UZASADNIENIE

Powód J. K. wniósł o zasądzenie od pozwanego M. D. kwoty 5.717 zł wraz z odsetkami ustawowymi oraz kosztami procesu. W uzasadnieniu pozwu podniósł, iż nakazem zapłaty z dnia 15 kwietnia 2009 r., wydanym do sygn. akt V GNc 468/09, Sąd Rejonowy w Radomiu orzekł, że (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w K. ma zapłacić na rzecz powoda kwotę 5.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 11 lipca 2008 r. do dnia zapłaty oraz kosztami postępowania w wysokości 717 zł Wskazał, że postępowanie egzekucyjne wszczęte na podstawie uzyskanego tytułu wykonawczego zostało umorzone wobec bezskuteczności egzekucji, w związku z czym, w oparciu o treść art. 299 k.s.h., dochodzi od pozwanego, który był członkiem zarządu spółki (...), zapłaty kwoty zasądzonej prawomocnym nakazem.

W dniu 17 maja 2012 r. Sąd, uwzględniając żądanie pozwu, wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania zarzucając, iż powód nie udowodnił, iż to on powinien być stroną postępowania tj., iż to jemu właśnie przysługuje należność dochodzona w niniejszym postępowaniu, w aktach sprawy jako jedyny dokument figuruje bowiem zawiadomienie wierzyciela o stanie egzekucji, skierowane do r.pr. E. P.. Z zawiadomienia tego nie wynika, kto jest wierzycielem, nie można zatem na jego podstawie ustalić, że postępowanie egzekucyjne prowadzone było z wniosku powoda. Pozwany zarzucił również, że z pisma tego nie wynika, aby egzekucja prowadzona była z całego majątku dłużnika, a z ustalonego orzecznictwa wynika, że podstawą domagania się zapłaty na podstawie art. 299 k.s.h. jest postanowienie o bezskuteczności egzekucji. Pozwany wyjaśnił, że nie jest likwidatorem spółki, złożył bowiem stosowne oświadczenie. Zdaniem pozwanego, skoro odpowiedzialność członków zarządu jest odpowiedzialnością subsydiarną, powód powinien wykazać, że poniósł szkodę, czego jednak nie uczynił. Powołując się na orzecznictwo pozwany wskazał, że członek zarządu może zwolnić się od odpowiedzialności w przypadku gdy okaże się, że powód i tak nie otrzymałby żadnej należności od spółki, gdyby w odpowiednim terminie wszczęto egzekucję.

Wyrokiem z dnia 20 sierpnia 2014 r. Sąd Rejonowy dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie Wydział V Gospodarczy zasądził od pozwanego M. D. (1) na rzecz powoda J. K. kwotę 5.717,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od kwoty 5.000,00 zł od dnia 11 lipca 2008 roku do dnia zapłaty (pkt I); zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.503,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt II); nakazał ściągnąć od powoda na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie kwotę 214,00 zł tytułem brakującej części opłaty od pozwu (pkt III); nadał wyrokowi w punkcie I i II rygor natychmiastowej wykonalności (pkt IV).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny sprawy. Nakazem zapłaty z dnia 15 kwietnia 2009 r., wydanym do sygn. akt V GNc 468/09, Sąd Rejonowy w Radomiu orzekł, że (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w K. ma zapłacić na rzecz powoda kwotę 5.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 11 lipca 2008 roku do dnia zapłaty oraz kosztami postępowania w łącznej wysokości 717 zł. Na wniosek powoda wszczęte zostało postępowanie egzekucyjne na podstawie tytułu wykonawczego obejmującego w/w nakaz zapłaty. Pismem z dnia 22 lipca 2010 roku Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym dla Krakowa – Krowodrzy w Krakowie M. G. poinformował powoda, iż postępowanie egzekucyjne przeciwko spółce (...) jest całkowicie bezskuteczne. Komornik poinformował również wierzyciela, iż w mieszkaniu przy ul. (...) zastano K. S., która poinformowała, że jest współwłaścicielem lokalu nr (...) i oświadczyła, że dłużnik nie zajmuje pomieszczenia od lutego 2009 r., nie pozostawił po sobie majątku, a jakieś ruchomości zajął i wywiózł inny komornik. Na zajętym rachunku w Banku (...) S.A. zbieg egzekucji pomiędzy pięcioma komornikami uniemożliwia realizację zajęcia. Sąd Rejonowy dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie wyznaczył do łącznego prowadzenia egzekucji w związku ze zbiegiem egzekucji administracyjnej i sądowej Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie G. G.. W związku z powyższym komornik zwrócił się o dalsze wnioski co do sposobu prowadzenia egzekucji lub oświadczenie w trybie art. 827 k.p.c. przed umorzeniem postępowania wobec bezskutecznej egzekucji. Pozwany M. D. (2) wpisany został do rejestru przedsiębiorców jako prezes zarządu spółki M. w dniu 1 marca 2006 r., a wykreślony w dniu 10 lutego 2009 r. Z tą datą ujawniony został w rejestrze jako likwidator, w związku z uchwałą o rozwiązaniu spółki i ogłoszeniu jej likwidacji podjętą na nadzwyczajnym zgromadzeniu wspólników spółki w dniu 14 stycznia 2008 r. W dniu 10 sierpnia 2009 r. pozwany złożył oświadczenie o rezygnacji z funkcji likwidatora spółki (...). Zobowiązanie spółki (...) względem powoda powstało w lipcu 2008 roku.

Na tle powyższych okoliczności Sąd uznał, że powództwo zasługuje na uwzględnienie. Fakt istnienia wierzytelności powoda względem (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K. wynika z dołączonego do pozwu nakazu zapłaty z dnia 15 kwietnia 2009 r. Wbrew stanowisku pozwanego osoba wierzyciela wynika pośrednio również z pisma komornika z dnia 22.07.2010 r. kierowanego do pełnomocnika powoda, w piśmie wskazano bowiem sygnaturę sprawy, w której wydano tytuł wykonawczy. Z dokonanych przez Sąd ustaleń faktycznych wynika ponadto, że w dacie powstania zobowiązania pozwany pełnił funkcję likwidatora spółki, zobowiązanie powstało bowiem w lipcu 2008 r., a pozwany złożył oświadczenie o rezygnacji z funkcji likwidatora spółki (...) w dniu 10 sierpnia 2009 r. Przedkładając pismo komornika z dnia 22 lipca 2010 r. powód należycie wykazał fakt bezskuteczności egzekucji. Sąd nie podzielił argumentów pozwanego, iż bezskuteczność wykazana być może wyłącznie poprzez postanowienie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego, gdyż w ocenie Sądu ustalenie przewidzianej w art. 298 § 1 k.h. (art. 299 § 1 k.s.h.) przesłanki bezskuteczności egzekucji może nastąpić na podstawie każdego dowodu, z którego wynika, że spółka nie ma majątku pozwalającego na zaspokojenie wierzyciela pozywającego członków zarządu. Sąd bowiem uznał, że dowody zaistnienia przesłanki bezskuteczności egzekucji nie muszą mieć charakteru formalnego, w szczególności nie w każdym przypadku konieczne będzie uzyskanie urzędowego stwierdzenia stanu bezskuteczności egzekucji w postaci postanowienia komornika (lub innego organu egzekucyjnego) o umorzeniu egzekucji. W ocenie Sądu wierzyciel nie musi nawet wszczynać egzekucji, jeżeli jest możliwe wykazanie innymi niż dokumenty informujące o toku postępowania egzekucyjnego dowodami, że nie będzie można w toku egzekucji uzyskać zaspokojenia całej wierzytelności. W tym stanie rzeczy skoro w piśmie z dnia 22 lipca 2010 r. komornik poinformował powoda, iż postępowanie egzekucyjne przeciwko spółce (...) jest całkowicie bezskuteczne, że właściciel mieszkania przy ul. (...), który to adres wskazany jest w KRS jako siedziba spółki, oświadczył, że dłużnik nie zajmuje pomieszczenia od lutego 2009 roku, nie pozostawił po sobie majątku, a jakieś ruchomości zajął i wywiózł inny komornik, a na zajętym rachunku w Banku (...) S.A. zbieg egzekucji pomiędzy pięcioma komornikami uniemożliwia realizację zajęcia, to pismo to stanowi wystarczający dowód bezskuteczności egzekucji, zwłaszcza w zestawieniu z treścią (...) działu nr (...) odpisu KRS, w której to rubryce wyszczególniono 44 bezskuteczne postępowania egzekucyjne względem spółki (...) (k.12).

Sąd miał na uwadze, że pozwany zarzucił, że egzekucja nie została skierowana do całego majątku spółki, jednakże by skutecznie podnieść zarzut braku wystąpienia bezskuteczności egzekucji względem spółki, pozwany powinien był wykazać, iż na dzień wyrokowania istnieje majątek spółki, do którego mogłaby być skierowana egzekucja (art. 6 k.c.). Tymczasem pozwany nawet w twierdzeniach zawartych w sprzeciwie od nakazu zapłaty nie powołał się na te okoliczności, a tym bardziej nie wskazał na nie dowodów. W ocenie Sądu pozwany nie wykazał też, by zachodziła jedna z przesłanek egzoneracyjnych wynikających z art. 299 k.s.h. Pozwany zarzucił, że powód nie poniósł szkody i złożył wniosek o dopuszczenie dowodu na okoliczność, „czy powód zaspokoiłby się z majątku spółki w dacie kiedy powstało zobowiązanie”. Sąd oddalił jednak wniosek następujących powodów. Po pierwsze powołaniu dowodu powinno towarzyszyć przedstawienie okoliczności faktycznych (twierdzeń), które za pomocą danego dowodu mają być wykazane. Dowód służy potwierdzeniu twierdzeń strony, nie zaś ich ujawnianiu. Pozwany, poza lakonicznym zarzutem, iż powód nie poniósł szkody, nie przedstawił żadnych okoliczności faktycznych dotyczących sytuacji finansowej spółki. Uniemożliwił tym samym powodowi ustosunkowanie się do zarzutu, a Sądowi podjęcie decyzji co do potrzeby przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego. Po drugie pozwany nie wskazał na podstawie jakich dokumentów przeprowadzony miałby być dowód z opinii biegłego, ani gdzie znajdują się te dokumenty. Bez dokumentacji finansowej spółki biegły nie jest w stanie wydać opinii, a nie jest zobowiązany do samodzielnego jej poszukiwania. Obowiązku takiego nie ma również Sąd, w szczególności, że pozwany reprezentowany jest przez fachowego pełnomocnika, a postępowanie prowadzone jest przy zastosowaniu przepisów o postępowaniu odrębnym w sprawach gospodarczych (pozew wniesiono w dniu 13 kwietnia 2012 roku), które to przepisy wyłączają właściwie możliwość działania Sądu z urzędu i przewidują prekluzję dowodową. Sąd wskazał, że pozwany wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego na okoliczność „czy powód zaspokoiłby się z majątku spółki w dacie kiedy powstało zobowiązanie”, podczas gdy jest to okoliczność nieistotna w niniejszej sprawie. O szkodzie w rozumieniu art. 299 § 2 k.s.h. można mówić jedynie wówczas, gdy zgłoszenie upadłości lub wszczęcie postępowania układowego spowodowałoby zaspokojenie wierzyciela w części większej niż w przypadku zaniechania dokonanego przez członka (członków) zarządu. W przypadku powyższym rozmiarem szkody będzie różnica między tym, co wierzyciel mógł w wyniku wszczęcia wspomnianych postępowań uzyskać, a rzeczywistym stanem zaspokojenia jego roszczeń. Istotne więc nie jest to czy powód zaspokoiłby się z majątku spółki w dacie kiedy powstało zobowiązanie, lecz czy zaspokoiłby się z majątku spółki w ramach postępowania upadłościowego, gdyby członkowie zarządu (likwidatorzy) spółki złożyli w odpowiednim terminie wniosek o ogłoszenie upadłości.

Mając powyższe na uwadze powyższe rozważania Sąd orzekł jak w punkcie I sentencji wyroku na podstawie wyżej powołanych przepisów oraz art. 481 § 1 i 2 k.c. O kosztach postępowania, na które złożyła się opłata od pozwu (286 zł.), koszty zastępstwa procesowego (1.200 zł.) oraz opłata od pełnomocnictwa (17 zł.) Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. oraz § 6 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. 2002/163/1349 z późn. zm.), obciążając nimi pozwanego jako stronę przegrywającą spór.

Zgodnie z art. 130³ § 2 k.p.c. jeżeli obowiązek uiszczenia lub uzupełnienia opłaty powstał na skutek rozszerzenia lub innej zmiany żądania, z innych przyczyn niż wymienione w § 1, albo po wysłaniu odpisu pisma innym stronom, a w braku takich stron - po wysłaniu zawiadomienia o terminie posiedzenia, przewodniczący wzywa zobowiązanego do uiszczenia należnej opłaty w terminie tygodnia, a jeżeli mieszka on lub ma siedzibę za granicą i nie ma w kraju przedstawiciela - w terminie nie krótszym od miesiąca. W razie bezskutecznego upływu terminu sąd prowadzi sprawę bez wstrzymywania biegu postępowania, a o obowiązku uiszczenia opłaty orzeka w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji. W niniejszej sprawie powód wniósł całą opłatę od pozwu (286 zł), a w związku ze stwierdzeniem prawomocności nakazu zwrócona została mu kwota 214 zł stanowiąca ¾ opłaty od pozwu. W związku z uchyleniem zarządzenia o prawomocności nakazu zapłaty, nadaniem biegu wniesionemu sprzeciwowi od nakazu zapłaty i skierowania sprawy na rozprawę, nieaktualne stało się również zarządzenie o zwrocie powodowi kwoty stanowiącej ¾ opłaty od pozwu. W konsekwencji zarządzeniem z dnia 2 kwietnia 2014 roku wezwano powoda do ponownego uiszczenia zwróconej kwoty, a wobec braku reakcji powoda na przedmiotowe wezwanie, Sąd orzekł jak w punkcie III wyroku na podstawie w/w przepisu.

W myśl art. 333 § 3 k.p.c. Sąd może również na wniosek nadać wyrokowi nadającemu się do wykonania w drodze egzekucji rygor natychmiastowej wykonalności, gdyby opóźnienie uniemożliwiało lub znacznie utrudniało wykonanie wyroku albo narażało powoda na szkodę. Sąd uwzględnił zawarty w pozwie wniosek o nadanie wyrokowi natychmiastowej wykonalności, z dokumentów przedłożonych przez samego pozwanego, na podstawie których Sąd zwolnił go od kosztów sądowych w całości, wynika bowiem, że opóźnienie może uniemożliwić lub znacznie utrudnić wykonanie wyroku.

Apelację wniósł pozwany zaskarżając wyrok w całości i zarzucając naruszenie:

- art. 227 k.p.c. poprzez pominięcie zgłoszonych przez pozwanego wniosków dowodowych;

- art. 299 § 2 k.s.h. poprzez jego niezastosowanie mimo, że brak zgłoszenie wniosku o upadłość nie spowodował szkody dla wierzyciela.

W oparciu o powyższe zarzuty wniósł o zmianę wyroku i oddalenie powództwa, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania oraz o zasądzenie kosztów postępowania.

Sąd Odwoławczy zważył, co następuje:

Apelacja podlegała oddaleniu.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do zarzutu naruszenia art. 227 k.p.c. przede wszystkim zauważyć należy, że przepis ten określa jedynie jakie fakty są przedmiotem dowodu stanowiąc, iż są to fakty mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. W postanowieniu z dnia 13 września 2001 r., IV CKN 430/00, LEX nr 1211984, które Sąd Odwoławczy podziela i przyjmuje za własne, Sąd Najwyższy wskazał, że twierdzenie, iż przepis art. 227 k.p.c. został naruszony przez sąd rozpoznający sprawę ma rację bytu tylko w sytuacji gdy wykazane zostanie, że sąd przeprowadził dowód na okoliczności nie mające istotnego znaczenia w sprawie i ta wadliwość postępowania dowodowego mogła mieć wpływ na wynik sprawy, bądź gdy sąd odmówił przeprowadzenia dowodu na fakty mające istotne znaczenie w sprawie, wadliwie oceniając, iż nie mają one takiego charakteru. W postępowaniu przed Sądem Rejonowym taka sytuacja nie wystąpiła. Apelujący zarzucając naruszenie art. 227 k.p.c. na tego rodzaju błędy Sądu Rejonowego nawet się nie powołał błędnie uzasadniając naruszenie omawianego przepisu bezpodstawnym oddaleniem wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego oraz przesłuchania jego osoby. W tym zakresie apelacja stanowi nieuzasadnioną polemikę z prawidłowymi wywodami Sądu Rejonowego, co do konieczności sprecyzowania tezy dowodowej w odniesieniu do zgłoszonych wniosków dowodowych.

Nadto podnieść należy, że zgodnie z art. 299 k.p.c. sąd może dopuścić dowód z przesłuchania stron jeżeli po wyczerpaniu środków dowodowych lub w ich braku pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Zarzucany zatem przepis uprawnia sąd orzekający do przesłuchania stron, w sytuacji gdy nadal są niewyjaśnione jakieś okoliczności sprawy, a zaoferowany materiał nie pozwala na ich ustalenie albo brak jest materiału dowodowego. Ponieważ sytuacja taka w niniejszej sprawie nie miała miejsca nie zachodziła potrzeba słuchania stron.

Trafnie przy tym Sąd Rejonowy uznał, że dowód z opinii biegłego na okoliczność „czy powód zaspokoiłby się z majątku spółki w dacie kiedy powstało zobowiązanie” była nieistotna dla rozstrzygnięcia. Z punktu widzenia odpowiedzialności członka zarządu za zobowiązania spółki na podstawie art. 299 k.s.h. istotne jest bowiem to, czy wierzyciel zaspokoiłby się z majątku spółki w ramach postępowania upadłościowego, gdyby wniosek o ogłoszenie upadłości został zgłoszony we właściwym terminie.

Sąd Odwoławczy nie dopatrzył się również naruszenia przepisu art. 299 § 2 k.s.h. W postępowaniu toczącym się na podstawie art. 299 k.s.h. powód zobowiązany jest wykazać istnienie przysługującej mu względem spółki niezaspokojonej wierzytelności oraz bezskuteczność jej egzekucji (art. 299 § 1 k.s.h.). Z kolei pozwany zobowiązany jest obalić przewidziane w art. 299 § 2 k.s.h. domniemanie winy członka zarządu w niezgłoszeniu wniosku o upadłość we właściwym czasie. Tym samym pozwany winien wykazać, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie układowe, albo że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcie postępowania układowego nastąpiło nie z jego winy, albo że pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcia postępowania układowego wierzyciel nie poniósł szkody. Ponieważ pozwany reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, nie wykazał, aby zaktualizowały się przesłanki wyłączające jego odpowiedzialność, Sąd nie miał podstaw do poczynienia odmiennych ustaleń faktycznych oraz wyprowadzenia odmiennych wniosków.

Z przytoczonych wyżej względów apelacja jako nieuzasadniona podlegała oddaleniu, o czym orzeczono jak w sentencji na mocy art. 385 k.p.c.

Ref. I inst. SSR A. Pelc-Bartosz

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE