UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L., decyzją z dnia 5 czerwca 2014 roku odmówił K. G. (1) przyznania prawa do emerytury na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2015 roku, poz. 748 ze zm.) oraz Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U z 1983 roku, Nr 8, poz. 43 ze zm.). W uzasadnieniu podano, że wnioskodawca nie udokumentował wymaganego, co najmniej 15-letniego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (k. 71 a.e.).

Odwołanie od tej decyzji złożył K. G. (1). Z jego treści wynika, że nie zgadza się z zaskarżoną decyzją, wnosi o przyznanie emerytury, wskazując, że spełnia wszystkie ustawowe wymagania, to jest osiągnął wiek emerytalny oraz przepracował ponad 15 lat w warunkach szczególnych w (...) Zakładach (...) w L. (k. 2 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, w całości podtrzymując argumentację zaprezentowaną
w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji (k. 3 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

K. G. (1), urodził się w dniu (...). W dniu 28 maja 2014 roku złożył wniosek o emeryturę, wskazując jednocześnie iż nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego, nie pozostaje obecnie w stosunku pracy (k. 1-8 a.e.). Na podstawie przedłożonych wraz z wnioskiem dokumentów dotyczących zatrudnienia i wynagrodzenia, w tym kserokopii akt osobowych z okresu zatrudnienia w(...) L. oraz świadectwa pracy z dnia 30 kwietnia 1997 roku wystawionego przez (...) S.A. (k. 13-66 a.e.) organ rentowy ustalił, na dzień 1 stycznia 1999 roku, łączny okres ubezpieczenia wnioskodawcy w wymiarze 25 lat i 19 dni, w tym 24 lata i 6 dni okresów składkowych oraz 1 rok i 6 dni okresów nieskładkowych (karta przebiegu zatrudnienia k.70 a.e. oraz decyzja k. 71 a.e.).

Ze świadectwa pracy z dnia 30 kwietnia 1997 roku wystawionego przez (...) S.A. wynikało, że K. G. (1) zatrudniony był w (...) Zakładach (...) w L. od 19 maja 1976 roku do 1 września 1996 roku i w (...) S.A. w L. w okresie od 2 wrzesnia 1996 roku do 30 kwietnia 1997 roku, w pełnym wymiarze czasu pracy ( w skróconym czasie pracy), na stanowiskach „staż – przygotowanie zawodowe”, kierowcy wózka elektrycznego, konserwatora skór surowych, garbarza oddziału garbunkowego i garbarza . W całym tym okresie wykonywał prace w szczególnych warunkach przy garbowaniu skór i wykańczaniu skór oraz w magazynach skór surowych. Stanowiska te wymienione były w Wykazie A, Dziale VII, poz. 10 i 11 stanowiącym załącznik Nr 1 do Zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego Nr 7 z dnia 7 lipca 1987 roku w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego. W okresie tego zatrudnienia wnioskodawca korzystał z urlopów bezpłatnych w okresach od 4 sierpnia 1979 roku do 11 sierpnia 1979 roku, od 11 sierpnia 1981 roku do 21 sierpnia 1981 roku, 8 sierpnia 1982 roku do 14 sierpnia 1982 roku, od 11 października 1982 roku do 15 października 1982 roku, od 16 sierpnia 1983 roku do 19 sierpnia 1983 roku, od 30 lipca 1984 roku do 3 sierpnia 1984 roku, od 14 sierpnia 1985 roku do 21 sierpnia 1985 roku, od 26 sierpnia 1985 roku do 28 sierpnia 1985 roku, od 18 sierpnia 1986 roku do 22 sierpnia 1986 roku oraz od 22 grudnia 1990 roku do 31 grudnia 1990 roku, (łącznie 2 miesiące i 5 dni dni), a po 14 listopada 1991 roku wykorzystał 1 rok i 9 dni z tytułu czasowej niezdolności.

Organ rentowy nie uznał za pracę w warunkach szczególnych zatrudnienia od 19 maja 1976 roku do 30 kwietnia 1997 roku, ponieważ we wskazanym wyżej świadectwie pracy, w części dotyczącej wykonywania pracy w szczególnych warunkach, brak dokładnego wyodrębnienia okresów, w jakich wnioskodawca zajmował poszczególne stanowiska pracy. Dlatego nie można ustalić konkretnego okresu świadczenia pracy w warunkach szczególnych. Tym samym, z uwagi na nie udowodnienie przez skarżącego okresu 15 lat pracy wykonywanej w szczególnych warunkach organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję (k. 71 a.e.).

Sąd ustalił, iż w (...) Zakładach (...) w L. (następnie (...) S.A. w L.) K. G. (1) został zatrudniony w dniu 19 maja 1976 roku w ramach 14-dniowego okresu próbnego jako stażysta przygotowujący się do zawodu, następnie od dnia 1 czerwca 1976 roku na roczny okres wstępny, również jako stażysta. Już od dnia 20 sierpnia 1976 roku powierzono skarżącemu obowiązki garbarza oddziału garbunkowego. W okresie od dnia 15 lutego 1978 roku do 20 października 1978 roku skarżący odbył kurs w zakresie obsługi wózków akumulatorowych i spalinowych, a od 1 lutego 1979 roku przeniesiono go na stanowisko kierowcy wózka elektrycznego. Pracował na nim do dnia 30 kwietnia 1979 roku, następnie od 1 maja 1979 roku został przeniesiony na stanowisko konserwatora skór surowych. Stanowisko to skarżący zajmował do dnia 30 września 1981 (z wyjątkiem okresu od 17 września 1980 roku do 31 grudnia 1980 roku, kiedy to czasowo został zaangażowany na stanowisku garbarza oddziału mokrego), a od 1 października 1981 roku został zatrudniony jako garbarz oddziału garbunkowego. Ostatnią zmianą stanowiska było przeniesienie skarżącego na stanowisko garbarza od dnia 1 czerwca 1988 roku. To stanowisko odwołujący zajmował do końca zatrudnienia tj. do 30 kwietnia 1997 roku, z tym że w okresach od 24 czerwca 1991 roku do 31 października 1991 roku oraz od 10 czerwca 1992 roku do 30 czerwca 1992 roku (łącznie 4 miesiące i 26 dni) był czasowo przenoszony na stanowisko murarza, w związku z potrzebami zakładu pracy (umowy o prace, angaże, zaświadczenia o odbyciu kursów – vide akta osobowe k. 33 a.s.).

Do obowiązków skarżącego na stanowiskach garbarza oddziału garbunkowego, garbarza oddziału mokrego oraz garbarza należało wkładanie surowych skór do basenów i wlewanie do dozowników związków chemicznych tj. chromal, siarczek sody, soda kaustyczna, następnie wykładanie mokrych skór z basenów, po procesie garbunku i natłuszczania, przycinanie ich i układanie na kozłach i paletach. Na stanowisku kierowcy wózka elektrycznego wnioskodawca woził chemikalia oraz skóry z oddziału skór surowych na oddział mokry. Do jego obowiązków należał również wyładunek i załadunek. Natomiast na stanowisku konserwatora skór surowych do obowiązków odwołującego należało wówczas wyładowanie surowych skóry z transportu i układanie na wózkach, aby były gotowe do dalszej obróbki. Wszystkie te czynności K. G. (1) wykonywał na tym samym dziale, przy pracy tej narażony był na kontakt z chemikaliami – kwasem siarkowym, chromalem, siarczkiem sodu, chlorkiem wapnia, sodą oczyszczoną, ponadto panowała wilgoć. Pracował w odzieży ochronnej. Z tytułu wykonywanej pracy wnioskodawcy przysługiwał dodatek z tytułu pracy w warunkach szkodliwych oraz mleko, obowiązywał go również siedmiogodzinny dobowy wymiar czasu pracy (zeznania wnioskodawcy k. 48v a.s. w zw. z k. 23v-24 a.s., zeznania świadków: Z. M. k. 24v a.s. oraz S. Z. k. 24v-25 a.s., akta osobowe k. 33 a.s.).

Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o przytoczone dowody z dokumentów zawarte w aktach sprawy i aktach organu rentowego, które Sąd obdarzył wiarą w całości. Zostały one sporządzone
w przepisanej formie, w oparciu o obowiązujące w dacie ich wydania przepisy prawne oraz wydane przez kompetentne osoby w ramach przysługujących im uprawnień. Nie były (poza świadectwem pracy) kwestionowane przez strony.

Co do świadectwa pracy z dnia 30 kwietnia 1997 roku, wystawionego przez (...) S.A. to należy wskazać, że zawierało ono zbyt ogólne informacje dotyczące okresów pracy wnioskodawcy na poszczególnych stanowiskach oraz zatrudnienia w szczególnych warunkach, jednak informacje te uzupełnione zostały w oparciu o zachowane akta osobowe.

Przystępując do oceny dowodów osobowych należy stwierdzić, że świadkowie przesłuchani w sprawie są osobami obcymi dla skarżącego. Byli zatrudnieni razem z wnioskodawcą w spornym okresie. Tym samym mieli możliwość dokonania bezpośrednich i trafnych spostrzeżeń w zakresie charakteru pracy i rodzaju wykonywanych przez niego czynności. Z. M. zatrudniony był na stanowisku garbarza oraz pracował jako pracownik transportu na wydziale mokrym, natomiast S. Z. na stanowisku garbarza. Świadkowie zgodnie potwierdzili zakres obowiązków K. G. (2) na poszczególnych stanowiskach. Zeznania świadków są logiczne i spójne, korelują ze sobą i z zeznaniami wnioskodawcy, wobec czego Sąd uznał je za wiarygodne. Podkreślić przy tym należy, iż obaj świadkowie uprawnieni są również do wcześniejszej emerytury, przyznanej na mocy wyroku Sądu Okręgowego.

Powyższa ocena dotyczy również zeznań samego wnioskodawcy K. G. (1), skoro były one zgodne z wiarygodnymi zeznaniami świadków. Wnioskodawca wyczerpująco opisał swoje obowiązki. Brak jest jakichkolwiek przesłanek do kwestionowania jego zeznań.

Odwołanie wnioskodawcy jest zasadne.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 748 ze zm.), mężczyznom urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat oraz okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat. Emerytura przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Przepis art. 32 ust. 2 cytowanej ustawy stanowi, że za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie, których osobom wymienionym w ust. 2 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych (art. 32 ust. 4 ustawy).

Zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Według § 3 cytowanego rozporządzenia okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudnienia”, uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia. Natomiast § 4 ust. 1 rozporządzenia stanowi, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym, co najmniej 15 lat pracy

w szczególnych warunkach.

Jednocześnie przepis § 1 ust. 2 rozporządzenia stanowi, że właściwi ministrowie, kierownicy urzędów centralnych oraz centralne związki spółdzielcze w porozumieniu z Ministrem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych ustalają w podległych i nadzorowanych zakładach pracy stanowiska pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazach A i B.

Sumując powyższe, aby nabyć prawo do emerytury wnioskodawca musiał spełnić łącznie następujące przesłanki:

1) osiągnąć obniżony do 60 lat wiek emerytalny;

2) nie przystąpić do otwartego funduszu emerytalnego lub wnieść o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w tym funduszu, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa;

3) na dzień 1 stycznia 1999 r. udowodnić:

- co najmniej 15 - letni okres wykonywania prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze oraz

- staż pracy w wymiarze co najmniej 25 lat.

Bezspornym jest, że wnioskodawca nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego, w dniu 31 maja 2014 roku ukończył 60 lat oraz legitymuje się co najmniej 25 -letnim stażem pracy.

Dokonując oceny, czy wykonywaną przez wnioskodawcę pracę w (...) S.A. można zakwalifikować jako pracę w szczególnych warunkach, należy podkreślić, że wnioskodawca występując do organu rentowego o przyznanie świadczenia przedłożył świadectwo pracy zawierające potwierdzenie tej okoliczności. Dokument ten został jednak zakwestionowany przez ZUS na podstawie zarzutów formalnych.

Taka sytuacja nie może dyskwalifikować możliwości ubiegania się o przedmiotowe świadczenie. Należy mieć bowiem na uwadze, że nawet brak świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie oznacza sam w sobie, że pracownik pracy w takich warunkach nie świadczył. Obowiązek sporządzenia odpowiadającego wymogom świadectwa obciąża pracodawcę, w związku z czym wyciąganie jakichkolwiek negatywnych konsekwencji z nieścisłości w nim zawartych wobec pracownika byłoby dla niego nazbyt krzywdzące.

Na podstawie wyników przeprowadzonego w sprawie postępowania dowodowego Sąd ustalił, że K. G. (1) wykonywał pracę w szczególnych warunkach, będąc zatrudnionym w (...) S.A. w okresie od:

- 20 sierpnia 1976 r. do 31 stycznia 1979 roku jako garbarz oddziału garbunkowego

- od 1 lutego 1979 do 30 kwietnia 1979 roku jako kierowca wózka elektrycznego

- od 1 maja 1979 roku do 16 września 1980 roku oraz od 1 stycznia 1981 do 31 września 1981 roku jako konserwator skór surowych

- od 17 września 1980 roku do 31 grudnia 1980 roku jako garbarz oddziału mokrego

- od 1 października 1981 roku do 31 maja 1988 roku jako garbarz oddziału garbunkowego

- od 1 czerwca 1988 roku do 30 kwietnia 1997 roku ( z wyjątkiem okresów przeniesienia na stanowisko murarza – łącznie 4 miesiące i 26 dni) jako garbarz.

W tych okresach (łącznie 19 lat, 3 miesiące i 6 dni, po wyłączeniu okresów urlopów bezpłatnych i okresów korzystania z zasiłków chorobowych tj. 1 rok i 9 dni zgodnie z wyliczeniami ZUS) zakres jego obowiązków odpowiadał temu opisanemu w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. nr 8, poz. 43 ze zm.) – wykaz A, dział VII „w przemyśle lekkim”, poz. 11 „prace przy garbowaniu skór”, poz. 10 „prace w magazynach skór surowych (garbarnie, skup)”. Konkretne stanowiska zostały wymienione w wykazie A, dział VII, poz. 11, pkt 1 „garbarz oddziału mokrego” i pkt. 2 „garbarz oddziału garbunkowego” oraz poz. 10, pkt. 1 „konserwator skór surowych” i pkt. 4 „robotnik transportu wewnętrznego” załącznika nr 1 do zarządzenia nr 7 Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia 7 lipca 1987 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego (Dz.Urz. MPCiL z 1987 r., Nr 4).

Należy w tym miejscu podkreślić, że w pełni przez Sąd Okręgowy aprobowane stanowisko Sądu Najwyższego, nakazuje przy ustalaniu, czy wykonywana była praca w warunkach szczególnych, kierować się przede wszystkim rzeczywistym zakresem obowiązków, a nie nazwą stanowiska pracy (por. wyrok z dnia 19 maja 2011 r., III UK 174/10, z dnia 9 marca 2010 r., I UK 324/09, z dnia 8 czerwca 2011 r., I UK 393/10). Nie ma zatem znaczenia fakt, że wnioskodawca formalnie miał powierzane stanowiska pracy, które nie zostały wymienione w wykazie stanowiącym załącznik do odpowiedniego aktu resortowego skoro ustalono, że faktycznie świadczył on pracę zaliczaną do wykonywanych w szczególnych warunkach na podstawie przepisów cytowanego rozporządzenia Rady Ministrów.

W tym stanie rzeczy należy uznać, iż K. G. (1) spełnił wszystkie przesłanki niezbędne do ustalenia mu prawa do emerytury na podstawie omówionych przepisów, bowiem licząc na dzień 1 stycznia 1999 roku legitymuje się ogólnym stażem ubezpieczeniowym w wymiarze ponad 25 lat, w tym stażem pracy w warunkach szczególnych w wymiarze co najmniej 15 lat, w dniu(...) roku ukończył 60 lat życia oraz nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego. Z tego tez względu Sąd ustalił mu prawo do świadczenia od(...) roku, to jest od dnia ukończenia 60 lat.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy zmienił zaskarżoną decyzję i na mocy wyżej wskazanych przepisów oraz art. 477¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

Sąd Okręgowy orzekł o obowiązku zwrotu kosztów procesu od pozwanego na rzecz wnioskodawcy w wysokości 60 złotych - zgodnie z treścią art. 98 § 1 i 3 k.p.c. oraz § 12 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2002 r. Nr 163, poz. 1348). Na niezbędne koszty dochodzonych praw przez pozwanego składają się koszty zastępstwa procesowego w wysokości 60 złotych

WYROK

UZASADNIENIE