UZASADNIENIE

W dniu 4 lutego 2013 r. W. B. wniósł przeciwko Skarbowi Państwa - Prezesowi Sądu Apelacyjnego w G. pozew, w którym domagał się zasądzenia od pozwanego na swoją rzecz kwoty 71.080,43 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 2 lutego 2013 r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

Powód swoje roszczenie uzasadniał faktem wydania w jego ocenie niezgodnego z prawem orzeczenia - postanowienia Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 4 lutego 2010 r. o nadaniu klauzuli wykonalności wyrokowi Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 19 października 2007 r. sygn. akt I C 1407/06 oraz wyrokowi Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 18 grudnia 2009 r. sygn. akt I ACa 699/09. Wyjaśnił, iż wskazanym wyżej wyrokiem Sąd Okręgowy w Gdańsku zasądził od niego jako byłego wspólnika spółki jawnej Przedsiębiorstwo (...) (...) w P. na rzecz E. W. i H. W. kwotę 180.558 zł wraz z odsetkami i kosztami procesu - tytułem niespłaconej przez tę spółkę pożyczki. Odpowiedzialność powoda za spłatę tego zobowiązania Sąd Okręgowy w Gdańsku ustalił w oparciu o przepisy art. 22 i 31 ksh, zastrzegając jednak, iż przed nadaniem klauzuli wykonalności przeciwko wspólnikowi wierzyciel będzie zobowiązany wykazać fakt egzekucji przeciwko spółce zgodnie z art. 786 kpc. Sąd Apelacyjny w Gdańsku, rozpoznając apelację po raz pierwszy , zmienił zaskarżony wyrok i powództwo oddalił, jednakże na skutek skargi kasacyjnej E. W. i H. W. Sąd Najwyższy uchylił wyrok Sądu Apelacyjnego i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Po ponownym rozpoznaniu Sąd Apelacyjny oddalił apelację W. B. wyrokiem z dnia 18 grudnia 2009 r. Następnie na wniosek wierzycieli Sąd ten nadał w dniu 4 lutego 2010 r. wyrokowi Sądu Okręgowego w Gdańsku klauzulę wykonalności pomimo tego, że wierzyciele nie wykazali faktu bezskuteczności egzekucji przeciwko spółce jawnej. Jak wskazał W. B., na podstawie tak uzyskanego tytułu wykonawczego, na początku marca 2010 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Gdyni wszczął egzekucję z jego majątku i w jego toku wyegzekwował od powoda łącznie 390.094,44 zł, z czego tytułem kosztów postępowania egzekucyjnego, kosztów procesu oraz kosztów zastępstwa procesowego w procesie i egzekucji powód uiścił kwotę 71.080,43 zł. Dalej powód wskazywał, iż wystąpił z powództwem przeciwko M. B., E. W. i G. W. (obecnym wspólnikom spółki jawnej) o zapłatę kwoty 307.896,18 zł wraz z odsetkami ustawowymi tytułem wyegzekwowanych od niego kwot w postępowaniu egzekucyjnym, a wyrokiem z dnia 29 grudnia 2011 r. sygn. akt IX GCX 248/11 Sąd Okręgowy w Gdańsku zasądził od wskazanych pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwotę 239.065,25 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 10 czerwca 2010 r. do dnia zapłaty, oddalając powództwo w pozostałym zakresie. Sąd ten uwzględnił roszczenie w zakresie kwot wyegzekwowanych tytułem należności głównej tj. pożyczki i odsetek za opóźnienie, nie mógł jednak uwzględnić żądania powoda w zakresie uiszczonych kosztów procesu i kosztów egzekucji orzeczenia wydanego w sprawie sygn. akt I C 1406/07, gdyż nie stanowiły one długu spółki, za który wspólnicy odpowiadają zgodnie z art. 518 § 1 pkt 1 kc oraz art. 22 § 2 i 31§ 1 i 2 ksh. Wyrokiem z dnia 27 listopada 2012 r. Sąd Apelacyjny w Gdańsku oddalił apelacje obu stron.

Powód wskazując na powyższe okoliczności uznał, iż przysługuje mu roszczenie o naprawienie szkody spowodowanej wydaniem prawomocnego postanowienia z dnia 4 lutego 2010 r. o nadaniu klauzuli wykonalności przez Sąd Apelacyjny w Gdańsku w oparciu o przepisy art. 417 ? § 2 kc w zw. z art. 424 ? kpc i nast. Powołując się na regulację art. 22 § 2 ksh i 31 § 1 ksh oraz 778 ? kpc i art. 786 § 1 kpc wywiódł, iż wierzyciel spółki jawnej, w celu uzyskania klauzuli wykonalności przeciwko wspólnikom spółki, musi wykazać w trybie tego ostatniego przepisu, iż egzekucja przeciwko spółce okazała się bezskuteczna chyba że jest oczywiste , że będzie bezskuteczna. Tymczasem w sprawie wierzyciele nie przedstawili żadnego dowodu na okoliczność bezskuteczności egzekucji przeciwko spółce jawnej, a nawet w toku postępowania IX GC 248/11 wyraźnie wskazali, że nie dochodzili zwrotu roszczenia przeciwko spółce. W ocenie powoda Sąd Apelacyjny w Gdańsku wydając w takiej sytuacji postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności co do pkt I i III wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 19 października 2007 r. wydanego w sprawie o sygn. akt I C 1407/06 oraz co do pkt II wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 18 grudnia 2009 r. sygn. akt I ACa 699/09 naruszył przepisy art. 778 ? i 786 § 1 kpc oraz art. 31 § 1 ksh, co sprawia , że jego zdaniem orzeczenie to jest niezgodne z prawem, a niezgodność ta jest rażąca. Odwołując się do treści i uzasadnienia rozstrzygnięcia w sprawie IX GC 248/11 powód wywiódł, iż skoro Sąd ten przyjął, że powód spłacając w toku egzekucji wierzycieli, wstąpił w ich prawa na podstawie art. 518 § 1 pkt 1 kc i nabył wierzytelność, lecz jedynie z tytułu spłaty pożyczki i odsetek za opóźnienie - i w tym zakresie uwzględniono powództwo w sprawie IX GC 248/11 - pozostałe zaś wyegzekwowane należności (koszty egzekucji, procesu i koszty zastępstwa procesowego) nie stanowiły długu spółki, lecz były osobistym zobowiązaniem powoda , wobec czego powództwo w tym zakresie oddalono, jego szkoda wywołana wydaniem orzeczenia niezgodnego z prawem wynosi 71.080,43 zł owych kosztów. W jego ocenie nie ulega również wątpliwości związek przyczynowo - skutkowy między orzeczeniem z dnia 4 lutego 2010 r. a szkodą, gdyby bowiem Sąd Apelacyjny w Gdańsku prawidłowo zastosował przepisy, to wniosek wierzycieli o nadanie klauzuli wykonalności zostałby oddalony, a egzekucja roszczeń wobec powoda nie miałaby miejsca. Wreszcie strona zaznaczyła, iż w opisywanej sytuacji powodowi nie przysługiwało zażalenie na postanowienie w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności, wniesione zaś powództwo przeciwegzekucyjne zostało oddalone wobec ustalenia, iż cała kwota objęta tytułem wykonawczym została wyegzekwowana i przekazana wierzycielom. Biorąc to pod uwagę powód oświadczył, iż wykorzystał wszystkie przysługujące mu środki prawne, aby uniemożliwić wierzycielom egzekucję na podstawie bezpodstawnie wydanego tytułu wykonawczego. (pozew k. 2-11)

W odpowiedzi na pozew Skarb Państwa reprezentowany przez Prezesa Sądu Apelacyjnego w G., zastępowany przez Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa, wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów postępowania wg norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego na rzecz Skarbu Państwa - Prokuratorii Generalnej.

Pozwany zwrócił uwagę na błędnie w jego ocenie określoną podstawę prawną roszczenia powoda - wywodził, iż wobec niemożności uzyskania prejudykatu w trybie art. 424 ? i nast. kpc koniecznym jest poddanie przedmiotowego roszczenia ocenie w świetle art. 417 § 1 kc a nie 417 ? § 2 kc. Dalej podkreślił, iż jego zdaniem powód nie wykazał podstawowej przesłanki odpowiedzialności Skarbu Państwa w postaci bezprawności. Jako niezrozumiały ocenił zarzut naruszenia przepisu art. 778? kpc, który w sprawie nadania klauzuli wykonalności wyrokowi Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 19 października 2007 r. w ogóle nie mógł mieć zastosowania jako że dotyczy sytuacji, w której sąd nadaje klauzulę wykonalności przeciwko wspólnikowi tytułowi egzekucyjnemu wydanemu przeciwko spółce osobowej- sprawa zaś I C 1407/06 toczyła się wyłącznie przeciwko W. B.. Natomiast co do zarzutu naruszenia art. 31 § 1 ksh pozwany wywodził, iż przesłanka bezskuteczności egzekucji z majątku spółki winna być wykazana na etapie postępowania klauzulowego, skoro w świetle art. 786 § 1 kpc jest od tego uzależnione nadanie klauzuli wykonalności. Wskazywał jednak, iż w jego ocenie okoliczność, że świadczenie, do którego zobowiązany jest wskazany podmiot, wynika z jego odpowiedzialności jako wspólnika za zobowiązania spółki, winna być wskazana w treści samego tytułu egzekucyjnego przeciwko temu wspólnikowi , ale dotyczącemu zobowiązania spółki, w szczególności winno wynikać z sentencji wyroku. W przeciwnym wypadku bowiem wniosek wierzyciela o nadanie tytułowi egzekucyjnemu wydanemu przeciwko pozwanemu wspólnikowi klauzuli wykonalności upoważniającej do prowadzenia przeciwko niemu egzekucji, złożony natychmiast po powstaniu tytułu egzekucyjnego, podlegałby uwzględnieniu bez żadnych zastrzeżeń. W tym kontekście podkreślono, iż w treści wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 19 października 2007 r. sygn. akt I C 1407/06, jak również wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 18 grudnia 2009 r. sygn. akt I ACa 699/09 nie ma żadnej wzmianki o tym, że pozwany W. B. odpowiada za zasądzone świadczenie jako wspólnik spółki jawnej, a tytuł egzekucyjny obejmuje jedynie zasądzenie od niego określonej kwoty oraz kosztów procesu. W takiej sytuacji nie ma więc uzasadnienia dla stwierdzenia, że Sąd rażąco naruszył art. 786 § 1 kpc, bo nie domagał się od wierzyciela udowodnienia bezskuteczności egzekucji przeciwko spółce. W ocenie pozwanego to wierzyciel odpowiada za wyrządzoną powodowi szkodę, jeżeli prowadził przeciw niemu egzekucję z naruszeniem art. 31 § 1 ksh. Nadto wskazano, iż niezależnie od powyższego nie ma podstaw , by Skarb Państwa odpowiadał wobec powoda za poniesione przez niego koszty procesu w sprawie I C 1407/06, albowiem z solidarnego charakteru odpowiedzialności wspólnika spółki jawnej za zobowiązania spółki wynika uprawnienie do pozwania go w każdym czasie o świadczenie mające źródło w tym zobowiązaniu (art. 31 § 1 i § 2 ksh). Subsydiarność odpowiedzialności nie stoi bowiem na przeszkodzie samemu dochodzeniu roszczenia przeciwko wspólnikowi spółki. Z uwagi zaś na fakt, iż koszty procesu w sprawie przeciwko wspólnikowi nie są zobowiązaniem spółki, stanowiąc dług osobisty wspólnika, to nie obowiązuje zasada subsydiarnej egzekucji (art. 31 § 1 ksh) i wierzyciel może je egzekwować od wspólnika bez konieczności uprzedniej egzekucji przeciwko spółce. Ponadto podniesiono, iż z uwagi na niewskazanie przez powoda przesłanki bezprawności w odniesieniu do postanowienia Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 4 lutego 2010 r., również żądanie przez powoda odszkodowania w wysokości poniesionych przez niego kosztów egzekucyjnych nie zasługuje na przyznanie mu ochrony prawnej. (odpowiedź na pozew k. 53-58)

Postanowieniem z dnia 15 października 2013 r. Sąd zawiesił postępowanie w sprawie na podstawie art. 174 § 1 pkt 1 kpc - z uwagi na śmierć powoda W. B. w dniu 25 września 2013 r. (k. 76)

Postanowieniem z dnia 2 stycznia 2014 r. Sąd podjął zawieszone postępowanie i wezwał do udziału w sprawie w charakterze powoda Ł. B. - jako następcę prawnego W. B.. (k. 88)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 6 grudnia 2001 r. została zawarta umowa spółki jawnej pomiędzy W. B., G. B., G. W. oraz E. W., na mocy której dotychczas istniejącą spółkę cywilną przekształcono w spółkę jawną Przedsiębiorstwo (...) (...) w P..

[dowód umowa spółki z dnia 6.12.2001 r. - odpis k. 110-117]

W dniu 16 sierpnia 2002 r. powód podpisał w imieniu Przedsiębiorstwa (...) (...) Spółki jawnej w P. umowę, na podstawie której pożyczkodawcy E. i H. W. udzielili tej spółce pożyczki w kwocie 180.000 zł na okres roku do 15 sierpnia 2003 r.

[dowód: umowa pożyczki z 16.08.2002 r. - odpis k. 118]

Z uwagi na niewywiązanie się spółki ze zobowiązania wynikającego z powyższej umowy, w dniu 25 maja 2004 r. w K. została spisana ugoda pomiędzy E. W. , H. W., G. W. i M. B. jako przejmującymi oraz W. i G. B. jako zbywcami. W ugodzie wskazano, iż zbywcy oraz przejmujący - z wyjątkiem H. W. - są wspólnikami spółek: Przedsiębiorstwa (...) (...)w P. oraz Przedsiębiorstwa (...) (...) Spółka z o. o. w P., przy czym zbywcy byli w w/w spółkach udziałowcami (wspólnikami) łącznie w połowie całości udziałów w każdej z tych spółek. Mocą ugody przejmujący M. B., G. W. i E. W. nabyli odpłatnie od zbywców ich udziały w w/w spółkach. H. W. zobowiązał się poręczyć zobowiązania pozostałych przejmujących z tytułu nabycia udziałów.

[dowód: ugoda z 25.04.2004 r. k. 119-121]

Wyrokiem z dnia 19 października 2007 r. sygn. akt I C 1407/06 Sąd Okręgowy w Gdańsku zasądził od W. B. na rzecz E. i H. W. kwotę 180.558 zł wraz z odsetkami ustawowymi od kwoty 180.000 zł od dnia 16.08.2003 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 558 zł od dnia 4 sierpnia 2006 r. do dnia zapłaty. Jednocześnie w pkt III zasądzono od pozwanego w tym postępowaniu W. B. na rzecz powodów kwotę 9.850 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych i kwotę 3.600 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Uzasadniając rozstrzygnięcie Sąd wskazał, iż zasądzona kwota wynika z nierozliczonej pożyczki z dnia 16 sierpnia 2002 r. Rozstrzygając tę sprawę Sąd ten przesądził, iż pożyczkobiorcą pożyczki udzielonej przez H. W. oraz E. W. była spółka jawna, a nie jej wspólnik, W. B.. Jego odpowiedzialność za spłatę zobowiązania Sąd ustalił wobec tego w oparciu o art. 22 i 31 ksh, wskazując na jej solidarny charakter ze spółką oraz wspólnikami spółki jawnej nawzajem. Podkreślono jednak równocześnie, iż odpowiedzialność pozwanego jest subsydiarna, co oznacza, iż w tym przypadku wierzyciel jest obowiązany skierować się w pierwszej kolejności do majątku spółki, a dopiero gdy nie uzyska z niego zaspokojenia swojego roszczenia, może udać się z egzekucją do majątku osobistego dłużnika. Wskazano, iż subsydiarność nie stoi na przeszkodzie wytoczeniu powództwa i uzyskaniu tytułu egzekucyjnego przeciwko wspólnikowi przed stwierdzeniem bezskuteczności egzekucji wobec spółki. Jednakże przed nadaniem temu tytułowi klauzuli wykonalności przeciwko wspólnikowi wierzyciel obowiązany będzie wykazać fakt bezskuteczności egzekucji przeciwko spółce zgodnie z art. 786 kpc. Sąd oddalił powództwo w jedynie w zakresie przedawnionego roszczenia o część odsetek.

[dowód: wyrok Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 19.10.2007 r. sygn. akt I C 1407/06 wraz z uzasadnieniem - kopia k. 122-131]

Od powyższego rozstrzygnięcia apelację złożył W. B., zaś Sąd Apelacyjny , rozpoznając sprawę po raz pierwszy wyrokiem z dnia 27 czerwca 2008 r. zmienił zaskarżony wyrok w pkt I i III i oddalił powództwo. Jednakże na skutek skargi kasacyjnej wniesionej przez E. W. i H. W. Sąd Najwyższy wyrokiem z dnia 23 kwietnia 2009 r. uchylił wyrok Sądu Apelacyjnego i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania.

Po ponownym rozpoznaniu Sąd Apelacyjny w Gdańsku wyrokiem z dnia 18 grudnia 2009 r. sygn. akt I ACa 699/09 oddalił apelację W. B. od wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 19 października 2007 r. i zasądził od pozwanego na rzecz powodów kwotę 7.200 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym i kasacyjnym.

Sąd Apelacyjny w uzasadnieniu swego orzeczenia podzielił stanowisko Sądu Okręgowego, iż odpowiedzialność pozwanego wynika z art. 22 § 2 ksh w zw. z art. 31 § 1 i 2 ksh, to zaś oznacza, że wierzyciel spółki (tu powodowie jako pożyczkodawcy) może dochodzić swej wierzytelności w całości od każdego z dłużników solidarnych określonych w art. 22 § 2 ksh, a więc także tylko od jednego wspólnika (w tym wypadku pozwanego). Zaznaczono również, iż powództwo takie może być wniesione , zanim egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna (art. 31 § 2 ksh). Subsydiarna odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki art. 31 § 1 ksh aktualizuje się bowiem dopiero na etapie nadawania wyrokowi zasądzającemu należność od wspólnika spółki jawnej, klauzuli wykonalności.

[dowód: wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 18.12.2009 r. sygn. akt I ACa 699/09 wraz z uzasadnieniem - kopia k. 132-157, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 kwietnia 2009 r. sygn. akt IV CSK 558/08 - kopia k. 158-165]

Pismem z dnia 22 grudnia 2009 r. wierzyciele złożyli do Sądu Apelacyjnego w Gdańsku wniosek o nadanie klauzuli wykonalności wyrokom Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 19 października 2007 r. oraz Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 18 grudnia 2009 r. We wniosku tym w żaden sposób nie uprawdopodobniono, iż prowadzona była wcześniej egzekucja roszczenia wobec spółki jawnej ani że egzekucja ta okazała się bezskuteczna.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku, nie badając powyższej kwestii i nie żądając uzupełnienia wniosku o odpowiednie informacje dotyczące egzekucji, w dniu 4 lutego 2010 r. nadał prawomocnemu wyrokowi Sądu Okręgowego w Gdańsku w zakresie pkt I i III oraz prawomocnemu wyrokowi Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 18 grudnia 2009 r. w zakresie pkt II klauzulę wykonalności.

[dowód: kopia tytułu wykonawczego k. 166-167, kopia wniosku o nadanie klauzuli wykonalności z 22.12.2009 r. k. 214]

Wierzyciele H. W. i E. W. po uzyskaniu tytułu wykonawczego w sprawie I C 1407/06 nie występowali przeciwko (...) (...)w P. z powództwem o zapłatę z tytułu udzielonej spółce pożyczki w kwocie 180.000 zł. Nie kierowali również przeciwko tej spółce egzekucji roszczenia z tego tytułu.

Natomiast na ich wniosek, na podstawie tytułu wykonawczego wydanego w sprawie I C 1407/06 , na początku marca 2010 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Gdyni Jarosław Budrewicz wszczął egzekucję z majątku W. B.. W ramach tego postępowania prowadzonego pod sygn. akt KM (...) wyegzekwowano od powoda:

- w dniu 12 marca 2010 r. - kwoty 2.196 zł oraz 120 zł , które w całości zostały przez komornika zaksięgowane na należności z tytułu kosztów egzekucyjnych i kosztów procesu;

- w dniu 30 marca 2010 r. kwotę 25.1231,43 zł, która w kwocie 8.512,45 zł została zaksięgowana na rzecz wierzycieli z tytułu zasądzonych odsetek , a w pozostałym zakresie na należności z tytułu kosztów egzekucyjnych i kosztów procesu;

- w dniu 6 kwietnia 2010 r. kwotę 9.664,76 zł, która w kwocie 8.932,23 zł została zaksięgowana na rzecz wierzycieli z tytułu zasądzonych odsetek , a w pozostałym zakresie na należności z tytułu kosztów egzekucyjnych;

- w dniu 15 kwietnia 2010r . kwotę 24.915 zł, która w kwocie 23.047,59 zł została zaksięgowana na rzecz wierzycieli z tytułu zasądzonych odsetek, a w pozostałym zakresie na należności z tytułu kosztów egzekucyjnych;

- w dniu 16 kwietnia 2010 r. kwotę 6.076,98 zł, która w kwocie 5.625,91 zł została zaksięgowana na rzecz wierzycieli z tytułu zasądzonych odsetek , a w pozostałym zakresie na należności z tytułu kosztów egzekucyjnych;

- w dniu 22 kwietnia 2010 r. kwotę 3.697,39 zł, która w kwocie 3.340,45 zł została zaksięgowana na rzecz wierzycieli z tytułu zasądzonych odsetek , a w pozostałym zakresie na należności z tytułu kosztów egzekucyjnych;

- w dniu 28 kwietnia 2010 r. kwotę 2.655,76 zl, która w kwocie 2.458,11 zł została zaksięgowana na rzecz wierzycieli z tytułu zasądzonych odsetek , a w pozostałym zakresie na należności z tytułu kosztów egzekucyjnych;

- w dniu 30 kwietnia 2010 r. kwotę 127.129,68 zł, która w kwocie 95.780,42 zł została zaksięgowana na rzecz wierzycieli z tytułu zasądzonych odsetek, w kwocie 14.207,86 zł z tytułu należności głównej, a w pozostałym zakresie na należności z tytułu kosztów egzekucyjnych;

- w dniu 11 maja 2010 r. kwotę 61.050,26 zł , która w kwocie 347,13 zł została zaksięgowana na rzecz wierzycieli z tytułu zasądzonych odsetek, w kwocie 52.086,31 zł z tytułu należności głównej, a w pozostałym zakresie na należności z tytułu kosztów egzekucyjnych;

- w dniu 14 maja 2010 r. kwotę 25.107,60 zł, która w kwocie 117,22 zł została zaksięgowana na rzecz wierzycieli z tytułu zasądzonych odsetek , w kwocie 21.714,61 zł z tytułu należności głównej, a w pozostałym zakresie na należności z tytułu kosztów egzekucyjnych;

- w dniu 19 maja 2010 r. kwotę 19.151,32 zł, która w kwocie 156,69 zł została zaksięgowana na rzecz wierzycieli z tytułu zasądzonych odsetek , w kwocie 16.495,76 zł z tytułu nalewności głównej, a w pozostałym zakresie na należności z tytułu kosztów egzekucyjnych;

- w dniu 27 maja 2010 r. kwotę 510 zł, która w kwocie 203,70 została zaksięgowana na rzecz wierzycieli z tytułu zasądzonych odsetek , w kwocie 246,67 zł z tytułu należności głównej, a w pozostałym zakresie na należności z tytułu kosztów egzekucyjnych;

- w dniu 4 czerwca 2010 r. kwotę 8.633,94 zł , która w kwocie 203 zł została zaksięgowana na rzecz wierzycieli z tytułu zasądzonych odsetek , w kwocie 7.289,17 zł z tytułu należności głównej, a w pozostałym zakresie na należności z tytułu kosztów egzekucyjnych;

- w dniu 12 lipca 2010 r. kwotę 74.184,32 zł, która w kwocie 865,59 zł została zaksięgowana na rzecz wierzycieli z tytułu zasądzonych odsetek, w kwocie 63.956,60 zł z tytułu należności głównej, a z pozostałym zakresie na należności z tytułu kosztów egzekucyjnych.

Łącznie na poczet należności głównej i odsetek zasądzonych wyrokiem wydanym w sprawie I C 1407/06 z wyżej wymienionych wpłat komornik przekazał wierzycielom kwotę 239.065,25 zł.

Natomiast tytułem kosztów postępowania egzekucyjnego, kosztów procesu i kosztów zastępstwa procesowego w procesie i egzekucji powód W. B. uiścił łącznie kwotę 71.080,43 zł, z czego kwotę 9.850 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych i kwotę 3.600 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego zasądzonych wyrokiem Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 19 października 2007 r. oraz kwotę 7.200 zł zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym i kasacyjnym zasądzonej wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 18 grudnia 2009 r.

Postanowieniem z dnia 13 lipca 2010 r. Komornik Sądowy zakończył postępowanie egzekucyjne. Koszty postępowania egzekucyjnego zostały ustalone na kwotę łącznie 48.630,43 zł, dodatkowo wierzycielowi przyznano koszty zastępstwa adwokackiego w tym postępowaniu w kwocie 1800 zł.

[dowód: kopia wniosku o wszczęcie egzekucji z 23.02.2010 r. k. 168-169, kopia postanowienia z dnia 13.07.2010 r. k. 170, kopia zaświadczenia o dokonanych wpłatach k. 171-175]

W dniu 18 marca 2010 r. powód wniósł przeciwko H. W. i E. W. pozew o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego - wyroków Sądu Okręgowego w Gdańsku I Wydział Cywilny z 19.10.2007 r. sygn. akt I C 1407/06 i wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 18.12.2009 r. sygn. akt I ACa 699/09, zaprzeczając zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności i podnosząc, iż egzekucja przeciwko niemu winna być poprzedzona egzekucją przeciwko spółce.

Wyrokiem z dnia 4 sierpnia 2011 r. sygn. akt I C 814/10 Sąd oddalił powództwo wobec ustalenia, iż kwota objęta tytułem wykonawczym została w całości wyegzekwowana w toku postępowania egzekucyjnego.

[dowód: kopia pozwu o pozbawienie wykonalności z 18.03.2010 r. k. 176-178, akta Sądu Okręgowego w Gdańsku sygn. akt I C 814/10 - wyrok z dnia 4.08.2011 r. k. 215 wraz z uzasadnieniem k. 219 tychże akt]

Powód wystąpił z pozwem przeciwko M. B., E. W. i G. W. - wspólnikom spółki jawnej - o zapłatę kwoty 307.896,18 zł wraz z odsetkami, wskazując, iż składają się na nią kwoty wyegzekwowane przez komornika na podstawie tytułu wykonawczego - wyroku wydanego w sprawie I C 1407/06 , zaopatrzonego przez Sąd Apelacyjny w Gdańsku w dniu 4 lutego 2010 r. w klauzulę wykonalności, mimo iż jego odpowiedzialność była odpowiedzialnością subsydiarną ze spółką i nie wykazano bezskuteczności egzekucji z jej majątku.

Wyrokiem z dnia 29 grudnia 2011 r. sygn. akt IX GC 248/11 Sąd Okręgowy w Gdańsku zasądził od pozwanych M. B., E. W. i G. W. solidarnie na rzecz powoda W. B. kwotę 239.065,25 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 10 czerwca 2010 r. do dnia zapłaty, umorzył postępowanie co do kwoty 500 zł i w pozostałym zakresie oddalił powództwo.

Sąd ten poczynił ustalenia co do okoliczności związanych z umową pożyczki między E. i H. W. a spółką (...) (...) w P., zawartą w imieniu spółki przez powoda, ugodą z dnia 25 maja 2004 r. między E. W., H. W., G. W. i M. B. a W. i G. B., a także toczącym się przed Sądem Okręgowym w Gdańsku postępowaniem sygn. akt I C 1407/06 i orzeczeniami zapadłymi w jego toku, i wreszcie prowadzonym w oparciu o tytuł wykonawczy uzyskany w toku tego postępowania postępowaniem egzekucyjnym. Z ustalonego stanu faktycznego wywiódł, iż skoro pożyczkobiorcą była spółka jawna, a nie jej wspólnik W. B., odpowiedzialność tego ostatniego za spłatę pożyczki wobec pożyczkodawców jest zgodnie z art. 22 i 31 ksh solidarna ze spółką, ale też subsydiarna i o ile wierzyciele mogli pozwać wspólnika o zwrot tej pożyczki, o tyle egzekwować tę należność powinni dopiero po wykazaniu, iż egzekucja wobec spółki jest bezskuteczna. W tym wypadku nie dostosowali się jednak do obowiązku wykazania tej okoliczności, a nawet przyznali, że w ogóle nie zwracali się do spółki o zwrot swojej należności, zaś pomijając ten etap i egzekwując zwrot pożyczki od razu od W. B. naruszyli wynikającą z art. 31 ksh zasadę subsydiarnej odpowiedzialności wspólników za zobowiązania spółki. Sąd orzekający uznał, iż brak jest podstaw do tego, by zastosować do pozwanych wprost zasady dotyczące roszczeń regresowych dłużników solidarnych, w tym art. 376 kc, gdyż w jego ocenie reguły te mogłyby mieć zastosowanie dopiero wtedy, gdyby od powoda wyegzekwowano dług zgodnie z zasadą subsydiarności - dopiero wówczas zaczyna bowiem działać solidarna odpowiedzialność dłużnika za zobowiązania spółki. W zaistniałych okolicznościach Sąd ten potraktował powoda, który przedmiotowy dług faktycznie spłacił jako osobę wstępującą w prawa wierzyciela spółki przy zastosowaniu art. 518 § 1 pkt 1 kc. W konsekwencji uznał, iż powód w zakresie spłaconej wierzytelności nabył tę wierzytelność i na tej podstawie mógł dochodzić jej spłaty na takich samych zasadach i od tych samych podmiotów, od których mogli ją wcześniej egzekwować dotychczasowi wierzyciele E. i H. W.. W świetle art. 22 i 31 ksh mógł on zatem pozwać zarówno spółkę jawną, której została udzielona pożyczka, jak również jej wspólników, w tym na mocy art. 22 ksh również byłych wspólników, a na mocy art. 32 ksh tych, którzy przystąpili do spółki po dacie zawarcia umowy pożyczki, przy czym zastrzeżono, iż zasądzenie przez Sąd od pozwanych należności z tytułu przedmiotowej pożyczki nie uprawnia powoda do egzekucji orzeczenia dopóki nie wykaże on bezskuteczności egzekucji wobec spółki. Uwzględniając powództwo co do zasady Sąd ten zaznaczył jednak, iż żądanie powoda co do wysokości wykracza poza wierzytelność nabytą na podstawie art. 518 § 1 kc, gdyż na podstawie wskazanego przepisu osoba spłacająca czyjś dług nabywa spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty, a zatem może egzekwować od dłużnika tylko to, co ten dłużnik był winien dotychczasowemu wierzycielowi - a więc kwotę zadłużenia z tytułu pożyczki wraz z odsetkami za opóźnienie. Pozostałe jednak należności wyegzekwowane od W. B. w toku postępowania egzekucyjnego, obejmujące koszty egzekucji i koszty procesu wraz z kosztami zastępstwa, nie stanowiły zobowiązania spółki, lecz były osobistym zobowiązaniem powoda jako pozwanego w sprawie sygn. akt I C 1407/06. Wobec powyższego Sąd nie mógł uwzględnić żądania powoda z zakresie tych kosztów, a jedynie co do kwoty 239.065,25 zł wyegzekwowanej w postępowaniu egzekucyjnym na poczet należności głównej i odsetek.

[dowód: wyrok Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 29.12.2011 r. sygn. akt IX GC 248/11 wraz z uzasadnieniem k. 15-33]

Wnioskiem z dnia 22 listopada 2012 r. powód wystąpił do Sądu Apelacyjnego w Gdańsku o nadanie klauzuli wykonalności wyrokowi Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 29 grudnia 2011 r. wydanemu w sprawie o sygn. akt IX GC 248/11 co do pkt I i IV wyroku przeciwko pozwanej solidarnie M. B. i jednocześnie o wydanie dalszego drugiego tytułu wykonawczego - wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 29 grudnia 2011 r., o którym mowa powyżej - w celu prowadzenia egzekucji przeciwko pozwanej solidarnie E. W. oraz wydanie dalszego trzeciego tytułu wykonawczego - w/w wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku - w celu prowadzenia egzekucji przeciwko pozwanemu solidarnie G. W..

Sąd Apelacyjny w Gdańsku wezwał powoda do uzupełnienia wniosku o nadanie klauzuli wykonalności przez wykazanie , że egzekucja z majątku spółki okazała się bezskuteczna (art. 31 § 1 ksh) - w terminie 7 dni pod rygorem oddalenia wniosku o nadanie klauzuli wykonalności.

[dowód: kopia wniosku powoda z 22.11.2012 r. złożona do akt I ACa 297/12 Sądu Okręgowego w Gdańsku k. 34-35, kopia wezwania z 17.12.2012 r. k. 36]

Pismem z dnia 30 stycznia 2013 r. powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 71.080,43 zł tytułem odszkodowania za szkodę wyrządzoną wydaniem prawomocnego postanowienia z dnia 4 lutego 2010 r. Sądu Apelacyjnego w Gdańsku w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności co do punktu I i III wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 19 października 2007 r. wydanego w sprawie I C 1407/06 coraz co do punktu II wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 18 grudnia 2009 r. wydanego w sprawie o sygn. akt I ACa 699/09 - w terminie do 1 lutego 2013 r.

[dowód: kopia pisma z dnia 30.01.2013 r. wraz z dowodem nadania k. 38 ]

W odpowiedzi pozwany nie uiścił żadnej kwoty z tego tytułu na rzecz powoda.

[okoliczność bezsporna]

Nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 16 maja 2013 r. sygn. akt XV Nc 54/13 Sąd Okręgowy w Gdańsku nakazał pozwanemu Przedsiębiorstwu (...) (...)w P., aby zapłacił na rzecz powoda W. B. kwotę 239.065,25 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 10 czerwca 2010 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 10.189 zł tytułem zwrotu kosztów procesu w ciągu dwóch tygodni od doręczenia niniejszego nakazu albo wniósł w tym terminie do tutejszego Sądu zarzuty

[dowód: nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 16.05.2013 r. XV Nc 54/13 k. 95]

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach Sądu Okręgowego w Gdańsku sygn. akt I C 1407/06, IX GC 248/11 oraz XV Nc 54/13 oraz dokumentów z akt egzekucyjnych Komornika Sadowego przy Sądzie Rejonowym w Gdyni Jarosława Budrewicza sygn. akt KM (...), których kopie złożono do akt niniejszego postępowania, a także w oparciu o treść orzeczenia zapadłego w sprawie tutejszego Sądu sygn. akt I C 814/10. Nadto uwzględniono dokumenty w postaci umowy spółki z 6 grudnia 2001 r., umowy pożyczki z 16 sierpnia 2002 r. oraz zawartej w dniu 25 kwietnia 2004 r. ugody, których autentyczność nie była kwestionowana przez stronę pozwaną i nie wzbudziła wątpliwości Sądu w tym zakresie.

W ocenie Sądu powództwo zasługuje na uwzględnienie.

Powód , powołując się na przepisy art. 417 ? § 2 kc oraz art. 424 ?b kpc, wywodził swoje roszczenie z faktu wydania przez Sąd Apelacyjny w Gdańsku postanowienia z dnia 4 lutego 2010 r. o nadaniu klauzuli wykonalności z naruszeniem przepisów art. 31 ksh oraz art. 778? kpc i 786 § 1 kpc tj. bez zbadania, czy egzekucja roszczenia objętego tytułem wykonawczym była uprzednio w ogóle prowadzona przeciwko spółce jawnej, której powód był wspólnikiem, a tym bardziej, czy okazała się bezskuteczna. W pierwszej kolejności Sąd zaznacza, iż co prawda w dacie wydania orzeczenia brzmienie art. 417 ? § 2 kc różniło się od aktualnie obowiązującego, należy jednak podkreślić, iż zgodnie z art. 4 ustawy z dnia 22 lipca 2010 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny, ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy - Prawio upadłościowe i naprawcze (Dz. U. Nr 155 poz. 1037), do orzeczeń, które uprawomocniły się od dnia 17 października 1997 r. zastosowanie ma przepis art. 417 ? § 2 kc w brzmieniu nadanym właśnie tą ustawą. Aktualnie przepis stanowi, że jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu ich niezgodności z prawem, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej. Odnosi się to również do wypadku, gdy prawomocne orzeczenie lub ostateczna decyzja zostały wydane na podstawie aktu normatywnego niezgodnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą.

Przytoczony przepis, wskazując przesłanki umożliwiające dochodzenie odszkodowania na jego podstawie, ustanawia wymóg, by orzeczenia, z którymi strona wiąże swe roszczenie, były prawomocne, a decyzje ostateczne, co oznacza, że podmiot zainteresowany uzyskaniem odszkodowania musi już wyczerpać uprzednio tok instancji. Co bowiem należy zaznaczyć, przepis ten w swoim założeniu nie może zastępować właściwego toku instancji lub stanowić dla niego alternatywy. Przesądzonym zostało również, iż przesłanką odpowiedzialności odszkodowawczej za szkodę wyrządzoną przez wydanie niezgodnego z prawem orzeczenia sądowego lub decyzji administracyjnej jest stwierdzenie tej niezgodności z prawem we właściwym postępowaniu (według przepisów tego postępowania, w którym wydane zostało dane rozstrzygnięcie). Zasadą jest więc, iż sąd rozpoznający roszczenie odszkodowawcze nie może samodzielnie ustalić niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia sądowego lub decyzji administracyjnej. Jednocześnie wprowadzono jednak zastrzeżenie, iż warunków tych nie odnosi się do sytuacji odmiennie uregulowanych w przepisach szczególnych.

Powyższe uregulowanie należy odczytywać w powiązaniu z przepisami art. 424? kpc i nast., regulującymi instytucję skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia. Podkreślić należy, że i te przepisy zostały znowelizowane przywołaną wyżej ustawą z dnia 22 lipca 2010 r., a choć brak jest przepisu analogicznego do wspomnianego wyżej art. 4, który wprost przesądzałby o możliwości zastosowania przepisów art. 424 ? i nast. kpc w znowelizowanym brzmieniu, właśnie one znajdą w niniejszej sprawie zastosowanie. Sąd podziela bowiem stanowisko zaprezentowane przez Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 14 października 2010r. (III CNP 32/10 Lex nr 688686), który stwierdził, iż skoro w ustawie z dnia 22 lipca 2010r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny, ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. Nr 155, poz. 1037) nie przewidziano przepisów międzyczasowych, oznacza to - zgodnie z zasadą bezzwłocznego stosowania przepisu procesowego - że od chwili wejścia w życie tej ustawy skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem orzeczeń innych niż wymienionych w art. 4241 k.p.c. jest niedopuszczalna. Dotyczy to także skarg wniesionych przed dniem wejścia w życie wymienionej ustawy. Podobnie stwierdził również Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 26 listopada 2010 r. w sprawie o sygn. akt III CNP 49/10, zgodnie z którym: "jeżeli nowelizacja nie zawiera przepisów przejściowych, to do wprowadzonych przez nią zmian w przepisach proceduralnych należy stosować ogólną zasadę, wedle której nowe przepisy stosuje się od chwili ich wejścia w życie, także do zaskarżania orzeczeń wydanych wcześniej oraz do wszczętych już postępowań".

W takiej sytuacji Sąd ocenić musiał, czy postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności należy do kategorii rozstrzygnięć, od których przysługuje stronie skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia - uznanie bowiem, iż skarga taka byłaby w chwili obecnej niedopuszczalna przesądzi o możliwości zastosowania przepisu art. 424 1b kpc - jako przepisu proceduralnego, który należy stosować od dnia jego wejścia w życie, a w konsekwencji możliwości zbadania dalszych przesłanek tj. kwestii prawomocności orzeczenia i wyczerpania toku instancyjnego, ewentualnie przysługujących stronie środków prawnych.

Art. 4241 kpc w § 1 przesądza, iż można żądać stwierdzenia niezgodności z prawem prawomocnego wyroku sądu drugiej instancji kończącego postępowanie w sprawie, jeżeli przez jego wydanie stronie została wyrządzona szkoda, a zmiana lub uchylenie tego wyroku w drodze przysługujących stronie środków prawnych nie było i nie jest możliwe. Natomiast zgodnie z § 2 w wyjątkowych wypadkach, gdy niezgodność z prawem wynika z naruszenia podstawowych zasad porządku prawnego lub konstytucyjnych wolności albo praw człowieka i obywatela, można także żądać stwierdzenia niezgodności z prawem prawomocnego wyroku sądu pierwszej lub drugiej instancji kończącego postępowanie w sprawie, jeżeli strona nie skorzystała z przysługujących jej środków prawnych, chyba że jest możliwa zmiana lub uchylenie wyroku w drodze innych przysługujących stronie środków prawnych. Dodatkowo w art. 4241a zastrzeżono, iż od wyroków sądu drugiej instancji, od których wniesiono skargę kasacyjną, oraz od orzeczeń Sądu Najwyższego skarga nie przysługuje.( § 1). Orzeczenie Sądu Najwyższego wydane na skutek wniesienia skargi kasacyjnej traktuje się jak orzeczenie wydane w postępowaniu wywołanym wniesieniem skargi.(§ 2).

Natomiast art. 4241b kpc stanowi, iż w wypadku prawomocnych orzeczeń, od których skarga nie przysługuje, odszkodowania z tytułu szkody wyrządzonej przez wydanie prawomocnego orzeczenia niezgodnego z prawem można domagać się bez uprzedniego stwierdzenia niezgodności orzeczenia z prawem w postępowaniu ze skargi, chyba że strona nie skorzystała z przysługujących jej środków prawnych.

Wypowiadając się na gruncie powyższych przepisów Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 25 stycznia 2012r. V CNP 42/11 (LEX nr 1215459) stwierdził, iż według znowelizowanego stanu przeprowadzenie odrębnego postępowania przewidzianego w art. 424? i nast. kpc w celu uzyskania prejudykatu stwierdzającego, że prawomocne orzeczenie, które wyrządziło szkodę jest niezgodne z prawem, stanowi niezbędny etap umożliwiający dochodzenie odszkodowania od Skarbu Państwa tylko w wypadku niektórych orzeczeń sądowych, skonkretyzowanych w przepisach. Są nimi wyroki (art. 424 ? kpc), postanowienia w postępowaniu nieprocesowym, orzekające co do istoty sprawy i kończące postępowanie w sprawie (art. 519 ? kpc) oraz inne orzeczenia, co do których taką możliwość przewidziano np. w art. 1148 ? § 3 kpc, w art. 1151?§ 3 kpc czy w art. 1215 kpc. W wypadku pozostałych prawomocnych orzeczeń skarga o stwierdzenie ich niezgodności z prawem jest niedopuszczalna, a poszkodowany może - po myśli art. 424 1b kpc - dochodzić bezpośrednio odszkodowania od Skarbu Państwa - czyli innymi słowy bez uprzedniego stwierdzenia niezgodności orzeczenia z prawem w postępowaniu ze skargi. (podobnie wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 10.02.2012r. (I ACa 1418/11 LEX nr 1130075).

W sprawie niniejszej strona wiąże swe roszczenie z postanowieniem o nadaniu klauzuli wykonalności, w myśl zaś obowiązującej obecnie regulacji, skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem takiego orzeczenia jest niedopuszczalna, co oznacza, iż powód nie ma możliwości uzyskania prejudykatu w rozumieniu art. 417 ? § 2 kc.

Należy jednocześnie zwrócić jednak uwagę, że art. 4241b kpc wyłącza dochodzenie odszkodowania w sytuacji, gdy strona nie skorzystała z przysługujących jej środków prawnych, przez co należy rozumieć skorzystanie ze zwyczajnych środków odwoławczych, innych środków zaskarżenia, nadzwyczajnych środków zaskarżenia bądź ewentualnie instytucji niebędących środkami zaskarżenia, umożliwiającymi jednak ponowne orzekanie w sprawie prawomocnie osądzonej. W okolicznościach sprawy niniejszej uznać należy jednak, że i ten warunek został spełniony - postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności wydał bowiem Sąd Apelacyjny w Gdańsku, od takiego zaś postanowienia zażalenie nie przysługuje, a to dlatego, że Sąd Najwyższy w ogóle nie rozstrzyga w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności ani też nie może być w żadnym razie w sensie procesowym uznany za Sąd drugiej instancji (art. 394 ? kpc). Sąd Apelacyjny, nadając klauzulę wykonalności, działał więc jako Sąd II instancji. Skoro zaś stronie nie przysługiwały żadne środki zaskarżenia, tym samym wyczerpany został tok instancyjny. Należy nadto podkreślić, iż powód próbował wzruszyć cały tytuł wykonawczy, wnosząc odpowiednie powództwo przeciwegzekucyjne, jednakże w trakcie trwania procesu doszło do wyegzekwowania całej kwoty objętej tytułem wykonawczym przez Komornika, wobec czego powództwo ostatecznie oddalono. Stronie tym samym nie przysługują obecnie żadne środki prawne umożliwiające ewentualne wzruszenie postanowienia z dnia 4 lutego 2010 r.

Wobec powyższych ustaleń, w dalszej kolejności koniecznym stało się poczynienie rozważań w zakresie oceny postanowienia z dnia 4 lutego 2010 r. pod kątem jego ewentualnej niezgodności z prawem. Sąd w składzie orzekającym podziela poglądy, iż orzeczenie niezgodne z prawem - w rozumieniu art. 4241 § 2 k.p.c. w związku z art. 4171 § 2 k.c. - to takie orzeczenie, które jest niewątpliwie sprzeczne z zasadniczymi i niepodlegającymi różnej wykładni przepisami. Innymi słowy niezgodność z prawem powodująca odpowiedzialność odszkodowawczą musi polegać na oczywistej i rażącej obrazie prawa, niebudzącej żadnych wątpliwości i winna ona mieć charakter kwalifikowany i elementarny (por. wyrok SN z dnia 2 lipca 2009 r., V CNP 9/09, LEX nr 577858; wyrok SN z dnia 13 maja 2009 r., IV CNP 122/08, LEX nr 577855; wyrok SN z dnia 25 marca 2009 r., V CNP 93/08, M. Spół. 2009, nr 5, s. 30). Podkreśla się również, że niezgodność musi być widoczna bez potrzeby głębszej analizy prawniczej, a naruszony przepis był jasny i precyzyjny w swej treści, albowiem w przypadku wykonywania władzy dyskrecjonalnej niezbędny jest bowiem pewien margines błędu, którego popełnienie nie może rodzić odpowiedzialności odszkodowawczej państwa (wyrok SN z dnia 4 grudnia 2008 r., I CNP 72/08, LEX nr 484692). Jak podkreślono w wyroku w/w Sądu z dnia 24.06.2010 roku (IV CNP 114/09): "niezgodność orzeczenia z prawem, powodująca odpowiedzialność odszkodowawczą państwa, musi polegać na oczywistej obrazie prawa. Niezgodność prawomocnego orzeczenia z prawem może wynikać tylko z oczywistych błędów sądu, spowodowanych rażącym naruszeniem zasad wykładni lub stosowania prawa" (por. także wyrok SN z dnia 22.06.2010 roku, IV CNP 95/09).

W świetle powyższych rozważań w ocenie Sądu zachodzą podstawy do stwierdzenia, iż postanowienie z dnia 4 lutego 2010 r. wskazane w treści pozwu jako źródło wyrządzonej powodowi szkody, zostało wydane z takim naruszeniem przepisów prawa, które miało charakter rażącej obrazy prawa, niebudzącej żadnych wątpliwości . Postanowienie to wydane zostało bowiem w oczywistej sprzeczności z treścią art. 31 § 1 ksh w zw. z art.786 kpc.

Należy zaznaczyć, iż postępowanie Sądu Okręgowego w Gdańsku sygn. akt I C 1407/06, w toku którego doszło ostatecznie do wydania postanowienia z dnia 4 lutego 2010 r. o nadaniu klauzuli wykonalności, dotyczyło odpowiedzialności pozwanego w tamtym procesie W. B. jako wspólnika spółki osobowej - Przedsiębiorstwa (...) (...)w P. - za zobowiązanie tej spółki wynikające z niespłaconej przez nią pożyczki. Zgodnie z zasadą wskazaną w art. 22 § 2 ksh, Sąd rozstrzygający tamtą sprawę uznał, iż pozwany - jak każdy wspólnik - odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką, wobec czego zasądził odpowiednią sumę od W. B. na rzecz wierzycieli spółki. Odpowiedzialność ta jednak - co podkreślono w uzasadnieniu rozstrzygnięcia - jest w myśl art. 33 § 1 ksh odpowiedzialnością subsydiarną i o ile wierzyciele mogli pozwać wspólnika o zwrot tej pożyczki, a nawet uzyskać przeciwko niemu tytuł egzekucyjny, o tyle egzekwować tę należność powinni dopiero po wykazaniu, iż egzekucja wobec samej spółki jest bezskuteczna. Sąd wyraźnie zaznaczył, iż owa subsydiarna odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki art. 31 § 1 ksh aktualizuje się w jego ocenie dopiero na etapie nadawania wyrokowi zasądzającemu należność od wspólnika spółki jawnej klauzuli wykonalności. Przyjął więc tym samym, iż dopiero na tym etapie będzie badał, czy wierzyciele prowadzili egzekucję przeciwko samej spółce i czy okazała się ona bezskuteczna, a wierzyciele będą obowiązani wykazać to przed nadaniem klauzuli, zgodnie z art. 786 kpc.

Mimo tego, już po uprawomocnieniu się wyroku z dnia 19 października 2007 r. , jak również wydanego w wyniku wniesionej apelacji wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 18 grudnia 2009 r. sygn. akt I ACa 699/09 i po wniesieniu przez wierzycieli wniosku o nadanie tym orzeczeniom klauzuli wykonalności, powyższego nie uczyniono i nie badając w ogóle okoliczności związanych z ewentualną egzekucją należności przeciw spółce, nadano tytułowi egzekucyjnemu wydanemu przeciwko W. B. jako wspólnikowi spółki klauzulę wykonalności. Sprzeczność powyższego z poczynionymi w tej samej przecież sprawie rozważaniami Sądu opartymi na treści art. 31 § 1 i § 2 ksh oraz 786 kpc i przyjętymi założeniami jest oczywista. Bezsprzecznym jest również i to, że obowiązek wykazania bezskuteczności prowadzonej wobec spółki egzekucji ciążył na wierzycielach, ci zaś - jak wynika z treści wniosku - w ogóle nie odnieśli się do powyższego. W takiej jednak sytuacji Sąd przed wydaniem postanowienia w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności, winien wezwać wierzycieli do wykazania bezskuteczności egzekucji przeciwko spółce (tak jak to uczynił w sprawie IX GC 248/11 wobec wniosku powoda o nadanie klauzuli wykonalności wyrokowi z dnia 29 grudnia 2011 r.), a przypadku jej niewykazania - oddalić wniosek o nadanie klauzuli wykonalności.

Wydanie orzeczenia wbrew treści art. 31 § 1 ksh oraz art. 786 kpc spowodowało, iż wierzyciele uzyskali tytuł wykonawczy przeciwko dłużnikowi, na podstawie którego następnie wszczęto przeciwko niemu egzekucję i ostatecznie wyegzekwowano całe roszczenie wraz z kosztami postępowań sądowych, postępowania egzekucyjnego, a także wynagrodzenia pełnomocnika wierzycieli - mimo iż egzekucja należności przeciwko samej spółce jawnej nigdy nie była prowadzona. Tymczasem w takiej sytuacji, zgodnie z art. 31 § 1 ksh, postępowanie egzekucyjne wobec W. B. również nie powinno być w ogóle wszczęte. Ostatecznie z wpłat poczynionych przez W. B. komornik przekazał wierzycielom kwotę 239.065,25 zł tytułem należności głównej oraz odsetek, natomiast tytułem kosztów postępowania egzekucyjnego, kosztów procesu i kosztów zastępstwa procesowego w procesie i egzekucji powód W. B. uiścił łącznie kwotę 71.080,43 zł.

Rozważając kwestię wysokości szkody poniesionej przez powoda Sąd zważył, iż W. B. dążył już wcześniej do rozliczeń z pozostałymi wspólnikami spółki jawnej, wnosząc przeciwko nim pozew, w którym domagał się zasądzenia od nich kwot wyegzekwowanych od niego w postępowaniu egzekucyjnym Km (...). Jak ustalono, Sąd Okręgowy w Gdańsku wyrokiem z dnia 29 grudnia 2011 r. wydanym w sprawie sygn. akt IX GC 248/11 zasądził od pozwanych M. B., E. W. i G. W. solidarnie na rzecz powoda W. B. kwotę 239.065,25 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 10 czerwca 2010 r. do dnia zapłaty. Sąd orzekający, podkreślając wówczas fakt naruszenia zasady subsydiarności z art. 31 § 1 ksh przez wierzycieli spółki, uznał iż powód, który dług spółki z tytułu niezwróconej pożyczki faktycznie spłacił, jest osobą wstępującą w prawa wierzyciela spółki przy zastosowaniu art. 518 § 1 pkt 1 kc. W konsekwencji uznał, iż powód w zakresie spłaconej wierzytelności nabył tę wierzytelność i na tej podstawie mógł dochodzić jej spłaty na takich samych zasadach i od tych samych podmiotów, od których mogli ją wcześniej egzekwować dotychczasowi wierzyciele E. i H. W.. Uwzględnił jednak powództwo wyłącznie w zakresie wyegzekwowanej pożyczki oraz odsetek za opóźnienie, wskazując, iż na podstawie art. 518 § 1 kc osoba spłacająca czyjś dług nabywa spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty, a zatem może egzekwować od dłużnika tylko to, co ten dłużnik był winien dotychczasowemu wierzycielowi - a więc kwotę zadłużenia z tytułu pożyczki wraz z odsetkami za opóźnienie. Co do pozostałych należności wyegzekwowanych od W. B. w toku postępowania egzekucyjnego, obejmujących koszty egzekucji i koszty procesu wraz z kosztami zastępstwa, Sąd ten uznał, iż nie stanowiły one zobowiązania spółki, lecz były osobistym zobowiązaniem powoda jako pozwanego w sprawie sygn. akt I C 1407/06, wobec czego w tym zakresie powództwo oddalono. Powód następnie uzyskał również nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 16 maja 2013 r. sygn. akt XV Nc 54/13 Sądu Okręgowego w Gdańsku obejmujący wskazaną wyżej należność w kwocie 239.065,25 zł, tym razem przeciwko samej spółce jawnej.

W takich okolicznościach zdaniem Sądu strona powodowa słusznie wywodziła, iż szkoda, jaką doznał W. B. w wyniku wydania orzeczenia niezgodnego z prawem, odpowiada sumie wyegzekwowanych od niego kosztów postępowania sądowego, egzekucyjnego oraz wynagrodzenia pełnomocnika wierzycieli - łącznie 71.080,43 zł. Wobec powyższego taką też kwotę Sąd zasądził w pkt 1 wyroku - na podstawie art. 417 ? § 2 kc w zw. z art. 424 1b kpc.

Jednocześnie na podstawie art. 481 kc zasądzono odsetki zgodnie z żądaniem pozwu od dnia 2 lutego 2013 r. mając na względzie, iż powód wezwał pozwanego do zapłaty , zakreślając mu termin do uregulowania należności do dnia 1 lutego 2013 r.

Z kolei o kosztach postępowania orzeczono jak w punkcie 2 wyroku na podstawie art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z art. 98 k.p.c., zasądzając od pozwanego Skarbu Państwa - Prezesa Sądu Apelacyjnego w G. jako strony przegrywającej proces na rzecz powoda Ł. B. kwotę 3.555 zł tytułem opłaty stosunkowej od pozwu oraz kwotę 3.600 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego, ustalając wysokość tych kosztów w oparciu o § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t. jedn. Dz. U. z 2013r. poz. 490).

WYROK

UZASADNIENIE