Sygn. akt II Ca 375/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 lipca 2015 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie: Przewodniczący Sędzia Sądu Okręgowego Dariusz Iskra

Protokolant Sekretarz sądowy Emilia Trąbka

po rozpoznaniu w dniu 9 lipca 2015 roku w Lublinie, na rozprawie

sprawy z powództwa Gminy K.

przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w

K.

o zapłatę kwoty 2555,52 zł z odsetkami ustawowymi: a) od kwoty 1914 zł od

dnia 8 października 2013 roku do dnia zapłaty oraz b) od kwoty 641,52 zł od

dnia 27 sierpnia 2013 roku do dnia zapłaty

na skutek apelacji powoda i pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego w

Kraśniku z dnia 28 stycznia 2015 roku, w sprawie I C 397/14 upr

I. na skutek apelacji powoda zmienia częściowo zaskarżony wyrok w punkcie 2 w ten sposób, że zasądza od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. na rzecz Gminy K. ustawowe odsetki od kwoty 1914 zł (tysiąc dziewięćset czternaście złotych) również za okres od dnia 8 października 2013 roku do dnia 7 października 2014 roku;

II. na skutek apelacji powoda uchyla zaskarżony wyrok w punkcie 2 w
części oddalającej powództwo o zapłatę kwoty 641,52 zł (sześćset czterdzieści
jeden złoty pięćdziesiąt dwa grosze) z tytułu kary umownej z odsetkami
ustawowymi od dnia 27 sierpnia 2013 roku do dnia zapłaty oraz w punkcie 3 i w
tym zakresie przekazuje sprawę Sądowi Rejonowemu w Kraśniku do
ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach
instancji odwoławczej;

III. oddala w całości apelację pozwanego.

Sygn. akt II Ca 375/15

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 25 lutego 2014 roku, wniesionym do Sądu Rejonowego w Kraśniku w dniu 19 marca 2014 roku, powód – Gmina K. wniosła o zasądzenie od pozwanego – (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K. kwoty 2555,52 zł z odsetkami ustawowymi:

a) od kwoty 1914 zł od dnia 8 października 2013 roku do dnia zapłaty,

b) od kwoty 641,52 zł od dnia 27 sierpnia 2013 roku do dnia zapłaty,

a ponadto o zasądzenie od pozwanego kosztów postępowania według norm przepisanych (k. 2-8).

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że wierzytelność dochodzona pozwem wynika z umowy nr (...), zawartej w dniu 20 czerwca 2013 roku między Gminą K. i (...), na odbieranie od właścicieli nieruchomości z terenu Gminy K. odpadów komunalnych w 2013 i 2014 roku. Z powodu nienależytego wykonania umowy Gmina K. odstąpiła od umowy zawartej z pozwaną. Ponadto zleciła usługi wywozu śmieci z terenu gminy innemu podmiotowi na koszt pozwanej Spółki, o czym poinformowano Spółkę na piśmie. (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością nie dostarczyła mieszkańcom Gminy K. wystarczającej ilości worków na odpady i harmonogramu wywozu nieczystości.

Powód wskazał, że zgodnie z § 11 umowy zostały naliczone kary umowne za zwłokę w wykonaniu przedmiotu umowy oraz za odstąpienie od umowy z przyczyn leżących po stronie wykonawcy w wysokości 15221,52 zł. Zostały one potrącone z faktury VAT nr (...) z dnia 31 lipca 2013 roku, otrzymanej przez Gminę 12 sierpnia 2013 roku. Po potrąceniu z tytułu kary umownej do zapłaty pozostało 641,52 zł. Gmina poinformowała (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w K. o tych faktach i wezwała ją do zapłaty należności z tytułu kary umownej.

Zgodnie z § 8 ust. 3 umowy zadanie odbioru odpadów zostało powierzone innemu wykonawcy na koszt pozwanej Spółki. Koszt świadczenia wyniósł 1914 złotych. Pozwaną spółkę wezwano do uiszczenia wymienionej kwoty.

*

Nakazem zapłaty z dnia 30 maja 2014 roku Sąd Rejonowy w Kraśniku uwzględnił powództwo w całości (k. 36).

*

Od nakazu zapłaty z dnia 30 maja 2014 roku pozwany wniósł sprzeciw, zaskarżając nakaz w całości. Pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 600 zł i opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł (k. 41-50).

*

Wyrokiem z dnia 28 stycznia 2015 roku Sąd Rejonowy w Kraśniku:

1. zasądził od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. na rzecz Gminy K. kwotę 1914 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 8 października 2014 roku do dnia zapłaty;

2. oddalił powództwo w pozostałej części;

3. zasądził od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. na rzecz Gminy K. kwotę 525 zł tytułem częściowego zwrotu kosztów procesu (k. 189).

W uzasadnieniu wyroku Sąd Rejonowy ustalił, że w wyniku przetargu przeprowadzonego przez Gminę K. w trybie ustawy – Prawo zamówień publicznych wyłoniono wykonawcę odbioru odpadów komunalnych z terenu gminy w postaci (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K.. Pomiędzy Gminą K. a (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w K. została zawarta w dniu 20 czerwca 2013 roku umowa na odbieranie od właścicieli nieruchomości z terenu gminy K. odpadów komunalnych w 2013 i 2014roku.

Sąd ustalił, że wykonawca zobowiązywał się do dostarczenia mieszkańcom po 3 sztuki worków do selektywnej zbiórki odpadów przed pierwszym odbiorem, przygotowania harmonogramu odbioru odpadów, do poinformowania pisemnie każdego właściciela nieruchomości o harmonogramie odbioru odpadów, a także do przeprowadzenia kampanii informacyjnej wśród mieszkańców gminy na temat terminu odbioru odpadów.

Sąd ustalił, że w przypadku gdyby wykonawca realizował zamówienie objęte umową bez należytej staranności, niezgodnie z postanowieniami specyfikacji istotnych warunków zamówienia lub sprzecznie z umową, zamawiający ma prawo odstąpić od umowy i powierzyć poprawienie lub wykonanie przedmiotu umowy innym podmiotom na koszt wykonawcy. W umowie zawarto też wyliczenie przyczyn upoważniających zamawiającego do odstąpienia od umowy, poza przesłankami określonymi w przepisach Kodeksu cywilnego.

Sąd Rejonowy ustalił, że (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w K. nie dostarczyła wszystkim mieszkańcom gminy wymaganych trzech worków, a także przed przystąpieniem do pierwszego odbioru odpadów nie przekazała mieszkańcom harmonogramu odbioru odpadów; harmonogram odbioru odpadów został przez Spółkę udostępniony wyłącznie Gminie K.. Ponadto nie odbierała odpadów w wyznaczonych terminach i z należytą starannością, na co wskazują liczne skargi mieszkańców gminy i zeznania świadków.

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 23 lipca 2013 roku odbyło się spotkanie na terenie Urzędu Gminy z udziałem ówczesnego prezesa Spółki K. K., na którym wezwano pozwaną do należytego wykonywania umowy z zagrożeniem jej rozwiązania. Prezes spółki zadeklarował dokończenie niewykonanych odbiorów odpadów do dnia 24 lipca 2013 roku.

Sąd ustalił, że z uwagi na nienależyte wykonanie umowy władze Gminy K. w dniu 25 lipca 2013 wystosowały do pozwanego pismo, informując o powierzeniu wykonania na koszt Spółki przedmiotu umowy innemu wykonawcy – (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji.

Sąd ustalił, że w dniu 29 lipca 2013 roku Gmina K. wystosowała do (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oświadczenie o odstąpieniu od umowy z dnia 20 czerwca 2013 roku. W dniu 5 sierpnia 2013 roku (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji poinformowała Urząd Gminy w K. o wykonaniu świadczenia i jego kosztach. Koszt wykonanej usługi wyniósł 1914 zł.

Sąd Rejonowy stanął na stanowisku, że zgodnie z treścią art. 491 § 1 k.c. Gmina K. miała podstawy do odstąpienia od umowy zawartej w dniu 20 czerwca 2013 roku. Tym samym roszczenie powoda jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie w zakresie żądania zwrotu kwoty 1914 zł uiszczonej tytułem wynagrodzenia dla (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji za wykonanie usługi odbioru odpadów na terenie Gminy K..

Sąd Rejonowy stwierdził, że nie jest prawidłowe stanowisko pozwanego, w którym wskazuje, że powód nie miał prawnej możliwości odstąpienia od umowy z uwagi na fakt, iż w sprawie niniejszej nie zachodzą okoliczności określone przepisem art. 145 ustawy – Prawo zamówień publicznych, zgodnie z którym w razie zaistnienia istotnej zmiany okoliczności powodującej, że wykonanie umowy nie leży w interesie publicznym, czego nie można było przewidzieć w chwili zawarcia umowy, zamawiający może odstąpić od umowy w terminie 30 dni od powzięcia wiadomości o tych okolicznościach. Nadzwyczajna możliwość odstąpienia od umowy przez zamawiającego nie wyklucza możliwości zastosowania przepisów Kodeksu cywilnego o odstąpieniu od umowy.

Sąd Rejonowy podzielił stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 6 czerwca 2012 roku, III CSK 304/11, a mianowicie, że przepis art. 145 ustawy – Prawo zamówień publicznych przyznaje jednej stronie – zamawiającemu uprawnienie do jednostronnej rezygnacji z zobowiązania z innej przyczyny jak naruszenie obowiązków ciążących na stronie przeciwnej. Przepis artykułu 145 ustawy – Prawo zamówień publicznych przewiduje uprawnienie o charakterze szczególnym dla zamawiającego, z uwagi na odwołanie się do przesłanek interesu publicznego przeciwstawianego wprost interesowi indywidualnemu. Z ustawy – Prawo zamówień publicznych nie wynika zakaz stosowania przepisów Kodeksu cywilnego w przypadku regulowania postanowień umowy dotyczących możliwości wypowiedzenia umowy. Przepis § 12 zawartej między stronami umowy podkreślał możliwość zastosowania przez strony przepisów Kodeksu cywilnego w zakresie odstąpienia od umowy.

Zdaniem Sądu Rejonowego powód wykazał zaistnienie okoliczności wskazanych w piśmie o odstąpieniu od umowy. Przed przystąpieniem do wykonania umowy mieszkańcy nie otrzymali wymaganej umową ilości worków do odbioru frakcji suchej. Wbrew twierdzeniom pozwanego obowiązek dostarczenia trzech worków został zawarty w umowie. Umowa przewidywała również obowiązek dostarczenia przez wykonawcę każdemu właścicielowi nieruchomości harmonogramu odbioru odpadów. Obowiązek ten nie został zrealizowany przez wykonawcę. Sąd Rejonowy wskazał, że przyczyną niewykonania zobowiązań była nieznajomość terenu i topografii gminy przez wykonawcę. Odpowiedzialność z tego tytułu ponosi wykonawca, który pomimo czasu, jaki został mu udzielony od momentu zawarcia umowy do dnia pierwszego odbioru, nie powziął wystarczających działań, aby takie informacje uzyskać.

Sąd Rejonowy wskazał, że pozwana Spółka dopuściła się nieuzasadnionej zwłoki w realizacji zamówienia. Posiadany przez nią tabor pojazdów oraz nieznajomość terenu gminy, brak kompleksowych danych mieszkańców, spowodował opóźnienia w realizacji umowy. Tym samym uzasadnione jest oświadczenie o odstąpieniu od umowy złożone pozwanemu przez powoda w dniu 29 lipca 2013 roku.

Sąd Rejonowy wskazał, że odstąpienie od umowy ma charakter prawnokształtujący i prowadzi do rozwiązania stosunku prawnego łączącego strony. W wyniku złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy zniesione zostają jej skutki o charakterze zobowiązującym. W sytuacji skorzystania z umownego prawa odstąpienia – art. 395 § 2 k.c. – umowa uważana jest za niezawartą. W przypadku skutecznego odstąpienia od umowy powstaje stan, jakby do umowy w ogóle nie doszło – skutek ex tunc. Po obu stronach umowy powstaje obowiązek zwrotu tego, co sobie świadczyły.

Sąd Rejonowy wskazał, że niezasadne jest żądanie w zakresie kar umownych. Zamawiający nie może domagać się w przypadku skorzystania z uprawnienia do odstąpienia od umowy kar umownych w niej zastrzeżonych na wypadek niewłaściwej realizacji umowy. Umowa zawarta przez strony w dniu 20 czerwca 2013 roku przewidywała kary umowne w przypadku odstąpienia od umowy wyłącznie z przyczyn leżących po stronie zamawiającego. Zamawiający nie może domagać się kar umownych od wykonawcy za opóźnienie w wykonaniu umowy, jeśli od umowy odstąpił. Odstąpienie od umowy powoduje, że zwłoka w wykonaniu zobowiązania przestaje istnieć.

Przytaczając treść przepisów art. 480 § 1 i 3 k.c. Sąd Rejonowy uznał, że powód był uprawniony wykonać czynności na koszt dłużnika. Okolicznościami upoważniającymi wierzyciela do wykonania zobowiązania bez upoważnienia sądu będą zdarzenia nadzwyczajne, w których niepodjęcie wymaganych czynności będzie groziło niebezpieczeństwem zwiększenia rozmiaru lub nawet powstania nowej szkody. Gmina K. powierzyła wykonanie zastępcze odbioru odpadów w sytuacji protestów mieszkańców i zagrożenia epidemiologicznego.

Uprawnienie do powierzenia wykonania zastępczego na koszt wykonawcy zostało zastrzeżone w § 8 pkt 3 umowy z 20 czerwca 2013 roku bez określenia warunków dodatkowych.

Sąd wyjaśnił, że orzeczenie o kosztach procesu oparł na treści at. 100 k.p.c. i stosunkowo rozdzielił koszty pomiędzy stronami procesu.

*

Od wyroku z dnia 28 stycznia 2015 roku apelacje wniosły obie strony.

÷

Powód wskazał, że zaskarża wyrok w części, to jest:

„1. W zakresie punktu 1 wyroku w części zasądzającej ustawowe odsetki od dnia 8 października 2014. do dnia zapłaty

2. W zakresie oddalającym powództwo, co do kwoty 641,52 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 27 sierpnia 2013 r. do dnia zapłaty w punkcie 2 wyroku.

3. W zakresie punktu 3 obejmującego rozstrzygnięcie o zwrocie kosztów procesu”.

Powód wskazał, że podnosi następujące zarzuty:

„I. Zarzuty naruszenia przepisów postępowania nieskutkujące nieważnością, które to uchybienia miały wpływ na treść rozstrzygnięcia:

• Nie rozpoznanie istoty sprawy poprzez nie ustalenie przez Sąd, czy dochodzone pozwem roszczenie z tytułu kary umownej obejmowało roszczenie z kary umownej za zwłokę, gdy roszczenie to dotyczyło kary umownej z tytułu odstąpienia,

• Naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 233 § 1 kpc poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów przeprowadzonych w niniejszej sprawie, dokonanej wybiórczo, wbrew zasadom logiki i doświadczenia życiowego oraz brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego zebranego w sprawie polegające na:

- błędnym ustaleniu, iż powódka nie miała prawa domagać się kar umownych z tytułu opóźnienia w wykonaniu umowy, po skutecznym odstąpieniu od umowy, co doprowadziło do wydania nieprawidłowego rozstrzygnięcia w sprawie,

- sformułowaniu na ich podstawie błędnego wniosku, iż dochodzone pozwem roszczenie tytułem kar umownych obejmuje karę umowną za zwłokę a nie za odstąpienie od umowy, co doprowadziło do oddalenia powództwa w zakresie zasądzenia kar umownych,

• Naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 328 § 2 kpc poprzez:

- niedostateczne wyjaśnienie, z jakich przyczyn Sąd uznał, iż roszczenie zgłoszone w pozwie obejmowało karę umowną z tytułu niewłaściwej realizacji umowy,

- brak w uzasadnieniu wystarczającego określenia okoliczności z powodu, których Powódka nie miała prawa żądać od Pozwanego kar umownych z tytułu niewłaściwego wykonania umowy obok kary umownej z tytułu odstąpienia od umowy,

- niewyjaśnienie, na jakiej podstawie Sąd określił termin, od którego naliczane będą odsetki od kwoty zasądzonej na rzecz Powódki,

II. Zarzuty naruszenia prawa materialnego:

• Naruszenie prawa materialnego tj. art. 481 kc stanowiącego, że wierzyciel może domagać się odsetek za czas opóźnienia, gdy dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i w konsekwencji zasądzenie o Pozwanego odsetek od dnia 8 października 2014 r. do dnia zapłaty, zamiast zasądzenie odsetek za rzeczywisty czas opóźnienia przypadający od dnia 8 października 2013 r.”.

Powód wniósł o:

„1. zasądzenie od Pozwanego (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K. na rzecz Powoda Gminy K. odsetek ustawowych od kwoty określonej w punkcie I wyroku od dnia 8 października 2013 r. do dnia zapłaty oraz

2. zasądzenie od pozwanego kwoty 641,52 zł wraz z ustawowymi od dnia 27 sierpnia 2013 r. do dnia zapłaty

3. Zasądzenie od Pozwanego na rzecz Powoda kosztów postępowania I i II instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm prawem przepisanych”1 (k. 217-221).

÷

Pozwany zaskarżył wyrok w części zasądzającej od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1914 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 8 października 2014 roku do dnia zapłaty oraz zasądzającej od pozwanej na rzecz powoda kwotę 525 zł tytułem częściowego zwrotu kosztów procesu, to jest w zakresie obejmującym rozstrzygnięcia zawarte w punktach I i III wyroku.

Pozwany zarzucił naruszenie:

„1. przepisów postępowania, które mogły mieć wpływ na wynik sprawy, tj. art. 233 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. (…) poprzez:

- dowolną ocenę, z przekroczeniem zasady swobodnej oceny dowodów, zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego polegającą na stwierdzeniu przez Sąd I instancji, że mieszkańcy gminy K. zaczęli w sposób gwałtowny składać skargi do Urzędu Gminy na brak odbioru odpadów, co miało w ocenie Sądu stać się podstawą do zlecenia przez powoda wykonania zastępczego, podczas gdy powód w trakcie postępowania przed Sadem I instancji nie udowodnił, aby zgłoszenia mieszkańców były tak nagłe, a przede wszystkim liczne i aby stanowiły to podstawę do wykonania zastępczego, co w konsekwencji miało wpływ na wynik sprawy poprzez zasądzenie przez Sąd l instancji kwoty 1.914,00 zł tytułem zwrotu kosztów wykonania,

- dowolną ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, z przekroczeniem zasady swobodnej oceny dowodów, a także z naruszeniem zapisów paragrafu 8 umowy łączącej Strony, polegającą na oparciu się przez Sąd l instancji na twierdzeniu powoda w zakresie przyjęcia, że kwota 1.914,00 zł którą powód miał zapłacić z faktury VAT (...) z dnia 17 sierpnia 2013 r. stanowi wynagrodzenie za zasadnie zlecone usługi zastępcze, gdy tymczasem powyższe nie ma uzasadniania w zebranym materiale dowodnym, w szczególności powód nie wykazał rozmiaru usług zlecanych zastępczo, ilu gospodarstw i kiedy ta usługa dotyczyła, i że za każdym razem zlecenie zastępcze miało podstawę w zarzucie wynikającym z par. 8 umowy. Wskazać należy na 15 (!) reklamacji złożonych przez powoda do akt sprawy i jednocześnie na pozycje ujęte w fakturze (...) i brak odniesienia się przez Sąd I instancji do poszczególnych pozycji faktury, tj. "data wydania/ wykonania" oraz "ilość", co miało istotne znaczenie w zakresie ustalenia kwoty za prawidłowo zlecone wykonanie zastępcze (pozwana wskazuje, że powód udowodnił 15 reklamacji zaś ilość pojemników odebranych przez zastępczego wykonawcę w ramach zasądzonej kwoty to 365!)

- brak wszechstronnego rozważenia przez Sąd I instancji zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, poprzez pominięcie przy wydaniu zaskarżonego wyroku pism pozwanej Spółki z dnia 20 sierpnia 2013 r., z dnia 30 sierpnia 2013 r. oraz z dnia 10 marca 2014 r. oraz złożonej korespondencji mailowej co w konsekwencji prowadziło do błędu w ustaleniach faktycznych dokonanych przez Sąd I instancji w zakresie informowania przez pozwaną Spółkę o problemach w odbiorze odpadów z przyczyn leżących po stronie mieszkańców Gminy, zasadności powierzenia wykonania zastępczego innemu wykonawcy oraz pominięcia okoliczności, że pozwana Spółka w trakcie świadczenia usług przez (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji również prowadziła obsługę nieruchomości i odbierała odpady, co potwierdza, że zlecenie w lipcu 2013 r. przez powoda usług w zakresie odbioru odpadów wykonawcy zastępczemu było nieuzasadnione,

- wybiórcze potraktowanie zeznań świadków D. C., M. P., M. R. poprzez dokonanie stwierdzenia, że zeznania świadków nie znajdują odzwierciedlenia w zgromadzonym materiale dowodowym, podczas gdy Sąd I instancji nie zanegował wiarygodności ww. świadków, co w konsekwencji doprowadziło do błędu w ustaleniach faktycznych stanowiących podstawę zaskarżonego wyroku w zakresie nieprzekazania przez Gminę K. wykazu nieruchomości, pomimo wielokrotnego zwracania się o to przez pozwaną Spółkę, braku współpracy ze strony powodowej Gminy w wykonaniu zamówienia, prawdziwych przyczyn utrudniających pozwanej Spółce odbiór odpadów na terenie Gminy K., a w konsekwencji brak zasadności zlecenia wykonania zastępczego przez Gminę K.,

- odmówienie wiarygodności zeznaniom świadka K. K., z których wynika, że powodowa Gmina nie współpracowała przy wykonaniu zamówienia poprzez niedostarczenie pozwanej Spółce wykazu nieruchomości, co utrudniało pozwanej Spółce wykonywanie zlecenia, podczas gdy zeznania te korespondowały z zeznaniami pozostałych świadków, tj. D. C., M. P. i M. R., jak również z treścią pominiętych przez Sąd pism złożonych przez pozwaną Spółkę, bezpośrednio w trakcie wykonywania umowy i po złożeniu przez powódkę oświadczenia o odstąpieniu od umowy, co w konsekwencji doprowadziło do dokonania przez Sąd I instancji błędu w ustaleniach faktycznych będących podstawą wydania zaskarżonego wyroku,

2. przepisów postępowania, które mogły mieć wpływ na wynik sprawy, tj. art. 328 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. poprzez nie wskazania podstawy prawnej do zasądzonego świadczenia, co uniemożliwiło pozwanej pełne ustosunkowanie się do orzeczenia i przedstawienie zarzutów,

3. naruszenie prawa materialnego, tj. art. 354 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (…) poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i uznanie przez Sąd I instancji, że powodowa Gmina współdziałała w sposób określony przepisami prawa przy wykonaniu zamówienia przez pozwaną Spółkę, podczas gdy z prawidłowej oceny zeznań świadków oraz wszechstronnego rozważenia zgromadzonego materiału dowodowego wynika, że brak należytej współpracy ze strony Gminy K. poprzez niedostarczenie wykazu nieruchomości uniemożliwiał pozwanej wykonanie zobowiązania w sposób należyty.

4. naruszenie prawa materialnego, tj. poprzez niezastosowanie art. 471 KC regulującego odpowiedzialność kontraktową dłużnika za nienależyte wykonanie zobowiązania w związku z art. 361 KC regulującym zasady odpowiedzialności odszkodowawczej, a także z naruszeniem zapisów paragrafu 8 umowy łączącej Strony, poprzez zasądzenie kwoty 1.914,00 zł na rzecz powódki tytułem de facto odszkodowania opartego na twierdzeniu powódki, że w takiej wysokości zapłaciła powódka wynagrodzenia dla podmiotu, któremu zleciła zastępcze wykonanie usługi, gdy tymczasem powódka nie wykazała, aby ta kwota faktycznie dotyczyła tylko zastępczego wykonania usługi i że pozwana źle wykonywała usługi, która za nią zastępczo wykonał (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji”.

Pozwany wniósł o:

„1. zmianę wyroku Sądu Rejonowego z dnia 28 stycznia 2015 r. w części zasądzającej od pozwanej na rzecz powoda kwotę 1914,00 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 8 października 2014 r. do dnia zapłaty oraz zasądzającej od pozwanej na rzecz powoda kwotę 525,00 zł tytułem częściowego zwrotu kosztów procesu, tj. w pkt I i III ww. wyroku poprzez oddalenie powództwa również co do kwoty 1.914,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od tej kwoty,

2. zasądzenie na rzecz pozwanej spółki (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K., zwrotu kosztów postępowania za I i II instancję, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych”2 (k. 224-231).

*

W odpowiedzi na apelację pozwanego pełnomocnik powoda wniósł o oddalenie apelacji pozwanego i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (k. 247-249).

W odpowiedzi na apelację powoda pełnomocnik pozwanego wniósł o oddalenie apelacji powoda i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych (k. 253-258).

Na rozprawie apelacyjnej pełnomocnik powoda popierał apelację powoda i wnosił o oddalenie apelacji pozwanego (k. 274).

*

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja powoda jest zasadna w całym zakresie zaskarżenia.

Apelacja pozwanego jest bezzasadna w całości.

÷

Jeżeli chodzi o apelację powoda, to na wstępie należy wskazać, że w rzeczywistości zakresem zaskarżenia objęte jest wyłącznie rozstrzygnięcie zawarte w punkcie 2 wyroku, a więc rozstrzygnięcie oddalające powództwo między innymi w części obejmującej żądanie zasądzenia ustawowych odsetek za opóźnienie w zapłacie kwoty 1914 zł za okres od dnia 8 października 2013 roku do dnia 7 października 2014 roku.

Gdyby rozumieć dosłownie zakres zaskarżenia wskazany w punkcie 1 części wstępnej apelacji, to apelacja powoda w tym zakresie byłaby niedopuszczalna. Rozstrzygnięcie zawarte w punkcie 1 wyroku z dnia 28 stycznia 2015 roku zasądzające ustawowe odsetki od kwoty 1914 zł za okres od dnia 8 października 2014 roku do dnia zapłaty jest bowiem w całości korzystne dla powoda, gdyż oznacza uwzględnienie jego żądania za ten okres. Dopiero rozstrzygnięcie zawarte w punkcie 2 wyroku jest dla powoda niekorzystne, gdyż zawiera między innymi rozstrzygnięcie oddalające żądanie zasądzenia ustawowych odsetek za opóźnienie w zapłacie kwoty 1914 zł za okres od dnia 8 października 2013 roku do dnia 7 października 2014 roku.

Dopiero z treści wniosku apelacyjnego i z uzasadnienia apelacji można wnosić, że zakres zaskarżenia wyroku jest całkowicie inny niż to wynika ze sformułowania zawartego w punkcie 1 części wstępnej apelacji.

÷

Trafny jest podniesiony przez powoda zarzut naruszenia przepisu art. 328 § 2 k.p.c. w odniesieniu do tej części uzasadnienia, która powinna obejmować uzasadnienie rozstrzygnięcia w przedmiocie żądania obejmującego odsetki za opóźnienie. Zakres tego naruszenia jest przy tym szerszy niżby to wynikało z treści zarzutu. Uzasadnienie Sądu pierwszej instancji nie zawiera bowiem jakichkolwiek ustaleń faktycznych, które odnosiłyby się do żądania odsetek za opóźnienie w zapłacie kwoty 1914 zł, ani oceny dowodów w tym zakresie, jak również jakichkolwiek rozważań w zakresie wyjaśnienia podstawy prawnej rozstrzygnięcia w przedmiocie tego żądania. Oczywiście dotyczy to również żądania zapłaty odsetek od kwoty 641,52 zł, przy czym w odniesieniu do tego żądania zagadnienie to ma charakter drugorzędny, gdyż w związku z tym, że podstawa faktyczna żądania zapłaty kwoty 641,52 zł nie została dokładnie określona przez powoda, niemożliwe są jakiekolwiek konkretne ustalenia dotyczące okoliczności faktycznych stanowiących podstawę faktyczną żądania odsetek za opóźnienie.

Jeżeli chodzi o okoliczności faktyczne stanowiące podstawę faktyczną rozstrzygnięcia o żądaniu odsetek za opóźnienie w zapłacie kwoty 1914 zł, to należy wskazać, że w dniu 19 sierpnia 2013 roku pozwanemu zostało doręczone pismo powoda zawierające żądanie zapłaty kwoty 1914 zł z tytułu zwrotu kosztów, jakie Gmina K. poniosła na rzecz podmiotu, który wykonał czynności za pozwanego. Zgodnie z wezwaniem kwota 1914 zł miała zostać zapłacona w terminie siedmiu dni od otrzymania pisma.

Powyższa okoliczność znajduje potwierdzenie w treści dokumentu znajdującego się na stronie 14 akt sprawy. Istnienia takiego pisma i jego otrzymania pozwany nie kwestionował.

Przepis art. 481 § 1 k.c. stanowi, że jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Z przepisu art. 476 k.c. wynika, że dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia, jeżeli nie spełnia świadczenia w terminie, a jeżeli termin nie jest oznaczony, gdy nie spełnia świadczenia niezwłocznie po wezwaniu przez wierzyciela.

W odniesieniu do zwrotu kosztów wykonania zastępczego przepisy art. 480 § 1-3 k.c. nie określają terminu, w którym zwrot ten miałby nastąpić.

W rozpoznawanej sprawie termin zwrotu kosztów wykonania zastępczego nie został również oznaczony w zawartej przez strony umowie. Terminu takiego nie określa bowiem umowa z dnia 20 czerwca 2013 roku, zaś strony nie zawarły innej umowy, w której określiłyby termin zwrotu.

W związku z powyższym należy uznać, że świadczenie z tytułu zwrotu kosztów wykonania zastępczego powinno być spełnione przez pozwanego niezwłocznie po wezwaniu przez wierzyciela, czyli przez powoda.

Z powyższych ustaleń wynika, że w dniu 8 października 2013 roku pozwany pozostawał już w opóźnieniu w zapłacie kwoty 1914 zł na rzecz powoda.

Mając na uwadze powyższe rozważania na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy na skutek apelacji powoda zmienił częściowo zaskarżony wyrok w punkcie 2 w ten sposób, że zasądził od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. na rzecz Gminy K. ustawowe odsetki od kwoty 1914 zł również za okres od dnia 8 października 2013 roku do dnia 7 października 2014 roku.

Wobec braku jakichkolwiek ustaleń faktycznych Sądu pierwszej instancji w przedmiocie okoliczności stanowiących podstawę żądania zapłaty odsetek ustawowych od kwoty 1914 zł nie jest możliwe jednoznaczne stwierdzenie, czy doszło do naruszenia przepisu art. 481 k.c. przez Sąd pierwszej instancji, czy też nie.

Aby możliwe było wypowiedzenie się czy doszło do naruszenia prawa materialnego przez sąd, muszą być znane ustalenia tego sądu stanowiące punkt odniesienia (podstawę faktyczną) do zastosowania prawa materialnego.

÷

Apelacja powoda jest również uzasadniona w tej części, w której dotyczy zawartego w punkcie 2 wyroku rozstrzygnięcia oddalającego powództwo o zapłatę kwoty 641,52 zł z tytułu kary umownej z odsetkami ustawowymi od dnia 27 sierpnia 2013 roku do dnia zapłaty.

We wskazanym wyżej zakresie Sąd pierwszej instancji nie rozpoznał istoty sprawy. Przyczyną nierozpoznania istoty sprawy było niedokładne określenie podstawy faktycznej wskazanego żądania. Pewnym paradoksem jest to, że powód podnosi uzasadniony zarzut nierozpoznania istoty sprawy, które w pierwszej kolejności było następstwem własnych zaniedbań powoda i jego nieumiejętności dokładnego określenia podstawy faktycznej żądania zapłaty kwoty 641,52 zł.

Stosownie do treści art. 187 § 1 k.p.c., pozew powinien czynić zadość warunkom pisma procesowego, a nadto zawierać:

1) dokładnie określone żądanie, a w sprawach o prawa majątkowe także oznaczenie wartości przedmiotu sporu, chyba że przedmiotem sprawy jest oznaczona kwota pieniężna,

2) przytoczenie okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie, a w miarę potrzeby uzasadniających również właściwość sądu.

Jeżeli powód dochodzi w pozwie kilku roszczeń, to żądanie powinno być dokładnie określone w zakresie każdego z tych roszczeń. Dokładnie powinna być również określona podstawa faktyczna każdego z roszczeń.

Wymagania określone w art. 187 § 1 k.p.c. są typowymi wymaganiami formalnymi pozwu, jako pisma procesowego. Niedokładnie określone żądanie, jak również brak (w zasadzie całkowity) przytoczenia okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie, są zatem brakami formalnymi pozwu.

W spełnieniu wymagań formalnych pozwu sąd nie może wyręczyć powoda, ponieważ nie może żadnej ze stron pomagać, lecz musi w sposób całkowicie bezstronny rozpoznawać żądanie stron. Nie może więc sąd uzupełnić luk w zredagowaniu żądania pozwu i następnie to żądanie rozpatrywać3.

W rozpoznawanej sprawie z uzasadnienia pozwu można wnosić, że w ramach należności głównej objętej żądaniem pozwu powód wnosił między innymi o zapłatę kwoty 641,52 zł z tytułu „kary umownej”. Powyższe sformułowanie nie dawało jednak żadnych podstaw do określenia z jakiego konkretnie tytułu powód domaga się kary umownej w kwocie 641,52 zł.

W uzasadnienia pozwu wynikało, że powód naliczył „kary umowne” za „zwłokę w wykonaniu przedmiotu umowy oraz za odstąpienie od umowy z przyczyn leżących po stronie wykonawcy” w łącznej kwocie 15221,52 zł. Powód wskazał, że kwota ta została potrącona z należnością pozwanego wynikającą z faktury nr (...) z dnia 31 lipca 2013 roku, a kwota pozostała do zapłaty z tytułu „kary umownej” po potrąceniu wyniosła 641,52 zł.

Z uzasadnienia pozwu nie wynikało zatem, czy kwota 641,52 zł dochodzona jest przez powoda z tytułu „kary umownej za zwłokę w wykonaniu przedmiotu umowy”, czy też z tytułu „kary umownej za odstąpienie od umowy z przyczyn leżących po stronie wykonawcy”, czy też może z obu tytułów w odpowiednich częściach.

Z pisma powoda z dnia 12 sierpnia 2013 roku dołączonego do pozwu wynikało przy tym, że powód przed wniesieniem pozwu domagał się od pozwanego kar umownych:

a) w kwocie 2099,52 zł za osiem dni „zwłoki” w wykonaniu zamówienia,

b) w kwocie 13122 zł za „odstąpienie od umowy z przyczyn leżących po stronie wykonawcy”.

Ponieważ wierzytelność pozwanego, która miała być potrącona z wierzytelnościami powoda z tytułu kar umownych, była niższa niż suma wierzytelności powoda, powód dochodził różnicy w kwocie 641,52 zł. Powód jednak nie wskazał ani w pozwie, ani też w późniejszych pismach procesowych, czy podstawą faktyczną żądania zapłaty kwoty 641,52 zł jest kara umowna z tytułu określonego w punkcie a), w punkcie b), czy może z obu tytułów w oznaczonych częściach.

Brak wskazania przez powoda podstawy faktycznej żądania zapłaty kwoty 641,52 zł spowodował, że Sąd pierwszej instancji nie rozpoznał istoty sprawy w zakresie tego żądania. Wydany został bowiem wyrok w przedmiocie tego żądania, pomimo że nie było wiadome jaka jest podstawa faktyczna tego żądania.

Skutek taki nastąpił niezależnie od tego, czy pozwany kwestionował zasadę i wysokość roszczeń dochodzonych przez powoda, czy też nie. Określone stanowisko procesowe strony pozwanej w przedmiocie żądań pozwu lub brak takiego stanowiska, nie ma żadnego wpływu na możliwość rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy przez sąd, jeżeli żądanie lub żądania pozwu są określone niedokładnie.

Orzekanie o żądaniach, które nie zostały jednoznacznie i precyzyjnie oznaczone, jest równoznaczne z nierozpoznaniem istoty sprawy w rozumieniu art. 386 § 4 k.p.c.4

Ponieważ pozew w omawianym zakresie był dotknięty brakiem formalnym, należało zastosować na wstępnym etapie postępowania tryb przewidziany w art. 130 § 1 k.p.c., a po nadaniu sprawie biegu powód powinien zostać wezwany do usunięcia tego braku pod rygorem zawieszenia postępowania (art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c.).

W związku z powyższym na skutek apelacji powoda Sąd Okręgowy uchylił zaskarżony wyrok w punkcie 2 w części oddalającej powództwo o zapłatę kwoty 641,52 zł z tytułu kary umownej z odsetkami ustawowymi od dnia 27 sierpnia 2013 roku do dnia zapłaty oraz w punkcie 3 i w tym zakresie przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu w Kraśniku do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach instancji odwoławczej.

W toku dalszego postępowania należy wezwać pełnomocnika powoda do jednoznacznego i dokładnego określenia podstawy faktycznej żądania zapłaty kwoty 641,52 zł w wyznaczonym terminie pod rygorem zawieszenia postępowania.

Po usunięciu braku pozwu Sąd pierwszej instancji rozpozna zgłoszone żądanie. Sąd oceni w szczególności, czy żądanie oznaczonej kary umownej było uzasadnione co do zasady, a w razie odpowiedzi pozytywnej, czy doszło do potrącenia wierzytelności wskazywanych przez powoda z wierzytelnością pozwanego i jakie wierzytelności powoda uległy umorzeniu i w jakiej części. Jest to istotne dlatego, że z przepisów art. 451 k.c. w związku z art. 503 k.c. wynikają szczególne zasady potrącenia kilku roszczeń tego samego rodzaju.

Uchylenie zaskarżonego wyroku w punkcie 3, a więc w części orzekającej o kosztach procesu za pierwszą instancję, było konsekwencją częściowego uchylenia zaskarżonego wyroku w punkcie 2 i przekazania sprawy w tym zakresie do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji. W związku z tym, że sprawa nie zakończyła się wydaniem orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie jako całość, rozstrzygnięcie o kosztach procesu będzie możliwe dopiero z chwilą wydania przez Sąd pierwszej instancji orzeczenia w przedmiocie tego żądania, co do którego Sąd Okręgowy uchylił wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania.

÷

Nie jest uzasadniony zarzut naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. przez Sąd pierwszej instancji, podniesiony w apelacji powoda. Powołany przepis określa zasady oceny dowodów, a nie zasady jakichkolwiek wnioskowań prawniczych, czy też zasady wykładni lub stosowania prawa materialnego.

Ocena, czy uzasadnione jest żądanie zapłaty kary umownej z tytułu opóźnienia w wykonaniu umowy po skutecznym odstąpieniu od umowy, należy do oceny prawnej ustaleń faktycznych, a nie do oceny dowodów.

Przepis art. 233 § 1 k.p.c. nie dotyczy również zasad odczytywania, czy też interpretacji pism procesowych. W tym celu potrzebna jest znajomość języka polskiego, ze szczególnym uwzględnieniem języka prawniczego.

*

Apelacja pozwanego jest bezzasadna w całości i w związku z tym podlega oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

W zakresie stanowiącym podstawę faktyczną żądania zapłaty kwoty 1914 zł Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych oraz prawidłowej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego.

Ustalenia Sądu pierwszej instancji należy uzupełnić o uwagę, że powierzenie wykonania wywozu śmieci osobie trzeciej nastąpiło wówczas, gdy powód jeszcze nie odstąpił od umowy zawartej z pozwanym i dotyczyło czynności (świadczeń) pozwanego, które powinny zostać wykonane w lipcu 2013 roku, a nie po odstąpieniu od umowy.

Z punktu widzenia zasadności roszczenia o zwrot kosztów wykonania zastępczego późniejsze odstąpienie od umowy przez powoda nie miało znaczenia. Odstąpienie od umowy nie mogło przy tym dotyczyć tej części umowy, która została już wykonana przez pozwanego oraz za pozwanego. Umowa z dnia 20 czerwca 2013 roku tworzyła pomiędzy jej stronami stosunek prawny o charakterze ciągłym. Dotyczyła drugiej połowy 2013 roku i całego 2014 roku.

Podstawą faktyczną odstąpienia od umowy nie były przy tym okoliczności, do których nawiązuje przepis art. 395 k.c., gdyż w umowie strony nie zastrzegły, że jednej lub obu stronom przysługiwać będzie w ciągu oznaczonego terminu prawo odstąpienia od umowy. Uprawnienie do odstąpienia od umowy z dnia 20 czerwca 2013 roku zastrzeżone zostało na wypadek ściśle określonych sytuacji związanych z wykonywaniem umowy przez pozwanego i nie zostało pozostawione swobodnemu uznaniu którejkolwiek ze stron. W związku z tym przepis art. 395 § 2 k.c. nie miał w ogóle zastosowania w rozpoznawanej sprawie.

÷

Nie jest uzasadniony zarzut naruszenia przepisu art. 328 § 2 k.p.c. podniesiony w części wstępnej apelacji pozwanego.

Na stronie 15 uzasadnienia Sąd Rejonowy przytoczył przepisy art. 480 § 1 i 3 k.c., z których wynika roszczenie o zapłatę kosztów wykonania zastępczego. Rozważania Sądu pierwszej instancji na temat podstawy prawnej rozstrzygnięcia należy uzupełnić o wyjaśnienie, że przepisy art. 480 § 1 i 3 k.c. mają charakter przepisów względnie obowiązujących, co oznacza, że strony w umowie mogą odmiennie określić uprawnienia wierzyciela w razie zwłoki dłużnika w wykonaniu zobowiązania czynienia, niż wynika to z treści art. 480 § 1 i 3 k.c. Z taką sytuacją mamy właśnie do czynienia w rozpoznawanej sprawie. W postanowieniu zawartym w § 8 ust. 3 umowy z dnia 20 czerwca 2013 roku strony ustaliły, że w przypadku gdyby wykonawca realizował zamówienie objęte niniejszą umową bez należytej staranności, niezgodnie z postanowieniami specyfikacji istotnych warunków zamówienia lub sprzecznie z umową, zamawiający ma prawo powierzyć poprawienie lub wykonanie przedmiotu umowy innym podmiotom na koszt wykonawcy (k. 24).

Strony umówiły się zatem, że dla realizacji wykonania zastępczego przez wierzyciela nie będzie konieczne uzyskanie upoważnienia przez sąd, lecz wierzyciel sam będzie mógł powierzyć poprawienie lub wykonanie przedmiotu umowy innym podmiotom na koszt wykonawcy. W związku z tym bez znaczenia jest w sprawie, czy wystąpiły okoliczności faktyczne uzasadniające ocenę, że zaistniał nagły wypadek, o którym mowa w art. 480 § 3 k.c., czy też nie. Istotne jest natomiast, że zaistniały konkretne okoliczności, wskazane w części wstępnej postanowienia zawartego w § 8 umowy, uzasadniające twierdzenie, że umowa była nieprawidłowo wykonywana przez wykonawcę.

Roszczenie powoda o zwrot kosztów wykonania zastępczego wynika zatem w rozpoznawanej sprawie wprost z umowy, bez potrzeby odwoływania się do przepisu art. 480 § 1 i 3 k.c. Podstawę prawną rozstrzygnięcia stanowią zatem ogólne przepisy o wykonaniu zobowiązań oraz wykonaniu zobowiązań z umów wzajemnych, w szczególności art. 353 k.c., art. 354 § 1 k.c.

÷

Nie jest uzasadniony zarzut naruszenia przez Sąd pierwszej instancji przepisu art. 471 k.c. Powołany przepis nie jest jedynym przepisem określającym skutki prawne niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. Domagając się zapłaty kwoty 1914 zł powód nie dochodził odszkodowania za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania przez dłużnika, ale zwrotu kosztów, które musiał ponieść na rzecz podmiotu, który wykonał zobowiązanie za dłużnika.

Dochodzenie zwrotu kosztów po ich wydatkowaniu przez wierzyciela tym różni się od przypadków żądania odszkodowania, że wierzyciel nie musi przeprowadzać dowodu na okoliczność powstania i wielkości szkody, a jedynie wykazać wysokość poniesionych wydatków.

Oczywiście koszty wykonania zastępczego, do pokrycia których zobowiązany jest dłużnik, nie mogą być „nadmiernymi kosztami”. Stąd nie każdy przejaw zwłoki dłużnika będzie uzasadniał wykonanie zastępcze. Ciężar dowodu, że poniesione koszty były nadmierne i w związku z tym wierzyciel nadużył prawa, obciąża jednak dłużnika5.

÷

Nie jest uzasadniony zarzut naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. podniesiony w apelacji pozwanego.

Ocena dowodów dokonana przez Sąd pierwszej instancji nie narusza zasad oceny dowodów wskazanych w powołanym przepisie.

Odnosząc się do zarzutów dotyczących wysokości kosztów wykonania zastępczego należy przypomnieć, że to na pozwanym spoczywał ciężar dowodu, iż poniesione przez powoda koszty wykonania zastępczego są nadmierne.

Nie jest uzasadniony zarzut pozwanego, że punkt odniesienia dla zlecenia zastępczego wykonania czynności powinny stanowić wyłącznie reklamacje mieszkańców, od których nie zostały odebrane śmieci. Umowa zawarta przez strony określała jako przedmiot zamówienia odbiór odpadów komunalnych z terenu gminy K. w 2013 i 2014 roku od właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy, a obowiązkiem wykonawcy było odbieranie odpadów komunalnych od wszystkich właścicieli zamieszkałych nieruchomości położonych na terenie gminy K.. Odbiór odpadów miał następować różnymi samochodami dla poszczególnych frakcji odpadów (zmieszane odpady komunalne, odpady zebrane selektywnie) w ustalonych w harmonogramie terminach.

Ze wskazanych wyżej postanowień umowy, ale także z pozostałych postanowień umowy wynika, że obowiązki wykonawcy miały charakter kompleksowy, w takim znaczeniu, iż miały być realizowane w odniesieniu do całego terytorium gminy i wszystkich właścicieli zamieszkałych nieruchomości, nie zaś indywidualnie na rzecz oznaczonych osób trzecich. Z istoty wykonywania usługi odbiorów komunalnych wynika, że odpady te, w zakresie oznaczonej frakcji, powinny być odbierane według harmonogramu obejmującego ogół mieszkańców danej jednostki terytorialnej gminy (osiedla, ulicy, wsi), nie zaś wybiórczo od niektórych mieszkańców, a innych nie.

W związku z powyższym okoliczność, że tylko niektórzy mieszkańcy danej jednostki zgłosili zastrzeżenia (reklamacje) co do braku odbioru odpadów komunalnych nie oznacza, iż w odniesieniu do innych mieszkańców tej jednostki obiór odpadów był wykonywany i to w sposób prawidłowy. W ramach danej jednostki terytorialnej wykonanie zastępcze nie mogło zatem ograniczać się do odbioru odpadów jedynie od tych właścicieli, którzy zgłosili reklamacje, ale musiało objąć także innych właścicieli, którzy takich reklamacji nie zgłosili, a wystąpiły w stosunku do nich ze strony wykonawcy nieprawidłowości w odbiorze.

Faktura wystawiona przez (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji w D. (k. 15) określająca zakres czynności odbioru odpadów komunalnych, wykonanych za pozwanego, znajduje potwierdzenie w wykazach odbioru odpadów w dniach 27 lipca 2013 roku, 31 lipca 2013 roku i 1 sierpnia 2013 roku (k. 108-111).

Nie są uzasadnione zarzuty dotyczące niewzięcia przy dokonywaniu ustaleń faktycznych korespondencji elektronicznej między stronami, na którą powołuje się pozwany. Korespondencja ta nie podważa prawidłowości ustaleń faktycznych Sądu pierwszej instancji. Sam pozwany nie dokonał szczegółowej analizy tej korespondencji i nie wskazał dokładnie jakie znaczenie dla ustaleń faktycznych miałaby mieć treść poszczególnych wiadomości.

Zwrócić należy uwagę, że umowa pomiędzy stronami została zawarta w dniu 20 czerwca 2013 roku. Decydując się na zawarcie umowy, która miała być wykonywana już od 1 lipca 2013 roku, pozwany powinien poczynić starania, aby być przygotowany do realizacji swoich obowiązków w umówionym terminie. Dotyczy to w szczególności znajomości terenu gminy i tych jej jednostek terytorialnych, z których miały być odbierane odpady komunalne.

Pozwany nie zaprzeczał, że przed rozpoczęciem wykonywania umowy otrzymał od Gminy K. wykazy właścicieli nieruchomości, o których mowa w § 1 pkt 17 umowy, a jedynie twierdził, że wykazy te nie były zupełne. Nie zostało to jednak udowodnione w toku postępowania.

Z korespondencji elektronicznej i to z drugiej połowy lipca 2013 roku wynika, że Gmina przesyłała wykazy dodatkowych właścicieli nieruchomości, którzy składali sukcesywnie deklaracje na odbiór odpadów, nie zaś zaległe wykazy (k. 142, 145).

Sąd Rejonowy dokonał prawidłowej oceny zeznań świadków wskazanych przez pozwanego. Zeznania te nie mogą być oceniane w oderwaniu od pozostałych dowodów, w szczególności zeznań osób będących pracownikami powoda.

Zwrócić wreszcie należy uwagę, że ciężar udowodnienia, iż umowa została wykonana przez pozwanego w zakresie jego obowiązków, a także że została wykonana w sposób prawidłowy, spoczywał na pozwanym zgodnie z ogólną zasadą określoną w art. 6 k.c. Nie było przeszkód do tego, aby pozwany przedstawił dowody w postaci dokumentów wskazujących jaki był rzeczywisty zakres odbioru przez niego odpadów komunalnych w lipcu 2013 roku, jaka była struktura (rodzaj) tych odpadów, w jakich datach i miejscach odpady zostały odebrane, czy dokonywano na bieżąco kontroli prawidłowości segregowania odpadów przez właścicieli nieruchomości i zapisów wyników tej kontroli.

Brak takich dowodów sprawia, że zeznania świadków zawnioskowanych przez pozwanego nie mają konkretnego punktu odniesienia.

Nie jest uzasadniony zarzut naruszenia przepisu art. 354 § 2 k.c. Ustalenia Sądu pierwszej instancji dotyczące okoliczności faktycznych związanych z wykonywaniem umowy przez Gminę K. nie dają podstawy do oceny, aby wykonywanie tej umowy w zakresie współdziałania przez Gminę przy realizacji obowiązków wykonawcy dotknięte było tego rodzaju nieprawidłowościami, które uniemożliwiały wykonawcy wykonanie swoich obowiązków.

Należy w tym miejscu jeszcze raz przypomnieć, że przystępując do wykonywania umowy na początku lipca 2013 roku wykonawca powinien być już w tym momencie przygotowany w zakresie znajomości terenu gminy i opracowania harmonogramu odbioru odpadów, tak aby odpowiednio wcześniej dostarczyć go właścicielom nieruchomości zobowiązanym do oddawania odpadów komunalnych, a jednocześnie uprawnionym do tego, aby podmiot działający na zlecenie Gminy K. te odpady odebrał.

÷

Mając na uwadze powyższe rozważania należało oddalić apelację pozwanego, jako nieuzasadnioną.

*

Z tych wszystkich względów i na podstawie powołanych wyżej przepisów Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku.

1 Przytoczono dosłowne brzmienie zarzutów i wniosków apelacyjnych oraz sformułowania określającego zakres zaskarżenia wyroku, z zachowaniem zastosowanej przez powoda pisowni i interpunkcji, a ściślej – z brakami w tym zakresie.

2 Przytoczono dosłowne brzmienie zarzutów i wniosków apelacyjnych oraz sformułowania określającego zakres zaskarżenia wyroku

3 Por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 29 maja 1992 roku, I ACz 196/92, OSA 1993/4/27.

4 Por. między innymi: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 lipca 2011 roku, I PK 10/11, OSNP 2012, z. 19-20, poz. 233; wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 8 czerwca 2011 roku, VI ACa 1308/10, LEX nr 1096107.

5 Por. Z. Gawlik, Komentarz do art. 480 Kodeksu cywilnego, teza 5, Lex.