UZASADNIENIE

J. W., A. W., R. W. i A. Ł. wnieśli pozew o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego, tj. bankowego tytułu egzekucyjnego, wystawionego przez (...) Bank (...) S.A. w W., z dnia(...), sygn. (...), zaopatrzonego w klauzulę wykonalności postanowieniem z dnia 3 kwietnia 2015 r., wydanym w sprawie o sygn. akt (...). W uzasadnieniu wskazali, że zostało wszczęte przeciwko nim postępowanie egzekucyjne przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Kłodzku, w celu zaspokojenia należności z tytułu kredytu, zaciągniętego w dniu 11 kwietnia 2007r. przez zmarłego ojca powodów, a zarazem spadkodawcę, I. W.. Podnieśli, że wierzytelność ta wygasła w chwili śmierci kredytobiorcy, bowiem była ona ubezpieczona na wypadek zgonu. Podnieśli, że zgon ubezpieczonego kredytobiorcy, ojca powodów, po którym przyjęli spadek, nastąpił wskutek udaru mózgu, śmierć była nagła i objęta definicją warunków grupowego ubezpieczenia.

Strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów postępowania. W uzasadnieniu wskazała, że uprawnienia i obowiązki, wynikające z umowy kredytu konsumenckiego, podlegają dziedziczeniu na zasadach ogólnych i w chwili śmierci kredytobiorcy przeszły na powodów. Podniosła, że strony umowy mogły umówić się, że w chwili śmierci kredytobiorcy umowa wygaśnie, lecz w umowie nie ma żądnego zapisu, który pozwalałby na stwierdzenie, że umowa kredytu wygasła. Spadek po zmarłym I. W. nabyli powodowie: B. W. w (...) częściach spadku, J. W. w (...) częściach , A. W. w (...) częściach, R. W. w (...) częściach i A. Ł. w (...) częściach. Pozwana podniosła, że kredytobiorca I. W. zawarł umowę ubezpieczenia, jednakże była to umowa zawarta z ubezpieczycielem tj., podmiotem trzecim. Umowa ta była umową odpłatną, dwustronnie zobowiązującą i losową. Ubezpieczony opłacał składkę w zamian za ochronę ubezpieczeniową, a ubezpieczyciel świadczył w celu zwolnienia się z zobowiązania. Strona pozwana stwierdziła, że nie może ponosić negatywnych konsekwencji, wynikających z łączącej kredytobiorcę z ubezpieczycielem umowy, a fakt jej zawarcia, w żaden sposób, nie wpływa na zobowiązania stron, wynikłe z umowy kredytowej. Umowa ubezpieczenia stanowiła zabezpieczenie kredytu. Dodatkowo wskazała, że ubezpieczyciel odmówił wypłaty odszkodowania, wskazując, że, zgodnie z warunkami grupowego ubezpieczenia, ubezpieczyciel nie wypłaci odszkodowania, w wypadku gdy zdarzenie ubezpieczeniowe nastąpiło w związku z następstwem i konsekwencjami chorób rozpoznanych przed datą rozpoczęcia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń, a z dostarczonej dokumentacji medycznej wynika, że schorzenie, będące przyczyną zgonu I. W., istniało (zostało rozpoznane) i leczone było w przeszłości przed objęciem ochrony ubezpieczeniowej, zatem brak było podstaw do wypłaty świadczenia. Podniosła , że kwota przekazana na rachunek wierzyciela w dniu 28 lutego 2008 r. stanowi zwrot niewykorzystanej składki ubezpieczeniowej z uwagi na zgon spadkodawcy i nie pokrywa ona zadłużenia, wynikającego

z tej umowy.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny w sprawie:

W dniu 11 kwietnia 2007r. spadkodawca I. W. zawarł ze stroną pozwaną (...) Bank (...) S.A. w W. umowę kredytu z na kwotę (...) zł, płatną w 72 ratach do dnia 21 marca 2013 r. Na dzień 16 grudnia 2014 r. zadłużenie z tytułu umowy kredytu nr (...) zawartej przez I. W. wynosiło kwotę 16.079,06 zł.

Dowód:

-: umowa o kredyt gotówkowy nr (...) – l. 4;
-: harmonogram spłat – k. 102 – 105;
-: wyciąg – k. 87 -94.

Stronę pozwaną (...) Bank (...) S.A. w W. łączyła z Towarzystwem (...) S.A. we W. umowa grupowego ubezpieczenia na wypadek utraty stałego źródła dochodu lub czasowej niezdolności do pracy lub następstw nieszczęśliwego wypadku osób fizycznych zawierających z (...) Bank (...) S.A. umowy kredytu, z dnia 15 grudnia 2006r. Spadkodawca I. W. jako kredytobiorca objęty był ochroną ubezpieczeniową na warunkach określonych w tej umowie. Przedmiotem ubezpieczenia było m.in. ryzyko zgonu na skutek nieszczęśliwego wypadku (§ 3 ust. 1 pkt 3). Zakład ubezpieczeń był zobowiązany spełnić jednorazowe świadczenie ubezpieczeniowe, w wysokości określonej w § 18 umowy, w razie zajścia w okresie odpowiedzialności zdarzenia ubezpieczeniowego (§ 3 ust. 3). Stronę pozwaną łączyła ponadto z w.w. Towarzystwem (...) umowa grupowego ubezpieczenia na życie osób fizycznych zawierających z (...) Bank (...) S.A. umowy kredytu, z dnia 15 grudnia 2006r. Spadkodawca I. W. jako kredytobiorca objęty był ochroną ubezpieczeniową m.in. na wypadek zgonu, na warunkach określonych w tej umowie. Umowa miała charakter zabezpieczający udzielony kredyt. Ubezpieczony I. W., zawierając umowę kredytu, przystąpił zarazem do umowy ubezpieczenia grupowego. Zakład ubezpieczeń zobowiązany był spełnić świadczenie ubezpieczeniowe w razie zajścia w okresie odpowiedzialności zdarzenia zgonu – jeśli bezpośrednie lub pośrednie przyczyny tego zdarzenia powstały w okresie ubezpieczenia (§ 2 ust. 2 warunków grupowego ubezpieczenia osób fizycznych zawierających z (...) Bank (...) S.A. umowy kredytu, dalej: (...)). W tym przypadku zakład ubezpieczeń miał spełnić świadczenie ubezpieczeniowe na rzecz uprawnionego (tj. (...) Bank (...) S.A. ), który miał je zaliczyć na poczet spłaty zobowiązania ubezpieczonego (tu: I. W.), wynikającego z zawartej umowy kredytu (§ 2 ust. 5 wgu).

Zgodnie z umową, zakład ubezpieczeń nie ponosił odpowiedzialności, jeżeli zdarzenie ubezpieczeniowe (zgon) nastąpiło w związku z następstwem i konsekwencjami wypadków oraz chorób ubezpieczonego, rozpoznanych przed datą rozpoczęcia odpowiedzialności przez zakład ubezpieczeń (§ 7 ust. 1 pkt 1 i § 6 ust. 1 pkt 1 wgu). Opłata składki następowała jednorazowo, z góry.

Dowód:

- umowa grupowego ubezpieczenia na wypadek utraty stałego źródła dochodu lub czasowej niezdolności do pracy lub następstw nieszczęśliwego wypadku osób fizycznych zawierających z (...) Bank (...) S.A. umowy kredytu - k.139 i nast.

- umowa grupowego ubezpieczenia na życie osób fizycznych zawierających z (...) Bank (...) S.A. umowy kredytu - k. 160 i nast.

- porozumienie z 15.12.2006r. – k. 108 i nast.; warunki grupowego ubezpieczenia osób fizycznych zawierających z (...) Bank (...) S.A. umowy kredytu – k. 114 i nast.

Kredytobiorca I. W. zmarł w dniu (...) r. Spadek po nim nabyli wprost na podstawie ustawy: B. W. w (...) części spadku oraz powodowie: J. W. w (...) części, A. W. w (...) części, R. W. w (...) części i A. Ł. w (...) części.

Dowód:

-: postanowienie Sądu Rejonowego w Kłodzku z dnia 26 marca 2010 r., wydane w sprawie o sygn. akt (...) – k. 86.

Wyjściową przyczyna zgonu ubezpieczonego kredytobiorcy I. W. był uogólniony proces m miażdżycowy; wtórną przyczyną – udar niedokrwienny mózgu; bezpośrednią – niewydolność krążeniowo – oddechowa. Bezpośrednio przed śmiercią kredytobiorca (lat(...)) został przyjęty do szpitala z uogólnionym procesem miażdżycowym z powodu udaru z niedowładem lewostronnym. Cierpiał na chorobę nadciśnieniową z zajęciem serca co najmniej od 2001 roku, kiedy to choroba ta została u niego rozpoznana w szpitalu SP ZOZ w K..

Dowód:

- pismo Dyr. ZOZ w K. J. R. – k. 211;

- historia choroby I. W. – k. 33, 45 akt szkody nr sprawy (...);

(...) Bank (...) S.A. w W. pismem z dnia 14 grudnia 2007 r. zawiadomił ubezpieczyciela TU na (...) S.A. o śmierci kredytobiorcy I. W. i wniósł o wypłatę świadczenia z tytułu zgonu ubezpieczonego. Ubezpieczyciel odmówił wypłaty świadczenia powołując się na dokumentację medyczną, z której wynika, że zgon ubezpieczonego nastąpił w konsekwencji schodzenia, powstałego przed zawarciem umowy kredytu i objęciem ubezpieczonego ochroną ubezpieczeniową.

Dowód:

-: wniosek – k. 100;
-: dowód doręczenia wniosku – k. 101;
-: pismo ubezpieczyciela – k. 98;
-: zawiadomienie o odmowie wypłaty świadczenia z tytułu zgonu ubezpieczonego – k. 95 – 96, akta szkody k. 51;

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Powództwo o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego (przeciwegzekucyjne) przewidziane zostało w przepisie art. 840 § 1 kpc, jako środek merytorycznej obrony dłużnika, pozwalający na zakwestionowanie wykonalności tytułu wykonawczego w drodze badania zasadności i wymagalności obowiązku, objętego tym tytułem. Musi być oparte na przyczynach materialnoprawnych, wymienionych w punktach 1 – 3 powołanego przepisu.

Zgodnie z art. 840 § 1 pkt 1 kpc, dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo ograniczenia, jeżeli przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności, a w szczególności, gdy kwestionuje istnienie obowiązku stwierdzonego tytułem egzekucyjnym, niebędącym orzeczeniem sądu, albo, gdy kwestionuje przejście obowiązku, mimo istnienia formalnego dokumentu, stwierdzającego to przejście.

Na tej podstawie dłużnik może wytoczyć powództwo w celu pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności, jeżeli przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności, przez co rozumie się zaprzeczenie przez dłużnika obowiązkowi spełnienia na rzecz wierzyciela świadczenia, objętego tytułem egzekucyjnym. Zdarzeniem, na którym oparto klauzulę wykonalności jest tytuł egzekucyjny – w tym wypadku bankowy tytuł egzekucyjny wystawiony przez pozwany Bank przeciwko powodom, zaopatrzony w klauzulę wykonalności.

Wnosząc o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności, powodowie powoływali się na umowę ubezpieczenia, zawartą przez pozwany Bank z Towarzystwem (...) S.A. we W., która to umowa miała charakter zabezpieczający kredyt udzielony spadkodawcy I. W., poprzednikowi prawnemu dłużników, na wypadek zgonu ubezpieczonego. Podnieśli w związku z tym zarzut wygaśnięcia zobowiązania spadkodawcy z chwilą jego śmierci. Zarzut ten nie znalazł potwierdzenia w przeprowadzonych dowodach.

Jak ustalono, stronę pozwaną łączyła z w.w. Towarzystwem Ubezpieczeń umowa grupowego ubezpieczenia na życie osób fizycznych zawierających z (...) Bank (...) S.A. umowy kredytu, z dnia 15 grudnia 2006r. Spadkodawca I. W., jako kredytobiorca, objęty był ochroną ubezpieczeniową, m.in. na wypadek zgonu, na warunkach określonych w tej umowie. Zakład ubezpieczeń zobowiązany był spełnić świadczenie ubezpieczeniowe w razie zajścia w okresie odpowiedzialności zdarzenia zgonu – jeśli bezpośrednie lub pośrednie przyczyny tego zdarzenia powstały w okresie ubezpieczenia (§ 2 ust. 2 wgu ). W tym przypadku zakład ubezpieczeń miał spełnić świadczenie ubezpieczeniowe na rzecz uprawnionego (tj. (...) Bank (...) S.A.), który powinien je zaliczyć na poczet spłaty zobowiązania ubezpieczonego (tu: I. W.), wynikającego z zawartej umowy kredytu (§ 2 ust. 5 wgu). Jednakże, zgodnie z umową, zakład ubezpieczeń nie ponosił odpowiedzialności, jeżeli zdarzenie ubezpieczeniowe (zgon) nastąpiło w związku z następstwem i konsekwencjami wypadków oraz chorób ubezpieczonego, rozpoznanych przed datą rozpoczęcia odpowiedzialności przez zakład ubezpieczeń (§ 7 ust. 1 pkt 1 i § 6 ust. 1 pkt 1 wgu). Na podstawie w.w. dokumentacji medycznej, zgromadzonej w aktach szkody (k. 33, 45 nr sprawy (...)), Sąd ustalił, że zgon ubezpieczonego kredytobiorcy nastąpił w związku z następstwem i konsekwencjami choroby nadciśnieniowej, rozpoznanej kilka lat przed objęciem ochroną ubezpieczeniową, tj. przed 11 kwietnia 2007r. Występujący u niego co najmniej od 2001r. uogólniony proces miażdżycowego skutkował udarem niedokrwiennym mózgu, jako wtórną przyczyna zgonu. Zgodnie zatem z umową ubezpieczenia, zakład ubezpieczeń mógł uchylić się od odpowiedzialności i nie był zobowiązany do wypłaty na rzecz pozwanego Banku świadczenia, podlegającego zaliczeniu na poczet spłaty zobowiązania ubezpieczonego. Wbrew twierdzeniom powodów, zobowiązanie z tytułu zawartej przez spadkodawcę umowy kredytu nie wygasło wskutek jego śmierci, skoro takiego skutku nie przewidywała umowa. Zgodnie z art. 922 § 1 kc, obowiązki majątkowe zmarłego przeszły z chwilą jego śmierci na powodów, jako spadkobierców dziedziczących na podstawie ustawy (art. 931 § 1 kc). Bezspornym było, że roszczenie pozwanego Banku nie zostało dotychczas zaspokojone, zatem powodowie, jako spadkobiercy kredytobiorcy pozostają nadal dłużnikami Banku.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie powołanych przepisów, orzeczono jak w pkt I sentencji wyroku.

Orzeczenie o kosztach w pkt II oparto na przepisach art. 98§ 1 i 3 kpc w zw. z art. 105§2 kpc. Powodowie, jako przegrywający sprawy, zobowiązani są zwrócić stronie pozwanej koszty procesu, w skład których wchodzi wynagrodzenie pełnomocnika, będącego radcą prawnym (w stawce minimalnej, obliczonej od wartości przedmiotu sporu, 2400 zł) i opłata skarbowa od pełnomocnictwa (17 zł).

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE