UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 19 grudnia 2013 r. powódka M. K. wniosła o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym i zasądzenie w nim od G. K. kwoty 100.158 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia złożenia pozwu do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu wskazała, że od dnia 1 stycznia 2008 r. do dnia 1 stycznia 2012 r. na podstawie dwóch umów użyczenia zawartych z pozwaną G. K. była posiadaczem w dobrej wierze nieruchomości lokalowej położonej w G. nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Malborku IX Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych w Nowym Dworze Gdańskim prowadzi księgę wieczystą o numerze (...). Powódka podniosła również, że pozwana swoimi działaniami doprowadziła ją do opuszczenia zajmowanego lokalu mieszkalnego oraz jej wymeldowania z tej nieruchomości, a także nie wykonała wyroku Sądu Rejonowego w Malborku z dnia 12 czerwca 2013 r. (sygn. akt I C 152/13) przywracającego powódce posiadanie wspomnianej nieruchomości. Powódka stwierdziła również, że w trakcie trwania umowy użyczenia poniosła nakłady na nieruchomość pozwanej polegające na generalnym remoncie parteru i poddasza budynku oraz utrzymaniu nieruchomości, które do dnia złożenia pozwu nie zostały rozliczone przez pozwaną.

(vide: pozew z dnia 19 grudnia 2013 r., k. 2-5; protokół rozprawy z dnia 7 sierpnia 2015 r., k. 300)

Zarządzeniem Przewodniczącego z dnia 14 maja 2014 r. na podstawie art. 499 § 1 pkt 2 k.p.c. stwierdzono brak podstaw do wydania nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym i skierowano sprawę do rozpoznania w postępowaniu zwykłym.

(vide: Zarządzenie Przewodniczącego z dnia 14 maja 2014 r., k. 101)

Pozwana w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa oraz o obciążenie powódki kosztami postępowania.

W uzasadnieniu przyznała, że w 2008 r. jej córka - powódka oraz jej syn a brat powódki -A. K. (1) przeprowadzili remont parteru należącej do niej nieruchomości, przy czym podniosła, iż powódka nigdy nie zastrzegała, że będzie domagać się zwrotu poniesionych nakładów, jak również pozwana nigdy nie zobowiązała się zwrócić powódce udzielonej pomocy. Zarzuciła również, że faktury VAT za materiały potrzebne do przeprowadzenia remontu zostały wystawione na powódkę tylko w celach podatkowych, tj. aby uzyskała ona zwrot podatku VAT. Pozwana wskazała także, że - wbrew twierdzeniom powódki - strych został wyremontowany ze środków ówczesnego konkubenta powódki R. K., a także zarzuciła, że wszelkie prace nie były wykonywane na jej prośbę, lecz wyłącznie na własny użytek powódki i jej konkubenta. Podniosła również, że kwota, której dochodzi powódka jest zawyżona oraz nie znajduje odzwierciedlenia w złożonych dokumentach.

(vide: odpowiedź na pozew z dnia 18 sierpnia 2014 r., k. 109-111)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka M. K. (wcześniej K.) jest córką pozwanej G. K..

(okoliczność bezsporna)

Pozwana G. K. jest właścicielem nieruchomości zabudowanej domem mieszkalnym i oborą położonej w miejscowości G. w gminie O., dla której Sąd Rejonowy w Malborku IX Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych w Nowym Dworze Gdańskim prowadzi księgę wieczystą o numerze (...).

(dowód: odpis zwykły z księgi wieczystej nr (...), k. 9-11)

W dniu 1 stycznia 2008 r. oraz w dniu 1 stycznia 2009 r. powódka M. K. zawarła z pozwaną G. K. dwie umowy użyczenia na czas do dnia 1 stycznia 2012 r., na mocy których pozwana oddała powódce należący do niej lokal mieszkalny położony w G. (...) w gminie O. do bezpłatnego korzystania.

(dowód: umowy użyczenia z dnia 1 stycznia 2008 r. oraz z dnia 1 stycznia 2009 r., k. 7-8)

W 2008 r. powódka M. K. oraz jej brat i syn pozwanej A. K. (1) sfinansowali wspólnie remont parteru domu pozwanej G. K. przeznaczając na to także kwotę 1.000 zł pozostałą z zasiłku pogrzebowego otrzymanego w związku ze śmiercią męża pozwanej. Remont ten został wykonany z inicjatywy powódki i jej brata w celu polepszenia warunków mieszkaniowych pozwanej G. K. oraz jej drugiej córki - A. K. (2), a także z uwagi na zły stan techniczny domu, na którego remont pozwana G. K. nie miała środków. Przeprowadzone prace zostały wykonane przez pracowników opłaconych przez powódkę M. K. i jej brata oraz dotyczyły m.in. pokrycia ścian i sufitów płytą gipsową, położenia paneli podłogowych i kafelek w kuchni oraz korytarzu, wymiany instalacji elektrycznej i kanalizacyjnej, remontu łazienki oraz zakupu nowych mebli. Wartość prac wyniosła około 40.000 zł.

Wszystkie faktury związane z zakupem materiałów budowlanych niezbędnych do remontu były wystawiane na powódkę M. K. w celu rozliczenia z Urzędem Skarbowym i uzyskania zwrotu podatku VAT.

(dowód: zeznania pozwanej G. K., k. 151-152, 287-289; zeznania świadka A. K. (2), k. 191-193; zeznania świadka A. K. (1), k. 300; zeznania powódki M. K., k. 151; potwierdzenia przelewu, k. 156-159; zestawienia transakcji karty kredytowej A. K. (1), k. 176, 179, 180-183)

W 2010 r. powódka M. K. wystąpiła do pozwanej G. K. z propozycją wyremontowania poddasza domu oraz umożliwienia jej zamieszkania w nim razem z konkubentem R. K., na co pozwana wyraziła zgodę. Remont ten został w całości przeprowadzony oraz sfinansowany przez R. K.. Powódka M. K. w tym czasie nie osiągała wysokich dochodów.

(dowód: zeznania pozwanej G. K., k. 151 i 289; zeznania świadka A. K. (2), k. 191-192; zeznania świadka A. K. (1), k. 301; zeznania powódki M. K., k. 149; zeznania pozwanej G. K. w aktach dochodzenia, sygn. akt (...), k. 5; zeznania świadka A. K. (2) w aktach dochodzenia, sygn. akt (...), k. 10; decyzja Wójta Gminy O. z dnia 24 maja 2013 r., k. 116; prywatny akt oskarżenia wniesiony przez R. K., k. 161; skarga R. K. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 26 lipca 2013 r., k. 167; odpowiedź Wojewody (...) na skargę R. K. z dnia 28 sierpnia 2013 r., k. 269-273; informacja o dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy za rok 2009 r. oraz PIT za 2010 r. powódki M. K., k. 213-216)

Powódka M. K. razem ze swoim konkubentem R. K. wprowadziła się do mieszkania powstałego z adaptacji poddasza domu pozwanej G. K. w dniu 8 marcu 2011 r.

(dowód: zeznania świadka A. K. (2), k. 192; zeznania pozwanej G. K., k. 288)

Jesienią 2011 r. R. K. wykonał na podwórzu nieruchomości pozwanej G. K. prace polegające m.in. na wyrównaniu terenu i utwardzeniu go materiałem, posianiu trawnika, posadzeniu tuji, wykopaniu oczka wodnego oraz poszerzenia chodnika. Prace te były wykonywane przez R. K. osobiście lub z pomocą opłaconych przez niego pracowników.

(dowód: zeznania świadka A. K. (2), k. 192; zeznania świadka A. K. (1), k. 301)

W dniu 10 grudnia 2012 r. córka pozwanej i siostra powódki A. K. (2) złożyła zawiadomienie o przestępstwie doprowadzenie jej w lipcu 2011 r. do innej czynności seksualnej przez R. K. wraz z wnioskiem o jego ściganie, co doprowadziło do powstania konfliktu w rodzinie. Następnie, pismem z dnia 10 grudnia 2012 r. pozwana G. K. wezwała R. K. do opuszczenia jej domu w terminie do dnia 15 grudnia 2012 r. pod rygorem obciążenia go opłatą w wysokości 1.500 zł miesięcznie z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości.

W dniu 4 stycznia 2013 r. między pozwaną G. K. a R. K. doszło do kłótni, w wyniku czego w dniu 5 stycznia 2013 r. powódka M. K. razem z R. K. i ich dzieckiem opuściła dom pozwanej, mimo że pozwana prosiła powódkę, aby została razem z dzieckiem.

(dowód: protokół przyjęcia ustnego zawiadomienia o przestępstwie i przesłuchania w charakterze świadka osoby zawiadamiającej oraz wniosku o ściganie z dnia 10 grudnia 2012 r., k. 2-5 akt dochodzenia o sygn. (...); wezwanie do opuszczenia domu z dnia 10 grudnia 2012 r., k. 139; zeznania pozwanej G. K., k. 151-152 i 288; zeznania świadka A. K. (2), k. 192; zeznania świadka A. K. (1), k. 302)

Decyzjami Wójta Gminy O. z dnia 24 maja 2013 r. oraz z dnia 18 października 2013 r. powódka M. K. i jej mąż R. K. zostali wymeldowani z pobytu stałego z nieruchomości należącej do pozwanej G. K. z uwagi na jej dobrowolne i trwałe opuszczenie.

(dowód: decyzja Wójta Gminy O. z dnia 24 maja 2013 r. i z dnia 18 października 2013 r., k. 16-18, 115-118)

Wyrokiem z dnia 12 czerwca 2013 r. Sąd Rejonowy w Malborku (sygn. akt I C 152/13) przywrócił powódce M. K. posiadanie mieszkania położonego w miejscowości G. (...) w gminie O. należącego do pozwanej G. K.. Orzeczenie to nie zostało skierowane przez powódkę do egzekucji.

(dowód: wyrok z dnia 12 czerwca 2013 r., k. 6; zeznania powódki M. K., k. 150-151; zeznania pozwanej G. K., k. 152; zeznania świadka A. K. (2), k. 192)

Powódka M. K. zawarła z R. K. związek małżeński w dniu 20 września 2013 r.

(okoliczność bezsporna)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów: z zeznań stron - powódki M. K. i pozwanej G. K., zeznań świadków A. K. (2) i A. K. (1) oraz z dokumentów, a w szczególności umów użyczenia łączących strony sporu, pism wniesionych i wydanych w toku postępowania administracyjnego i sądowoadministracyjnego w sprawie o wymeldowanie powódki M. K. i R. K. z nieruchomości pozwanej, poleceń przelewu i zestawienia transakcji z karty kredytowej A. K. (1), a także z dokumentów znajdujących się w aktach dochodzenia o sygn. (...) i (...).

Oceniając zebrany materiał dowodowy Sąd uznał zeznania powódki M. K. za niewiarygodne w części w jakiej podnosiła, iż to ona samodzielnie sfinansowała remont parteru domu pozwanej w 2008 r. oraz poddasza w 2010 r., gdyż twierdzenie to stoi w sprzeczności z pozostałym materiałem dowodowym. Odnośnie remontu parteru wykonanego w 2008 r. wskazać należy, że zarówno świadkowie A. K. (1) i A. K. (2), jak i pozwana G. K. zgodnie zeznali, iż remont ten został sfinansowany nie tylko przez powódkę, ale także przez A. K. (1). Nadto, potwierdziły to polecenia przelewów z jego rachunku bankowego na rzecz powódki oraz zestawienia transakcji jego kartą kredytową (k. 156-159, 176, 179, 180-183), z których jednoznacznie wynika, iż brat powódki również partycypował w kosztach remontu, m.in. poprzez przekazywanie środków powódce oraz zakupy materiałów budowlanych. W sprzeczności z materiałem dowodowym stało również twierdzenie powódki dotyczące sfinansowania przez nią adaptacji poddasza domu pozwanej w 2010 r. Świadkowie A. K. (1) oraz A. K. (2), a także pozwana G. K. zgodnie zeznali, iż remont ten został przeprowadzony dzięki środkom ówczesnego konkubenta powódki - R. K., co znalazło również potwierdzenie w dowodach z dokumentów wydanych i wniesionych w toku postępowania administracyjnego i sądowoadministracyjnego w sprawie o wymeldowanie powódki i jej konkubenta, prywatnym akcie oskarżenia R. K. wywiedzionego przeciwko A. K. (2) i G. K., a także w protokołach zeznań A. K. (2) i G. K. złożonych w toku dochodzenia o sygn. akt (...). Ponadto, oceniając powyższe twierdzenie powódki Sąd miał również na uwadze treść dotyczących jej dokumentów i deklaracji podatkowych, z których wynika, że w 2009 r. i 2010 r. osiągnęła ona niskie dochody (4.084,50 w 2009 r. i 1.558,32 zł w 2010 r.), które - w świetle zasad doświadczenia życiowego - uniemożliwiały dokonanie nakładów mających na celu adaptację poddasza domu pozwanej na cele mieszkalne. Nadto - jak zgodnie zeznali świadkowie A. K. (2) i A. K. (1) - w tym czasie powódka pracowała w restauracji jako kelnerka nie posiadając przy tym żadnej umowy, w związku z czym otrzymywała niskie wynagrodzenie, które także nie pozwalałoby jej poczynić tak znacznych nakładów na nieruchomość pozwanej.

Sąd w całości z kolei dał wiarę zeznaniom pozwanej G. K. oraz świadków: A. K. (2) i A. K. (1), które były zgodne, spójne i logiczne oraz znajdywały potwierdzenie w dowodach z dokumentów, o czym wspomniano wyżej.

Za wiarygodne Sąd uznał również dowody z dokumentów, których autentyczność i rzetelność nie była kwestionowana przez strony ani też nie wzbudziła zastrzeżeń Sądu.

Za nieprzydatne uznać z kolei należało przedłożone przez powódkę faktury VAT na zakup materiałów budowlanych, narzędzi i elementów wyposażenia domu (k. 19-71). Nie stanowiły one bowiem bezpośredniego dowodu poniesienia przez powódkę nakładów na nieruchomość pozwanej ani też nie pozwalały ustalić ich zakresu, lecz jedynie świadczyły o tym, że określone przedmioty były przez nią nabyte oraz że zostały na to wystawione faktury. Nadto, nie bez znaczenia jest przy tym, iż część z tych faktur została wystawiona na nazwisko powódki jedynie w celu uzyskania przez nią zwrotu podatku VAT. Podobnie należało także ocenić decyzję Wójta Gminy O. z dnia 19 lipca 2010 r. o warunkach zabudowy (k. 141-143), która nie potwierdzała, iż to powódka poczyniła wspomniane nakłady, lecz jedynie określała warunki na jakich możliwa była przebudowa i rozbudowa nieruchomości pozwanej. Całkowicie irrelewantne były również złożone przez powódkę potwierdzenia przelewów za rachunki za media (k. 224-233), gdyż uiszczanie przez nią powyższych opłat nie stanowiło przedmiotu niniejszego postępowania i nie miało żadnego znaczenia dla ustalenia okoliczności i zakresu poniesionych przez nią nakładów.

Oddaleniu podlegał natomiast wniosek powódki o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego. Powódka nie udowodniła bowiem zarówno zakresu poniesionych przez nią nakładów na nieruchomość pozwanej, jak i samego faktu sfinansowania remontu poddasza, dlatego zbędnym było przeprowadzanie dowodu z opinii biegłego sądowego na okoliczność wyceny wartości ewentualnych prac.

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności zważyć należy, że w przypadku poniesienia nakładów przez jedną osobę na nieruchomość należącą do innej osoby konieczne jest ustalenie stosunku prawnego, na podstawie którego dokonujący nakładów posiadał nieruchomość i w nią inwestował. Oznacza to zatem, że jeżeli z właścicielem łączyła go jakaś umowa to należy ustalić jej charakter oraz to, czy w uzgodnieniach stron uregulowano sposób rozliczenia nakładów. Jeśli bowiem takie uzgodnienia były to one powinny stanowić podstawę rozliczenia nakładów. Jeśli natomiast takich postanowień umownych brak lub gdy bezwzględnie obowiązujące przepisy ustawy normujące tego rodzaju umowę przewidują inne rozliczenia, wtedy zastosowanie znajdą przepisy ustawy. Natomiast jeżeli stosunek prawny, na gruncie którego dokonano nakładów, nie reguluje ich rozliczenia, wówczas, mają zastosowanie art. 224-226 k.c. W przypadku zaś gdy brak jest podstaw do oparcia rozstrzygnięcia o te przepisy, zastosowanie znajdą przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu zawarte w art. 405-414 k.c. (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 4 marca 2015 r., sygn. akt V ACa 591/14, LEX 1663051; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 grudnia 2013 r., sygn. akt V CSK 13/13, LEX nr 1425056; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 2012 r., sygn. akt IV CSK 601/11, LEX nr 1229972; wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 3 grudnia 2012 r., sygn. akt VI ACa 980/12, LEX nr 1293083; wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 6 maja 2010 r., sygn. akt I ACa 276/10, LEX nr 756554; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 marca 2009 r., sygn. akt III CZP 6/09, LEX nr 496385).

Wskazać zatem należy, że strony procesu w dniu 1 stycznia 2008 r. oraz w dniu 1 stycznia 2009 r. zawarły umowę użyczenia nieruchomości pozwanej położonej w G. w gminie O. (k. 7-8). Powyższe porozumienie nie regulowało jednak kwestii rozliczenia nakładów, dlatego zastosowanie powinny znaleźć przepisy Kodeksu cywilnego zawarte w art. 710-719 dotyczące umowy użyczenia. Zgodnie zaś z art. 713 k.c. "Biorący do używania ponosi zwykłe koszty utrzymania rzeczy użyczonej. Jeżeli poczynił inne wydatki lub nakłady na rzecz, stosuje się odpowiednio przepisy o prowadzeniu cudzych spraw bez zlecenia." Art. 753 § 2 k.c., do którego odsyła cytowany wyżej przepis, przewiduje z kolei, iż "Z czynności swych prowadzący cudzą sprawę powinien złożyć rachunek oraz wydać wszystko, co przy prowadzeniu sprawy uzyskał dla osoby, której sprawę prowadzi. Jeżeli działał zgodnie ze swoimi obowiązkami, może żądać zwrotu uzasadnionych wydatków i nakładów wraz z ustawowymi odsetkami oraz zwolnienia od zobowiązań, które zaciągnął przy prowadzeniu sprawy." Powyższe przepisy stanowiły zatem podstawę prawną żądań powódki.

Odnośnie nakładów dotyczących remontu parteru domu pozwanej przeprowadzonego w 2008 r. wskazać jednak należy, że roszczenie to nie zasługiwało na uwzględnienie z uwagi na jego sprzeczność z zasadami współżycia społecznego.

Zgodnie bowiem z art. 5 k.c. "Nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony." Wyjaśnić należy, że przepis ten stanowi tzw. klauzulę generalną odnoszącą się do przypadków gdy powoływanie się na prawo podmiotowe nie stanowi jego wykonywania, lecz jest traktowane jako nadużycie prowadzące do wydania rozstrzygnięcia ocenianego negatywnie z punktu widzenia zasad moralnych obowiązujących w społeczeństwie.

Przenosząc powyższe uwagi na płaszczyznę przedmiotowej sprawy wskazać należy, że - jak wynika z zeznań pozwanej G. K. oraz świadków A. K. (1) i A. K. (2) - remont parteru nieruchomości położonej w G. był wykonany i sfinansowany przez powódkę oraz jej brata w wykonaniu obowiązku moralnego wobec ich matki, tj. w celu poprawy warunków mieszkaniowych pozwanej oraz jej młodszej córki A. K. (2), których nie było stać na wyremontowanie domu znajdującego się w złym stanie technicznym, a także z sentymentu do nieruchomości stanowiącej dom rodzinny. Nadto - jak kilkukrotnie wskazała pozwana (k. 109-110, 152) - nigdy nie zgodziłaby się na remont nieruchomości gdyby wiedziała, że córka będzie od niej następnie żądała zwrotu wartości nakładów, ponieważ z uwagi na trudną sytuację materialną nie dysponowała ani nie dysponuje środkami pozwalającymi zaspokoić roszczenia powódki. Co więcej - jak wynika z zebranego materiału dowodowego - powódka w czasie dokonywania wspomnianych nakładów twierdziła, iż czyni to bezinteresownie oraz że nie będzie dochodziła od pozwanej zwrotu ich wartości. W takiej sytuacji Sąd uznał, że zgłoszone przez nią żądanie zwrotu wartości nakładów stanowi nadużycie prawa podmiotowego i jest niewłaściwe z moralnego punktu widzenia, dlatego nie może zasługiwać na uwzględnienie.

Odnośnie natomiast roszczenia o zwrot wartości nakładów poniesionych w 2010 r. w związku z remontem poddasza i zagospodarowaniem podwórza nieruchomości pozwanej wskazać należy, że nie zostało ono wykazane zarówno co do zasady, jak i co do wysokości. Jak bowiem wynika ze zgromadzonego materiału dowodowego, nakłady te nie były poniesione przez powódkę, lecz przez jej ówczesnego konkubenta R. K.. Powódka nie wykazała natomiast, aby R. K. scedował na nią wierzytelności przysługujące mu względem pozwanej z tytułu poniesionych nakładów. Nadto, nie sposób także uznać, aby roszczenia te weszły w skład majątku wspólnego powódki i R. K., ponieważ powstały one przed powstaniem ustroju wspólności ustawowej między małżonkami, co miało miejsce w dniu 20 września 2013 r. w wyniku zawarcia związku małżeńskiego. W świetle zaś przepisów art. 31 § 1 i art. 33 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wspólnością ustawową są objęte co do zasady przedmioty i prawa nabyte dopiero w czasie trwania wspólności ustawowej. Oznacza to zatem, że powódce nie przysługiwała legitymacja czynna do dochodzenia zwrotu wspomnianych nakładów, gdyż to nie ona była osobą je dokonującą.

Niezależnie od powyższego zważyć również należy, że powódka nie wykazała zakresu poniesionych nakładów, mimo iż to na niej spoczywał ciężar dowodu. Zgodnie bowiem z art. 6 k.c. "Ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne." Jak wskazano wyżej, same faktury VAT za zakup materiałów budowlanych, narzędzi i elementów wyposażenia nie świadczą jednoznacznie o zakresie wykonanych prac, tym bardziej, że były one kwestionowane przez pozwaną, która podniosła, że m.in. zawierają one rzeczy, których nigdy nie było w jej domu (k. 111). Nadto, z przyczyn wskazanych wyżej za dowód poniesienia przez powódkę nakładów nie można było również uznać decyzji Wójta Gminy O. z dnia 19 lipca 2010 r. o warunkach zabudowy. W rezultacie Sąd zważył, że powódka nie przedstawiła żadnych dowodów, które wskazywałyby jakie konkretnie nakłady zostały poczynione na nieruchomości pozwanej w 2010 r., co uniemożliwiało również oszacowanie ich wartości.

Abstrahując od powyższego wskazać należy, że powyższe roszczenie powódki nie mogłoby zostać uwzględnione również z uwagi na jego sprzeczność z zasadami współżycia społecznego. Wskazać bowiem należy, że pozwana wyraziła zgodę na remont poddasza jedynie w celu udzielenia pomocy powódce i jej konkubentowi, tzn. aby zapewnić im miejsce do mieszkania, a nie z zamiarem uzyskania korzyści w postaci podniesienia standardu oraz wartości należącej do niej nieruchomości. Naganne moralnie jest zatem żądanie zwrotu wartości nakładów dokonanych jedynie na użytek powódki i jej konkubenta, tym bardziej, że powódka zdawała sobie sprawę, iż pozwana nie ma środków, aby ewentualnie zwrócić wartość wykonanych prac. Nie bez znaczenia jest przy tym również okoliczność, iż - wbrew twierdzeniom powódki - nie została ona usunięta z domu pozwanej, lecz opuściła go samowolnie, mimo że pozwana prosiła ją, aby została w nim razem z dzieckiem. Nadto, nieprawdą jest, iż pozwana nie wykonała wyroku Sądu Rejonowego w Malborku z dnia 12 czerwca 2013 r. (sygn. akt I C 152/13) przywracającego powódce posiadanie wspomnianej nieruchomości i uniemożliwia powódce powrót do domu, bowiem - jak wspomniano wyżej - orzeczenie to nie zostało nawet skierowane do egzekucji przez powódkę, która nie jest zainteresowana ponownym zamieszkaniem na nieruchomości położonej w G..

Z tych przyczyn Sąd na podstawie art. 713 k.c. i art. 753 § 2 k.c. a contrario oraz art. 5 k.c. i 6 k.c. oddalił powództwo w całości, o czym orzeczono w punkcie pierwszym.

W punkcie drugim wyroku Sąd orzekł natomiast o odstąpieniu od obciążania stron kosztami procesu. Odnośnie opłaty sądowej od pozwu, od uiszczenia której powódka była zwolniona Sąd miał w szczególności na uwadze brzmienie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz. U. z 2014 r., poz. 1025 z późn. zm.) ("u.k.s.c."), zgodnie z którym "Kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić lub których nie miał obowiązku uiścić kurator albo prokurator, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu." W rezultacie - skoro powódka przegrała niniejsze postępowanie - brak było podstaw do nałożenia na stronę pozwaną obowiązku uiszczenia opłaty sądowej, od której powódka była zwolniona. Nadto, z uwagi na brzmienie art. 113 ust. 2 u.k.s.c. niemożliwym było również ściągnięcie powyższej opłaty od samej powódki.

Brak było również podstaw do zasądzenia kosztów procesu od powódki na rzecz pozwanej. Zgodnie z art. 98 § 2 k.p.c. "Do niezbędnych kosztów procesu prowadzonego przez stronę osobiście lub przez pełnomocnika, który nie jest adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym, zalicza się poniesione przez nią koszty sądowe, koszty przejazdów do sądu strony lub jej pełnomocnika oraz równowartość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie. Suma kosztów przejazdów i równowartość utraconego zarobku nie może przekraczać wynagrodzenia jednego adwokata wykonującego zawód w siedzibie sądu procesowego." Nadto, na podstawie art. 109 § 1 zd. 2 k.p.c. o kosztach należnych stronie działającej bez adwokata, radcy prawnego lub rzecznika patentowego sąd orzeka z urzędu. Zważyć należy, że pozwana w odpowiedzi na pozew wniosła co prawda o obciążenie powódki kosztami procesu, jednakże w żaden sposób nie wykazała zarówno faktu poniesienia, jak i wysokości kosztów przejazdów do sądu oraz utraconego zarobku, dlatego niemożliwym było nałożenie na powódkę obowiązku zwrotu tych kosztów.

Niezależnie od powyższego Sąd miał również na uwadze brzmienie art. 102 k.p.c., zgodnie z którym "W wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami." W rezultacie Sąd uznał, że sytuacja materialna i rodzinna powódki również uzasadniałaby odstąpienie od obciążenia jej kosztami procesu. Należało bowiem mieć na uwadze, iż jest ona osobą bezrobotną, otrzymuje świadczenia społeczne oraz posiada kilkuletnie dziecko.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE