzeczeniami Sądu Najwyższego, w których jako przesłankę zaliczenia okresu pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16, zapadłymi w poprzednim stanie prawnym ( to jest przed dniem 1 stycznia 1999r, kiedy to weszła w życie ustawa o emeryturach i rentach z FUS ), w których jako przesłankę zaliczenia okresu pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia, a przed objęciem ubezpieczeniem społecznym, przyjmowano wymiar pracy przekraczający 4 godziny dziennie (por. np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 lutego 1997 r., II UKN 96/96 OSNAPiUS 1997 nr 23, poz. 473; z dnia 7 listopada 1997 r., II UKN 318/97, OSNAPiUS 1998 nr 16, poz. 491; z dnia 13 listopada 1998 r., II UKN 299/98, OSNAPiUS 1999 nr 24, poz. 799; z dnia 9 listopada 1999 r., II UKN 190/99, OSNAPiUS 2001 nr 4, poz. 122, czy wyrok z dnia 10 maja 2000, II UKN 535/99, nie publikowany). Wymóg świadczenia pracy w wymiarze przekraczającym połowę pełnego wymiaru czasu pracy, także na gruncie ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych potwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19 grudnia 2000r. ( II UKN 155/00, opubl. OSNP z 2002r., nr 16, poz. 394 ) – pogląd ten zdaniem Sądu Okręgowego należy w pełni zaaprobować.

Niezależnie od wymogu wykonywania pracy w określonym wymiarze Sąd Najwyższy w swoich orzeczeniach kilkakrotnie zwrócił uwagę także na inne cechy jakimi charakteryzować musi się praca świadczona w gospodarstwie rolnym przez osobę, która ukończyła 16 lat, aby możliwe było jej uwzględnienie przy ustalaniu uprawnień emerytalnych. Według Sądu Najwyższego nie może to być praca o charakterze dorywczym, wykonywana okazjonalnie. ( tak m.in. powołany wyżej wyrok z 7 listopada 1997r., wyrok z 18 marca 1999r. II UKN 528/98, OSNP z 2000r., nr 10, poz. 399 ).

Konsekwencją powyższego było zbadanie przez Sąd Okręgowy, czy praca jaką wykonywał M. Z. w gospodarstwie rodziców, świadczona była stale, w rozmiarze przekraczającym 4 godziny dziennie. Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe daje, w ocenie Sądu Okręgowego, podstawę do udzielenia pozytywnej odpowiedzi na tak postawione pytanie.

Dokonując ustaleń w zakresie charakteru, rodzaju, a zwłaszcza wymiaru prac świadczonym przez wnioskodawcę, Sąd Okręgowy oparł się na zeznaniach wskazanych powyżej świadków: W. L. i T. P. i samego wnioskodawcy M. Z., dając jednocześnie w pełni wiarę zeznaniom ubezpieczonego.

Z wiarygodnych, w ocenie Sądu Okręgowego, zeznań wnioskodawcy oraz występujących w sprawie świadków jednoznacznie wynika, iż ubezpieczony w spornym okresie, stale przez cały rok pracował w gospodarstwie rolnym w rozmiarze nie krótszym niż 4 godziny dziennie.

Należy przy tym zwrócić uwagę, iż zakres prac jakie ubezpieczony wykonał w gospodarstwie był znaczny. Obszar gruntów rolnych wchodzących w jego skład wynosił niemalże 7 ha. Ubezpieczony zaraz po powrocie ze szkoły ok.14-15 pomagał rodzicom we wszystkich pracach w gospodarstwie rolnym. Latem M. Z. pracował przy żniwach, jesienią przy sianokosach, wykopkach ziemniaków, wiosną przy siewach, orce, zimą przy młócce zboża, wyrzucaniu obornika. Nadto wnioskodawca codziennie przygotowywał i podawał zwierzętom karmę (parował ziemniaki w parowniku, przygotowywał sieczkę), poił je. Dziennie praca gospodarstwie zajmowała wnioskodawcy około 5 godzin

Reasumując, Sąd Okręgowy przyjął, iż praca w gospodarstwie rolnym wykonywana przez ubezpieczonego M. Z. w spornym okresie świadczona była stale i w rozmiarze przekraczającym połowę pełnego wymiaru czasu pracy. Po doliczeniu spornego okresu do okresu ubezpieczenia uznanego przez ZUS skarżący legitymuje się stażem dłuższym niż 40 lat, co jest równoznaczne ze spełnieniem jednej z podstawowych ustawowych przesłanek nabycia dochodzonego świadczenia.

Na marginesie podnieść należy, iż jednocześnie Sąd nie znalazł podstaw do odrzucenia odwołania na podstawie art. 477⁹ § 3 k.p.c., albowiem w ocenie Sądu wskazane przez wnioskodawcę na rozprawie w dniu 16 czerwca 2015 roku okoliczności związane z odebraniem zaskarżonej decyzji z dnia 10 października 2013 roku, która została nadana zwykłym listem, dopiero po 25 grudnia 2013 roku oraz osobiste złożenie odwołania już w dniu 15 stycznia 2014 roku, a więc w okresie trzech tygodni od jej otrzymania, nie uzasadniają zastosowania w sprawie dyspozycji tegoż przepisu. Jednocześnie podnieść należy, iż organ rentowy nie kwestionował terminowego wniesienia odwołania przez wnioskodawcę i nie wnosił o jego odrzucenie, z uwagi na przekroczenie terminu do jego wniesienia.

Mając powyższe rozważania na uwadze, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych na podstawie art. 477¹⁴§ 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję ZUS i przyznał ubezpieczonemu M. Z. prawo do świadczenia przedemerytalnego od dnia 24 września 2013 roku, bowiem stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych prawo do świadczenia przedemerytalnego zostało przyznane wnioskodawcy od następnego dnia po dniu złożenia wniosku o przyznanie tego prawa.

O kosztach procesu, Sąd orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za jego wynik tj. art. 98 k.p.c., zasądzając od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział wT. na rzecz wnioskodawcy kwotę 60 złotych, na podstawie § 2 ust. 1 i 2 w zw. z § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jedn. Dz. U. z 2013r., poz. 490).

WYROK

UZASADNIENIE