UZASADNIENIE

Wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 24 sierpnia 2015 r.

Niniejsza sprawa była rozpoznana przez Sąd Rejonowy w postępowaniu uproszczonym. Również Sąd Okręgowy jako Sąd II Instancji rozpoznał sprawę w postępowaniu uproszczonym.

Sąd Odwoławczy nie prowadził postępowania dowodowego, zatem na podstawie art. 505¹³ § 2 k.p.c. uzasadnienie wyroku obejmować będzie jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej rozstrzygnięcia z przytoczeniem przepisów prawa.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie.

Nie był zasadny zarzut naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. Podstawa prawna wyroku wymaga przytoczenia przepisów prawa, na których sąd się oparł wraz z wyjaśnieniem przyczyn, dla których konkretne normy prawne zostały zastosowane do ustalonego stanu faktycznego i wskazaniem, w jaki sposób wpływają one na treść rozstrzygnięcia (wyr. SN z 29.5.2008 r., II CSK (...), L.). Uzasadnienie zaskarżonego wyroku, choć lakoniczne, te obligatoryjne elementy zawiera, pozwalając na ocenę toku myślenia Sądu, który doprowadził go do wydania orzeczenia. Ewentualna wadliwość tego rozumowania, nie przekłada się na naruszenie zakwestionowanej normy.

Uzasadniony był za to inny zarzut dotyczący naruszenia przepisów postępowania, a to w tym wypadku art. 233 kpc poprzez przekroczenie granicy swobodnej oceny dowodów i błędną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego. Podkreślenia wymaga, że sąd ocenia wiarogodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Granice swobodnej oceny dowodów wyznaczają przepisy prawa procesowego, reguły logicznego wnioskowania, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność, odnosi je do pozostałego materiału dowodowego oraz zasad doświadczenia życiowego. Ocenę dowodów można skutecznie podważyć w apelacji tylko wówczas, gdyby w świetle dyrektyw płynących z art. 233 § 1 kpc okazała się rażąco wadliwa, albo w sposób oczywisty błędna. Za taką należało uznać dokonaną przez Sąd Rejonowy ocenę kluczowych dla rozstrzygnięcia dowodów.

Zasadnicze zarzuty pozwanej zmierzały do zakwestionowania zarówno istnienia jej pozwanej, jak i skuteczności ewentualnej cesji przypadającej od niej wierzytelności na rzez strony powodowej, co oznaczało zaprzeczenie zarówno legitymacji czynnej strony powodowej, jak i biernej pozwanej. Wobec takich zarzutów, strona powodowa powinna przedłożyć nie budzące wątpliwości dokumenty (w oryginałach lub właściwie poświadczone), które okoliczności te by potwierdziły. Dokumentów takich jednak w aktach nie ma.

Strona powodowa, jako dowód istnienia długu pozwanej wobec cedenta ( (...) Centertel), przedstawiła umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych, regulamin świadczenia tych usług oraz wystawione na ich podstawie faktury. Pomimo wyraźnego zaprzeczenia istnieniu zobowiązania i zażądaniu przez pozwaną złożenia tych dokumentów w oryginale, strona powodowa przedłożyła do akt jedynie ich kserokopie. Żadna z nich nie została także potwierdzona za zgodność z oryginałem, ani przez notariusza, ani przez występującego w sprawie pełnomocnika strony powodowej. Z kolei, jako dowód nabycia wierzytelności wobec pozwanej, strona powodowa przedstawiła porozumienie z dnia 28 września 2012 r. oraz załącznik do niego – także w kserokopiach.

Sąd I instancji uznał wszystkie te dokumenty za wiarygodne i we właściwy sposób wykazujące okoliczności faktyczne, o jakich w nich mowa. Z taką oceną tych dokumentów nie można się było zgodzić.

W tym miejscu należy nawiązać do zarzutów apelacji opartych na art. 129 § 2 kpc oraz art. 6 ust. 3 ustawy o radcach prawnych. Zgodnie z ustalonymi tym przepisem oraz art. 128 kpc regułami zamiast oryginału dokumentu strona może złożyć do akt jako dowód odpis dokumentu, jeżeli jego zgodność z oryginałem została poświadczona przez notariusza albo przez występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego adwokatem, radcą prawnym, rzecznikiem patentowym lub radcą Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa. Z przepisu tego wynika, że moc dowodową ma jedynie kserokopia dokumentu poświadczona za zgodność. W świetle przepisów kpc i orzecznictwa Sądu Najwyższego przez dokument rozumie się jego oryginał, a wyjątki, kiedy oryginał może być zastąpiony przez odpis (kserokopię), określa ustawa. Niepoświadczona podpisem strony kserokopia nie jest dokumentem. Mieści się ona w stosowanym w kpc pojęciu odpisu, (jako odwzorowanie oryginału), jednak poświadczenie jej zgodności z takim oryginałem mieści w sobie jednocześnie oświadczenie strony o istnieniu dokumentu o treści i formie odwzorowanej kserokopią. Zwykła odbitka ksero (to jest odbitka niepotwierdzona, niestanowiąca dokumentu) nie może zastąpić dokumentu, na którego bazie powstała ( T. Żyznowski, Komentarz do art. 129 Kodeksu postępowania cywilnego, Wyd. LEX, 2011). Kserokopia dokumentu nie poświadczona za zgodność z oryginałem w sposób wskazany art. 129 § 2 kpc, nie ma zatem mocy dowodowej i nie może stanowić podstawy do dokonywania ustaleń faktycznych. Zgodnie z wyrokiem SN z dnia 3 października 2008 r. (I CSK (...), nie publ.) z art. 129 kpc wynika, że jeżeli strona powołuje się w pozwie na dowód z dokumentu musi się liczyć z tym, że będzie obowiązana złożyć w Sądzie oryginał dokumentu i to nie tylko wtedy, gdy nie złożyła jego odpisu, ale także wtedy, gdy jego odpis był załącznikiem pisma. Obowiązek ten powstaje z chwilą zgłoszenia przez stronę przeciwną żądania złożenia dokumentu w oryginale (lub zakwestionowania tego złożonego). Obowiązek ten może powstać także w wyniku zarządzenia Sądu (art. 248 § 1 kpc). Niewątpliwie w niniejszej sprawie taki obowiązek po stronie powodowej powstał, ale strona ta z niego się nie wywiązała, co oznacza, że okoliczności, na które dowody z tych dokumentów zostały zgłoszone, nie zostały wykazane.

Jako dowód istnienia wierzytelności w stosunku do pozwanej i legitymacji procesowej obu stron strona powodowa złożyła dodatkowo wyciąg z ksiąg rachunkowych Funduszu na dzień 25 lipca 2013 r. Również jednak ten dokument jako dokument prywatny nie korzystał, wbrew twierdzeniom strony powodowej z domniemań związanych z mocą dokumentu urzędowego. Sąd Okręgowy stoi na stanowisku, że wyciąg z ksiąg funduszu ma moc jedynie dokumentu prywatnego, a przez to nie przesądza przejścia wierzytelności na rzecz strony powodowej. W tym miejscu wskazać należy jedynie krótko na treść wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 lipca 2011 r. (P 1/10), stwierdzającego niekonstytucyjność art. 194 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych w części, w jakiej nadawał moc prawną dokumentu urzędowego księgom rachunkowym i wyciągom z ksiąg rachunkowych funduszu sekurytyzacyjnego w postępowaniu cywilnym prowadzonym wobec konsumenta, a mianowicie jego niezgodność z art. 2, art. 32 ust. 1 zdanie pierwsze i art. 76 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (OTK-A 2011/6/53, Dz.U.2011/152/900).

W konsekwencji powyższego strona powodowa nie wykazała, wbrew obowiązkom z art. 232 kpc w zw. z art. 6 kc, aby pozwana miała dług wobec (...) Centertel, a dług ten został nabyty przez stronę powodową. Zgodnie z art. 6 kc ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Stosownie zaś do art. 232 kpc, strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne, stąd też - co do zasady - w postępowaniu cywilnym to powód powinien udowodnić istnienie dochodzonej wierzytelności, okoliczności jej powstania oraz wysokość. Dowodów takich strona powodowa nie przedstawiła. Podsumowując stwierdzić należy, że strona powodowa pozostaje w błędnym przekonaniu, że przedstawione przez nią środki dowodowe były, przy prezentowanym przez pozwaną stanowisku, wystarczającymi dla wykazania, że funduszowi przysługuje dochodzona pozwem wierzytelność.

Już tylko te okoliczności wykluczały uwzględnienie powództwa. Jedynie więc na marginesie dodać można, że słusznie wskazuje apelacja na to, że zgodnie z wolą stron porozumienia z 28 września 2012 r. cesja wierzytelności została zawarta pod warunkiem zawieszającym, spełnienie którego rodziło dopiero skutek w postaci przeniesienia wierzytelności na powodowy fundusz. Znów, wobec kategorycznego zaprzeczenia ziszczeniu się tego warunku przez pozwaną, ciężar udowodnienia tego faktu spoczywał na stronie powodowej, z czego ta się nie wywiązała. Odmawiając Sądowi podania ceny zakupu wierzytelności (jej zapłata stanowił ów warunek) oraz wysokości dokonanego na jej poczet przelewu, strona powodowa wykluczyła możliwość dokonania procesowej weryfikacji spełnienia tego warunku. Strona powodowa, zainteresowana oczywiście ukryciem tych danych jako tajemnicy przedsiębiorstwa, mogła fakt ten udowodnić chociażby poprzez przedstawienie zaświadczenia (pokwitowania) wystawionego przez cedenta, z którego wynikałoby, że cała cena wynikająca z porozumienia została zapłacona, bez wnikania w jej wysokość. Strona powodowa nie wykazała zatem także, że przelew w ogóle doszedł do skutku.

Mając powyższe na uwadze, wobec nie wykazania istnienia wierzytelności wobec pozwanej oraz wobec nie wykazania legitymacji czynnej strony powodowej, powództwo podlegało oddaleniu, już bez konieczności badania zarzutu ewentualnego przedawnienia.

Wobec powyższego, na podstawie art. 386 § 1 kpc. Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji.

Zmiana wyroku co do meritum pociągnęła za sobą zmianę orzeczenia o kosztach procesu przed Sądem I instancji. O kosztach tych należało orzec na podstawie art. 98 § 1 i 3 kpc. Na zasądzoną kwotę (...)zł złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika pozwanej obliczone na podstawie § 6 pkt. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

O kosztach postępowania odwoławczego należało orzec na podstawie art. 98 § 1 i 3 kpc. Na zasądzoną kwotę (...) zł złożyły się: kwota(...)zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika pozwanej obliczona na podstawie § 6 pkt. 2 w zw. z § 12 ust. 1 pkt. 1 powołanego wyżej Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. oraz kwota (...)zł tytułem opłaty sądowej od apelacji. Opłatę od apelacji należało ustalić w kwocie (...) zł, a nie(...)zł wobec treści art. 28 pkt 1 ustawy o kosztach sadowych w sprawach cywilnych. Nadwyżka ((...) zł) podlega zwrotowi odrębnym zarządzeniem.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE