UZASADNIENIE

Powód A. S. (1) wniósł o zasądzenie od pozwanego Towarzystwa (...) w W. na jego rzecz kwoty 1. 692, 57 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 30 grudnia 2012 r. do dnia zapłaty. Nadto powód wniósł o zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazał, iż w wypadku komunikacyjnym z dnia 03 lutego 2012 r. został uszkodzony samochód powoda- pojazd marki S. (...) nr rej. (...), a sprawcą szkody był kierujący samochodem marki M. nr rej (...)- A. N.. Powód naprawił uszkodzony samochód w serwisie (...) prowadzonym przez (...) Sp. z o.o. w E.. Koszt naprawy wyniósł go 18. 103, 25 zł brutto. Faktura została wystawiona na powoda, który jest leaseangobiorcą uszkodzonego samochodu od spółki (...) S.A. w W.. Za zgodą leaseangodawcy odszkodowanie miało zostać wypłacone przez ubezpieczyciela serwisowi. Powód zaznaczył, iż za wyłącznego sprawcę wypadku wyrokiem z dnia 08. 04. 2013 r. wydanym przez Sąd Rejonowy w Giżycku II Wydział Karny uznany został A. N.. Początkowo, uważany za współwinnego zdarzenia A. S. (1) zgłosił szkodę do swego ubezpieczyciela - (...) i uzyskał odszkodowanie z ubezpieczenia AC w kwocie 9. 051, 63 zł (połowę kosztów naprawy stwierdzonych fakturą w kwocie brutto). Przedmiotowa kwota została wypłacona bezpośrednio serwisowi przez ubezpieczyciela. Po ustaleniu, iż wyłącznym sprawcą wypadku jest A. N., który korzystał z ochrony pozwanego ubezpieczyciela, powód zażądał od niego dopłaty pozostałej części kwoty wynikającej z faktury serwisu, z polisy OC sprawcy. Pozwany wypłacił serwisowi pozostałą część kosztów naprawy stwierdzonych fakturą, lecz w kwocie netto tj. 7. 359, 05 zł, pomniejszoną o połowę podatku VAT (drugą połowę opłaciło wcześniej (...)). Z tego powodu, powód zaznaczył, iż pozostaje zadłużony względem serwisu na kwotę 1. 692, 57 zł. W ocenie A. S. (1) wypłata przez pozwango odszkodowania w kwocie netto jest błędna, albowiem powód nie jest płatnikiem podatku VAT. Umową z dnia 27 maja 2014 r. leaseangodawca przelał na powoda A. S. (1) uprawnienia dotyczące dochodzenia brakującej części odszkodowania.

(pozew- k. 2-3 )

W odpowiedzi na pozew, pozwany Towarzystwo (...) w W. wniósł o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów procesu wg norm przepisanych. Pozwany przyznał, iż ubezpieczył odpowiedzialność cywilną wynikającą z posiadania i prowadzenia wskazanego przez powoda pojazdu, który w dniu 03 lutego 2012 r. uległ wypadkowi. W ocenie pozwanego żądanie przez powoda uzupełnienia wypłaconej dotychczas przez Towarzystwo (...) w W. kwoty stanowiącej podatek VAT jest bezpodstawne. W toku likwidacji szkody pozwany odmówił wypłaty połowy podatku VAT, z uwagi na fakt, iż uszkodzony pojazd był przedmiotem leasingu. Pozwany zaznaczył, iż w przypadku uszkodzenia pojazdu będącego przedmiotem leasingu właścicielem i zarazem posiadaczem samoistnym pojazdu jest finansujący (leasingodawca), zaś posiadaczem zależnym jest korzystający (leasingobiorca). Działalność firm leasingowych należy zaliczyć do grupy podatników VAT. W takim przypadku, w ocenie pozwanego, odszkodowanie za szkodę ustalone jest według ceny rzeczy i nie obejmuje podatku VAT mieszczącego się w tej cenie w takim zakresie, w jakim poszkodowany (właściciel pojazdu) mógł obniżyć należny od niego podatek o kwotę podatku naliczonego przy zbyciu rzeczy. Pozwany zaznaczył, iż to w majątku posiadacza samoistnego powstaje szkoda w postaci straty rzeczywistej, polegająca na zniszczeniu bądź też uszkodzeniu pojazdu. Takiej szkody nie doznaje natomiast posiadacz zależny, w tym wypadku powód. Według pozwanego możliwość wypłaty odszkodowania wraz z podatkiem VAT jest uzależniona od tego, czy finansujący (leasingodawca) jest podatnikiem podatku VAT i ma prawo do dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabywaniu rzeczy lub usług. Jeśli poszkodowany ma prawo dokonać obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a nie korzysta z tego uprawnienia, kwota odszkodowania powinna być wypłacona w kwocie netto, albowiem obowiązkiem poszkodowanego, w ocenie pozwanego, jest działanie zmierzające do ograniczenia rozmiarów szkody.

(odpowiedź na pozew- k. 21-22)

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 03.02.2012 r. miał miejsce wypadek komunikacyjny, w wyniku którego uszkodzeniu uległ samochód marki S. (...) o nr rej. (...). Rzeczony samochód w dniu zdarzenia był przedmiotem leasingu. Finansującym była spółka (...) S.A. w W., zaś korzystającym powód- E. S.. Za wyłącznego sprawcę wypadku uznany został A. N., któremu ochronę ubezpieczeniową w dniu zdarzenia zapewniał pozwany- Towarzystwo (...) w W..

(okoliczności bezsporne)

Uszkodzony samochód został naprawiony przez powoda w serwisie (...) Sp. z o.o., a koszt naprawy wyniósł powoda kwotę 18. 103, 25 zł brutto. Finansujący upoważnił korzystającego do zgłoszenia szkody ubezpieczeniowej. Do odbioru odszkodowania upoważniony został serwis dokonujący naprawy tj. (...) Sp. z o.o. Pismem z dnia 27. 05. 2014 r. finansujący zawarł z powodem umowę przelewu, umożliwiającą A. S. (1) dochodzenie reszty należnego w jego ocenie odszkodowania.

(dowody: faktura- k. 4- 5, pełnomocnictwo- k. 6, umowa przelewu- k. 8)

Pozwany Towarzystwo (...) w W. wypłacił serwisowi (...) Sp. z o.o., kwotę 7. 359, 05 zł tytułem pozostałej części kosztów naprawy uszkodzonego samochodu.

(okoliczność bezsporna)

Powód A. S. (1) nie jest podatnikiem podatku VAT.

(dowód: oświadczenie- K. 7)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo w niniejszej sprawie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Rozważania należy rozpocząć od generalnej możliwości wystąpienia przez poszkodowanego do zakładu ubezpieczeń z roszczeniem o wypłatę odszkodowania wraz z podatkiem VAT. Jest to uzależnione wyłącznie od faktu, czy zgodnie z ustawą z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 177, poz. 1054 t.j. ze zmian.), jest on zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT oraz czy ma prawo do dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabywaniu rzeczy bądź tez usługi. W sytuacji, gdy poszkodowany nie jest zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT, odszkodowanie w ramach ubezpieczenia OC sprawcy kolizji drogowej przysługuje mu w pełnej wysokości, a zatem wraz z podatkiem VAT. Jeśli natomiast poszkodowany jest zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług, możliwość wystąpienia do ubezpieczyciela z roszczeniem o wypłatę odszkodowania wraz z podatkiem VAT lub z roszczeniem o zwrot niewypłaconej kwoty podatku VAT, zależne jest od tego, czy ma on prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabywaniu rzeczy lub usług. W przedmiotowej sprawie szkodzie uległ pojazd marki S. (...) o nr rej. (...), który w chwili zdarzenia komunikacyjnego był przedmiotem leasingu i znajdował się w posiadaniu korzystającego- powoda A. S. (1). Finansującym (leasingodawcą), a tym samym podmiotem, który oddał rzecz korzystającemu (leasingobiorcy) do używania i pobierania pożytków na czas oznaczony i tym samym otrzymującym z tego tytułu wynagrodzenie pieniężne była spółka (...) S.A. w W.. Fundamentalnym we wskazanym powyżej stanie faktycznym jest zatem określenie poszkodowanego, w majątku którego powstała szkoda w rozumieniu art. 361 § 2 k.c., polegająca na uszkodzeniu pojazdu. Ponad wszelką wątpliwość poszkodowanym w tym wypadku jest wyłącznie właściciel i zarazem posiadacz samoistny uszkodzonego pojazdu- spółka (...) S.A w W., albowiem to w jej majątku w chwili zdarzenia powstała szkoda. Przedmiotem pozwu w takim wypadku, w ocenie Sądu, może być wyłącznie roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej w majątku właściciela pojazdu uszkodzonego, a nie w majątku korzystającego. Powód nie dochodzi zatem odszkodowania za szkodę wyrządzoną w jego majątku, lecz występuje w procesie wyłącznie jako nabywca wierzytelności odszkodowawczej, a zatem może wywodzić swoje prawa z faktu samodzielnego naprawienia szkody. O przedmiotowym fakcie zaświadcza również pełnomocnictwo z dnia 09. 02. 2012 r. i umowa przelewu z dnia 27. 05. 2014 r., na którą powołuje się A. S. (1). Wskazana umowa, która została zawarta pomiędzy powodem, a finansującym- spółką (...) S.A. w W. nie stanowiła umowy przenoszącej własność przedmiotu leasingu, lecz upoważniała powoda jedynie do dochodzenia w imieniu finansującego od ubezpieczyciela reszty należnego w jego ocenie odszkodowania. W tym miejscu zaakcentować należy również, iż istotą umowy leasingu nie jest przeniesienie własności przedmiotu leasingu w chwili jej zawarcia. Umowy leasingu nie można w żaden sposób postrzegać jako szczególnej postaci sprzedaży, albowiem podobieństwa między tymi umowami sprowadzają się raczej do bliskości celu społeczno- gospodarczego. Zasadniczym obowiązkiem finansującego nie jest przeniesienie na korzystającego własności rzeczy będącej przedmiotem leasingu, a oddanie jej do używania. W przypadku uszkodzenia samochodu korzystający nie jest zatem poszkodowanym, albowiem nie jest właścicielem rzeczy, a jedynie jej posiadaczem zależnym i tym samym nie doznaje on z tego tytułu szkody w swoim majątku. Takie stanowisko jest powszechnie akceptowane w aktualnym orzecznictwie, a w podobnym tonie wypowiedział się również SN w orzeczeniu z dnia 22. 04. 2005 r. (III CZP 99/04). Fakt, iż powód jako leasingobiorca był w wykonaniu umowy leasingu zobowiązany do usunięcia uszkodzeń pojazdu (k. 35) nie zmienia tego, iż poszkodowanym w wyniku zaistniałego zdarzenia komunikacyjnego był właściciel pojazdu. Istota świadczenia z tytułu rat leasingowych oraz ewentualna możliwość nabycia pojazdu po zakończeniu stosunku leasingu również nie zmienia wskazanego powyżej stanowiska. Zgodnie z powszechnym akceptowanym w tej sprawie poglądem, które podziela również tut. Sąd, dopóki do nabycia własności nie dojdzie, korzystający posiada wyłącznie prawo o charakterze względnym do użytkowania pojazdu skutecznie względem finansującego. Nadto, odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń nie obejmuje szkód powodujących zwiększenie pasywów po stronie korzystającego, związanych ze zleceniem naprawy uszkodzonego pojazdu, które podlegają rozliczeniu pomiędzy korzystającym a finansującym w ramach łączącej strony umowy leasingu. Naprawienie szkody w majątku finansującego samodzielnie przez posiadacza pojazdu nie ma wpływu na sytuację prawną ubezpieczyciela i zakres jego odpowiedzialności względem posiadacza wynikającej z umowy ubezpieczenia.

Przekładając powyższe na grunt przedmiotowej sprawy wskazać należy, iż powód A. S. (2) nie jest podatnikiem podatku VAT. Podmiotem zobowiązanym do odprowadzania podatku VAT jest natomiast finansujący spółka (...) S.A. Fakt ten wynika wprost z treści ustawy o podatku od towarów i usług. Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 przedmiotowej ustawy opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Z kolei w myśl art. 7 ust. 1 pkt 2 przez dostawę towarów, o której mowa powyżej, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione. Wynika z tego, iż umowa leasingu jest przez przepisy ustawy traktowana jak umowa o dostawę towarów, co skutkuje przyjęciem, iż podlega ona opodatkowaniu podatkiem VAT. Mając na uwadze powyższe Sąd uznał rację pozwanego i tym samym oddalił powództwo. W związku z faktem, iż finansujący- spółka (...) S.A. w W. jest rzeczywistym poszkodowanym w niniejszej sprawie, spełniającym jednocześnie warunki do wypłaty odszkodowania bez podatku VAT, za prawidłowe uznać należało stanowisko pozwanego odmawiające wypłaty powodowi dochodzącemu w niniejszym postępowaniu roszczeń odszkodowawczych w imieniu leasingodawcy podatku VAT, który de facto mu się nie należał.

O kosztach postępowania orzeczono na zasadzie art. 98 k.p.c.

Przewodniczący:	SSR Janusz Supiński
Protokolant:	Katarzyna Kucharska

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE