UZASADNIENIE

Dyrektor Zakładu Emerytalno – Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w W. decyzją z dnia 4 listopada 2009 r. dokonał ponownego ustalenia wysokości emerytury policyjnej K. K., obniżając wskaźnik emerytury za okres od dnia 1 kwietnia 1987 r. do dnia 31 lipca 1990 r. z 2,6 % do 0,7 % podstawy wymiaru za każdy rok służby we wskazanym okresie oraz ustalił wysokość emerytury od dnia 1 stycznia 2010 r. na kwotę 3.118,24 zł.

W odwołaniu od powyższej decyzji K. K. wniósł o jej zmianę i przyznanie świadczenia emerytalnego w dotychczasowej wysokości wraz z dodatkami i świadczeniami pieniężnymi, w tym przyznanie świadczenia emerytalnego w nieobniżonej wysokości na poziomie 40% podstawy za 15 lat służby i 2,6% podstawy wymiaru za każdy dalszy rok służby.

Sąd Okręgowy IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w O. wyrokiem z dnia 19 listopada 2012 r. oddalił odwołanie. Sąd pierwszej instancji ustalił, że wnioskodawca nabył prawo do emerytury policyjnej na podstawie decyzji z dnia 9 grudnia 2000 r. Do wysługi emerytalnej zaliczono mu zasadniczą służbę wojskową, pracę w Stoczni (...) w G. oraz służbę w Policji w wymiarze 23 lat, 3 miesięcy i 3 dni oraz okresy składkowe przed służbą w wymiarze roku, 1 rok, 7 miesięcy i 17 dni. W dniu 27 lipca 2009 r. Instytut Pamięci Narodowej, w trybie art. 13a ust. 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin przedstawił informację o przebiegu służby (Dz.U.2004.8.67 j.t.), z której wynikało, że skarżący w okresie od dnia 1 kwietnia 1987 r. do dnia 31 lipca 1990 r. pełnił służbę w organach bezpieczeństwa państwa, o jakich mowa w art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów (tj. Dz. U. z 2007r., Nr 63, poz. 425 ze zm.). W rezultacie organ emerytalno – rentowy MSWiA w dniu 4.11.2009 r. ustalił ponownie wysokość emerytury policyjnej odwołującego.

Sąd Okręgowy dostrzegł, iż z nadesłanej przez IPN informacji o przebiegu służby wynikało, że wnioskodawca od dnia 1 kwietnia 1987 r. do dnia 30 czerwca 1988 r. służył w Rejonowym Urzędzie Spraw Wewnętrznych w (...) Grupa (...) oraz w tym samym urzędzie od dnia 1 lipca 1988r. do dnia 21 listopada 1989r. - jako zastępca szefa ds. polityczno – wychowawczych, a od dnia 22 listopada 1989 r. do dnia 31 lipca 1990r. – w Grupie Inspektorów jako starszy inspektor do spraw kadr i szkolenia i wychowania.

Po czym stwierdził, że zaskarżona decyzja z dnia 4 listopada 2009r. była prawidłowa, gdyż wyodrębniała okresy służby odwołującego 3 lat, 4 miesiące, za które podstawa wymiaru emerytury od 1 stycznia 2010 r. wynosi 0,7% podstawy wymiaru.

Sąd stwierdził, że wyżej wymienione okresy służby należały do kategorii określonej w art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów i powinny być traktowane jako służba w organach bezpieczeństwa państwa. Zakwestionował przy tym stanowisko wnioskodawcy, iż służby polityczno – wychowawcze i kadrowo – szkoleniowe nie mieściły się w strukturach służb bezpieczeństwa. Ustawodawca wyraźnie przy tym okresie uznał podstawę do obniżenia wymiaru emerytury z 2,6% do 0,7% (art. 15b ustawy z dnia 18.02.1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy).

Sąd pierwszej instancji stwierdził również, że teza wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 lutego 2010 r. w sprawie o sygn. akt K 6/09 wskazująca na to, że do kompetencji organów wymiaru sprawiedliwości nie należy orzekanie o celowości i zasadności przyjętych przez ustawodawcę rozwiązań prawnych, dawała podstawę do uznania bezzasadności zarzutów odwołującego, gdyż były one przedmiotem rozważań Trybunału Konstytucyjnego w tym wyroku i wówczas nie zostały uwzględnione.

Aprobując uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 3 marca 2011 r. (II UZP 2/11), Sąd Okręgowy stwierdził brak podstaw do ustalenia wysokości emerytury skarżącego przy uwzględnieniu wskaźnika 40% podstawy wymiaru emerytury za pierwsze 15 lat służby.

K. K. złożył apelację od powyższego wyroku. Zaskarżając rozstrzygniecie w całości, zarzucił mu:

1. naruszenie prawa materialnego:

- art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów poprzez błędne przyjęcie, że odwołujący w okresie od 1 lipca 1988 r. do 31 lipca 1990 r. pełnił służbę w organach bezpieczeństwa w rozumieniu w/w ustawy,

- art. 15b ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 18 lutego 1984r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin poprzez błędne przyjęcie, że emerytura odwołującego wynosi obecnie 0,7% podstawy wymiaru za każdy rok służby na stanowisku zastępcy szefa do spraw polityczno – wychowawczych oraz starszego inspektora do spraw kard, szkolenia i wychowania.

2. naruszenie prawa procesowego mające wpływ na wydane orzeczenie poprzez naruszenie postanowień:

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie błędnych ustaleń faktycznych polegających na: uznaniu, iż jednostki w których odwołujący zajmował stanowisko Zastępcy Szefa ds. polityczno - wychowawczych (w okresie od 1 lipca 1988 r. do 21 listopada 1989 r.) oraz stanowisko Starszego Inspektora ds. Kadr, (...) i (...) (w okresie od 22 listopada 1989 r. do 31 lipca 1990 r.) były jednostkami organizacyjnymi Służby Bezpieczeństwa Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt. 5 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów (Dz. U. Nr 63, poz. 425 ze zm.), mimo braku jakichkolwiek podstaw aby uznać, że jednostki te spełniały kryterium określone w art. 2 ust. 1 pkt. 5 cyt. ustawy,

– art. 328 § 2 k.p.c. poprzez nie wskazanie w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia faktów, które sąd uznał za udowodnione a przede wszystkim dowodów, na których się oparł, i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej w tym: Sąd nie wskazał jakie fakty i na jakiej podstawie Sąd uznał za przemawiające za uznaniem, że jednostki w których odwołujący pełnił służbę spełniały kryterium jednostek organizacyjnych Służby Bezpieczeństwa Ministerstwa Spraw Wewnętrznych.

Wskazując na powyższe zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku Sądu pierwszej instancji poprzez zmianę decyzji Dyrektora Zakładu Emerytalno – Rentowego Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 4 listopada 2009r. i przyznanie prawa do emerytury w wysokości przysługującej mu przed wydaniem w/w decyzji, tj. w wysokości 2,6% podstawy wymiaru w okresie od 1 lipca 1988 r. do 31 lipca 1990 r. oraz zasądzenie kosztów procesu, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku Sądu pierwszej instancji i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Olsztynie do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna, gdyż Sąd Okręgowy w sposób prawidłowy dokonał ustaleń stanu faktycznego oraz wszechstronnie rozważył i ocenił dowody zgromadzone w sprawie, respektując zasadę wskazaną w art. 233 § 1 k.p.c.

Sąd Apelacyjny podzielił ustalenia oraz argumentację prawną przedstawioną przez Sąd pierwszej instancji w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, które zostało sporządzone zgodnie z art. 328 § 2 k.p.c. Z ujęcia redakcyjnego tego przepisu wynika, że punktem wyjścia dla przedstawienia w pisemnych motywach wyroku materialnoprawnej koncepcji rozstrzygnięcia sprawy powinny być prawidłowo poczynione ustalenia faktyczne. Ustalenia muszą zaś odpowiadać postulatowi jasności i kategoryczności. W uzasadnieniu wyroku musi znaleźć odzwierciedlenie dokonany wybór dowodów, które stanowiły podstawę zrekonstruowanych faktów (podstawę faktyczną rozstrzygnięcia), a także wybór określonych przepisów, będących jego podstawą prawną, ustalenie w drodze wykładni ich znaczenia oraz zastosowanie norm prawnych w związku z poczynionymi ustaleniami faktycznymi. Takie stanowisko zajął także Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 26 stycznia 2011r. (II PK 168/10, LEX nr 786375), a uzasadnienie wyroku Sądu Okręgowego w niniejszej sprawie odpowiada wyżej wskazanym wytycznym.

Jak wynika z art. 15a ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz.U.2004.8.67 j.t.) emerytura dla funkcjonariusza, który został przyjęty do służby po raz pierwszy po dniu 1 stycznia 1999 r., wynosi 40% podstawy jej wymiaru za 15 lat służby i wzrasta na zasadach określonych w art. 15 ust. 1 pkt 1 i ust. 2-5. Z kolei zgodnie z art. 15b ust. 1 w/w ustawy w przypadku osoby, która pełniła służbę w organach bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów, i która pozostawała w służbie przed dniem 2 stycznia 1999 r., emerytura wynosi: 1) 0,7% podstawy wymiaru - za każdy rok służby w organach bezpieczeństwa państwa w latach 1944-1990; 2) 2,6% podstawy wymiaru - za każdy rok służby lub okresów równorzędnych ze służbą, o których mowa w art. 13 ust. 1 pkt 1, 1a oraz pkt 2-4.

Należy podkreślić, że Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 24 lutego 2010 r. w sprawie K 6/09 stwierdził, iż art. 15b ust. 1 w/w ustawy w brzmieniu nadanym przez art. 2 pkt 3 ustawy z 23 stycznia 2009r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin oraz ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej jest zgodny z art. 2, art. 10, art. 30, art. 32 i art. 67 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji oraz nie jest niezgodny z art. 42 Konstytucji. Przytoczone orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego wiąże Sąd m.in. w niniejszej sprawie, na mocy art.190 ust.1 Konstytucji RP. Z przepisu tego bowiem wynika, że orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne.

Wypada też zauważyć, przepisy ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin oraz ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z dnia 13 lutego 2009 r. Nr 24. poz. 145 ) były przedmiotem analizy nie tylko polskiego Trybunału Konstytucyjnego pod kątem ich zgodność z postanowieniami Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z 1997 r. Nr 78 , poz. 483 ze zm. ), ale również przepisy tej ustawy były również przedmiotem kontroli Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w S. pod kątem ich zgodności - w szczególności z art. 1 Protokołu Nr (...) do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzonego w dniu 20 marca 1952 r. w P. (Dz. U. z 1995 r. Nr 36 poz. 175 ). Jak wiadomo art. 1 Protokołu dotyczy ochrony prawa własności, ale jest wykładany przez (...) w taki sposób, iż pod pojęciem mienia ( własności) rozumie się także prawo do emerytury czy renty.

W decyzji Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 14 maja 2012 r. ( w sprawie C. i (...) innych skarżących przeciwko Polsce; skargi o numerach (...) = (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...) and (...)) Trybunał uznał wniesione skargi - jednogłośnie w składzie 7-sędziów - za niedopuszczalne na podstawie art. 35 ust. 3a. Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzonej w dniu 4 listopada 1950 r. w R. (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 ze zm.). Trybunał w uzasadnieniu swego orzeczenia przytoczył, iż mimo tego, że kwestionowane regulacje zmniejszyły przywileje emerytalne stworzone zwłaszcza dla zatrudnionych w instytucjach komunistycznego Państwa służących niedemokratycznemu reżimowi, to utrzymano nadal dla takich osób system, który był bardziej korzystny, niż system powszechny. W związku z tym nie można mówić o tym, iż Państwo Polskie nałożyło na skarżących nadmierny i nieproporcjonalny ciężar. W istocie służba skarżących w tajnej policji stworzonej w celu naruszania praw człowieka chronionych przez Konwencję, powinna być uważana za istotną okoliczność do określenia i usprawiedliwienia kategorii osób, która powinna być dotknięta kwestionowanym zmniejszeniem świadczeń emerytalnych. Polskie władze - w ocenie (...) wprowadzając przedmiotową regulację nie zastosowały środków wykraczających poza środki niezbędne do osiągnięcia usprawiedliwionego celu tej regulacji – jakim było odebranie przywilejów emerytalnych członkom dawnej policji politycznej, w celu zapewnienia większej sprawiedliwości systemu emerytalnego ( por. http://hudoc.echr.coe.int/sites/eng/pages/search.aspx?i= (...)#{%22itemid%22:[%22001121267%22]}).

Wbrew zarzutom apelacji, Sąd Okręgowy dokonał prawidłowej wykładni przepisów prawa materialnego, tj.: art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów (tj. Dz. U. z 2007r., Nr 63, poz. 425 ze zm.) oraz art.15b ust. 1 pkt 1 w/w ustawy z dnia 18 lutego 1984r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji. Trafnie przy tym oparł się na w/w wyroku Trybunału Konstytucyjnego oraz na uchwale Sądu Najwyższego z dnia 3 marca 2011r. (II UZP 2/11, OSNP 2011, nr 15-16, poz. 210), zgodnie z którą za każdy rok pełnienia służby w latach 1944 – 1990 w organach bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 2 ustawy lustracyjno - dezubekizacyjnej emerytura wynosi 0,7% podstawy jej wymiaru (w/w art. 15b ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994r.). Stąd wysokość emerytury wyliczanej wyłącznie za okresy pełnienia takiej służby może być niższa od 40% podstawy wymiaru tego świadczenia. W uzasadnieniu w/w uchwały Sąd Najwyższy wskazał, iż żadna wykładnia zawartego w art. 15b ust. 2 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy odesłania do art. 15 tej ustawy nie daje osobom, które pełniły w latach 1944-1990 służbę w organach bezpieczeństwa państwa, o których mowa w ustawie lustracyjno-dezubekizacyjnej, możliwości prawnych ani argumentów prawnych lub prawniczych do domagania się ustalenia wysokości należnych im emerytur z zaopatrzenia emerytalnego funkcjonariuszy od innej podstawy wymiaru niż 0,7% za każdy rok pełnienia służby w wymienionych w art. 2 organach bezpieczeństwa państwa. Przeciwnie, poddane analizie przepisy są jednoznacznie czytelne, a przeto jasne i niewymagające szczególnie pogłębionej analizy prawnej ani prawniczej.

Podobny pogląd zawiera orzeczenie Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 13 kwietnia 2012 r. w sprawie III AUa 1648/11 (Lex nr 1213809), które Sąd orzekający w niniejszym składzie w pełni aprobuje. Analogiczne stanowisko prezentuje doktryna (Inetta Jędrasik-Jankowska, Karina Jankowska Prawo do emerytury LexisNexis Warszawa 2011r. str.625 i nast.).

Apelujący przyznał, że w okresie zatrudnienia na stanowisku inspektora od dnia 1 kwietnia 1987 r. do dnia 30 czerwca 1988 r. w Rejonowym Urzędzie Spraw Wewnętrznych w (...) Grupa (...) pracował w organach bezpieczeństwa państwa. Zakwestionował zaś okoliczność pracy w tych organach w okresach: od dnia 1 lipca 1988r. do dnia 21 listopada 1989r., gdy był w (...) w (...) zastępcą szefa ds. polityczno – wychowawczych oraz od dnia 22 listopada 1989 r. do dnia 31 lipca 1990r., gdy był w tym urzędzie w Grupie Inspektorów starszym inspektorem do spraw kadr i szkolenia i wychowania.

Należy podkreślić, że w/w okresy zostały wymienione w informacji o przebiegu służby Nr (...) Instytutu Pamięci Narodowej z dnia 9 grudnia 2000r., wydanej na mocy art. 13a ust. 1 i ust. 5 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy. Dokument ten był podstawą wydania zaskarżonej decyzji Dyrektora Zakładu Emerytalno – Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w W. z dnia 4 listopada 2009 r. Nie był on jednak wiążący dla tego organu, jak i dla weryfikujących w/w decyzję sądów co do faktu (przebiegu służby), jak i co do oceny prawnej, czy praca wnioskodawcy w jednostce P. – Wychowawczej (...) w (...) także od dnia 1 lipca 1988 r. do dnia 21 listopada 1989r. stanowiła służbę w organach bezpieczeństwa państwa, w rozumieniu art. 2 ustawy lustracyjno-dezubekizacyjnej. Na zasadę niezwiązania organu rentowego i sądu powszechnego informacją IPN wskazał również Trybunał Konstytucyjny. W uzasadnieniu wyroku z dnia 11 stycznia 2012 r. (K 36/09, OTK-A 2012/1/3), stwierdził bowiem, że informacja o przebiegu służby byłego funkcjonariusza organów bezpieczeństwa PRL, mimo braku możliwości bezpośredniego zakwestionowania jej treści w postępowaniu przed IPN przez funkcjonariusza, którego informacja dotyczy, podlega nie tylko weryfikacji w postępowaniu przed właściwym organem emerytalnym, ale przede wszystkim podlega wszechstronnej kontroli sądowej w postępowaniu wyjaśniającym. W razie bowiem zaskarżenia decyzji organu emerytalnego o ostatecznym ukształtowaniu praw emerytalnych funkcjonariusza rozstrzyga co do istoty sąd powszechny, który nie jest prawnie związany treścią tej informacji. Zobligowany jest on jednak do respektowania kwalifikacji tego dowodu jako dokumentu urzędowego (art. 244 § 1 k.p.c.), sporządzonego w przepisanej formie przez powołany do tego organ państwowy, w zakresie działania tego organu (art. 244 § 1 k.p.c.). Wystawiający taki dokument Instytut Pamięci Narodowej jest organem państwowym, działającym na podstawie przepisów ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (Dz.U.2007.63.424 j.t.). W zakresie działania tego organu ustawodawca przewidział, na podstawie w/w art. 13a ust. 1 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy, sporządzanie na wniosek organu emerytalnego informacji o przebiegu służby wskazanych funkcjonariuszy w organach bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 2 ustawy lustracyjno-dezubekizacyjnej.

Wspomniana informacja IPN ma charakter zaświadczenia. Przemawia za tym nie tylko jednoznaczne brzmienie art. 13a ust. 5 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy nakazujące powyższą informację traktować jako równoważną z zaświadczeniem o przebiegu służby wydawanym na podstawie akt osobowych przez właściwe organy służb, ale również treść tej informacji nawiązująca do dokumentacji osobowej o zatrudnieniu niezbędnej przy ustalaniu prawa do emerytury. Mamy tu do czynienia z urzędowym potwierdzeniem faktów dotyczących przebiegu służby funkcjonariuszy organów bezpieczeństwa PRL, wynikających z danych znajdujących się w posiadaniu IPN, tj.: 1) danych osobowych funkcjonariusza; 2) wskazania okresów służby w organach bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 2 ustawy lustracyjno-dezubekizacyjnej oraz 3) informacji, czy z dokumentów zgromadzonych w archiwach IPN wynika, że funkcjonariusz w tym okresie, bez wiedzy przełożonych, podjął współpracę i czynnie wspierał osoby lub organizacje działające na rzecz niepodległości Państwa Polskiego (art. 13a ust. 4 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy). Podobne stanowisko również wynika z uzasadnienia w/w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 stycznia 2012r. Trybunał w tym orzeczeniu wyraźnie traktuje informację IPN jako dokument urzędowy, co nakazuje uznać jego treść za udowodnioną, nie przesądzając znaczenia tego dokumentu dla wyniku sprawy.

Należy bowiem podkreślić – za doktryną i orzecznictwem - że dokument urzędowy, odpowiadający wymaganiom z art. 244 § 1 k.p.c., korzysta z domniemania prawdziwości (autentyczności) oraz domniemania zgodności z prawdą tego, co zostało w nim urzędowo zaświadczone. Domniemania te mogą być obalone w sposób przewidziany w art. 252 k.p.c., tj. przez zaprzeczenie prawdziwości dokumentu i udowodnienie, że oświadczenie organu zawarte w danym dokumencie urzędowym, wystawionym przez ten organ, jest niezgodne z prawdą (Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Jędrzejewska Maria, Grzegorczyk Paweł, Weitz Karol, Ereciński Tadeusz, Gudowski Jacek [w:] Ereciński Tadeusz Część pierwsza, tyt. VI dz. III roz. 2 oddz. 2 art. 244). Przepis art. 252 k.p.c. nie zawiera żadnych ograniczeń dotyczących rodzaju dowodów, za pomocą których strona powinna wykazać prawdziwość swoich twierdzeń w przedmiocie kwestionowania wartości dowodowej dokumentu urzędowego (postanowienie Sądu Najwyższego Izba Cywilna z dnia 24 kwietnia 2003 r., I CKN 256/2001, LexPolonica nr 375455). Stąd jeśli wnioskodawca zaprzeczał zgodności z prawdą informacji IPN o przebiegu jego służby (stricte co do okresów tej służby) w organach bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 2 ustawy lustracyjno-dezubekizacyjnej, to powinien, w oparciu art. 252 k.p.c., okoliczność tę wykazać wszelkimi dostępnymi dowodami przeciwnymi. Jednakże wnioskodawca tego nie uczynił. Nie przedstawił bowiem żadnych dowodów, które pozwalałby na podważenie domniemania zgodności z prawdą informacji IPN i zaaprobowanie jego stanowiska o braku podstaw do zaliczenia kwestionowanych okresów do służby w organach bezpieczeństwa państwa.

W ocenie Sądu Apelacyjnego niezasadny był zarzut obrazy przez Sąd pierwszej instancji art. 233 § 1 k.p.c., z uwagi na zaliczenie w/w okresów do służby w organach bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 18 października 2006r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944 - 1990 oraz treści tych dokumentów.

Zgodnie z tym przepisem organami bezpieczeństwa państwa, w rozumieniu ustawy są instytucje centralne Służby Bezpieczeństwa Ministerstwa Spraw Wewnętrznych oraz podległe im jednostki terenowe w wojewódzkich, powiatowych i równorzędnych komendach Milicji Obywatelskiej oraz w wojewódzkich, rejonowych i równorzędnych urzędach spraw wewnętrznych. Bezspornie jednostka P. – Wychowawcza (...) w (...), w której wnioskodawca pracował od dnia 1 lipca 1988r. do 31 lipca 1990r. jako zastępca szefa ds. polityczno – wychowawczych, a następnie starszy inspektor ds. kadr i szkolenia i wychowania znajdowała się w strukturze Milicji Obywatelskiej, podległej instytucjom centralnym Służby Bezpieczeństwa Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, a zatem była organem bezpieczeństwa państwa wymienionym w art. 2 ust. 1 pkt 5 w/w ustawy. Odwołujący pełnił służbę na wyżej wymienionych stanowiskach (kierowniczych) w jednostce Milicji Obywatelskiej. Był przy tym funkcjonariuszem Milicji Obywatelskiej, co potwierdziła karta ewidencyjna funkcjonariusza (...) (k. 10 – 7v akt ZUS). Takie ustalenia przemawiają za zastosowaniem wobec odwołującego art. 15b w/w ustawy i za przewidzianym w tym przepisie wariantem obniżenia wskaźnika przyznanej mu emerytury za okres od dnia 1 kwietnia 1987 r. do dnia 31lipca 1990 r. z 2,6 % do 0,7 % podstawy wymiaru za każdy rok służby we wskazanym okresie. Nie było zatem potrzeby definiowania jednostki w której pracował wnioskodawca przez pryzmat art. 2 ust. 3 ustawy dnia 18 października 2006r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów, zgodnie z którym jednostkami Służby Bezpieczeństwa, w rozumieniu ustawy, są te jednostki Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, które z mocy prawa podlegały rozwiązaniu w chwili zorganizowania Urzędu Ochrony Państwa, oraz te jednostki, które były ich poprzedniczkami. Stąd nie miała znaczenia w sprawie podnoszona w apelacji okoliczność, iż w/w jednostka została zlikwidowana, na mocy zarządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych nr 95 z dnia 21 listopada 1989r. w sprawie likwidacji i przekształcenia niektórych służb i jednostek organizacyjnym MSW, zanim powstał Urząd Ochrony Państwa oraz że nie utworzono jej następcy.

Jak bowiem słusznie dostrzegł Sąd Najwyższy w uzasadnieniu postanowienia z dnia 9 grudnia 2011r. (II UZP 10/11, LEX nr: 1101537) dla wykładni art. 15b decydujące znaczenie powinny mieć cele wprowadzenia tego przepisu do ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy. Rozważania powinny zatem pójść raczej w kierunku oceny charakteru służby w organach bezpieczeństwa państwa przed 1990 r., a nie w kierunku oceny charakteru określonej jednostki organizacyjnej Ministerstwa Spraw Wewnętrznych jako spełniającej albo niespełniającej kryteriów uznania jej za organ bezpieczeństwa państwa w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 5 i ust. 3 ustawy lustracyjnej. Nie można było jednak nie brać pod uwagę konstrukcji art. 15b ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy, który jednoznacznie odsyła do art. 2 ustawy lustracyjnej. Mając zatem na uwadze zakres tego przepisu oraz charakter służby wnioskodawcy od dnia 1 kwietnia 1987 r. do dnia 31 lipca 1990 r. w organach bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy lustracyjnej - należało przyjąć za zasadne obniżenie wskaźnika emerytury policyjnej K. K. za sporny okres z 2,6 % do 0,7 % podstawy wymiaru.

Nie miała przy tym istotnego znaczenia w niniejszej sprawie powołana w apelacji uchwała Sądu Najwyższego z dnia 20 czerwca 2000 r. (I KZP 15/00), gdyż dotyczyła ona zdefiniowania na tle art. 2 ust. 1 pkt 5 i ust. 3 ustawy lustracyjnej innego i bardziej niedookreślonego organu, niż występujący w niniejszej sprawie, tj. Akademii Spraw Wewnętrznych, co wymagało interpretacji przepisów wielu aktów prawnych dotyczących tej akademii, jej prawnego charakteru ustroju oraz trybu powołania i rozwiązania w kontekście sformułowanego w ustawie lustracyjnej kryterium przesądzającego o zaliczeniu tej instytucji w poczet organów bezpieczeństwa państwa w rozumieniu tej ustawy.

W tym stanie rzeczy Sąd Apelacyjny na zasadzie art. 385 k.p.c. apelację oddalił.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE