UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P. decyzją z 13 września 2013 roku na podstawie art. 83 ust. 1 oraz art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 13 pkt 1 ustawy z 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych w zw. z art. 58 § 1, § 2 i § 3 ustawy z 23 kwietnia 1964 roku kodeks cywilny oraz art. 2 i art. 22 § 1 ustawy z 26 czerwca 1974 roku kodeks pacy, stwierdził że W. J. jako pracownik u płatnika (...) M. J. (1) z siedzibą w S. nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym emerytalnemu i rentowym, chorobowemu oraz wypadkowemu od 19 marca 2013 roku.

W. J. złożył odwołanie od decyzji, podnosząc że została wydana w oparciu o błędne ustalenia faktyczne. Odwołujący podkreślił, że przed podpisaniem umowy o pracę i rozpoczęciem okresu ubezpieczeniowego uzyskał zaświadczenie od lekarza medycyny pracy o zdolności do podjęcia zatrudnienia.

Odwołujący wniósł o zmianę decyzji i ustalenie, że podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym od 19 marca 2013 roku.

Płatnik składek M. J. (1) został wezwany do udziału w sprawie w charakterze zainteresowanego.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu wyrokiem z 16 czerwca 2014 roku w sprawie VIII U. 5076/13 zmienił zaskarżoną decyzję stwierdzając, że W. J. podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu i rentowemu oraz chorobowemu i wypadkowemu z tytułu zatrudnienia w (...) M. J. (1) z siedzibą w S. od 19 marca 2013 roku.

Sąd I instancji ustalił następujący stan faktyczny:

Odwołujący W. J. jest ojcem zainteresowanego M. J. (1), prowadzącego pozarolniczą działalność gospodarczą pod nazwą (...) M. J. (1) z siedzibą w S..

Przedmiotem prowadzonej przez zainteresowanego działalności gospodarczej jest przewóz towarów i świadczenie usług.

19 marca 2013 roku zainteresowany zawarł z odwołującym umowę o pracę. Odwołujący został zatrudniony od 19 marca 2013 roku na czas nieokreślony na stanowisku spedytora za wynagrodzeniem 4.000 zł brutto miesięcznie.

Przed podpisaniem umowy o pracę i rozpoczęciem okresu ubezpieczeniowego odwołujący 19 marca 2013 roku uzyskał zdolność do pracy.

Przed zatrudnieniem u zainteresowanego, odwołujący pracował w firmie spedycyjnej (...) W. z siedzibą w P., na stanowisku spedytora, na podstawie umowy na czas nieokreślony. Odwołujący w zawodzie spedytora pracował ponad 10 lat.

Następnie odwołujący zgłosił się na bezrobocie, pobierał zasiłek dla bezrobotnych i poszukiwał pracy na stanowisku spedytora. W tym czasie nie chorował.

25 marca 2013 roku odwołujący został zgłoszony jako pracownik u płatnika składek (...) M. J. (1) do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego.

Płatnik składek złożył za W. J. imienne raporty miesięczne o należnych składkach na ubezpieczenia społeczne i wypłaconych świadczeniach ZUS RCA za miesiące od marca 2013 roku, z wykazaną podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w wysokości: za marzec - 1.714,32 zł., za kwiecień - 3.066,69 zł., za okres od maja do lipca - 0 zł.

Ponadto płatnik złożył imienne raporty miesięczne o wypłaconych świadczeniach i przerwach w opłacaniu składek ZUS RSA za okres od kwietnia do lipca 2013 roku, w których wykazał okresy wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy od 24 do 30 kwietnia 2013 roku i od 1 do 26 maja 2013 roku oraz okresy zasiłku chorobowego od 27 do 31 maja 2013 roku, od 1 do30 czerwca 2013 roku i od 1 do 31 lipca 2013 roku.

W związku z prowadzeniem działalności transportowej i spedycyjnej zainteresowany W. J. potrzebował pracownika do obsługi biura. Przed zatrudnieniem odwołującego, zainteresowany zatrudniał pracownika na stanowisku kierowcy, jednakże z pracownik ten rozwiązał umowę o pracę. Z uwagi na to, że zainteresowanemu było trudno jeździć z towarami w trasy i prowadzić biuro, tj. obsługiwać przewoźników i klientów, dlatego zatrudnił W. J.. Ten posiadał wieloletnie doświadczenie na stanowisku spedytora oraz był osobą zaufaną, a biuro firmy mieści się w domu zainteresowanego.

Zainteresowany sam jeździł w trasy, natomiast odwołujący prowadził biuro jako spedytor. Organizował transport towarów, jak również przyjmował i sprzedawał zlecenia transportowe.

Odwołujący używał do pracy komputera stacjonarnego oraz biurka w pomieszczeniu biurowym. Praca była wykonywana w godzinach od 8.00 do 16.00 w biurze firmy (...) w S. przy ul. (...).

Do zakresu obowiązków odwołującego należało poszukiwanie zleceń na transport, współpraca z klientami, prowadzenie dokumentów, wystawianie faktur. Wszystkie te czynności były znane odwołującemu, ponieważ miał doświadczenie z poprzedniej pracy.

Odwołujący odbył szkolenie BHP, przedstawił zainteresowanemu świadectwo zdolności do wykonywania pracy na powierzonym mu stanowisku, wystawione przez lekarza medycyny pracy.

W czasie kiedy zainteresowany zatrudniał odwołującego W. J. jego stan zdrowia był dobry.

Stanowisko, na które został zatrudniony odwołujący nie wymagało noszenia ciężarów. Praca odwołującego była głównie statyczna, ale zdarzało się, że musiał jechać do klienta. Schorzenie odwołującego związane jest z bólem kręgosłupa.

W trakcie niezdolności do pracy odwołującego, zainteresowany sam zajmował się obsługą biura. Ponadto podczas choroby odwołującego zastępowała go inna osoba na podstawie umowy zlecenia.

Odwołujący był niezdolny do pracy od 24 kwietnia 2013 roku. Zainteresowany zatrudnia obecnie jedną osobę na podstawie umowy zlecenia.

Płatnik składek(...) M. J. (1) z siedzibą w S. złożył w organie rentowym wniosek o wypłatę zasiłku chorobowego za okres od 27 maja 2013 roku do 31 lipca 2013 roku dla pracownika W. J..

Organ rentowy zaskarżył wyrok w całości składając apelację.

Pozwany podniósł zarzuty naruszenia prawa procesowego:

- art. 224 § 1 k.p.c. w związku z art. 299 k.p.c. poprzez ograniczenie postępowania dowodowego do samego przesłuchania odwołującego i zainteresowanego, co w konsekwencji doprowadziło do ustalenia nieprawidłowego stanu faktycznego niniejszej sprawy,

- art. 233 § 1 k.p.c. polegającego na przekroczeniu granic swobodnej oceny dowodów poprzez uznanie, że W. J. pozostawał w zatrudnieniu na podstawie umowy o pracę od 19 marca 2013 roku u płatnika składek (...) M. J. (1), co w konsekwencji doprowadziło do naruszenia treści art. 6 ust. 1 pkt. 1 ustawy z 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, przez uznanie, że W. J. podlegał ubezpieczeniu z tytułu zatrudnienia u ww. pracodawcy.

Z uwagi na powyższe organ rentowy wniósł o zmianę wyroku i oddalenie odwołania, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja okazała się bezzasadna.

Sąd Okręgowy uznał, że odwołujący podjął faktyczne zatrudnienie u zainteresowanego, w oparciu o ważną umowę o pracę i z tego tytułu od 19 marca 2013 roku podlega ubezpieczeniom społecznym.

Organ rentowy w apelacji podniósł, że postępowanie dowodowe zostało przeprowadzone z naruszeniem art. 224 §1 k.p.c. w zw. z art. 299 k.p.c., zakwestionował ustalenia faktyczne oraz dokonaną na ich podstawie subsumcję.

Uzasadniając zarzuty apelujący wskazał, że Sąd wydając zaskarżony wyrok oparł się na dokumentach zgromadzonych w aktach organu rentowego oraz zeznaniach zainteresowanego i odwołującego – stron procesu. Odwołujący nie wskazał żadnego innego dowodu na potwierdzenie faktu zatrudnienia u zainteresowanego.

W ocenie organu rentowego, w niniejszej sprawie nie zostały wyczerpane środki dowodowe, a ich powołanie nie leżało w interesie organu a strony odwołującej, bowiem żaden przepis prawa nie nakłada na stronę obowiązku dowodzenia przesłanek negatywnych, tj. w tym przypadku przesłanki nieistnienia stosunku pracy między stronami.

Apelujący wytknął także sprzeczności w zeznaniach odwołującego i zainteresowanego, z uwagi na które błędnym było uznanie tych zeznań przez Sąd I instancji za wiarygodne.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych zwrócił także uwagę na fakt, że odwołujący przed podjęciem zatrudnienia u zainteresowanego poszukiwał pracy przez dwa i pół roku. Z kolei zainteresowany w roku 2013 nie osiągnął dochodu, który pozwalałby na zatrudnienie pracownika z wynagrodzeniem 4000 zł. brutto. Okolicznością pominiętą zdaniem apelującego przez Sąd I instancji jest ta, że odwołujący podejmując zatrudnienie wiedział, że po ok. półtora miesiąca od rozpoczęcia pracy będzie poddany operacji.

Sąd Apelacyjny nie podzieli argumentacji skarżącego.

W wyniku kontroli instancyjnej zaskarżonego orzeczenia, Sąd II instancji uznał, że odwołujący podjął skutecznie inicjatywę dowodową, stosownie do art. 6 k.c. i wykazał swoje twierdzenia. W szczególności odwołujący przedstawił dowody z zeznań zainteresowanego oraz swoich a także dowody z dokumentów.

Zgromadzone w toku procesu dowody Sąd Okręgowy w oparciu o art. 233 § 1 k.p.c. miał obowiązek ocenić wszechstronnie. Zdaniem Sądu II instancji, ocena materiału dowodowego dokonana przez Sąd Okręgowy jest prawidłowa, uwzględniająca całokształt okoliczności ujawnionych w wyniku postępowania dowodowego.

Podkreślić należało, że choć pozwany rzeczywiście nie miał powinności dowodzenia przesłanek negatywnych, to podważając dowody zaprezentowane przez przeciwnika powinien był przedstawić rzeczową argumentację. Tymczasem pozwany w przeważającej części ograniczył się do zacytowania przepisów kodeksu postępowania cywilnego, nie wywodząc jednak w związku z tym żadnych wniosków.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, drobne nieścisłości w zeznaniach odwołującego i zainteresowanego dotyczyły kwestii drugorzędnych dla rozstrzygnięcia. Sąd natomiast stosownie do art. 227 k.p.c. ustala okoliczności istotne dla wyrokowania.

W szczególności apelujący nie wyjaśnił tego, jakie znaczenie dla oceny przedmiotu sporu ma okoliczności, czy zainteresowany prowadził z odwołującym wspólne gospodarstwo domowe, czy też nie. Natomiast w zakresie okoliczności istotnych, tj. dotyczących zawarcia umowy o pracę i jej realizacji, zeznania W. J. i M. J. (1) są spójne i jako takie wiarygodne. Powodem do odmowy przyznania zeznaniom tym mocy dowodowej nie może być fakt, że pochodzą od stron procesu. W przedmiotowej sprawie przeprowadzanie dowody z zeznań świadków byłoby niecelowe.

Dla oceny wiarygodności i mocy dowodowej zeznań i zainteresowanego znaczenie miało natomiast, że okazały się one zgodne z dowodami z dokumentów.

W odniesieniu do tych ostatnich pozwany podniósł jedynie, że w procesie zgromadzono wyłącznie dowody z dokumentów prywatnych, a zatem treść w nich zwarta nie korzysta z domniemania jakim objęte są dowody z dokumentów urzędowych.

Jeszcze raz zaznaczyć należało, że tego rodzaju argumentacja nie stanowi rzeczowej polemiki z umotywowaną oceną, jakiej w odniesieniu do wiarygodności i mocy dowodowej dowodów z dokumentów, dokonał Sąd Okręgowy. Upraszczając stanowisko apelującego, sprowadza się ono do twierdzenia, że dowody z dokumentów należało poddać w procesie ocenie.

Z całą mocą podkreślić należy również, że zainteresowany przedstawił liczne dowody z dokumentów, które Sąd I instancji wyszczególnił.

Zainteresowany przedłożył m.in. zaświadczenie lekarskie z 19 marca 2013 roku, kartę szkolenia wstępnego w dziedzinie BHP, kwestionariusz osobowy, świadectwa pracy i umowy o pracę odwołującego W. J. z tytułu zatrudnienia u innych pracodawców, listy obecności za okres od marca do lipca 2013 roku i roczną kartę ewidencji czasu pracy pracownika, faktury VAT, zlecenia transportowe/spedycyjne, wydruki korespondencji e-mailowej.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego, dokumenty obrazujące uprzednie zatrudnienie odwołującego, świadczą o jego doświadczeniu w branży spedycyjnej, a to z kolei jest okolicznością rzutującą na określenie należnego mu wynagrodzenia. Zważywszy na fakt, że odwołujący zajmował się spedycją ok. 10 lat, Sąd II instancji uznał, że 4000 zł. brutto miesięcznie nie stanowiło kwoty wygórowanej.

W tym miejscu rozważenia wymagała nadto okoliczność sytuacji finansowej zainteresowanego, mianowicie czy prowadzona przez niego działalność była na tyle dochodowa, aby mógł ponosić koszty zatrudnienia pracownika.

Sąd II instancji doszedł do przekonania, że przyjęcie argumentacji organu rentowego nakazywałoby każdemu przedsiębiorcy, który nie osiąga znacznych dochodów, prowadzenie działalności w sposób bardzo zachowawczy, bez podejmowania jakiegokolwiek ryzyka. Tymczasem dla zainteresowanego praca odwołującego stanowiła znaczne odciążenie. Mógł on zajmować się wyłącznie faktyczną realizacją usług, na które zlecenia pozyskiwał odwołujący. W konsekwencji, zainteresowany mógł takich usług wykonywać więcej, co z kolei pozwalało przypuszczać, że wzrosną obroty firmy.

Odnosząc się do podniesionej przez skarżącego okoliczności, iż odwołujący przed zatrudnieniem u zainteresowanego przez dwa i pół roku pozostawał zarejestrowany jako bezrobotny, Sąd II instancji uznał, że nie ma ona związku z przedmiotem sporu, w każdym razie apelujący związku tego nie wyjaśnił.

Na zakończenie Sąd Apelacyjny za konieczne uznał także podkreślić, że Sąd I instancji właściwie ocenił kwestię wpływu na możliwość podjęcia zatrudnienia przez odwołującego, zaplanowanego u niego zabiegu operacyjnego.

Zgromadzony w toku postępowania materiał dowodowy wskazuje jednoznacznie, że w momencie podjęcia zatrudnienia odwołujący był do tego zdolny. Okoliczność ta była przedmiotem oceny przez lekarza medycyny pracy.

Zdaniem Sądu II instancji, perspektywa poddania się przez odwołującego zabiegowi operacyjnemu w maju 2013 roku, nie była wystarczającym powodem do odmowy podjęcia zatrudnienia i to sytuacji dobrego samopoczucia. W świetle zasad doświadczenia życiowego zawarcie umowy o pracę, zgodnej z posiadanym doświadczeniem, w takich okolicznościach jest racjonalne. Pozwany nie wykazał aby odwołujący mógł przypuszczać, że operacja nie powiedzie się i okres rekonwalescencji po zabiegu będzie długi, co uniemożliwi mu szybki powrót do pracy.

Mając na uwadze powyższe Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako bezzasadną.

SSA Jolanta Cierpiał

SSA Dorota Goss-Kokot

SSA Wiesława Stachowiak

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE