UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 14 października 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T., powołując się na przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.), odmówił ustalenia S. J. (1) prawa do emerytury wskazując, że nie wykazał on co najmniej 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych, a jedynie 1 rok, 2 miesiące i 28 dni.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł S. J. (1) domagając się przyznania mu emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach przy uwzględnieniu zatrudnienia w (...) – Unia Fabryka (...) w G. i w Chłodnia - (...) w G. na podstawie przedłożonych świadectw wykonywania prac w szczególnych warunkach.

Sprawa ta została zarejestrowana w repertorium pod numerem IV U 2356/11.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując swoją dotychczasową argumentację faktyczno-prawną.

Decyzją z dnia 07 listopada 2011 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T., po ponownym przeliczeniu wynagrodzeń, ustalił wartość kapitału początkowego. Jako podstawę wymiaru kapitału początkowego przyjął kwotę 865,61 zł, 30 lat, 2 miesiące i 23 dni, tj. 362 miesiące okresów składkowych oraz 2 miesiące i 12 dni, tj. 2 miesiące okresów nieskładkowych. Przyjął również współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do 31 grudnia 1998 r. wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego w wymiarze 87,13 %. Organ rentowy ustalił kapitał początkowy na dzień 01 stycznia 1999 r. w wymiarze 124.528,47 zł.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł S. J. (1) wskazując, że kapitał początkowy miał już naliczony przez ZUS 14 stycznia 2004 r. z dobrych zarobków, pracując w Chłodni (...) za lata 1978 - 1984 r. na stanowisku ślusarza remontowego. Dodatkowo wykonywał prace spawalnicze na mrozie. W nowej decyzji o kapitale początkowym ZUS przesunął mu zarobki na gorsze lata i stracił 25 % sumy.

Sprawa ta została zarejestrowana w repertorium pod numerem IV U 2682/11.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując swoją dotychczasową argumentację faktyczną i prawną.

Postanowieniem z dnia 05 stycznia 2012 r. w sprawie IV U 2682/11 Sąd Okręgowy w Toruniu na podstawie art. 219 k.p.c. połączył do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawę z odwołania S. J. (1) od decyzji (...) Oddział w T. z dnia 07 listopada 2011 r., sygn. akt IV U 2682/11, ze sprawą z odwołania ubezpieczonego od decyzji (...) Oddział w T. z dnia 14 października 2011 r., sygn. akt IV U 2356/11 i postanowił prowadzić sprawy pod wspólną sygnaturą IV U 2356/11.

Decyzją z dnia 18 kwietnia 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T., po ponownym przeliczeniu wynagrodzeń ustalił wartość kapitału początkowego. Jako podstawę wymiaru kapitału początkowego przyjął kwotę 1.136,40 zł, 30 lat, 2 miesiące i 23 dni, tj. 362 miesiące okresów składkowych oraz 2 miesiące i 12 dni, tj. 2 miesiące okresów nieskładkowych. Przyjął również współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do 31 grudnia 1998 r. wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego w wymiarze 87,75 %. Organ rentowy ustalił kapitał początkowy na dzień 01 stycznia 1999 r. w wymiarze 147.173,62 zł.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł S. J. (1) domagając się przywrócenia mu kapitału początkowego z dnia 14 stycznia 2004 r., gdyż po przeliczeniu kapitału początkowego jest stratny o 3 % sumy.

Sprawa ta została zarejestrowana w repertorium pod numerem IV U 814/12.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując swoją dotychczasową argumentację faktyczną i prawną.

Na rozprawie w dniu 02 sierpnia 2012 r. w sprawie IV U 814/12 Sąd Okręgowy w Toruniu połączył sprawę IV U 814/12 ze sprawą IV U 2356/11 do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia pod sygnaturą IV U 2356/11.

Na rozprawie w dniu 16 sierpnia 2012 r. ubezpieczony cofnął odwołania od decyzji o przeliczeniu kapitału początkowego. Zgodził się z ostatnią decyzją, w której ustalono wskaźnik wymiaru podstawy kapitału początkowego na 93,08 %. Jednocześnie podtrzymał swoje odwołanie i wniósł o przyznanie prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

Pełnomocnik organu rentowego na tejże rozprawie wyraził zgodę na cofnięcie odwołania w sprawie ustalenia wysokości kapitału początkowego. Odnośnie odwołanie od decyzji odmawiającej przyznania emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach wskazał, że organ rentowy uwzględnił okres od dnia 04 maja 1984 r. do dnia 31 lipca 1985 r. w (...) sp. z o. o. na stanowisku montera konstrukcji stalowych na wysokości.

Wyrokiem z dnia 22 sierpnia 2012 r. w sprawie IV U 2356/11 Sąd Okręgowy w Toruniu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych:

I. oddalił odwołanie S. J. (1) od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.: z dnia 14 października 2011 r., z dnia 07 listopada 2011 r. i z dnia 18 kwietnia 2012 r.

II. umorzył postępowanie w pozostałej części.

Podstawę tego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia i rozważania Sądu I instancji:

S. J. (1)urodził się dnia (...)r. Nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego i na dzień złożenia wniosku nie pozostawał w stosunku pracy.

W dniu 26 lipca 2011 r. S. J. (1) złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury.

W efekcie organ rentowy wydał w dniu 14 października 2011 r. skarżoną decyzję. Organ rentowy uznał za wykazane na dzień 01 stycznia 1999 r. 30 lat, 5 miesięcy i 6 dni okresów składkowych oraz 2 miesiące i 12 dni okresów nieskładkowych. Ponadto ustalił staż pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 1 roku, 2 miesięcy i 28 dni w (...) sp. z o. o. na stanowisku montera konstrukcji stalowych na wysokości. Nie uznał ubezpieczonemu natomiast jako okresu pracy w warunkach szczególnych okresów: od dnia 19 kwietnia 1968 r. do dnia 30 kwietnia 1978 r. w (...) Fabryka (...) na stanowiskach hartownika, pracownika transportu, robotnika budowlanego, spawacza oraz okresu zatrudnienia w P.P. Ch. Chłodnia (...) od dnia 10 stycznia 1980 r. do dnia 28 listopada 1983 r. na stanowisku ślusarza remontowego, od dnia 19 maja 1992 r. do dnia 26 lipca 1992 r. na stanowisku mrożonkowego oraz od dnia 27 lipca 1992 r. do dnia 28 lutego 1994 r. na stanowisku ślusarza.

W okresie od dnia 19 kwietnia 1968 r. do dnia 30 kwietnia 1978 r. ubezpieczony był zatrudniony w (...) Fabryka (...) na różnych stanowiskach pracy.

Ubezpieczony został przyjęty do II klasy szkoły zawodowej przy (...) Unia i zatrudniony w charakterze ucznia zawodu ślusarza.

W dniu 21 czerwca 1969 r. ubezpieczony ukończył naukę w Przyzakładowej (...) Szkole Zawodowej dla Pracujących przy (...) Unia w G. w zawodzie ślusarza.

Początkowo od dnia 01 września 1969 r. pracował jako wiertacz i hartownik na terenie hartowni. Jako wiertacz wiercił otwory wiertarką w lemieszach - w metalu. Jako hartownik wkładał przewiercony materiał do pieca i wyjmował go z pieca, a następnie wkładał do zbiornika z ropą. Po wyjęciu metalu ze zbiornika przekładano go do pojemnika z gotowymi elementami. Wykonywał również inne prace np. wymianę kół, łożysk na terenie hartowni.

Od dnia 01 września 1970 r. ubezpieczony został przeniesiony do transportu wewnętrznego na stanowisko robotnika (pracownika) transportowego. Nadal jednak pracował w hartowni. Do jego obowiązków należało przewożenie materiałów wózkiem ręcznym do pieca. Jeden z pracowników ciągnął ten wózek, a dwóch go pchało. Materiał znajdował się na terenie hartowni, przewożony był wózkiem spalinowym, a ubezpieczony z innymi pracownikami ładował go do wózków ręcznych i go przewozili do pieca.

Od dnia 11 stycznia 1972 r. ubezpieczony został na swój wniosek przeniesiony na stanowisko ślusarza. W angażu miał wpisane stanowisko ślusarz i nie wskazano, aby pracował jako robotnik budowlany.

Od dnia 01 maja 1973 r. ubezpieczonemu wskazano w angażach stanowisko ślusarza.

W dniu 08 czerwca 1974 r. ubezpieczony uzyskał tytuł mistrza w zawodzie ślusarz,

W okresie od dnia 07 listopada 1974 r. do dnia 27 lutego 1975 r. ubezpieczony odbył dwa podstawowe kursy spawania elektrycznego i acetylenowego.

Z dniem 02 maja 1977 r. ubezpieczony został zaszeregowany w angażu z dnia 22 kwietnia 1977 r. ze stanowiska ślusarza na stanowisko spawacza gazowo - elektrycznego. W angażu z dnia 17 maja 1977 r. anulowano jednak pierwszy angaż i wskazano, że od dnia 02 maja 1977 r. ubezpieczony będzie wykonywał obowiązki ślusarza. Wynikało to z tego, że lekarz dokonał adnotacji na angażu z dnia 22 kwietnia 1977 r., że praca spawacza nie jest wskazana dla ubezpieczonego.

Następnie ubezpieczony został zatrudniony od dnia 02 maja 1978 r. w Przedsiębiorstwie (...) w G. na stanowisku ślusarza w dziale mechanicznym, początkowo na dwutygodniowy okres próbny, a następnie na czas nieokreślony.

W okresie zatrudnienia w Chłodni w G. od dnia 02 maja 1978 r. do dnia 30 kwietnia 1984 r. ubezpieczony pracował jako ślusarz w dziale mechanicznym. Naprawiał maszyny chłodnicze w hali produkcyjnej. Dodatkowo tylko wykonywał prace spawalnicze. Spawał konstrukcje spawarką elektryczną na wysokości i na poziomie zerowym.

Umowa uległa rozwiązaniu z dniem 30 kwietnia 1984 r.

Kolejne zatrudnienie w P.P. Ch. Chłodnia w G. ubezpieczony podjął od dnia 19 maja 1992 r. i został zatrudniony na stanowisku garmażera. Od dnia 27 lipca 1992 r. został zatrudniony jako ślusarz remontowy na czas nieokreślony. Zatrudniony był do dnia 28 lutego 1994 r.

Jako garmażer - mrożonkowy ubezpieczony pracował na hali produkcyjnej. Jako ślusarz remontowy na hali produkcyjnej wykonywał bieżącą konserwację maszyn w chłodni i dodatkowo wykonywał prace spawalnicze.

Sąd Okręgowy ustalił powyższy stan faktyczny w oparciu o dokumenty przedłożone przez wnioskodawcę oraz zgromadzone w aktach organu rentowego i aktach osobowych wnioskodawcy z (...) Fabryka (...) w G. i z P.P.Ch Chłodnia (...), którym przyznał walor wiarygodności. Żadna ze stron skutecznie nie zakwestionowała ich autentyczności, ani też prawdziwości zawartych w nich informacji, nie budziły one także w większości wątpliwości tego Sądu.

Ustalenia stanu faktycznego Sąd I instancji oparł także na przesłuchaniu wnioskodawcy, który opisał zakres wykonywanych czynności w obu zakładach pracy. Ubezpieczony wprost przyznał, że prace spawacza wykonywał jedynie dodatkowo. Wnioskodawca opisał dość szczegółowo jakie obowiązki wykonywał przy określonych stanowiskach pracy. Sąd ten odmówił jednak wiary zeznaniom wnioskodawcy, iż w okresie od dnia 11 stycznia 1972 r. do dnia 01 maja 1977 r. pracował jako robotnik budowlany, bo w angażach zawodowych brak jest informacji na ten temat. Widnieją jedynie angaże o przeniesieniu go w tym okresie na stanowisko ślusarza. Jego zeznania w tym zakresie nie zostały potwierdzone żadnymi rzetelnymi dokumentami.

Na wstępie Sąd Okręgowy wyjaśnił, że ubezpieczony na rozprawie w dniu 16 sierpnia 2012 r. cofnął odwołania od dwóch decyzji o przeliczeniu kapitału początkowego: z dnia 07 listopada 2011 r. oraz z dnia 18 kwietnia 2012 r. Organ rentowy wyraził zgodę na powyższą czynność procesową w trybie art. 203 § 1 k.p.c. i nie wnosił o przyznanie kosztów procesu. Sąd ten uznał za dopuszczalne cofnięcie pozwu w myśl art. 203 § 4 k.p.c., gdyż nie było sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego, nie zmierzało do obejścia prawa i w związku z tym na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. umorzył postępowanie w tym zakresie w punkcie II sentencji wyroku.

Przechodząc do rozważań prawnych w pierwszej kolejności Sąd I instancji odniósł się do regulacji art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.), w myśl którego urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku w przypadku mężczyzn - 60 lat, jeżeli w dniu 01 stycznia 1999 r. spełnili łącznie niżej wymienione warunki:

- osiągnęli okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat,

- posiadają co najmniej 15 - letni okres wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.), a nadto:

- nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego, a w przypadku przystąpienia złożyli wniosek o wykreślenie z funduszu i przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, na dochody budżetu państwa,

- rozwiązali stosunek pracy - w przypadku ubezpieczonych będących pracownikami.

W przedmiocie określenia wymaganego wieku emerytalnego, rodzajów prac lub stanowisk oraz warunków na podstawie których przysługuje ubezpieczonemu prawo do tzw. wcześniejszej emerytury przepis art. 32 ust. 4 ustawy o emeryturach i rentach z F.U.S. odsyła do „przepisów dotychczasowych”. Stosowne regulacje - stanowiące obecnie obowiązujące prawo - zawarte są w rozporządzeniu w sprawie wieku emerytalnego.

W myśl § 2 ust. 1 rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego okresami pracy uzasadniającymi prawo do wcześniejszej emerytury są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Sąd Okręgowy zważył, że pojęcie pracy wykonywanej stale należy rozumieć jako pracę wykonywaną na danym stanowisku pracy, zgodnie z rozkładem czasu pracy i w pełnym wymiarze czasu pracy, ustalonym dla danego stanowiska. W związku z powyższym nie będzie uznawana za taką pracę praca wykonywana np. w połowie wymiaru czasu pracy lub tylko kilka lub kilkanaście dni w miesiącu. Natomiast wykazy prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze zostały zawarte w wykazach A i B stanowiących załącznik do tegoż rozporządzenia. W przepisie § 1 ust. 2 i 3 rozporządzenia w zakresie sprecyzowania stanowisk pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach znajduje się odsyłanie do odpowiednich przepisów resortowych.

W niniejszej sprawie bezspornym było, iż wnioskodawca posiada wymagany ogólny staż pracy (organ rentowy uwzględnił na dzień 01 stycznia 1999 r. łącznie 30 lat, 5 miesięcy i 6 dni okresów składkowych i nieskładkowych) oraz nie przystąpił do OFE. Wnioskodawca nie pozostaje aktualnie w stosunku pracy, zaś w dniu 25 sierpnia 2011 r. osiągnął wcześniejszy wiek emerytalny.

Istota sporu w niniejszym postępowaniu koncentrowała się jedynie wokół ustalenia, czy praca świadczona przez S. J. (1) w (...) Fabryka (...) od dnia 19 kwietnia 1968 r. do dnia 30 kwietnia 1978 r. oraz w P.P.Ch. Chłodnia (...) od dnia 10 stycznia 1980 r. do dnia 28 listopada 1983 r., od dnia 19 maja 1992 r. do dnia 26 lipca 1992 r. i od dnia 27 lipca 1992 r. do dnia 28 lutego 1994 r. była pracą w szczególnych warunkach, a w konsekwencji, czy wnioskodawca spełnił ostatnią przesłankę do przyznania prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym.

Organ rentowy nie uwzględnił powyższych okresów z uwagi na brak miarodajnego na tą okoliczność materiału dowodowego, nie kwestionując jednakże samego faktu i czasookresu zatrudnienia. Zaliczył jedynie do stażu pracy w szczególnych warunkach okres od dnia 04 maja 1984 r. do dnia 31 lipca 1985 r. (1 rok, 2 miesiące i 28 dni) w (...) sp. z o. o. na stanowisku montera konstrukcji stalowych na wysokości na podstawie świadectwa pracy w szczególnych warunkach.

Przed przystąpieniem do merytorycznych rozważań Sąd I instancji wyjaśnił jednak, iż obowiązujące normy prawne w sposób jednoznaczny rozstrzygają, jakie środki dowodowe mogą stanowić podstawę do ustalenia konkretnych okoliczności w postępowaniu przed organem rentowym. Organ ten, rozpoznając wniosek w sprawie prawa do emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach, może uwzględnić wyłącznie te okresy pracy w szczególnych warunkach, które zostały udowodnione za pomocą wskazywanego już świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach, bądź zaświadczenia stwierdzającego charakter i stanowisko pracy w warunkach szczególnych w określonych okresach (§ 21 ust. 4 rozporządzenia z dnia 07 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń). Dokumenty te są dla organu rentowego wiążące nie tylko w pozytywnym, ale i w negatywnym tego słowa znaczeniu. Oznacza to, że z jednej strony przedłożenie prawidłowo pełnionego świadectwa pracy w warunkach szczególnych jest dowodem na fakt wykonywania przez zainteresowanego pracy w szczególnych warunkach, a z drugiej strony takiego świadectwa (lub dopuszczalnych dokumentów uzupełniających) uniemożliwia ustalenie tej okoliczności za pomocą innych środków dowodowych.

Natomiast w przypadku, gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zgodnych z powyższymi wymogami dokumentów potwierdzających okresy wykonywania pracy w szczególnych warunkach z przyczyn od siebie niezależnych, przepisy art. 472 k.p.c. i 73 k.p.c. umożliwiają ustalenie tych okoliczności w drodze postępowania odwoławczego przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z w/w. artykułami w postępowaniu w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych każdy fakt mający wpływ na prawo do świadczenia lub jego wysokość może być dowodzony wszelkimi środkami, które sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe. Sąd nie jest związany środkami dowodowymi określonymi dla dowodzenia przed organem rentowym. Potwierdził to również Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 10 marca 1984 r. w sprawie III UZP 6/84, publik. LEX nr 14625 stwierdzając, że okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przewidziane rozporządzeniem w sprawie wieku emerytalnego mogą być ustalane w postępowaniu odwoławczym także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy. Na podstawie powyższego nie ulega wątpliwości, że w postępowaniu o świadczenie emerytalno-rentowe dopuszczalne jest - jak wyjaśnił dalej Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 27 maja 1985 r. w sprawie III UZP 5/85, publik. LEX nr 14635 - przeprowadzenie przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych dowodu z zeznań świadków na okoliczność zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, jeżeli zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy z powodu jego likwidacji lub zniszczenia dokumentów dotyczących zatrudnienia. Okres pracy w warunkach szczególnych można również ustalić w postępowaniu sądowym na podstawie akt osobowych pracownika (umowa o pracę, świadectwo pracy, karty obiegowe, kategorie zaszeregowań wg. wynagrodzeń, angaże zawodowe). Zaliczenie nie udokumentowanych, spornych okresów pracy w szczególnych warunkach do stażu pracy uprawniającego do wcześniejszej emerytury wymaga przy tym dowodów nie budzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych.

Sąd Okręgowy stwierdził, że ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, iż w okresie od dnia 19 kwietnia 1968 r. do dnia 30 kwietnia 1978 r. ubezpieczony był zatrudniony w (...) Fabryka (...) na różnych stanowiskach pracy. Wykonywał między innymi pracę hartownika, wiertacza, pracownika transportu, ślusarza i spawacza. W tym okresie ubezpieczony nie wykonywał nigdy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wyłącznie obowiązków spawacza. Uprawnienia spawalnicze uzyskał dopiero od dnia 25 lutego 1975 r., a z wykształcenia był ślusarzem. Spawanie było tylko dodatkową czynnością wykonywaną przez niego.

Podobnie podczas zatrudnienia w P.P.Ch. Chłodnia (...) od dnia 10 stycznia 1980 r. do dnia 28 listopada 1983 r. jako ślusarz, od dnia 19 maja 1992 r. do dnia 26 lipca 1992 r. i od dnia 27 lipca 1992 r. do dnia 28 lutego 1994 r. ubezpieczony pracował jako ślusarz remontowy, następnie jako mrożonkowy (garmażeryjny) oraz jako ślusarz. Prace spawalnicze wykonywał także jedynie dodatkowo, a nie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Fakty te wynikają przede wszystkim z zeznań wnioskodawcy i znajdują pełne potwierdzenie w aktach osobowych z obu zakładów pracy.

Sąd I instancji wskazał zaś, że praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego (por. wyrok S.N. z dnia 08 czerwca 2011 r. w sprawie I UK 393/10). Ten pogląd orzecznictwa znajduje zastosowanie do przedmiotowej sprawy, skoro w rzeczywistości ubezpieczony nie świadczył pracy wyłącznie spawacza.

Sąd Okręgowy zauważył, że praca spawacza była pracą w szczególnych warunkach wskazaną w załączniku do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego w wykazie A, dziale XIV, pod pozycją 12 „prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym” i sprecyzowaną w załączniku nr 1 do zarządzenia nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 r. (Dz. Urz. M.H.iP.M. z dnia 29 czerwca 1985 r., poz. 1, nr 1-3) w wykazie A, dziale XIV, pod pozycją 12 – „prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym”, w punkcie 8 - spawacz oraz w załączniku nr 1 do zarządzenia nr 16 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki żywnościowej z dnia 31 marca 1988 r. (Dz. Urz. M.R.LiG.Ż z dnia 04 listopada, nr 2, poz. 4), wykazie A, dziale XIV, pod pozycją 12 – „prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym”, w punkcie 1 - spawacz, w punkcie 2 - spawacz elektryczno-gazowy.

Do prac w szczególnych warunkach Sąd ten zaliczył ubezpieczonemu pracę hartownika-wiertacza. Ubezpieczony wykonywał ją od dnia 01 września 1969 r., ale tylko do dnia 31 sierpnia 1970 r. w (...). Potem został przeniesiony do transportu wewnętrznego. W załączniku do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego w wykazie A, dziale III – „prace w hutnictwie i przemyśle metalowym”, „Prace różne w hutnictwie i w przemyśle metalowym” pod pozycją 67 wymieniono „prace przy obsłudze pieców grzewczych i obróbka cieplna, transport materiałów na gorąco oraz transport wewnętrzny między stanowiskami pracy w wydziałach, w których wykonywane prace wymienione są w wykazie” i sprecyzowane w załączniku nr 1 do zarządzenia nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 r. (Dz. Urz. M.H.iP.M. z dnia 29 czerwca 1985 r., poz. 1, nr 1-3) w wykazie A, dziale III, pod pozycją 67, w punkcie 4 - hartownik. Był to jednak okres pracy tylko 1 roku.

Zdaniem Sądu I instancji pracą w szczególnych warunkach była praca ubezpieczonego jako robotnika transportowego od dnia 01 września 1970 r. do dnia 10 stycznia 1972 r. (1 rok, 4 miesiące i 10 dni), wymieniona w załączniku do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego w wykazie A, dziale III – „prace w hutnictwie i przemyśle metalowym”, „Prace różne w hutnictwie i w przemyśle metalowym”, pod pozycją 45 – „obsługa agregatów do walcowania, tłoczenia i ciągnienia wraz z urządzeniami pomocniczymi i wykańczającymi” - sprecyzowana w załączniku nr 1 do zarządzenia nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 r. (Dz. Urz. M.H.iP.M. z dnia 29 czerwca 1985 r., poz. 1, nr 1-3) w wykazie A, dziale III, pod pozycją 45, w punkcie 32 - robotnik transportowy.

Ubezpieczony twierdził, że w okresie od dnia 11 stycznia 1972 r. do dnia 01 maja 1977 r. został przeniesiony do (...) Oddziału Wykonawstwa Inwestycyjnego na stanowisko robotnika budowlanego. Jednakże w aktach osobowych widnieje angaż o zatrudnieniu go jako ślusarza od dnia 11 stycznia 1972 r. i jego prośba o przeniesienie z powołaniem się na to, że ma zawód ślusarza i że w tym zawodzie chciałby pracować. Brak jest obiektywnych dowodów na to, aby w tym okresie wykonywał on stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązki robotnika budowlanego.

Sąd Okręgowy podkreślił raz jeszcze, że z akt osobowych absolutnie wynika brak stanowiska robotnika budowlanego. Praca robotnika budowlanego jest wskazana wprawdzie w załączniku nr 1 do zarządzenia nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 r. (Dz. Urz. M.H.iP.M. z dnia 29 czerwca 1985 r., poz. 1, nr 1-3) w wykazie A, dziale V, pod pozycją 9 – „prace dekarskie”, w punkcie 3 - robotnik budowlany, ale dotyczy to wyłącznie prac dekarskich. Ubezpieczony twierdził zaś podczas przesłuchania, że wykonywał wszystkie prace budowlane - kuł ściany i podłogę, a nie tylko wykonywał same prace dekarskie. Zatem nawet gdyby rzeczywiście pracę tą świadczył jako robotnik budowlany, to nie można by jej mu zaliczyć z tego względu, że nie wykonywał wyłącznie prac dekarskich.

Sąd ten wskazał, że angażem z dnia 22 kwietnia 1977 r. ubezpieczony został od dnia 02 maja 1977 r. przeniesiony na stanowisko spawacza gazowo-elektrycznego. Jednakże angażem późniejszym z dnia 17 maja 1977 r. został ponownie przeniesiony z datą wsteczną od dnia 02 maja 1977 r. na stanowisko ślusarza. Na angażu z dnia 22 kwietnia 1977 r. dokonano adnotacji przez lekarza, że praca spawacza nie jest wskazana dla niego.

Okresu pracy od dnia 02 maja 1977 r. do dnia 30 kwietnia 1978 r. (11 miesięcy i 28 dni) Sąd I instancji nie zaliczył zatem do pracy w szczególnych warunkach, gdyż wnioskodawca nie wykazał obiektywnie, że stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał on obowiązki wyłącznie spawacza. Sąd ten stwierdził, że co najwyżej mógłby uwzględnić okres od dnia 02 maja do dnia 16 maja 1977 r. (do dnia wystawienia kolejnego angażu).

W okresie od dnia 19 maja do dnia 27 lipca 1992 r. ubezpieczony pracował w P.P.Ch. Chłodnia w G. jako mrożonkowy garmażeryjny w chłodni. Jest to praca w szczególnych warunkach wymieniona w załączniku do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego w wykazie A, dziale X „w rolnictwie i przemyśle rolno-spożywczym”, pod pozycją 7 „prace w chłodniach składowych i przyzakładowych o temperaturze wewnętrznej poniżej 0°C”. Praca ta była sprecyzowana w zarządzeniu nr 16 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31 marca 1988 r. (Dz. Urz. M.R.LiG.Ż z dnia 04 listopada 1988 r. Nr 2, poz. 4), w wykazie A, „przemysł chłodniczy i chłodnie”, w dziale X – „w rolnictwie i przemyśle rolno-spożywczym”, poz. 7 – „prace w chłodniach składowych i przyzakładowych o temperaturze wewnętrznej poniżej 0 stopni C.”, w pkt 4 - garmażer chłodniczy. Był to jednak okres 2 miesięcy i 7 dni.

Ubezpieczony w okresie od dnia 27 lipca 1992 r. do dnia 28 lutego 1994 r. (1 rok, 7 miesięcy i 5 dni) pracował jako ślusarz remontowy na hali produkcyjnej i konserwował maszyny w chłodni. Wykonywał zatem bieżącą konserwację agregatów i urządzeń oraz prace budowlano-montażowych i budowlano-remontowych na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie ujętych w załączniku do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego, w wykazie A, w dziale XIV – „prace różne”, pod pozycją 25 i w załączniku nr 1 do zarządzenia nr 16 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31 marca 1988 r. (Dz. Urz. M.R.LiG.Ż z dnia 04 listopada 1988 r., nr 2, poz. 4), w wykazie A, dziale XIV, pod pozycją 25, punkt 1. W trakcie tego zatrudnienia dodatkowo wykonywał prace spawalnicze.

Pozostałe stanowiska wykonywane przez ubezpieczonego nie były zaliczone do prac w szczególnych warunkach w rozumieniu cytowanych powyżej przepisów. Samo stanowisko ślusarza nie jest pracą w szczególnych warunkach.

Ubezpieczony przedłożył kilka świadectw wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Świadectwo z dnia 09 sierpnia 2001 r., wystawione przez (...) S.A. w G. wskazujący, że od dnia 10 stycznia 1980 r. do dnia 28 listopada 1983 r. (3 lata, 10 miesięcy i 19 dni) pracował jako ślusarz remontowy - wykaz A, dział XIV, poz. 25, pkt 1 załącznika nr 1 do zarządzenia nr 16 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31 marca 1988 r.

Świadectwo wystawione przez (...) Przedsiębiorstwo Budownictwa (...) z N. stwierdzające, że od dnia 04 maja 1984 r. do dnia 31 lipca 1985 r. (1 rok, 2 miesiące i 28 dni) pracował przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości na stanowisku montażysta - wykaz A, dział V, poz. 5, pkt 2 załącznika nr 1 do zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 01 sierpnia 1983 r. - niekwestionowane przez ZUS. Świadectwo z dnia 09 sierpnia 2001 r., wystawione przez (...) S.A. w G. wskazujący, że od dnia 19 maja 1992 r. do dnia 26 lipca 1992 r. (2 lata i 8 miesięcy) pracował jako mrożonkowy - wykaz A, dział X, poz. 7, pkt 9 załącznika nr 1 do zarządzenia nr 16 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31 marca 1988 r., a od dnia 27 lipca 1992 r. do dnia 28 lutego 1994 r. (1 rok, 7 miesięcy i 5 dni) jako ślusarz - wykaz A, dział XIV, poz. 25, pkt 1 załącznika nr 1 do zarządzenia nr 16 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31 marca 1988 r. W świadectwie pracy z dnia 02 lipca 2001 r. (...) - Unia (...) w upadłości stwierdziła, że ubezpieczony wykonywał pracę w szczególnych warunkach wymienioną w wykazie A w następujących okresach: od dnia 01 września 1969 r. do dnia 31 sierpnia 1970 roku (1 rok) - hartownik, dział III, poz. 67, pkt 4, od dnia 01 września 1970 r. do dnia 10 stycznia 1972 r. (1 rok, 4 miesiące i 10 dni) - pracownik transportu, dział III, poz. 45, pkt 32, od dnia 11 stycznia 1972 r. do dnia 01 maja 1977 r. (5 lat, 2 miesiące i 20 dni) - robotnik budowlany, dział V, poz. 9, pkt 3, od dnia 02 maja 1977 r. do dnia 30 kwietnia 1978 r. (11 miesięcy i 28 dni = 1 rok) – spawacz, dział XIV, poz. 12, pkt 8.

Sąd Okręgowy wskazał, że nawet gdyby zsumować te okresy - jak chce ubezpieczony - to i tak nie wykazałby on 15 lat stażu pracy w szczególnych warunkach (1 rok + 1 rok, 4 miesiące i 10dni + 5 lat, 3 miesiące i 20 dni + 1 rok + 2 lata, 10 miesięcy i 19 dni + 1 rok, 2 miesiące i 28 dni + 2 miesiące i 8 dni + 1 rok, 7 miesięcy i 5 dni = 14 lat i 7 miesięcy).

Reasumując Sąd ten stanął na stanowisku, iż ubezpieczony nie wykazał faktycznej pracy w warunkach szczególnych w wymiarze co najmniej 15 lat, zgodnie z art. 184 ust. 1 i 2 w zw. z art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z F.U.S., a tym samym nie udowodnił prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym. Wydaną w tym zakresie decyzję organu rentowego ostatecznie uznał za prawidłową. W niniejszej sprawie przesłanka odnośnie okresów zatrudnienia wnioskodawcy w warunkach szczególnych nie została spełniona.

Stąd też Sąd I instancji na mocy art. 477 (14) § 1 k.p.c. orzekł, jak w pkt I sentencji wyroku.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł S. J. (1) kwestionując przyjęcie przez Sąd Okręgowy, że nie wykazał posiadania co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach oraz stwierdzając, że ma świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach, poświadczające wykonywanie przez niego pracy w tych warunkach przez ponad 15 lat, które leżały u podstaw ustalenia mu prawa do zasiłku przedemerytalnego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja S. J. (1) nie zasługuje na uwzględnienie, ponieważ nie zawiera zarzutów skutkujących uchyleniem lub zmianą wyroku Sądu I instancji.

Sąd II instancji w pełni podziela ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Okręgowy i przyjmuje je za własne, a zatem nie zachodzi potrzeba ich powtarzania w tym uzasadnieniu (por. wyrok S.N. z dnia 11 czerwca 1999 r. w sprawie II CKN 391/98, publik. LEX nr 523662).

Istota sporu w niniejszym postępowaniu sprowadzała się do oceny, czy wnioskodawca spełnia łącznie wszystkie, wynikające z treści art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm., nazywanej dalej ustawą emerytalną), przesłanki ustalenia mu prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym.

Stosownie do treści art. 184 ust. 1 ustawy emerytalnej ubezpieczonym (mężczyznom) urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje prawo do emerytury po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 ustawy emerytalnej (60 lat - § 4 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze - Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm., nazywanego dalej rozporządzeniem w sprawie wieku emerytalnego), jeżeli w dniu wejścia tej ustawy w życie, tj. w dniu 01 stycznia 1999 r. osiągnęli: okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 ustawy emerytalnej (co najmniej 25 letni).

Takim ubezpieczonym przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 ustawy emerytalnej pod warunkiem nie przystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa

(art. 184 ust. 2 ustawy emerytalnej w brzmieniu obowiązującym od dnia 01 stycznia 2013 r.).

W przedmiotowej sprawie spór koncentrował się na kwestii spełniania przez wnioskodawcę przesłanki w postaci osiągnięcia w dniu wejścia ustawy emerytalnej w życie, tj. w dniu 01 stycznia 1999 r., wymaganego w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (art. 184 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej).

Sąd Apelacyjny zważył, że dla oceny kwestii spełniania przez S. J. (1) przesłanki z art. 184 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej, kluczowa jest odpowiedź na pytanie, czy okresy zatrudnienia: od dnia 11 stycznia 1972 r. do dnia 30 kwietnia 1978 r. w (...) Fabryce (...) w G. (6 lat, 3 miesiące i 21 dni) oraz od dnia 10 stycznia 1980 r. do dnia 28 listopada 1983 r. w Przedsiębiorstwie Państwowym Chłodnia w G. (3 lata, 10 miesięcy i 20 dni) podlegają zaliczeniu do okresu pracy w szczególnych warunkach.

W dniu 23 listopada 2011 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. z 2011 r. Nr 237, poz. 1412). W myśl § 42 tego rozporządzenia do wniosków w sprawach świadczeń złożonych przed dniem jego wejścia w życie (jak w niniejszej sprawie) stosuje się przepisy dotychczasowe, tj. rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm., nazywanym dalej rozporządzeniem w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe).

Z treści § 21 ust. 1 rozporządzenia w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe wynika, że środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia są pisemne zaświadczenia zakładów pracy, wydane na podstawie posiadanych dokumentów oraz legitymacje ubezpieczeniowe, a także inne dowody z przebiegu ubezpieczenia.

W myśl jego ust. 4, jeżeli pracownik ubiega się o przyznanie emerytury lub renty z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, zaświadczenie zakładu pracy powinno stwierdzać charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie takiej emerytury lub renty.

Zgodnie zaś z treścią § 2 ust. 2 rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy.

W toku postępowania administracyjnego w niniejszej sprawie S. J. (1)przedłożył świadectwo pracy z (...) Fabryki (...)w G.w upadłości z dnia 02 lipca 2001 r. (k. 5-5v. akt ZUS, plik I), w którym zakład pracy stwierdził, że S. J. (2)zatrudniony od dnia 19 kwietnia 1968 r. do dnia 30 kwietnia 1978 r. m.in. od dnia 11 stycznia 1972 r. do dnia 01 maja 1977 r. pracował na stanowisku robotnika budowlanego, wymienionym w pkt 3, poz. 9, dział V, zaś od dnia 02 maja 1977 r. do dnia 30 kwietnia 1978 r. pracował na stanowisku spawacza, o którym mowa w pkt 8, poz. 12, działu XIV. Ponadto w trakcie tego postępowania przedłożone zostało świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach wydane przez (...) S.A.w G.z dnia 09 sierpnia 2001 r. (k. 8 akt ZUS, plik I), w którym podano, że wnioskodawca był zatrudniony od dnia 02 maja 1978 r. do dnia 30 kwietnia 1984 r. w Przedsiębiorstwie Państwowym Chłodniaw G.i w okresie tym od dnia 10 stycznia 1980 r. do dnia 28 listopada 1983 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace na stanowisku ślusarza remontowego, wymienionym w pkt 1, poz. 25, działu XIV załącznika nr 1 do zarządzenia nr 16 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31 marca 1988 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach (Dz. Urz. MRLiGŻ Nr 2, poz. 4-5).

Pokreślenia wymaga, że świadectwo pracy, jak i świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach nie są dokumentami urzędowymi w rozumieniu art. 244 § 1 i 2 k.p.c., gdyż podmiot wydający te świadectwa nie jest organem państwowym, ani organem wykonującym zadania z zakresu administracji państwowej. Tylko dokumenty wystawione przez te organy stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Natomiast świadectwo pracy i świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach w postępowaniu sądowym traktować należy, jako dokumenty prywatne w rozumieniu art. 245 k.p.c., które stanowią dowód tego, że osoba, która je podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie (por. wyrok S.N. z dnia 16 czerwca 2009 r. w sprawie I UK 24/09, publik. LEX nr 518067).

Tym samym treść: świadectwa pracy i świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach podlega weryfikacji zarówno w toku postępowania administracyjnego przed organem rentowym, jak i w toku postępowania sądowego przed sądami ubezpieczeń społecznych.

Zdaniem Sądu II instancji przedłożone w toku postępowania administracyjnego: świadectwo pracy z (...) Fabryki (...) w G. w upadłości z dnia 02 lipca 2001 r. (k. 5-5v. akt ZUS, plik I), jak i świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z (...) S.A. w G. z dnia 09 sierpnia 2001 r. (k. 8 akt ZUS, plik I) nie spełniają wymogów formalnych, gdyż nie zawierają prawidłowego wskazania rodzaju wykonywanej pracy oraz jej określenia według pozycji, działu i wykazu, stanowiącego załącznik do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego. Ponadto w treści w/w świadectwa pracy nie wskazano, czy prace w szczególnych warunkach wykonywane były stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

W związku z powyższym zasadnie organ rentowy uznał, że ubezpieczony w oparciu o te dokumenty nie wykazał, że w spornych okresach zatrudnienia stale i w pełnym wymiarze czasu wykonywał prace w szczególnych warunkach.

Podkreślenia wymaga jednak, że w sądowym postępowaniu sądowo-odwoławczym fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi przewidzianymi w Kodeksie postępowania cywilnego, a do sądu należy ocena ich wiarygodności (por. wyrok S.N. z dnia 02 lutego 1996 r. w sprawie II URN 3/95, publik. LEX nr 24774).

Tym samym ubezpieczony ma możliwość i obowiązek udowodnienia faktu świadczenia pracy w szczególnych warunkach w spornych okresach zatrudnienia przy zastosowaniu różnorodnych środków dowodowych.

Decydującą rolę w analizie charakteru pracy ubezpieczonego z punktu widzenia uprawnień emerytalnych ma możliwość jej zakwalifikowania pod którąś z pozycji jednego z wykazów, stanowiących załączniki do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego (por. wyrok S.N. z dnia 01 czerwca 2010 r. w sprawie II UK 21/10, publik. LEX nr 619638). Wykonywanie pracy na stanowisku określonym w zarządzeniu resortowym, której nie wymieniono w wykazach A i B, stanowiących załącznik do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego nie uprawnia do uzyskania emerytury w obniżonym wieku emerytalnym (por. wyrok S.N. z 20 października 2005 r. w sprawie I UK 41/05, publik. LEX nr 195788).

Z treści przepisu § 2 ust. 1 rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego wynika, że do zaliczenia okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze do okresów pracy uzasadniających prawo do świadczeń na zasadach określonych w tym rozporządzeniu konieczne jest, aby praca ta była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Przeanalizowania zatem wymaga, czy zgromadzony w niniejszej sprawie materiał dowodowy, a w szczególności: dokumenty dotyczące spornych okresów zatrudnienia zawarte w aktach osobowych (koperta k. 65 i 89 akt sprawy), książka spawacza (k. 146 akt sprawy), legitymacja ubezpieczeniowa (k. 153 akt sprawy), jak również przesłuchanie S. J. (1) (k. 91v.-92 i 147v. akt sprawy), dają podstawy do stwierdzenia, że w spornych okresach zatrudnienia wnioskodawca wykonywał prace w szczególnych warunkach, o których mowa w wykazach A lub B, stanowiących załączniki do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego, a w przypadku pozytywnej odpowiedzi, czy prace te wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

W świetle przeprowadzonych w sprawie dowodów, a w szczególności: angaży: z dnia 11 stycznia 1972 r., z dnia 05 maja 1973 r., z dnia 29 listopada 1973 r., z dnia 16 lipca 1974 roku, z dnia 16 stycznia 1976 r., z dnia 29 czerwca 1976 r., z dnia 22 kwietnia 1977 r., z dnia 29 kwietnia 1977 r. i z dnia 17 maja 1977 r. (wszystkie dokumenty akta osobowe koperta k. 65 akt sprawy) oraz częściowo legitymacji ubezpieczeniowej (koperta k. 153 akt sprawy) zasadnie Sąd I instancji uznał, że: brak jest podstaw do przyjęcia, że w okresie zatrudnienia w od dnia 11 stycznia 1972 r. do dnia 30 kwietnia 1978 r. w (...) Fabryce (...) w G. był on zatrudniony na stanowisku robotnika budowlanego, w odniesieniu natomiast do pracy na stanowisku spawacza anulowane zostały angaże powierzające mu to stanowisko od dnia 02 maja 1977 r.

W konsekwencji prawidłowo Sąd ten przyjął (k. 165-172v. akt sprawy), że przesłuchanie wnioskodawcy (k. 91v.-92 i 147v. akt sprawy) nie zasługuje na wiarę w zakresie, w jakim stwierdził on, że od dnia 11 stycznia 1972 r. do dnia 01 maja 1977 r. pracował na stanowisku robotnika budowlanego.

Przesłuchanie ubezpieczonego (k. 91v.-92 i 147v. akt sprawy) w zakresie, w jakim podał, że był spawaczem od dnia zakończenia kursu spawania spawaniu, tj. od dnia 27 lutego 1975 r. nie znajduje potwierdzenia w treści: w/w angaży, z których wynika, że był zatrudniony na stanowisku ślusarza oraz książki spawacza (koperta k. 146 akt sprawy), ponieważ w jej części poświęconej pracy spawalniczej podano, że wykonywał prace przy spawaniu elektrycznym i gazowym dopiero w okresie od sierpnia 1978 r. do kwietnia 1984 r.

Nie zasługuje zatem na wiarę zawarta w legitymacji ubezpieczeniowej skarżącego (koperta k. 153 akt sprawy) adnotacja dotycząca stosunku pracy w części, w której podaje, że w okresie zatrudnienia w (...) Fabryce (...) w G. był on spawaczem.

Ponieważ wykonywanie prac ślusarskich, za wyjątkiem prac ślusarskich przy remoncie wewnątrz cystern, o których mowa w poz. 82, działu III, wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego (a których skarżący nie wykonywał), nie stanowi prac w szczególnych warunkach, a zatem zasadnie Sąd Okręgowy uznał, że brak jest podstaw do zaliczenia okresu zatrudnienia od dnia 11 stycznia 1972 r. do dnia 30 kwietnia 1978 r. w (...) Fabryce (...) w G. do okresu pracy w szczególnych warunkach.

Przeprowadzone w sprawie dowody, a w szczególności: umowy o pracę: z dnia 02 maja 1978 r. i z dnia 23 maja 1978 r., angaż z dnia 01 sierpnia 1978 r., karta obiegowa zmiany z dnia 26 kwietnia 1984 r. i świadectwo pracy z dnia 27 kwietnia 1984 r. (wszystkie dokumenty akta osobowe koperta k. 89 akt sprawy) oraz legitymacja ubezpieczeniowa wskazują, że w okresie zatrudnienia od dnia 02 maja 1978 r. do dnia 30 kwietnia 1984 r. w Przedsiębiorstwie Państwowym Chłodnia w G. S. J. (2) pracował na stanowisku ślusarza/ślusarza remontowego.

Wobec treści przesłuchania wnioskodawcy (k. 91v.-92 akt sprawy) oraz treści książki spawacza (koperta k. 146 akt sprawy) prawidłowo Sąd I instancji przyjął, że w powyższym okresie wykonywał on prace w szczególnych warunkach wymienione w poz. 12 „Prace przy spawaniu i wycinaniu, elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym”, działu XIV „Prace różne”, wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego.

Powyższe znajduje także odzwierciedlenie w treści legitymacji ubezpieczeniowej (koperta k. 153 akt sprawy), w której podano, że w okresie zatrudnienia od dnia 02 maja 1978 roku do dnia 30 kwietnia 1984 r. w Przedsiębiorstwie Państwowym Chłodnia w G. był on ślusarzem-spawaczem.

Jednocześnie treść przesłuchania ubezpieczonego (k. 91v.-92 akt sprawy) wskazuje jednoznacznie, że prac przy spawaniu elektrycznym i gazowym w powyższym okresie nie wykonywał on w pełnym wymiarze czasu pracy, ponieważ oprócz tych prac wykonywał jeszcze inne prace – polegające na naprawie maszyn chłodniczych, nie zaliczane w wykazie A lub B, stanowiących załącznik do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego, do prac w szczególnych warunkach.

Z uwagi na to, że prac w szczególnych warunkach, o których mowa w poz. 12, działu XIV, wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego, wnioskodawca w okresie zatrudnienia od dnia 02 maja 1978 r. do dnia 30 kwietnia 1984 r. nie wykonywał w pełnym wymiarze czasu pracy, stosownie do treści § 2 ust. 1 rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego a contrario, okres ten nie podlega zaliczeniu do wymaganego do nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach.

W konsekwencji uznać należy, że przeprowadzone w przedmiotowej sprawie postępowanie dowodowe skutecznie podważyło treść: świadectwa pracy z (...) Fabryki (...) w G. w upadłości z dnia 02 lipca 2001 r. (k. 5-5v. akt em. ZUS, plik I) w zakresie dotyczącym zaliczenia do okresu pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia od dnia 11 stycznia 1972 r. do dnia 30 kwietnia 1978 r. oraz świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach z (...) S.A. w G. z dnia 09 sierpnia 2001 r. (k. 8 akt ZUS, plik I).

Dla ustalenia S. J. (1) prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym nieodzowne jest łączne spełnienie przez niego wszystkich przesłanek z art. 184 ust. 1 i 2 ustawy emerytalnej.

Podlegające zaliczeniu do okresu pracy w szczególnych warunkach okresy zatrudnienia wnioskodawcy: od dnia 01 września 1969 r. do dnia 10 stycznia 1972 r. w (...) Fabryce (...) w G. (2 lata, 4 miesiące i 10 dni) oraz od dnia 19 maja 1992 r. do dnia 28 lutego 1994 r. w Przedsiębiorstwie Państwowym Chłodnia w G. (1 rok, 9 miesięcy i 13 dni), licząc okresy uwzględnione przez organ rentowy (1 rok, 2 miesiące i 28 dni), wynoszą łącznie 5 lat, 4 miesiące i 21 dni, a zatem mniej aniżeli wymagany okres co najmniej 15 lat (art. 184 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej w zw. z § 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego).

Ubezpieczony nie spełnia zatem, wynikającej z treści art. 184 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej, przesłanki nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym w postaci osiągnięcia na dzień wejścia w życie ustawy emerytalnej, tj. w dniu 01 stycznia 1999 r. wymaganego w przepisach dotychczasowych okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Odnosząc się do kwestii ustalenia S. J. (1) decyzją Prezydenta G. z dnia 15 października 2001 r. prawa do zasiłku przedemerytalnego od dnia 02 października 2001 r. (k. 4 akt sprawy) wskazać należy, że podstawą przyznania mu tego świadczenia stanowił art. 37 lit. j ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu (Dz. U. z 2001 roku Nr 6, poz. 56 ze zm., nazywanej dalej ustawą o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu), który stanowił, że zasiłek przedemerytalny przysługuje osobie spełniającej określone w ustawie warunki do uzyskania statusu bezrobotnego i prawa do zasiłku oraz posiadającej okres uprawniający do emerytury, jeżeli posiada okres uprawniający do zasiłku wynoszący 25 lat dla kobiet i 30 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 15 lat wykonywania prac uznanych w przepisach emerytalnych za zatrudnienie w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Sąd II instancji nie podzielił leżącego u podstaw tej decyzji stanowiska Prezydenta G., zgodnie z którym wnioskodawca zdołał wykazać posiadanie co najmniej 15 letniego okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach, ponieważ stanowisko to nie znajduje oparcia w zgromadzonych w sprawie dowodach.

Podkreślenia w tym miejscu wymaga, że przepis art. 365 § 1 k.p.c. stanowiący o związaniu sądów i innych organów państwowych prawomocnymi orzeczeniami sądów dotyczy tylko orzeczeń sądowych, a nie decyzji administracyjnych (por. wyrok S.N. z dnia 12 stycznia 2005 r. w sprawie I CK 402/04, publik. LEX nr 371837).

Tym samym, wbrew stanowisku apelującego, okoliczność w postaci ustalenia ubezpieczonemu decyzją z dnia 15 października 2001 r. prawa do zasiłku przedemerytalnego od dnia 02 października 2001 r. (k. 4 akt sprawy), na podstawie art. 37 lit. j ust. 1 pkt 2 ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu, nie podważa poczynionych w przedmiotowej sprawie ustaleń dotyczących okresu jego pracy w szczególnych warunkach.

Ponieważ przeprowadzone w niniejszej sprawie dowody wykazały, że S. J. (1) nie spełnia łącznie wszystkich przesłanek ustalenia mu prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z art. 184 ust. 1 i 2 ustawy emerytalnej, a zatem brak jest podstaw prawnych do przyznania mu tego świadczenia.

Stosownie do treści art. 385 k.p.c. sąd drugiej instancji oddala apelację, jeżeli jest ona bezzasadna.

Wobec powyższego Sąd Apelacyjny na mocy art. 385 k.p.c. orzekł, jak w sentencji wyroku.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE