Sygn. akt VI C 980/15
do wyroku z dnia 27 lipca 2015 roku
W pozwie opatrzonym datą 04.03.2015 roku N. (...)w W., reprezentowany przez Pełnomocnika procesowego, wniósł o zasądzenie od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnościąz siedzibą w L.kwoty 45.051,12 złotych tytułem kary umownej wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 29.04.2014r od kwoty 42.004,72 złotych oraz od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty od kwoty 3.046,40 złotych. W uzasadnieniu wskazano m.in., iż w latach 2013 – 2014 Strony były związane umowami o udzielenie świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju leczenie szpitalne w zakresie chirurgii ogólna – hospitalizacja oraz o udzielenie świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju leczenie stomatologicznego w zakresie świadczeń ogólnostomatologicznych, świadczeń ortodoncji dla dzieci i młodzieży do ukończenia 18 roku życia. Powód przeprowadził kontrolę, w wyniku której stwierdzono szereg nieprawidłowości związanych z realizacją umów. W konsekwencji sformułowano, w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 10.04.2014r żądanie zwrotu nienależnie pobranych środków w kwocie 110.656,00 złotych oraz nałożono karę umowną w wysokości 42.004,72 złotych. W związku z uznaniem przez Pozwaną roszczeń z tytułu nienależnie przekazanych środków finansowych i złożeniem faktur korygujących , do zapłaty na rzecz Powoda pozostała kwota kary umownej i odsetek w kwocie 3.046,40 złotych. Strona powodowa wskazała, iż umowy powinny być wykonywane przez Pozwaną zgodnie z ich treścią oraz obowiązującymi przepisami regulującymi udzielenie świadczeń opieki zdrowotne, w tym rozporządzeniami oraz Ogólnymi warunkami umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej będących załącznikiem do rozporządzenia Ministra Zdrowia z 06.05.2008 r. (OWU). Konsekwencją nienależytego wykonania umowy o udzielenie świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju leczenie szpitalne w zakresie chirurgia ogólna było nałożenie na Pozwaną kary umownej w kwocie łącznej 40.266,68 złotych i powołano się na art. 58 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej. W związku z nieprawidłowym prowadzeniem dokumentacji medycznej kara umowna została nałożona w oparciu o § 30 ust. 1 pkt 3 lit. A OWU. W odniesieniu do umowy o udzielenie świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju leczenie stomatologiczne w roku 2013 sformułowano między innymi zarzut nieprawidłowego prowadzenia dokumentacji medycznej ( 706,62 złotych). W odniesieniu do umowy o udzielaniu świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju leczenie stomatologiczne realizowanej w 2013 roku stwierdzono brak wpisów w dokumentacji medycznej dwóch świadczeń, które następnie zostały wykazane w raporcie statystycznym przekazywanym do (...), na podstawie którego, niektóre wpisy były nieczytelne, brak opisów świadczeń, brak danych lekarza lub danych osoby dokonującej wpisu. W odniesieniu do umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju leczenie stomatologiczne realizowanej w roku 2014 sformułowano zarzuty skutkujące nałożenie na podstawie § 30 ust. 1 pkt 3 lit. e i § 30 ust. 1 pkt 3 lit. b OWU kary umownej w łącznej wysokości 1.031,40 złotych. W myśl postanowień umownych świadczenia mogły być wykonywane z udziałem podwykonawców, lecz wyłącznie tych, którzy spełniają warunki określone w przepisach oraz zostali wykazania w umowie zawieranej z (...). Każdorazowa zamiana podwykonawcy polegająca na zaprzestaniu z nim współpracy lub nawiązania współpracy z nowym podwykonawcą wymaga zgłoszenia dyrektorowi oddziału N. (...). Podwykonawca musi spełniać wszelkie wymogi stawiane świadczeniodawcy w konkursie ofert. Zdaniem Powoda Pozwana nie wykazała podwykonawców na wykonywanie zdjęć cefalometrycznych – które są świadczeniem gwarantowanym – a których nie wykonywała sam świadczeniodawca. Dalej wskazano na brak umieszczenia informacji w miejscu udzielania świadczeń – na zewnątrz lub wewnątrz budynku, o których mowa w § 11 ust. 4 pkt 1,2,3,9 oraz ust. 5 OWU wyczerpuje przesłankę nałożenia kary umownej przewidzianą w § 30 ust. 1 pkt 3 lit. b OWU. Powód podniósł, iż wysokość kary umownej, przy tego typu naruszeniach, wynosi do 1 % kwoty zobowiązania określonej w umowie dla danego zakresu świadczeń, za każde stwierdzenie naruszenia. Wobec pozwanej kara umowna została wymierzona w wysokości 0,1 lub 0,5 % w zależności od wagi naruszenia. W ocenie Powoda, Pozwana jako profesjonalista powinna znać i przestrzegać obowiązujących przepisów i niewątpliwie to Pozwana ponosi odpowiedzialność za nienależyte wykonanie umowy. Załączniki zawierały wyliczenie kwot składających się na kwotę główną dochodzona pozwem ( pozew z załącznikami k. 1-131).
W dniu 27.03.2015r Referendarz sądowy stwierdził brak podstaw do wydania nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym (zarządzenie z dnia 27.03.2015r) i 30.03.2015 r. sprawę skierowano do referatu sędziego.. W dniu 13.04.2015 r. sprawę zakreślono w repertorium Nc i skierowano do postępowania zwykłego C (wysokość roszczenia) wyznaczono termin rozprawy i zarządzono doręczenie odpisu pozwu ( k. 134).
W odpowiedzi na pozew opatrzonej datą 21.04.2015 r. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnościąw W.reprezentowana przez Pełnomocnika procesowego wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie kosztów procesu wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu Pozwana zarzuciła m.in. nieważność postanowienia umownego określającego wysokość kary umownej, wskazano na potrzebę „uchylenia” obowiązku zapłaty kary umownej wobec braku szkody, brak podstaw do związania ogólnym wzorcem umownym wobec wydania go z przekroczeniem delegacji ustawowej, nieważność części umowy z uwagi na okoliczność, że została zawarta z przekroczeniem granic swobody kontraktowania polegającej na naruszeniu zasady równości stron, uczciwości kupieckiej, przestrzegania dobrych obyczajów, uczciwego obrotu, rzetelnego postępowania, lojalności i zaufana, ponieważ Pozwany nie miał możliwości negocjowania treści umowy. W ocenie Pozwanej Powód wykorzystał swoją pozycję monopolisty i swoją przewagę kontraktową przymuszając Pozwaną do zawarcia ugody o narzuconej treści tj. narzucając kary umowne, których wysokość nie została ustalona przez strony. Zdaniem Pozwanej nałożenie kar było wadliwe także z uwagi na okoliczność, że zarzucano Pozwanej naruszenie postanowień Prezesa N. (...), które to zarządzenia są aktami prawa wewnętrznego i nie wiążą pozwanego, bowiem nie zostały z nim uzgodnione. Nadto jak wskazała Strona pozwana w jej ocenie nie doszło do naruszeń, o których mowa w § 30 ust 1 pkt 3 lit a OWU, zaś Pozwana uzupełniła uchybienia w trakcie kontroli. Pozwana przedstawiła obszerne uzasadnienie tych zarzutów, w szczególności odwołała się do brzmienia art. 483 § 1 k.c. wskazując na pojęcie „zapłata określonej sumy” (odpowiedź na pozew z załącznikami– k. 149 – 158).
Na rozprawie zezwolono na złożenie pism przygotowawczych przez obie strony. Przyjęto też pismo Powoda z dnia 20.05.2015 r. Strona Powodowa wnosiła o dopuszczenie dowodów celem wykazania, iż Pozwana zapoznała się z zarządzeniami Prezesa N. (...) jako wzorcem kwalifikowanym oraz zaakceptowała jej treść Strona powodowa wniosła o dopuszczenie dowodu z:
- z oświadczeń złożonych przez Pozwaną w dniu 12 i 16.12.2012r, w których między innymi oświadcza, że zapoznała się z przepisami zarządzenia oraz warunkami zawierania umówi i nie zgłasza do nich zastrzeżeń oraz przyjmuje je do stosowania, zapoznała się i akceptuje ogólne warunki umów o udzieleniu świadczeń opieki zdrowotnej, określonej w przepisach rozporządzenia Ministra Zdrowia, jak również zapoznała się i akceptuje wzory określone z zarządzeniach Prezesa N. (...),
- oświadczenia z dnia 22.11.2012r. , w których pozwana bezwarunkowo występuje we wszystkie prawa i obowiązki wynikające z wyliczonych w świadczeniu umów zawartych pierwotnie z S. (...)w G.,
- z aneksów do umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej zawartych odpowiednio w rodzaju leczenie szpitalne i w rodzaju stomatologiczne, mocą których staje się stroną tym umów,
- obowiązującego w trakcie zawierania umowy w rodzaju leczenie stomatologiczne zarządzenia nr (...)Prezesa N. (...) z dnia 14.09.2010r w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów w rodzaju leczenie stomatologiczne, zawierające między innymi wzór umowy zawieranej ze wszystkimi świadczeniodawcami w tym rodzaju świadczenia,
- obowiązującego w trakcie zawierania umowy w rodzaju leczenie szpitalne, zarządzenia nr (...)Prezesa N. (...) z dnia 20.10.2011r w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów w rodzaju leczenie szpitalne, zawierającego między innymi wzór umowy zawieranej ze wszystkimi świadczeniodawcami w tym rodzaju świadczeń ( wniosek z dnia 20.05.2015r – k. 160 – 194).
W pismach przygotowawczych obie Strony podtrzymywały, co do istoty dotychczasowe stanowiska przedstawiając szerszą argumentację. Powód przedstawił stanowisko m.in. w zakresie wzorca kwalifikowanego, brzmienia art. 483 k.c. w kontekście zapisów powoływanych w pozwie OWU. Wskazano na literaturę przedmiotu, orzecznictwo ( k. 203-208). Pozwana kwestionowała, aby przedstawiane przez Powoda dodatkowo dokumenty potwierdzały tezy przedstawione przez Powoda, albowiem nie zmieniają one faktu, iż Powód jest monopolistą. Pozwana przedstawiła m.in. stanowiska, w którym stwierdziła, iż podpisanie opisywanych oświadczeń nie oznacza, iż Pozwana zapoznała się z zarządzeniami Prezesa N. (...) ani ich uznania za wzorzec kwalifikowany, ani ich akceptacji ( k. 211-221).
Na rozprawie w dniu 17 lipca 2015 roku Pełnomocnik pozwanego złożył wniosek dowodowy o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu chirurgii oraz chirurgii naczyniowego na okoliczność ustalenia prawidłowości ustaleń poczynionych w trakcie kontroli przez N. (...) i oświadczył, iż tezę dowodową sprecyzuje w ciągu kilku dni. Ten wniosek został oddalony, jako powołany z naruszeniem zasad prekluzji z art. 207 § 6 k.p.c. Przed zamknięciem rozprawy Strony stanowisk, co do istoty sprawy nie zmieniły. Uprzednio przeprowadzono dowody z dokumentów i kopii dokumentów złożonych do akt we właściwym czasie, jak i dowody osobowe z zeznań świadka i przesłuchania strony Pozwanej.
Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny.
W 2013 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnościąz siedzibą w L.(dalej: Spółka, Świadczeniodawca) zawarła z N. (...)( (...) Oddział Wojewódzki ) z siedzibą w W.(dalej: N. (...)) umowę nr (...)o udzielenie świadczeń opieki zdrowotnej – leczenie stomatologiczne. Przedmiotem umowy było udzielenie przez Świadczeniodawcę świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju leczenie stomatologiczne, w zakresach określonych w załączniku nr 1 do umowy. Świadczeniodawca był zobowiązany wykonywać umowę zgodnie z zasadami i na warunkach określonych w szczególności w warunkach zawierania i realizacji umów w rodzaju leczenie stomatologiczne ustalonych w aktualnym zarządzeniu Prezesa N. (...)wydanym na podstawie art. 146 ust. 1 pkt 1 i 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych ( Dz. U. z 2008 r., nr 164, poz. 1027 ze zm.), w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 30 sierpnia 2009r. w sprawie wykazów świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia stomatologicznego ( Dz. U. z 2009 r., nr 140 poz. 1144, ze zm.), w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 30 sierpnia 2009 r. w sprawie wykazów świadczeń gwarantowanych z zakresu programów zdrowotnych ( Dz. U., nr 140 poz. 1148, ze zm.) oraz w Ogólnych warunkach umowy o udzielenie świadczeń opieki zdrowotnej stanowiących załącznik do rozporządzenia Ministra zdrowia z dnia 6 maja 2008 r. w sprawie ogólnych warunków umów o udzielenie świadczeń opieki zdrowotnej (Dz. U., nr 81, poz. 484) zwanych dalej „Ogólnymi warunkami umów” (§ 1 umowy). Kwota zobowiązania N. (...)wobec Spółki - (...)z tytułu realizacji umowy w okresie od dnia 01.10.2013r. do dnia 30.06.2013r. oraz od 01.07.2013 r. – 31.12.2013 r. wynosiła maksymalnie do kwot po 307.800,00 złotych (§ 4 umowy). W § 6 umowy strony zawarły oświadczenie dotyczące kar umownych; wskazano, iż w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania umowy, z przyczyn leżących po stronie Świadczeniodawcy, Oddział (...) może nałożyć na Świadczeniodawcę karę umowną; w przypadku wystawienia recept osobom nieuprawnionym lub w przypadku nieuzasadnionych, Oddział (...) może nałożyć na Świadczeniodawcę karę umowną stanowiącą równowartość nienależnej refundacji cen leków dokonanych na podstawie recept wraz z odsetkami ustawowymi od dnia dokonania refundacji; w przypadkach wystawienia zlecenia na zaopatrzenie w wyroby medyczne będące przedmiotami ortopedycznymi oraz środki pomocnicze finansowane w całości lub w części przez N. (...), osobom nieuprawnionym lub w przypadkach nieuzasadnionych, Oddział (...) może nałożyć na Świadczeniodawcę karę umowną stanowiącą równowartość kwoty nienależnego finansowania wraz z odsetkami ustawowymi od dnia dokonania refundacji. Przedmiotowe kary umowne nakładane są w trybie i na zasadach określonych w Ogólnych warunkach umowy. Każda ze stron mogła doprowadzić do rozwiązania umowy za 3 miesięcznym okresem wypowiedzenia (§ 7 umowy). W dniu 23.01.2014 r. został przez Spółkę i (...)podpisany aneks nr (...)dotyczący umowy w przedmiocie udzielanie świadczeń gwarantowanych w rodzaju leczenie stomatologiczne do umowy numer (...)(07 – 01 – (...)– 13 – 08/06) w związku z zarządzeniem nr (...)Prezesa N. (...)z dnia 12 grudnia 2013 roku w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów o udzieleniu świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju leczenie stomatologiczne. Jako przedmiot umowy określono udzielenie przez Świadczeniodawcę świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju leczenie stomatologiczne, w zakresach określonych w załączniku nr 1 do umowy. Świadczeniodawca obowiązany był wykonywać umowę zgodnie z zasadami i na warunkach określonych w szczególności w warunkach zawierania i realizacji umów na dany okres rozliczeniowy w drodze zarządzenia Prezesa N. (...)wydanego na podstawie art. 146 ust. 1 pkt 1 i 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 204 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, Ogólnymi warunkami umów o udzielenie świadczeń opieki zdrowotnej, stanowiącymi załącznik do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 6 maja 2008 roku w sprawie ogólnych warunków umów o udzielenie świadczeń opieki zdrowotnej, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 06 listopada 2013 roku w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia stomatologicznego oraz rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 06 listopada 2013 roku w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu programów zdrowotnych. Świadczeniodawca zobowiązany został także do zapoznania z przepisami § 12 Ogólnych warunków umów wszystkie osoby, które udzielają świadczeń opieki zdrowotnej lub udzielają informacji Świadczeniobiorcom o sposobie, trybie oraz zasadach udzielania świadczeń w jego placówce. Kwota zobowiązania Oddziału (...) wobec Świadczeniodawcy z tytułu realizacji umowy w okresie od dnia 01.01.2014r do dnia 30.06.2014r wynosiła maksymalnie 307.800,00 zł. Umowa została zawarta na okres od dnia 01 tycznia 2011 roku do dnia 30 czerwca 2014 roku. Każda ze stron mogła rozwiązać umowę za 3 miesięcznym okresem wypowiedzenia (aneks do umowy z załącznikiem – k. 18 – 22, umowa – k. 12 – 17, - sama treść umowy niesporna- art. 245 k.p.c.). W dniu 18.01.2013 roku Spółka podpisała z N. (...) aneks nr (...), w którym stwierdzono, iż umowa w przedmiocie udzielenia świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju leczenie szpitalne otrzyma nowe brzmienie jak w załączniku do aneksu. Świadczeniodawca był zobowiązany wykonywać umowę zgodnie z zasadami i na warunkach określonych, jak w wyżej opisanej umowie tj. w szczególności w warunkach zawierania i realizacji umów na dany okres rozliczeniowy w drodze zarządzenia Prezesa N. (...)wydanego na podstawie art. 146 ust. 1 pkt 1 i 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004r o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, Ogólnymi warunkami umowy o udzielenie świadczeń opieki zdrowotnej stanowiących załącznik do rozporządzenia Ministra zdrowia z dnia 6 maja 2008 r. w sprawie ogólnych warunków umów o udzielenie świadczeń opieki zdrowotnej oraz zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 29 sierpnia 2009 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego (§ 1 umowy). Kwota zobowiązania Oddziału (...) wobec Świadczeniodawcy z tytułu realizacji umowy w okresie od dnia 01.01.2013r do dnia 30.06.2013r wynosiła maksymalnie 9.842.586,00 zł. Kwota zobowiązania Oddziału (...) wobec Świadczeniodawcy - Spółki z tytułu realizacji umowy w okresie od dnia 01.07.2013r. do dnia 31.12.2013r. wynosiła maksymalnie 9.852.648,00 zł (§ 4 umowy). W § 5 zawarto oświadczenia dotyczące kar umownych; w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania umowy, z przyczyn leżących po stronie Świadczeniodawcy, Oddział (...) może nałożyć na Świadczeniodawcę karę umowną; w przypadku wystawienia recept osobom nieuprawnionym lub w przypadku nieuzasadnionych, Oddział (...) może nałożyć na Świadczeniodawcę karę umowną stanowiącą równowartość nienależnej refundacji cen leków dokonanych na podstawie recept wraz z odsetkami ustawowymi od dnia dokonania refundacji. W przypadkach wystawienia zlecenia na zaopatrzenie w wyroby medyczne będące przedmiotami ortopedycznymi oraz środki pomocnicze finansowane w całości lub w części przez N. (...), osobom nieuprawnionym lub w przypadkach nieuzasadnionych, Oddział (...) może nałożyć na Świadczeniodawcę karę umowną stanowiącą równowartość kwoty nienależnego finansowania wraz z odsetkami ustawowymi od dnia dokonania refundacji. Przedmiotowe kary umowne miały być nakładane są w trybie i na zasadach określonych w Ogólnych warunkach umowy (§ 6 umowy). Umowa została zawarta na okres od dnia 01.01.2011r do dnia 31.12.2013r. Każda ze stron mogła ją rozwiązać za 3 miesięcznym okresem wypowiedzenia (§ 7 umowy, k. 29-32, sama treść umowy niesporna – art. 245 k.p.c. ). Dnia 01 lutego 2013 roku strony podpisały kolejny aneks (...)do umowy nr (...)o udzielenie świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju leczenie stomatologiczne (aneks – k. 11 – sama treść niesporna). W dniu 01.07.2014 roku Spółka i (...)podpisały umowę nr (...)o udzielenie świadczeń opieki zdrowotnej – leczenie stomatologiczne. Jako przedmiot umowy określono udzielenie przez Świadczeniodawcę świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju leczenie stomatologiczne. Świadczeniodawca był zobowiązany wykonywać umowę zgodnie z zasadami i na warunkach określonych w szczególności w warunkach zawierania i realizacji umów na dany okres rozliczeniowy w drodze zarządzenia Prezesa N. (...)wydanego na podstawie art. 146 ust. 1 pkt 1 i 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004r o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, Ogólnymi warunkami umowy o udzielenie świadczeń opieki zdrowotnej stanowiącymi załącznik do rozporządzenia Ministra zdrowia z dnia 6 maja 2008 r. w sprawie ogólnych warunków umów o udzielenie świadczeń opieki zdrowotnej, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 6 listopada 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia stomatologicznego i rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 6 listopada 2013r o w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu programów zdrowotnych (§ 1 umowy). Kwota zobowiązania Oddziału (...) wobec Spółki - (...)z tytułu realizacji umowy w okresie od dnia 01.07.2014r do dnia 31.12.2014r wynosiła maksymalnie 278.424,00 zł (§ 4 umowy). W § 7 zawarto oświadczenia dotyczące kar umownych; w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania umowy, z przyczyn leżących po stronie Świadczeniodawcy, Oddział (...) może nałożyć na Świadczeniodawcę karę umowną; W przypadku wystawienia recept osobom nieuprawnionym lub w przypadku nieuzasadnionych, Oddział (...) może nałożyć na Świadczeniodawcę karę umowną stanowiącą równowartość nienależnej refundacji cen leków dokonanych na podstawie recept wraz z odsetkami ustawowymi od dnia dokonania refundacji, w przypadkach wystawienia zlecenia na zaopatrzenie w wyroby medyczne wydawane na zlecenie, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 38 ust. 4 ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych finansowanych w całości lub w części przez N. (...), osobom nieuprawnionym lub w przypadkach nieuzasadnionych, oddział (...) może nałożyć na Świadczeniodawcę karę umowną stanowiącą równowartość kwoty nienależnego finansowania wraz z odsetkami ustawowymi od dnia dokonania refundacji, zaś, w przypadku niedopełnienia obowiązku dotyczącego uzyskania we właściwym Oddziale (...) upoważnienia do korzystania z usługi e – (...)w celu zapewnienia możliwości realizacji uprawnień świadczeniobiorców wynikających z art. 50 ust 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, Oddział (...) może nałożyć na Świadczeniodawcę karę umowną w wysokości do 1 % kwoty zobowiązania umownego. Umowa została zawarta na okres od dnia 01.07.2014r. do dnia 30.06.2017r. Każda ze stron mogła ją rozwiązać za 3 miesięcznym okresem wypowiedzenia (§ 8 umowy) (umowa – k. 23 – 28 – sama treść niesporna). W dniu 31.12.2012 r. Spółka i (...)podpisały aneks nr (...)w zakresie określenie, iż stroną umowy nr (...)o udzielenie świadczeń opieki zdrowotnej realizowanej przez (...)w G., staje się w.w. Spółka z nadaniem nowego numeru tej umowie w zakresie leczenia szpitalnego. W zakresie leczenia stomatologicznego analogiczny aneks podpisano tego samego dnia aneks nr (...)również z nadaniem nowego numeru umowie. W dniach 18.11.2011 r. w.w. (...)w G.złożył oświadczenie, co do zapoznania się z przepisami zarządzenia oraz warunkami zawierania umów i nie zgłosił zastrzeżeń oraz przyjął je do stosowania, zaakceptował też ogólne warunku umów o udzielenie świadczeń opieki zdrowotnej, określone we właściwych przepisach, a nadto zaakceptował wzory umów określone w zarządzeniach Prezesa N. (...)i zapoznał się z aplikacjami informatycznymi określonymi przez oddział wojewódzki (...). Oświadczenie dotyczyło też sposobu wykonywania umowy i spełnienia wymagań, dla wykonania umowy. Analogiczne oświadczenie złożyła Spółka. 12.12.2012 r. Spółka złożyła też oświadczenie o „bezwarunkowym” wstąpieniu w prawa i obowiązki wynikające z umów zawieranych uprzednio przez (...)w G.w rodzaju leczenie szpitalne, rehabilitacja lecznicza, ambulatoryjna opieka, specjalistyczna, ambulatoryjna opieka specjalistyczna świadczenia diagnostyczne kosztochłonne i leczenie stomatologiczne. Odnośnie do świadczeń – rodzaj leczenia stomatologiczne zostało wydane zarządzenie przez Prezesa N. (...)nr (...)z dnia 14.09.2010 r., zaś co do leczenia szpitalnego zarządzenie Prezesa N. (...)z dnia 20.10.2011 r. nr (...). W obu zarządzeniach odwoływano się do art. 102 ust. 5 pkt 21 i 25 oraz 146 ust. 1 pkt 1 i 3 ustawy z dnia 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych; przedstawiono w nich wzór umowy, gdzie w zakresie kar umownych odwołano się m.in. do ogólnych warunków umów ( aneksy -k. 162, 163, oświadczenia k. 164-168, wydruki zarządzeń k. 169-194 – dokumentacja złożona do akt sprawy).
W luty 2014 miała miejsce kontrola w Spółce ze strony pracowników N. (...) w związku z wiążącymi Strony umowami. W zakresie leczenia szpitalnego – chirurgia ogólna – hospitalizacja i leczenie stomatologiczne w zakresie świadczeń ogólno stomatologicznych, ortodoncji dla dzieci i młodzieży do ukończenia 18 roku życia. Wyniki kontroli zostały przedstawione w protokole kontroli przekazanym w dniu 26.02.2014r Dyrektorowi Operacyjnemu Spółki i w wynikach tych stwierdzono w protokole nieprawidłowości. Powyższe skutkowało sporządzeniem wystąpienia pokontrolnego w dniu 10.04.2014 r. M. J.. Wartość zakwestionowanych świadczeń wyniosła łącznie 110.656,00 złotych. Spółka uzupełniała uchybienia w czasie kontroli i nadto wystawiła faktury korygujące z tytułu wartości zakwestionowanych świadczeń, zaś N. (...) dokonał potrącenia tej kwoty z kwotą swoich zobowiązań wobec Spółki; Spółka aktualnie odnośnie do potrącenia nie składała żądania zwrotu ( treść dokumentacji, protokół i wystąpienia pokontrolne, - twierdzenia z ostatniej rozprawy niekwestionowane k. 33-120, k. 224, w części zeznania świadka W. M.k. 195, w części dowód z przesłuchania Pozwanego k. 224-224v).
W wystąpieniu pokontrolnym ustalono wysokość kary umownej w łącznej wysokości 42.004,72 złotych i termin zapłaty 14 dni. Wyliczenie kary umownej przedstawiono także w dokumencie z dnia 13.03.2014 r. Odbiór pisma wzywającego zapłaty nastąpił 14.04.2014 r. W piśmie z dnia 12.06.2014 r. ponowiono wezwanie do zapłaty wraz z ustawowymi odsetkami od tej kwoty w związku z upływem terminu płatności. Przy wyliczeniu wysokości kar umownych oparto się na postanowieniach § 30 załącznika do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 06.05.2008 r. wydanym w oparciu o art. 137 ust. 9 ustawy z dnia 27.08.2004 r. W rozporządzeniu tym określono ogólne warunki umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej: „§ 30. 1. W przypadku zastrzeżenia w umowie kar umownych, w razie niewykonania lub wykonania umowy niezgodnie z jej postanowieniami, z przyczyn leżących po stronie świadczeniodawcy, wysokość kary umownej wynosi:
1)do 2 % kwoty zobowiązania wynikającego z umowy za każde stwierdzone naruszenie w przypadku:
a)obciążania świadczeniobiorców kosztami leków lub wyrobów medycznych w przypadkach, o których mowa w art. 35 ustawy,
b)udaremniania kontroli,
c)pobierania nienależnych opłat od świadczeniobiorców za świadczenia będące przedmiotem umowy,
d)nieuzasadnionej odmowy udzielenia świadczeniobiorcy świadczeń,
e)niewykonania przez świadczeniodawcę w terminie zaleceń pokontrolnych;
2)do 2 % kwoty zobowiązania określonej w umowie dla danego zakresu świadczeń, za każde stwierdzone naruszenie, w przypadku:
a)nieudzielania świadczeń w czasie i miejscu ustalonym w umowie,
b)udzielania świadczeń przez osoby nieuprawnione lub nieposiadające kwalifikacji i uprawnień do udzielania świadczeń opieki zdrowotnej w określonym zakresie lub określonej dziedzinie medycyny,
c)przedstawienia przez świadczeniodawcę danych niezgodnych ze stanem faktycznym, na podstawie których (...) dokonał płatności nienależnych środków finansowych;
3)do 1 % kwoty zobowiązania określonej w umowie dla danego zakresu świadczeń w przypadku:
a)gromadzenia informacji lub prowadzenia dokumentacji, w tym dokumentacji medycznej, w sposób rażąco naruszający przepisy prawa,
b)niepodania do wiadomości świadczeniobiorców zasad rejestracji i organizacji udzielania świadczeń, zgodnie z § 11 ust. 1, 4 i 5,
c)nieumieszczenia informacji, o której mowa w § 11 ust. 2 i 3,
d)nieprzekazania w terminie informacji, o której mowa w § 9 ust. 2 i § 34 ust. 1,
e)udzielania świadczeń w sposób i w warunkach nieodpowiadających wymogom określonym w obowiązujących przepisach lub umowie,
f)nieprowadzenia list oczekujących na udzielenie świadczenia lub prowadzenia tych list w sposób rażąco naruszający przepisy prawa,
g)nieprzekazywania danych dotyczących list oczekujących w terminie.
2. W przypadku umowy o udzielanie świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej albo o zaopatrzenie w wyroby medyczne będące przedmiotami ortopedycznymi oraz środkami pomocniczymi, maksymalna kwota kary umownej odnosi się do kwoty wypłaconej świadczeniodawcy z tytułu realizacji umowy w okresie sprawozdawczym objętym kontrolą.
3. Kary umowne, nałożone przez (...), podlegają kumulacji, przy czym:
1)łączna kwota kar umownych nałożonych w toku jednego postępowania kontrolnego nie może przekraczać 3 % kwoty zobowiązania wynikającego z umowy;
2)łączna kwota kar umownych nałożonych w okresie obowiązywania umowy nie może przekraczać 4 % kwoty zobowiązania (...) wynikającego z umowy wobec świadczeniodawcy.
4. W przypadku umów zawartych na okres dłuższy niż rok kumulacja, o której mowa w ust. 3, dotyczy kwoty zobowiązania wynikającego z umowy za rok, w którym stwierdzono naruszenia podlegające karze.” ( k. 104-131, treść umów – dokumentacja złożona w sprawie - odwołująca sie do tych warunków, sama treść niekwestionowana).
W sprawie niniejszej część okoliczności faktycznych nie była sporna, gdyż w znacznej mierze spór koncentrował się na ocenie podstaw do nałożenia kar umownych, ważności postanowień umownych. Stawiane zarzuty prawa materialnego ( z art. 483 § 1 k.c.) i przyznanie przez Pozwaną, iż nie żądała zwrotu potrąconej kwoty przez N. (...) i nie kwestionowała wystawienia faktur korygujących z tego tytułu, zdecydowały o granicach poczynionych ustaleń faktycznych w kontekście art. 227 k.p.c. Sąd przeprowadził dowód z dokumentacji, także z wydruków i kserokopii, która miała w przeważającej mierze charakter dokumentacji prywatnej z art. 245 k.p.c. (umowy, aneksy) jak i o charakterze urzędowym ( zarządzenia). Sama treść tego materiału nie była kwestionowana, choć inaczej oceniana w płaszczyźnie prawa. Nie było sporu, iż Strony podpisały umowy, aneksy, a także oświadczenia tzw. oferenta, jaka była treść ogólnych warunków opisanych w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 06.08.2008 r. (dalej: OWU). Jeśli idzie o dowody osobowe, to Sąd uwzględnił te zeznania w części, w jakiej odpowiadały szczegółowej treści dokumentacji pomijając własne oceny faktów prezentowane w czasie przesłuchania przez Zeznających, dowody bowiem prowadzi się dla stwierdzenia faktów ( art. 232 k.p.c.), nie zaś dla przedstawienia ocen tych faktów. Co do dowodu z opinii biegłego, który to wniosek miał jeszcze zostać doprecyzowany, a został zgłoszony na ostatnim terminie rozprawy, to został on oddalony. Wniosek zgłoszono z naruszeniem art. 207 § 6 k.p.c. i jego uwzględnienie ewidentnie spowodowałoby opóźnienie w rozpoznaniu sprawy, ponieważ wiązałby sie z koniecznością odroczenia rozprawy na co najmniej ponad miesiąc biorąc pod uwagę czas sporządzenia ewentualnej opinii. Nie ma też podstaw do uznania, iż strona Pozwana nie zgłosiła tego wniosku w odpowiedzi na pozew bez swej winy. Strony już przed sprawą sądową pozostawały od dłuższego czasu w sporze, co do nałożenia kary umownej. Nadto świadek, którego zeznania i oświadczenia miały uzasadniać opóźnienie w zgłoszeniu wniosku, zeznawał 20.05.2015 r. ( wniosek zgłoszono 17.07.2015 r.) i Pozwana znała treść jego zeznań z uwagi na udział w rozprawie tego dnia i nadto żadnego nowego wniosku dowodowego nie zgłosiła także w piśmie z dnia 15.06.2015 r. wniesionym po tym terminie rozprawy. Część treści zawartych w dokumentach miała znaczenie posiłkowe w kontekście rozstrzygnięcia i w konsekwencji nie było celowym odtworzenie treści sporządzonych dokumentów w całości. Trzeba bowiem pamiętać, iż wystawiając faktury korygujące i nie reagując na dokonane potrącenia a nadto przyznając w odpowiedzi na pozew dokonywanie uzupełnienia w ujawnionych uchybieniach, Pozwana Spółka złożyła wobec N. (...) określone oświadczenia, stąd szczegółowe ustalenia w zakresie poszczególnych uchybień nie były już konieczne. Kierując się powyższym Sąd Rejonowy ustalił stan faktyczny, jak wyżej.
Sąd Rejonowy zważył, co następuje.
Powództwo w sprawie niniejszej zostało oparte na twierdzeniu, iż z uwagi na stwierdzone nieprawidłowości w czasie kontroli w pozwanej Spółce przez N. (...) przy wykonywaniu umów przez Spółkę i wobec zakwestionowanej kwoty 110.656,00 złotych (faktury korygujące) zgodnie z umowami Pozwana jest obowiązana zapłacić Powodowi kary umowne w łącznej kwocie 42.004,72 zł wraz z odsetkami i odsetkami skapitalizowanymi przy wyliczeniu kary w granicach od 0,1-0,5 % w zależności od wagi naruszenia, a wiec w wysokości do 1 % kwoty zobowiązania określonego w umowie, jak stanowią OWU. Pozwana kwestionowała żądanie wskazując m.in. na nieważność postanowień dotyczących kar umownych, na wykorzystywanie pozycji monopolisty ( stanowisko z odpowiedzi na pozew i dalszego pisma oraz rozprawy).
Zgodnie z art. 353 1 Kodeksu cywilnego (dalej: k.c.) strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. W zawartych między Stronami umowach znalazły się m.in. postanowienia umowne dotyczące kar umownych. Instytucja ta jest uregulowana w art. 483-484 k.c. i postanowienia tych przepisów dotyczące kary umownej, jako postanowienia powszechnie obowiązującego prawa, winny zostać uwzględnione ( art. 353 1 k.c.) przy kreacji zobowiązania do zapłaty kary umownej tj. „określonej sumy”, jak postanowił sam Ustawodawca. W przeciwnym razie dane postanowienie umowne może zostać uznane za nieważne w oparciu o art. 58 k.c. Przepis art. 483 k.c. wskazuje w § 1, iż można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna), zaś w § 2, iż dłużnik nie może bez zgody wierzyciela zwolnić się z zobowiązania przez zapłatę kary umownej. W powiązaniu z pojęciem „określona suma” pozostaje sformułowanie z kolejnego przepisu, w którym mowa o należnej wierzycielowi karze umownej w przypadku niewykonania lub nienależytego zobowiązania „w zastrzeżonej na ten wypadek wysokości” (§ 1). W § 2 tego przepisu zapisano, iż jeżeli zobowiązanie zostało w znacznej części wykonane, dłużnik może żądać zmniejszenia kary umownej; to samo dotyczy wypadku, gdy kara umowna jest rażąco wygórowana.
Jak wynika z w.w. umów w stanie faktycznym Strony zawarły umowy, które zawierały odpowiednio w § 6, § 7 i 5 postanowienia dotyczące kar umownych. W przypadku wysokości tych kar, umowy odwoływały się do OWU – załącznik do rozporządzenia Ministra Zdrowia z 06.05.2008 r. (dalej: OWU). W świetle poczynionych ustaleń nie ma podstaw do stwierdzenia, iż w samych umowach Strony podały określoną sumę w rozumieniu art. 483 k.c., w zakresie naruszeń opisanych w pozwie, z tym zastrzeżeniem, iż w niniejszej sprawie rzecz nie dotyczyła nieprawidłowości co do recept, czy zleceń w zaopatrzenie w wyroby medyczne ani też upoważnienia do korzystania z usługi e - (...) ( choć także w tym ostatnim wypadku nie sposób mówić o określonej umowy). Odwołanie się w umowie do OWU nie jest w tym wypadku wystarczające, albowiem rozporządzenie z 06.05.2008 r. określało właśnie jedynie ogólne warunki umowne, konkretne zaś postanowienia winny znaleźć się w umowie. Określenie w OWU wysokości kary umownej do 1 czy 2 % kwoty zobowiązania określonej w umowie nie stanowi wskazania na określoną sumę, właśnie z uwagi na sformułowanie „do 1 lub 2 %”. Odwołanie się w umowach do OWU z zaniechaniem ich skonkretyzowania w poszczególnych umowach narusza art. 483 § 1 k.c. Takie postanowienie żadnej ze stron nie daje wiedzy i świadomości ( strony chcąc zawrzeć umowę wyrażają swą wolę, zatem winny mieć wiedzę czego ona dotyczy), jaka w istocie jest ta kara; brzmienie umów zostało de facto sprowadzone do przyznania jednej tylko stronie w ramach stosunku dwustronnego, prawa do samodzielnego określenia kary umownej tj. określonej sumy w przyszłości. Z wypełnieniem dyspozycji i realizacją celu z art. 483 § 1 k.c. mielibyśmy do czynienia, gdyby wskazano, iż kara umowna to dany procent z danej sumy: 0,5 % kwoty zobowiązania, 1 % kwoty całego zobowiązania itp. Wówczas, mimo niewskazania liczbowo kwoty, jej wysokości, strony podpisujące umowę na daną wartość kontraktu wiedzą, są świadome, jaka jest wysokość kary umownej. Rzecz bowiem sprowadzałaby się tu tylko do kwestii arytmetycznego przeliczenia. Trzeba podkreślić, iż w przypadku zobowiązań na kwoty kilkaset tysięcy czy kilku milionów złotych, jedna ze stron nawet w przypadku zastosowania procentu na minimalnym poziomie, ale przy postanowieniu w kształcie „do 1 % wartości zobowiązania” miałaby prawo wyznaczyć karę wedle własnej oceny na poziomie od kilku złotych do kilku albo kilkudziesięciu tysięcy złotych. Strona przeciwna winna wiedzieć, jakie zobowiązania i jakie ewentualnie kary mogą jej grozić za dane naruszenie. W oparciu o taką dopiero wiedzę ma możliwość oceny, wyrażenia woli zawarcia kontraktu. Przepisy prawa materialnego nie uzasadniają tak szerokiego uprzywilejowania jednej ze stron stosunku cywilnoprawnego, niezależnie od oceny, iż w tej sprawie wobec wartości zakwestionowanych świadczeń wyliczone kary i określone jednostronnie przez Powoda nie były wysokie ( 0,1-0,5 %). Na marginesie celowym jest wskazanie, iż wystawienia faktur korygujących i brak reakcji na dokonane przez Powoda potrącenia ( art. 498 k.c.) z tytułu tej kwoty daje podstawę w tej sprawie ( na chwilę zamknięcia rozprawy) do uznania na gruncie art. 60 i 61 k.c. ( jeśli idzie o faktury korygujące), iż kwota 110.656,00 złotych stanowiła kwotę nienależnie przekazanych środków. Takie zachowanie w zakresie wystawienia faktur korygujących ( twierdzenie Powoda niezakwestionowane, a także oświadczenia z ostatniego terminu rozprawy) nie jest bowiem zachowaniem bez skutków prawnych. Wracając do podstawy żądania Powoda w sprawie niniejszej podnieść należy, iż uprawnienie z art. 484 k.c. w zakresie miarkowania kary nie oznacza zwolnienia z obowiązku uczynienia zadość art. 483 § 1 k.c. tj. z obowiązku wskazania określonej sumy. Ten przepis nie może być interpretowany wbrew jego jednoznacznej treści pod względem językowym i teleologicznym. Nie ma w nim mowy o sumie odpowiedniej, właściwej, przeciętnej, średniej, ale o sumie określonej. Jeszcze wyraźniej mowa o tym w art. 484 § 1 k.c. który mówi o karze umownej w wysokości zastrzeżonej. Te sformułowania mają swój szczególny wyraz z uwagi na wynikające z art. 483 i 484 k.c. relacje kary umownej do sprawy należnego odszkodowania. Odwołanie się do OWU w opisanych w pozwie umowach było więc nie wystarczające, albowiem de facto nie doszło w nich do ustalenia przez strony stosunku zobowiązaniowego określonej sumy i mimo to nie doszło do tego w samych umowach. Sąd Rejonowy podziela tu stanowisko i ocenę Sądu Najwyższego zaprezentowaną w sprawie I CSK 420/06 – wyrok z dnia 08.02.2007 r.. Sąd Najwyższy wskazał m.in., iż: „Sformułowanie art. 483 § 1 k.c. dopuszczające zastrzeżenie kary umownej w "określonej sumie" w sposób jednoznaczny prowadzi do wniosku, że kara ta powinna być w chwili zastrzegania wyrażona kwotowo. Dopuszczalne byłoby posłużenie się innymi miernikami wysokości, np. ułamkiem wartości rzeczy albo ułamkiem innej sumy (wartości kontraktu), jeżeli ustalenie kwoty byłoby tylko czynnością arytmetyczną, natomiast przyjęcie konstrukcji prawnej zakładającej ustalanie w przyszłości podstawy naliczania kary umownej nie byłoby zgodne z art. 483 § 1 k.c. i stanowiłoby inną czynność prawną.” Gdyby wskazano na „1 % wartości kontraktu lub 0,5 wartości kontraktu”, wówczas istotnie mielibyśmy do czynienia tylko z kwestią przeliczenia; w przypadku określenia: „do 1% wartości kontraktu” ( do takiego charakteru postanowień OWU odwołują się umowy powołane w sprawie niniejszej) nie mamy do czynienia tylko z przeliczeniem, ale z pozostawieniem poza umową określenia sumy przez jedną ze stron dopiero w przyszłości. Trzeba tu też oddzielić sprawę uczynienia zadość obowiązkowi z art. 483 § 1 k.c., co do podania określonej sumy w umowie stosownie do granic swobody umów z art. 353 1 k.c., od sprawy dalszej i odrębnej tj. jakiej kwoty ostatecznie strona uprawniona z tytułu kary umownej będzie dochodzić np. w procesie, aby np. uniknąć zarzuty żądania wygórowanej kary. Należy także odnieść się do relacji między instytucją kary umownej z Kodeksu cywilnego a brzmieniem rozporządzenia z 06.05.2008 r. Rozporządzenie to ma charakter normy szczególnej przy czym wynika ono z delegacji ustawowej z art. 137 ust. 9 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych ( Dz. U. z 2004 r., nr 210, poz. 2135 ze zm.). Ten przepis stanowi, iż minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, ogólne warunki umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, kierując się interesem świadczeniobiorców oraz koniecznością zapewnienia właściwego wykonania umów. Tu też mowa o ogólnych warunkach. Przy wykładni systemowej należy te same pojęcia wykładać analogicznie, w szczególności w zakresie stosunków cywilnoprawnych. Nie ma podstaw do uznania, iż Rozporządzeniem wprowadzono nową instytucje kary umownej, skoro ma ona dotyczyć stosunków umownych i że do tej nowej instytucji art. 483 § 1 k.c. nie ma zastosowania, jako norma ogólna. Powyższe kłóciłoby się z potrzebą spójności systemu prawa. Nawet gdyby przyjąć, iż chodzi o inny rodzaj „określonej sumy” to Ustawodawca także tu każe stosować odpowiednio przepisy o karze umownej – art. 485 k.c. Wobec naruszenia w umowach postanowienia art. 483 § 1 ( określona suma) i również 484 § 1 k.c. ( w zastrzeżonej wysokości) odnośnie do kary umownej, należało uznać, iż te postanowienia są nieważne – art. 483 § 1 k.c., art. 353 1 k.c. i 58 k.c. Zgodnie z art. 58 k.c. czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy (§ 1), a jeśli nieważnością jest dotknięta tylko część czynności prawnej, czynność pozostaje w mocy co do pozostałych części, chyba że z okoliczności wynika, iż bez postanowień dotkniętych nieważnością czynność nie zostałaby dokonana (§ 2). Przeciwna ocena oznaczałaby wprost naruszenia jasnej treści przepisu powszechnie obowiązującego prawa. Powództwo zaś oparte na nieważnym postanowieniu umownym nie jest zasadne na gruncie prawa materialnego i należało je oddalić (pkt I wyroku).
Mając na uwadze powyższe Sąd Rejonowy orzekł, jak w pkt I wyroku. W pkt. 2 zamieszczono orzeczenie o kosztach procesu na podstawie art. 98 k.p.c. Pozwana byłą strona wygrywającą, a zatem należał się jej zwrot poniesionych kosztów, które odpowiadały łącznie kwocie 2417 złotych (§ 6 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 16.11.2006 r. o opłacie skarbowej).
Zarządzenie: (...)
31.08.2015 r.(...)