UZASADNIENIE

wyroku z dnia 31 lipca 2015 r.

sporządzone na podstawie art. 505 § 2 ¹³ k.p.c.

Pozwem wniesionym w sprawie powód Skarb Państwa – P. B. w B. wniósł o zasądzenie od pozwanej D. W. kwoty 3.339,20 zł z ustawowymi odsetkami i kosztami procesu.

W uzasadnieniu podał, iż zawarł z pozwaną umowę sprzedaży drewna wielkowymiarowego brzozy w ilości 320 m³ . Pozwana odebrała jedynie 51,03 m³ drewna, a następnie oświadczyła, że odstępuje od umowy – zdaniem powoda bezzasadnie. Dochodzona pozwem kwota to kara umowna z tytułu niewykonania umowy polegającego na nieodebraniu drewna przez kupującego. Wyliczenie kary umownej nastąpiło przez pomnożenie ilości nieodebranego drewna przez wartość metra sześciennego drewna i 5 %.

W sprzeciwie od wydanego w sprawie nakazu zapłaty pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości a także zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów procesu. Zarzuciła powodowi, że dostarczył wadliwe drewno o celowo zawyżonej klasie, a odbiór drewna narażałby pozwaną na dalsze szkody majątkowe. W odpowiedzi na sprzeciw pismem z dnia 9 lipca 2014 r. powód podtrzymał żądanie pozwu w całości podnosząc, iż nie było żadnej podstawy prawnej do odstąpienia przez pozwaną od umowy.

Wyrokiem z dnia 03 marca 2015 r. Sąd Rejonowy w Krośnie Wydział V Gospodarczy zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 3.339,20 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 5 grudnia 2013 roku do dnia zapłaty (I), zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 600,00 zł, tytułem kosztów zastępstwa procesowego (II), oraz nakazał ściągnąć od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa (kasa Sądu Rejonowego w Krośnie) kwotę 100,00 zł tytułem opłaty sądowej od pozwu, od uiszczenia której powód był zwolniony z mocy samego prawa.

Zgodnie z ustaleniami dokonanymi przez Sąd I Instancji, strony przedmiotowego sporu w dniu 28 czerwca 2012 r. zawarły umowę sprzedaży drewna, zgodnie z którą, jak zastrzeżono w § 5 naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania umowy polegającego na nie odebraniu drewna przez kupującego następuje przez zapłatę kary umownej w wysokości 5 % wartości netto drewna nieodebranego. Pismem z dnia 9 października 2012 r., a następnie z dnia 16 października 2012 r. pozwana zamówiła drugą partię drewna w ilości 25 metrów³. Po odbiorze drewna pozwana zgłosiła reklamację w dniu 14 listopada 2012 r. Reklamacja została częściowo uznana przez powoda. Pismem z dnia 19 listopada 2012 r. powód poinformował pozwaną o przygotowaniu kolejnej partii drewna do odbioru, jednak przedstawiciel pozwanej odmówił przyjęcia tego pisma i poinformował, że zrywa umowę i nie będzie odbierać surowca. Następnie pozwana wysłała powodowi notę obciążeniową z dnia 21 listopada 2012 r. wraz z wezwaniem do zapłaty. Powód poinformował pozwaną pismem z dnia 7 grudnia 2012 r. o braku przesłanek do skutecznego odstąpienia od umowy i zaproponował rozwiązanie umowy za porozumieniem stron. Pozwana nie podpisała porozumienia i pismem z dnia 17 grudnia 2012 r. podtrzymała swoje stanowisko. W dniu 20 listopada 2013 r. powód wystawił notę księgową z tytułu kary umownej na kwotę dochodzoną pozwem, a następnie wezwał pozwaną do jej zapłaty pismami z dnia 20 listopada 2013 r. i 18 grudnia 2013 r. Sposób naliczenia kary umownej obrazuje wyliczenie kar umownych.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał powództwo za uzasadnione. Uzasadniając motywy swojego rozstrzygnięcia Sąd I instancji wskazał, że złożone przez przedstawiciela pozwanej oświadczenie, iż odstępuje od umowy nie było skuteczne, gdyż dotyczyło przedmiotu sprzedaży, który nie został nawet odebrany i nie można co do niego stwierdzić czy posiada jakiekolwiek wady. Poprzednia partia drewna odebrana przez pozwaną została reklamowana, a jego cena została obniżona, a więc odstąpienie od umowy nie mogło dotyczyć i nie dotyczyło tej części surowca. Zdaniem Sądu Rejonowego brak jest więc podstaw do stwierdzenia, że pozwana skutecznie odstąpiła od umowy. Dalej Sąd ten wskazał, że wystawienie noty obciążeniowej przez powoda znajduje podstawę w postanowieniach umowy z dnia 28 czerwca 2012 r., a w szczególności § 5 dotyczącego naliczania kar umownych. Sposób wyliczenia kary umownej wykazany przez powoda jest zgodny z umową, a powód dysponował przez okres obowiązywania umowy surowcem, który mógł być odebrany przez pozwaną. W ocenie Sądu I instancji powód wykazał też, iż nieprawdziwe są twierdzenia pozwanej co do celowego i notorycznego zawyżania klasy drewna. W konsekwencji Sąd Rejonowy uwzględnił powództwo w oparciu o art. 483 § 1 k.c., o odsetkach orzekając na podstawie art. 481 § 1 k.c., a o kosztach procesu na podstawie art. 98 § 1 i art. 99 k.p.c. W oparciu o art. 94 w zw. z art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd nakazał też ściągnięcie na rzecz Skarbu Państwa kwoty 100,00 zł. tytułem opłaty sądowej od pozwu, od uiszczenia której powód był zwolniony z mocy samego prawa.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia wniosła strona pozwana zaskarżając wyrok Sądu I instancji w całości.

Zaskarżonemu orzeczeniu pozwana zarzuciła:

-: naruszenie przepisów postępowania tj. art. 217 § 1 k.p.c. mające wpływ na wynik sprawy poprzez pominięcie oświadczenia pełnomocnika pozwanej złożonego na rozprawie w dniu 17 lutego 2015 r. w kwestii braku zasadności naliczenia karu umownej będącej przedmiotem roszczenia z uwagi na brak skonkretyzowania zastrzeżenia w tym zakresie w umowie,
-: naruszenie art. 328 k.p.c. mające istotny wpływ na wynik sprawy poprzez pominięcie przez Sąd I instancji w pisemnym uzasadnieniu wyroku kwestii podnoszonych przez pełnomocnika pozwanej a dotyczących zasadności naliczania kar umownych,
-: błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, poprzez ustalenie, że powód miał prawo do naliczenia kary umownej zgodnie z § 5 umowy o sprzedaż drewna, w sytuacji gdy treść postanowienia umownego w tym zakresie została skonstruowana wadliwie i nie mogła stanowić podstawy do obciążania pozwanej jakimikolwiek kwotami.

Powołując się na powyższe zarzuty pozwana wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa jako oczywiście bezzasadnego oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego za obydwie instancje, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. We wniesionej apelacji pozwana szczegółowo uzasadniła podniesione przez siebie zarzuty.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie i zasądzenie od pozwanej na jego rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanej jest nieuzasadniona. Podniesione w niej zarzuty nie dały podstaw do zmiany, bądź uchylenia zaskarżonego wyroku. Sąd Okręgowy jako sąd merytoryczny w granicach wniesionej apelacji, co wynika z dyspozycji art. 378 § 1 k.p.c. rozważa na nowo zebrany w sprawie materiał dowodowy, w tym dokonuje jego samodzielnej oceny prawnej. Powyższa analiza pozwala stwierdzić, że stanowisko Sądu II instancji, zarówno w zakresie oceny materiału dowodowego, ustaleń faktycznych oraz ich oceny prawnej w całości pokrywa się z argumentacją zawartą w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Wywody zaprezentowane w apelacji, w tym podniesione zarzuty, w których skarżąca ograniczyła się do przedstawienia swojej oceny materiału dowodowego z której jej zdaniem wynikają wnioski odmienne od wyprowadzonych przez Sąd Rejonowy, nie mogły stanowić wystarczającej podstawy do weryfikacji orzeczenia Sądu I instancji w postulowanym przez apelującą kierunku. Zwłaszcza że Sąd ten, przeprowadził postępowanie dowodowe w sposób wyczerpujący, a zebrany w sprawie materiał dowodowy poddał wszechstronnej i logicznej ocenie. Skoro zaś Sąd Rejonowy poczynił w niniejszej sprawie prawidłowe ustalenia faktyczne, to Sąd Okręgowy je w pełni podziela i przyjmuje za własne.

W ocenie Sądu Okręgowego strona powodowa udowodniła fakty przemawiające za zasadnością powództwa, dlatego też to na stronie pozwanej spoczywał ciężar udowodnienia ekscepcji i faktów uzasadniających jej zdaniem oddalenie powództwa (por. wyrok SN z dnia 20.04.1982 sygn. akt I CR 79/82 niepublikowane), przy czym w ocenie Sądu II instancji pozwana powyższemu nie sprostała.

Mając na uwadze zarzuty apelacji wskazać należy, że koncentrują się one na twierdzeniach, że z uwagi na wadliwie skonstruowaną treść postanowień umownych w zakresie kary umownej, powód nie mógł skutecznie domagać się wskazanego roszczenia, a nadto na okoliczności, że Sąd I instancji wskazany zarzut pozwanej pominął zarówno w trakcie procesu jak również w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia.

W ocenie Sądu II instancji zarzuty te są niezasadne. Stosownie do treści art. 483 § 1 k.c. można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy. Norma ta wyraźnie stanowi, że wysokość kary umownej musi być określona w treści umowy, przy czym kara ta powinna być wyrażona kwotowo w chwili jej zastrzegania. Dopuszczalnym jest posłużenie się innymi miernikami wysokości np. ułamkiem wartości rzeczy albo ułamkiem innej sumy (wartości kontraktu) jeżeli ustalenie tej kwoty stanowi czynność tylko arytmetyczną ( tak: wyrok SN z dnia 8 lutego 2007r. I CSK 420/06). Powyższa sytuacja zachodzi w niniejszej sprawie. Podkreślenia wymaga, że sposób naliczania kary umownej wynika wprost z zapisów umowy (§ 5) i jest to 5 % wartości nieodebranego drewna. Wbrew twierdzeniom apelującej w umowie określono także dokładnie inne wskaźniki umożliwiające konkretne wyliczenie kary umownej poprzez wskazanie, że do wyliczenia kary umownej przyjmuje się średnią cenę drewna z umowy netto, która wynosi 264 zł/m³. W związku z jasnymi i precyzyjnymi postanowieniami umownymi w tym zakresie nie budzi wątpliwości Sądu Okręgowego, że wyliczenie kary umownej poprzez pomnożenie liczby nieodebranego surowca tj. 252,97 m³ przez cenę za m³ przyjętą na potrzeby obliczenia kary umownej tj. 264 zł/m³ a następnie obliczenie 5 % z otrzymanej sumy jest prawidłowe i oparte o właściwe kryteria uzgodnione przez strony. Powyższe wynika również – wbrew twierdzeniom apelującej – z ustaleń i zważań dokonanych przez Sąd Rejonowy w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy uznał iż zarzuty postawione zaskarżonemu orzeczeniu przez apelującą nie zasługują na uwzględnienie i dlatego apelację jako bezzasadną oddalił na podstawie art. 385 k.p.c.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu znajduje uzasadnienie w art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z § 6 pkt. 3 w zw. z § 12 ust. 1 pkt. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu. Na koszty te składa się kwota 300 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE