Sygnatura akt II C 635/14
Dnia 22 lipca 2015 roku
Sąd Rejonowy dla Łodzi- Widzewa w Łodzi II Wydział Cywilny w składzie:
Przewodniczący S.S.R. K. T.
Protokolant sekr. sąd. M. Rogozińska
po rozpoznaniu w dniu 22 lipca 2015 roku w Łodzi
sprawy w powództwa R. S.
przeciwko Gminie Ł.
o ustalenie wstąpienia w stosunek najmu
1. oddala powództwo;
2. nie obciąża powoda kosztami procesu poniesionymi przez pozwaną.
Sygn. akt II C 635/14
W pozwie wniesionym w dniu 5 września 2014 roku powód R. S. wystąpił przeciwko Gminie Ł. „o przyznanie (…) tytułu prawnego” do lokalu mieszkalnego numer (...) przy ulicy (...) w Ł.- w związku ze śmiercią jego matki, która była najemczynią przedmiotowego lokalu.
(pozew- k. 3, 4)
W odpowiedzi na pozew pozwana, reprezentowania przez pełnomocnika będącego radcą prawnym, wniosła o jego oddalenie zarzucając, że powód nie spełnił przesłanki wstąpienia w stosunek najmu wskazanej w art. 691§2 kc, w postaci stałego zamieszkiwania w lokalu wspólnie z najemcą w chwili jego śmierci. Nadto wniosła o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.
(odpowiedź na pozew- k. 27, 28; pełnomocnictwo- k. 29)
Stanowiska stron na chwilę zamknięcia rozprawy nie uległy zmianie.
(protokół rozprawy- k. 51)
Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:
M. S., matka powoda, była najemczynią lokalu mieszkalnego położonego w Ł. przy ulicy (...), zmarła w dniu 17 kwietnia 2014 roku
(kserokopia aktu zgonu- k. 5, kserokopia pisma z 23.06.2014 roku- k. 6)
Powód w dacie śmierci M. S. nie zamieszkiwał z nią, gdyż wyprowadził się z przedmiotowego lokalu (do hotelu pracowniczego) w połowie 2013 roku, z uwagi na zbyt mały metraż lokalu oraz problemy alkoholowe matki; wyprowadzając się zabrał wszystkie rzeczy. Ponownie wprowadził się do lokalu dopiero po śmierci matki.
(oświadczenie powoda złożone na rozprawie 25 marca 2015 roku- k. 37)
Powód został wezwany do opuszczenia lokalu zajmowanego bez tytułu prawnego; wcześniej został poinformowany o braku przesłanek wstąpienia w najem lokalu w związku ze śmiercią dotychczasowej najemczyni.
(kserokopie pism odpowiednio: z 1 sierpnia 2014 roku oraz 23 czerwca 2014 roku)
Sąd Rejonowy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 189 kpc, powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny. W świetle powołanego przepisu, interes prawny stanowi przesłankę merytoryczną powództwa o ustalenie stosunku prawnego lub prawa i decyduje o dopuszczalności badania i ustalania prawdziwości twierdzeń powoda, że wymieniony w powództwie stosunek prawny lub prawo istnieje bądź nie istnieje. Drugą przesłanką merytoryczną powództwa jest wykazanie przez powoda prawdziwości jego twierdzeń o tym, że dany stosunek prawny lub prawo rzeczywiście istnieje czy też nie istnieje. Powszechnie przyjmuje się, iż interes prawny w rozumieniu art. 189 kpc zachodzi wówczas, gdy z obiektywnego punktu widzenia istnieje niepewność stanu prawnego lub prawa, która może zostać usunięta na skutek wydania wyroku przez sąd. Przykładem powództwa o ustalenie opartego na art. 189 kpc jest powództwo o ustalenie wstąpienia w stosunek najmu. Orzeczenie w tym przedmiocie ma charakter deklaratywny– wstąpienie w stosunek najmu następuje z mocy prawa, z chwilą zgonu najemcy; wyrok sądu w tych sytuacjach stanowi jedynie potwierdzenie tego faktu. Zasadność powództwa podlega badaniu na podstawie przepisów obowiązujących w dacie zgonu najemcy (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 05.07.2002 r., sygn. akt III CZP 36/02, publ. OSNC z 2003 r., Nr 4, poz. 45). W przedmiotowej sprawie zastosowanie ma art. 691 kc w brzmieniu po nadanym ustawą z dnia 21 czerwca 2001 r. „o ochronie praw lokatorów (…)”, tj. w brzmieniu po 10 lipca 2001 r z uwagi na datę śmierci M. S. (por. uchwałę Sądu Najwyższego z 5 lipca 2002 r., III CZP 36/02, publik. OSNC 2003/4/45: „Przepis art. 691 k.c. w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. Nr 71, poz. 733) nie ma zastosowania dla oceny przesłanek wstąpienia w stosunek najmu po najemcy zmarłym przed wejściem w życie tej ustawy.”). Powód miał interes prawny w wystąpieniu z pozwem, gdyż w jego przekonaniu winien wstąpił w najem wobec śmierci najemczyni tego lokalu, zaś właściciel nieruchomości, w której znajduje się ten lokal komunalny, traktuje powoda jako osobę nie mającą do lokalu tytułu prawnego. Nie zostały natomiast spełnione przez powoda przesłanki wstąpienia w najem. Stosownie do treści art. 691 § 1 kc, w razie śmierci najemcy lokalu mieszkalnego w stosunek najmu lokalu wstępują: małżonek niebędący współnajemcą lokalu, dzieci najemcy i jego współmałżonka, inne osoby, wobec których najemca był obowiązany do świadczeń alimentacyjnych, oraz osoba, która pozostawała faktycznie we wspólnym pożyciu z najemcą. Zgodnie z § 2 art. 691 kc, osoby wymienione w § 1 wstępują w stosunek najmu lokalu mieszkalnego, jeżeli stale zamieszkiwały z najemcą w tym lokalu do chwili jego śmierci. Natomiast, w razie braku osób wymienionych w § 1 stosunek najmu lokalu mieszkalnego wygasa (§ 3 art. 691 kc). Przytoczonych przepisów nie stosuje się w razie śmierci jednego ze współnajemców lokalu mieszkalnego (art. 691 § 5 kc). Katalog uprawnionych wskazany w przepisie art. 691 kc jest zamknięty – jest to wyliczenie enumeratywne, nie dające możliwości dalszej interpretacji; nie jest możliwa wykładnia rozszerzająca w tym zakresie. Przesłanką pozytywną zastosowania powołanej regulacji jest także stałe zamieszkiwanie z najemcą w przedmiotowym lokalu w chwili jego śmierci. Pojęcie „stałego zamieszkiwania” zostało sprecyzowane w judykaturze jako zamieszkiwanie w konkretnym mieszkaniu, w określonej miejscowości z zamiarem stałego pobytu, wyrażonym przez to, że w tym mieszkaniu i w tej miejscowości skupia się życie osobiste i działalność osoby bliskiej najemcy (tak wyrok SN z dnia 6 maja 1980 r., sygn. akt III CRN 61/80, publ. Monitor Prawniczy z 1994 r., Nr 9, poz. 273). Wiąże się to z wymogiem, aby osoba bliska najemcy nie miała innego mieszkania (wyrok SN z dnia 15 stycznia 1981 r., sygn. akt III CRN 314/80, publ. OSNC z 1981 r., z. 6, poz. 119). W myśl powołanego przepisu, nie są wymagane obecnie żadne inne warunki, w szczególności konieczność sprawowania opieki nad najemcą, czy zameldowania w lokalu. Z ustalonego stanu faktycznego, w świetle treści oświadczenia powoda, złożonego na rozprawie w dniu 25 marca 2015 roku nie ma wątpliwości co do tego, że powód nie spełniał przesłanki stałego zamieszkiwania wspólnie z najemczynią w dacie jej zgonu. Zatem z tego powodu żądanie ustalenia wstąpienia w stosunek najmu było bezzasadne i podlegało oddaleniu.
Na podstawie art. 102 kpc, mając na uwadze szczególną sytuację rodzinną powoda, a także jego sytuację materialną (powód utrzymuje siebie, oraz ma na utrzymaniu trzyletnią córkę, z wynagrodzenia za pracę w kwocie 1.370 zł netto miesięcznie), Sąd nie obciążył powoda kosztami procesu poniesionymi przez pozwaną.