UZASADNIENIE

Powód K. J. w pozwie przeciwko Ministerstwu Spraw Zagranicznych z dnia 17 października 2012 r. wnosił o ukształtowanie jego wynagrodzenia z zastosowaniem dotychczasowego mnożnika kwoty bazowej służącego do określenia wysokości wynagrodzenia zasadniczego w wysokości 6,4 na podstawie art. 18 ^3c § 1 k.p. w zw. z art. 18 § 3 k.p., oraz z ostrożności procesowej - o uznanie ustalenia mnożnika kwoty bazowej służącego do określenia wysokości wynagrodzenia zasadniczego powoda w wysokości 3,7 za bezskuteczne, a także o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania sądowego, według norm przepisanych.

Powód wskazał, że kwota stanowiąca wartość przedmiotu sporu odpowiada różnicy pomiędzy jego rocznym wynagrodzeniem zasadniczym obliczonym z zastosowaniem dotychczasowego mnożnika kwoty bazowej w wysokości 6,4 (kwota bazowa na 2012 r. wynosi 1.873,84 zł) a rocznym wynagrodzeniem powoda obliczonym z zastosowaniem obniżonego mnożnika kwoty bazowej w wysokości 3,7. Wywodził, że ustalenie przez pozwanego mnożnika wynagrodzenia powoda zajmującego stanowisko (...)na poziomie 3,7 stanowi naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu.

W piśmie procesowym z dnia 23 kwietnia 2013 r. powód zmodyfikował powództwo wnosząc o zasądzenie od pozwanego Ministerstwa Spraw Zagranicznych łącznej kwoty 36.427,50 zł (trzydzieści sześć tysięcy czterysta dwadzieścia siedem złotych i 50/100 zł) tytułem różnicy pomiędzy wynagrodzeniem otrzymanym a należnym w okresie od 1 października 2012 r. do 31 marca 2013 r. wraz z ustawowymi odsetkami od kwot po 6.071,25 zł tytułem różnicy w wynagrodzeniu miesięcznym: za październik 2012 r. wraz z odsetkami w wysokości ustawowej liczonymi od dnia 26 października 2012 r. do dnia zapłaty; od kwoty 6.071,25 zł tytułem różnicy w wynagrodzeniu za listopad 2012 r. wraz z odsetkami w wysokości ustawowej liczonymi od dnia 28 listopada 2012 r. do dnia zapłaty; od kwoty 6.071,25 zł tytułem różnicy w wynagrodzeniu za grudzień 2012 r. wraz z odsetkami w wysokości ustawowej liczonymi od dnia 28 grudnia 2012 r. do dnia zapłaty; od kwoty 6.071,25 zł tytułem różnicy w wynagrodzeniu za styczeń 2013 r. wraz z odsetkami w wysokości ustawowej liczonymi od dnia 28 stycznia 2013 r. do dnia zapłaty; kwoty 6.071,25zl tytułem różnicy w wynagrodzeniu za luty 2013 r. wraz z odsetkami w wysokości ustawowej liczonymi od dnia 28 lutego 2013 r. do dnia zapłaty; kwoty 6.071,25 zł tytułem różnicy w wynagrodzeniu za marzec 2013 r. wraz z odsetkami w wysokości ustawowej liczonymi od dnia 28 marca 2012 r. do dnia zapłaty; ewentualnie - w przypadku uznania, że pozwany mógł jednostronnie zmienić powodowi warunki zatrudnienia powód wnosił o zasądzenie od pozwanego Ministerstwa Spraw Zagranicznych łącznej kwoty 36.427,50 (trzydzieści sześć tysięcy czterysta dwadzieścia siedem złotych i 50/100) złotych tytułem odszkodowania za naruszenie zasady jednakowego wynagradzania za jednakową pracę lub pracę o jednakowej wartości, wyliczonego jako różnica w wynagrodzeniu otrzymanym a należnym w okresie od 1 października 2012 r. do 31 marca 2013 r. wraz z ustawowymi odsetkami jak wyżej oraz o ukształtowanie wynagrodzenia powoda z zastosowaniem dotychczasowego mnożnika kwoty bazowej służącego do określenia wysokości wynagrodzenia zasadniczego w wysokości 6,4.

Pozwane Ministerstwo Spraw Zagranicznych w W. w odpowiedzi na pozew wniosło o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda kosztów procesu według norm przepisanych, ustosunkowując się szczegółowo do treści pozwu.

Wyrokiem z dnia 26 maja 2014 r. Sąd Okręgowy w Warszawie XXI Wydział Pracy w pkt. 1. zasądził od Ministerstwa Spraw Zagranicznych w W. na rzecz K. J. kwotę 36.427,50 (trzydzieści sześć tysięcy czterysta dwadzieścia siedem 50/100) tytułem wynagrodzenia za pracę w okresie do dnia 1 października 2012 r. do dnia 31 marca 2013 r. wraz z ustawowymi odsetkami od:

a) kwoty 6071,25 (sześć tysięcy siedemdziesiąt jeden 25/100) złotych - od dnia 26 października 2012 r. do dnia zapłaty;

b) kwoty 6071,25 (sześć tysięcy siedemdziesiąt jeden 25/100) złotych-od dnia 28 listopada 2012 r. do dnia zapłaty;

c) kwoty 6071,25 (sześć tysięcy siedemdziesiąt jeden 25/100 ) złotych-od dnia 28 grudnia 2012 r. do dnia zapłaty;

d) kwoty 6071,25 (sześć tysięcy siedemdziesiąt jeden 25/100 ) złotych-od dnia 28 stycznia 2013 r. do dnia zapłaty;

e) kwoty 6071,25 (sześć tysięcy siedemdziesiąt jeden 25/100) złotych - od dnia 28 lutego 2013 r. do dnia zapłaty;

f) kwoty 6071,25 (sześć tysięcy siedemdziesiąt jeden 25/100) złotych - od dnia 28 marca 2013 r. do dnia zapłaty;

w pkt. 2 oddalił powództwo o ukształtowanie wynagrodzenia, w pkt. 3 koszty procesu między stronami wzajemnie zniósł, a w pkt. 4 wyrokowi w punkcie 1. nadał rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 8750,83 (osiem tysięcy siedemset pięćdziesiąt 83/100) złotych.

Sąd Okręgowy ustalił, że powód K. J. był zatrudniony w Ministerstwie Spraw Zagranicznych na podstawie umowy o pracę od dnia 1 września 1981r. na stanowisku (...)w Biurze (...). Powód od dnia 1 września 1984 r. był pracownikiem mianowanym na podstawie ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (tj.: Dz. U. z 2001r., Nr 86, 953 ze zm.). W dniu 31 sierpnia 2007 r. łączący strony stosunek pracy ustał na skutek upływu okresu wypowiedzenia dokonanego przez pracodawcę. Prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie XII Wydziału Pracy z dnia 7 maja 2009 r., wydanym w sprawie o sygn. akt XII Pa 760/08, powód został przywrócony do pracy w pozwanym zakładzie na poprzednie warunki pracy i płacy. Powód podjął pracę od dnia 14 maja 2009 r. i świadczył ją na podstawie umowy o pracę, w związku z przekształceniem łączącego strony stosunku pracy na mocy przepisu art. 110 ust. 2 ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o służbie cywilnej ( Dz. U. Nr 170, poz. 1218 ze zm. ) w umowny stosunek pracy na czas nieokreślony w miejsce dotychczasowego stosunku pracy na podstawie mianowania opartego na zasadach określonych w ustawie z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych. Zgodnie zatem z przepisem art. 3 ust. 1 wymienionej ustawy powód był pracownikiem służby cywilnej, który to status posiada również pod rządami ustawy o służbie cywilnej z dnia 21 listopada 2008 r. (Dz.U. z 2008 r., Nr 227, poz.1505).

Po przywróceniu do pracy, do lipca 2012 r., powód był zatrudniony w Biurze (...) Ministerstwa Spraw Zagranicznych, ostatnio na stanowisku (...) ds. (...)w Wydziale (...) z wynagrodzeniem, które przysługiwało mu od czasu przywrócenia do pracy, t.j. z zastosowaniem mnożnika kwoty bazowej w wysokości 6,4.

Pismem z dnia 16 maja 2012 r. dyrektor Departamentu (...) wystąpił z wnioskiem o przeniesienie powoda na stanowisko zajmowane dotychczas przez innego pracownika, który udawał się na placówkę dyplomatyczną. W związku z powyższym, powód otrzymał propozycję przeniesienia do Departamentu (...) na stanowisko (...), rozwoju i upowszechniania prawa międzynarodowego w Wydziale (...) (...). Powód na powyższą propozycję wyraził zgodę i od lipca 2012 r. faktycznie rozpoczął pracę w ww. komórce.

W dniu 24 lipca 2012 r. wszedł w życie wewnętrzny regulamin organizacyjny Departamentu (...) zawierający wykaz istniejących w nim stanowisk. W związku z powyższym powód był wzywany kilkakrotnie do Biura Spraw Osobowych, celem dokonania formalności związanych z przeniesieniem na nowe stanowisko służbowe, jednocześnie będąc informowanym o nowych warunkach płacowych obowiązujących na tym stanowisku. We wrześniu 2012 r. w Biurze Spraw Osobowych przedstawiono powodowi projekt porozumienia zmieniającego jego warunki pracy i płacy. Powód odmówił przyjęcia pisma i wynikających z niego nowych warunków pracy i płacy. Pismem z dnia 18 września 2012 r. powód wystąpił do Dyrektora (...) z prośbą o pozostawienie jego mnożnika na dotychczasowym poziomie. W odpowiedzi, Dyrektor (...) pismem z dnia 3 października 2012 r. wyjaśnił powodowi, dlaczego nie przychyla się do jego stanowiska. W tej sytuacji, pismem zastępującego Dyrektora(...) z dnia 9 października 2012 r. powód został poinformowany, iż z dniem 1 października 2012 r. zostaje przeniesiony na stanowisko (...) ds. kodyfikacji, rozwoju i upowszechniania prawa międzynarodowego w Wydziale (...) (...). W tym samym piśmie powód został poinformowany o ustaleniu nowego mnożnika kwoty bazowej służącego do określenia wysokości wynagrodzenia zasadniczego począwszy od dnia 1 października 2012 r. w wysokości 3,7 (dotychczasowy mnożnik wynosił 6,4). Powyższe pismo przedstawiono powodowi celem akceptacji nowych warunków pracy i płacy. Powód rozmawiał wówczas z przedstawiającą powyższy projekt do akceptacji naczelnik wydziału w Biurze Spraw Osobowych - T. N., która poprosiła powoda o jednoznaczne wypowiedzenie się o akceptacji lub braku akceptacji przedłożonego dokumentu. Powód uważając, iż w przypadku niezaakceptowania w/w dokumentu zostanie zwolniony, podpisał powyższy dokument, umieszczając na nim adnotację potwierdzającą przeniesienie do Departamentu (...) oraz zobowiązanie do wykonywania obowiązków na nowym miejscu pracy. Jednocześnie powód wykreślił z tekstu porozumienia widniejące pod nim słowa: "Wyrażam zgodę" informując stanowczo T. N., że nie zgadza się z proponowanymi warunkami płacy. Tym samym, według Sądu pierwszej instancji, powód w sposób niebudzący wątpliwości złożył oświadczenie o przyjęciu nowych warunków pracy (w zakresie miejsca świadczenia pracy i obowiązków) oraz o odmowie zgody na zmienione warunki wynagradzania, pogarszające jego dotychczasową sytuację płacową. Dodatkowo powód ponownie poinformował Dyrektora Generalnego (...), że nie zgadza się na zmianę warunków wynagradzania i, że jeżeli decyzja pracodawcy w tym zakresie zostanie utrzymana, będzie dochodził roszczeń w sądzie. Pomimo to, pozwany pracodawca uznał, że powód zaakceptował nowe warunki pracy i płacy i od dnia 1 października 2012 r. stosował je wobec powoda, zgodnie z zapisami kwestionowanego porozumienia z dnia 9 października 2012 r.. W rezultacie, począwszy od dnia 1 października 2012 r. powód otrzymywał wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 6.933,21 zł (według mnożnika kwoty bazowej, 3,7), dodatek służby zagranicznej w wysokości 430,98 zł (według mnożnika 0,230) oraz dodatek za wysługę lat w wysokości 1,386,64 zł (w wysokości 20% wynagrodzenia zasadniczego). Zatem od 1 października 2012 r. powodowi wypłacano łączne wynagrodzenie miesięczne w wysokości 8.750,83 złote. Wcześniej wynagrodzenie powoda stanowiło kwotę 14.822,08 zł. na którą składało się: wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 11.992,58 zł (według mnożnika kwoty bazowej 6,4), dodatek służby zagranicznej w wysokości 430,98 zł (według mnożnika 0,230) oraz dodatek za wysługę lat w wysokości 2.398,52 zł (w wysokości 20% wynagrodzenia zasadniczego). Różnica pomiędzy wynagrodzeniem wypłacanym po dniu 1 października 2012 r. a wynagrodzeniem wypłacanym przed dniem 1 października 2012 r. wynosi zatem 6.071,25 złotych. W okresie pomiędzy 1 października 2012 r. a 31 marca 2013 r. powód powinien mieć wypłacone łączne wynagrodzenie wyższe o 36.427,50 zł.

Sąd pierwszej instancji zauważył, że powyższa zmiana warunków zatrudnienia, w tym wynagradzania, wynikała z wartościowania stanowisk, które miało miejsce w dniach 7 - 9 grudnia 2011 r. Stanowisko(...) (...) zostało zwartościowane na poziomie 356 punktów a wyniki wartościowania zostały zatwierdzone przez Dyrektora Generalnego (...) Zagranicznej w dniu 18 maja 2012 r. Następnie zarządzeniem (...) Dyrektora (...)z dnia 31 maja 2012 r. w sprawie zasad ustalania wynagrodzeń i awansowania pracowników w (...) oraz placówkach zagranicznych uregulowano ww. zasady.

Wobec powoda, zdaniem Sądu, nie miała miejsca praktyka nierównego traktowania w zatrudnieniu.

Sąd Okręgowy wskazał, że powyższych ustaleń dokonał na podstawie niekwestionowanych co do swojej autentyczności dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, w tym w aktach osobowych powoda, zeznań świadków T. N., I. W., J. S. a także zeznań powoda K. J.. Sąd podkreślił przy tym, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy jest wiarygodny. Autentyczność treści zawartych w dokumentach była niekwestionowana. Nie ma też podstaw aby odmówić wiary zeznaniom wszystkich świadków, przy czym na szczególną uwagę zasługują zeznania T. N., która wręczała powodowi pismo zmieniające warunki zatrudnienia z dnia 9 października 2012 r. Według Sądu, nie ma bowiem zasadniczej sprzeczności między tymi zeznaniami a zeznaniami powoda. W obecności świadka powód odmówił zgody na przyjęcie proponowanych warunków wynagradzania, czemu świadek nie przeczy.

W ocenie Sądu Okręgowego, okoliczność, iż świadek oczekiwała, że ewentualna odmowa będzie wyartykułowana przez powoda w inny sposób, tj. w postaci wyraźnej adnotacji na piśmie, iż powód odmawia przyjęcia nowych warunków, nie jest istotna. W rezultacie Sąd uznał, że z zeznań T. N. wynika, iż powód złożył w wymienionym zakresie w sposób wyraźny, obiektywnie niebudzące wątpliwości oświadczenie woli. Zeznania powoda są również całkowicie wiarygodne, logiczne, konsekwentne i pozostające w zgodności z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie.

Dokonując oceny zasadności żądań pozwu Sąd pierwszej instancji podniósł, że roszczenie główne powoda jest zasadne w części obejmującej żądanie zasądzenia wyrównania wynagrodzenia.

Sąd wskazał, że nie jest sporne twierdzenie powoda, iż stopień (...) jest najwyższym stopniem dyplomatycznym w służbie zagranicznej, zaś zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o służbie zagranicznej (Dz.U. z 2001 r., Nr 128, poz. 1403 ) stopnie dyplomatyczne są jednocześnie stanowiskami pracy. Stosownie zaś, do treści art. 27 ust. 1 ustawy o służbie zagranicznej, wynagrodzenie członków tej służby składa się z wynagrodzenia określonego dla członków korpusu służby cywilnej, z tym że członkom personelu dyplomatyczno - konsularnego przysługuje dodatek służby zagranicznej z tytułu posiadanego stopnia dyplomatycznego. Ustęp 2 art. 27 przewiduje z kolei delegację dla Prezesa Rady Ministrów do określenia w drodze rozporządzenia m.in. stanowisk w służbie zagranicznej, z uwzględnieniem porównywalności stanowisk pracy personelu dyplomatyczno -konsularnego ze stanowiskami w służbie cywilnej oraz mnożników do ustalenia wynagrodzenia zasadniczego członków korpusu służby zagranicznej, który winien kierować się przy tym specyfiką i charakterem zadań służby zagranicznej. Powyższe kwestie uregulowane są w wydanym w ramach wskazanej delegacji rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 10 marca 2009 r. w sprawie określenia stanowisk oraz mnożników do ustalenia składników wynagrodzenia w służbie zagranicznej (Dz.U. z 2009 r., Nr.40, poz. 324). Załącznik nr 2 do tego rozporządzenia przewiduje mnożniki kwoty bazowej służące do ustalenia wynagrodzenia zasadniczego członków korpusu służby zagranicznej, w tym ambasadora tytularnego, dla którego przewidziany jest mnożnik w wysokości od 0,604 do 9,85.

Jednocześnie przepis art. 3 ustawy o służbie zagranicznej przewiduje, że w zakresie nieuregulowanym w tej ustawie do osób wchodzących w skład służby zagranicznej, z wyłączeniem żołnierzy pełniących służbę w placówkach zagranicznych, stosuje się przepisy ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (Dz. U., Nr 227, poz. 1505). W myśl art. 84 ust. 1 ustawy o służbie cywilnej stanowiska pracy w korpusie służby cywilnej podlegają opisowi i wartościowaniu. Delegację do określenia zasad dokonywania opisów i wartościowania stanowisk pracy posiada, zgodnie z ust. 2 art. 84 Prezes Rady Ministrów.

W ocenie Sądu Okręgowego, powołane przepisy, wbrew twierdzeniu powoda, nie wyłączają możliwości dalszego wartościowania pracy stosowanie do zajmowanego stanowiska, faktycznie pełnionej funkcji i wykonywanych obowiązków. Sąd nie podzielił zatem zarzutów powoda kwestionujących prawidłowość wydania zarządzenia(...)Dyrektora(...) i tym samym uznał ustalanie wynagrodzeń na podstawie wymienionego zarządzenia za dopuszczalne.

Niezależnie od powyższego, sąd uznał, iż zmiana wysokości wynagrodzenia powoda w oparciu o pismo z dnia 9 października 2012 r., zawierające w tym zakresie kwestionowane przez powoda oświadczenie pracodawcy, była wadliwa, co skutkowało bezprawnym zaniżeniem wynagrodzenia powoda począwszy od dnia 1 października 2012 r.

Sąd pierwszej instancji zauważył, że strona pozwana w toku procesu z jednej strony argumentowała, iż doszło do zmiany warunków wynagradzania powoda na mocy porozumienia stron - według pracodawcy powód wyrażając zgodę na zmianę warunków pracy wyraził również zgodę na związaną z tymi nowymi warunkami zmianę warunków płacy, a w każdym razie nie wyraził stanowczego sprzeciwu wobec takiej zmiany, z drugiej zaś strony powoływano się na skuteczność zmiany warunków wynagradzania, zawartej w jednostronnym oświadczeniu woli pozwanego pracodawcy, niezależnie od tego, czy byłaby to zmiana wynikająca z przepisu art. 62 ustawy o służbie cywilnej, czy też art. 42 Kodeksu pracy, przy czym w tym ostatnim wypadku, zdaniem strony pozwanej, powód nie złożył w terminie wynikającym z art. 264 k.p. powództwa na podstawie art. 45 k.p., przez co ma obecnie zamkniętą drogę do kwestionowania spornej czynności pracodawcy.

Odnosząc się do tego stanowiska pozwanego, Sąd Okręgowy uznał, że w pierwszym rzędzie ocenić należy charakter spornego pisma pracodawcy z dnia 9 października 2012 r. Pismo to, w ocenie Sądu, stanowi w istocie propozycję pracodawcy zmiany warunków pracy i płacy, która dla wejścia w życie wymaga akceptacji przez pracownika. Pracodawca nie wskazał w piśmie żadnej podstawy prawnej świadczącej o tym, iż ma zastosowanie wobec powoda tryb jednostronnej zmiany warunków pracy, nie podał przyczyny zmiany warunków, nie przewidział okresu ochronnego, w którym pracownik otrzymywałby niezmienione wynagrodzenie (okresu wypowiedzenia). Natomiast pozostawiając w piśmie, pod jego treścią zapis: „Wyrażam zgodę (...) data i podpis pracownika" i oczekując takiej zgody od powoda, w sposób nie budzący wątpliwości określił swój zamiar zmiany warunków łączącego strony stosunku pracy, na mocy porozumienia stron. W tym stanie rzeczy oświadczenie pracodawcy zawarte w wymienionym piśmie, pomimo użycia na wstępie dokumentu zwrotu: „Uprzejmie informuję", w ocenie sądu należy traktować jako ofertę skierowaną wobec pracownika, nie zaś jednostronne oświadczenie woli o zmianie warunków pracy i płacy.

Sąd Okręgowy stwierdził nadto, że nie ma podstaw do uznania, iż pismo z dnia 9 października 2012 r. należy kwalifikować jako pisemne oświadczenie o tzw. przeniesieniu służbowym, o którym mowa w art. 62 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej, zgodnie z którym jeżeli jest to uzasadnione potrzebami urzędu, dyrektor generalny urzędu może w każdym czasie przenieść urzędnika służby cywilnej na inne stanowisko w tym samym urzędzie w tej samej miejscowości, uwzględniając jego przygotowanie zawodowe (ust. 1). Urzędnik, o którym mowa w ust. 1, zachowuje prawo do dotychczasowego wynagrodzenia, jeżeli jest ono wyższe od przysługującego na nowym stanowisku, przez okres trzech miesięcy następujących po miesiącu, w którym został, przeniesiony na nowe stanowisko ( ust. 2 ).

Odnosząc treść cytowanego przepisu do sytuacji faktycznej sprawy niniejszej, Sąd zauważył, że powód nie posiada statusu urzędnika służby cywilnej będąc, zgodnie z art. 3 ust. 1 (winno być pkt 1) ustawy o służbie cywilnej z dnia 21 listopada 2008 r., pracownikiem służby cywilnej. Niezależnie od powyższego, w piśmie z dnia 9 października 2012 r. nie powołano się na tryb określony art. 62 ustawy o służbie cywilnej oraz nie wskazano „potrzeb urzędu" uzasadniających przeniesienie powoda na inne stanowisko służbowe w tym samym urzędzie.

Sąd Okręgowy stwierdził nadto, że pismo pracodawcy z dnia 9 października 2012 r. niewątpliwie nie ma charakteru wypowiedzenia zmieniającego, ani nawet nie zawiera oświadczenia pracodawcy o zmianie warunków pracy i płacy bez wypowiedzenia.

Sumując powyższe wywody, Sąd pierwszej instancji stwierdził, że w sytuacji braku porozumienia stron co do zmiany warunków zatrudnienia, zmiana taka została faktycznie wprowadzona w drodze jednostronnego, niemającego umocowania w przepisach prawa, oświadczenia pracodawcy, co oznacza, że faktyczne obniżenie wynagrodzenia powoda od 1 października 2012 r. o kwotę 6071,25 zł było bezpodstawne.

Z tego też względu Sąd Okręgowy uznał, że roszczenie powoda o wyrównanie wynagrodzenia jest zasadne.

Dodatkowo Sąd pierwszej instancji podniósł, że nie może budzić wątpliwości, iż dokonana z naruszeniem przepisu art. 42 kodeksu pracy opisana wyżej zmiana warunków płacy powoda, ostatecznie nie jest skuteczna, zaś roszczenie powoda o wypłatę kwoty wynagrodzenia, o jaką zaniżono należne wynagrodzenie jest zasadne.

Orzeczenie o odsetkach Sąd uzasadnił treścią art. 481 k.c. w związku z art. 300 k.p., uwzględniając daty wymagalności będących przedmiotem żądania kwot, o jakie zaniżono wynagrodzenie powoda. W rezultacie, zgłoszone jako ewentualne żądanie zasądzenia odszkodowania, należało pozostawić bez rozpoznania.

Dokonując natomiast oceny roszczenia powoda o ukształtowanie wynagrodzenia, Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do jego uwzględnienia. Sąd wskazał, że podstawą prawną nie może być przepis art. 18 § 3, ani też art. 18 ^3c § 1 k.p. z uwagi na ostateczny brak popierania przez powoda zarzutu odwołującego się do dyskryminacji w zatrudnieniu oraz braku wykazania dowodzonego przez powoda nierównego traktowania go przez pracodawcę. Powód, w ocenie Sądu pierwszej instancji, nie wykazał aby był traktowany gorzej niż inni pracownicy wypełniający jednakowo takie same, jak on obowiązki, pracę jednakową albo jednakowej wartości (art. 11² k.p.). Porównanie wynagrodzenia powoda do wynagrodzeń pozostałych pracowników posiadających stopień dyplomatyczny(...)nie jest uzasadnione w kontekście oceny zachowania zasady równości w zatrudnieniu, z uwagi na występujące faktyczne różnice między funkcjami sprawowanymi przez osoby posiadające ww. stopień, jak również wypełnianymi przez nie obowiązkami.

Apelacje od tego wyroku złożyły obydwie strony.

Powód zaskarżając wyrok w punkcie 2, t.j. w części dotyczącej oddalenia powództwa o ukształtowanie wynagrodzenia oraz w punkcie 3, w którym Sąd zniósł wzajemnie pomiędzy stronami koszty procesu zarzucił mu:

1) naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, a to:

a) art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 328 § 2 k.p.c. przez niewyjaśnienie w uzasadnieniu wyroku, czy w stanie faktycznym sprawy stanowiącym podstawę orzekania występuje przesłanka materialnoprawna żądania ukształtowania wynagrodzenia, co utrudnia kontrolę wydanego w tym zakresie rozstrzygnięcia, a ponadto de facto oznacza nierozpoznanie przez Sąd istoty przedmiotowego żądania;

b) art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 328 § 2 k.p.c. poprzez brak wszechstronnej oceny zebranego w sprawie materiału, w szczególności obszernej argumentacji powoda na temat prawidłowości ustalenia pracownikom służby zagranicznej, w szczególności członkom korpusu dyplomatyczno -konsularnego posiadającym stopnie dyplomatyczne, do których zalicza się powód, wynagrodzenia na podstawie zarządzenia nr (...) Dyrektora(...) (w oparciu o wartościowanie) i możliwości dokonania na jego podstawie zmiany powodowi warunków pracy i płacy, co skutkowało błędnym ustaleniem przez Sąd, iż dopuszczalne jest ustalenie wynagrodzeń wyżej wymienionych pracowników na podstawie przedmiotowego zarządzenia, a w konsekwencji, że może ono stanowić podstawę zmiany powodowi wynagrodzenia;

c) art. 233 § 1 k.p.c. przez brak wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału w zakresie charakteru łączącego powoda z pozwanym stosunku pracy, w szczególności obszernej argumentacji powoda na ten temat i zaniechanie:

- analizy okoliczności mających istotne znaczenie dla prawidłowej oceny w powyższym zakresie, które to okoliczności wynikają z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, w których:

• kwestia, jaki stosunek pracy łączył powoda z pozwanym od początku zatrudnienia do roku 2007 nie była przez pozwanego kwestionowana w postępowaniu prowadzonym przez Sąd Okręgowy w Warszawie, XII Wydział Pracy, zakończonym wydaniem w dniu 07 maja 2009 r. korzystnego dla powoda wyroku, którego podstawę faktyczną stanowiło ustalenie, iż powód był pracownikiem mianowanym (sygn. akt XII Pa 760/08);

• brak jest jakiegokolwiek pisma informacyjnego ze strony pozwanego o zmianie powyższego stosunku pracy na umowę o pracę na czas nieokreślony;

• są pisma pozwanego z lat 2010, 2012 i 2013, w których informuje on powoda o wprowadzeniu zmian w jego warunkach zatrudnienia z zachowaniem między innymi dotychczasowego sposobu nawiązania stosunku pracy,

- analizy w zakresie przepisów dotyczących pracowników służby dyplomatyczno - konsularnej na przestrzeni całego okresu zatrudnienia powoda jako pracownika tej służby, począwszy od przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 marca 1983 roku w sprawie niektórych praw i obowiązków pracowników służby dyplomatyczno - konsularnej, wydanego na podstawie art. 47 ustawy z dnia 16 września 1982 roku o pracownikach urzędów państwowych, po przepisy ustawy z dnia 21 lipca 2001 roku o służbie zagranicznej; co skutkowało błędnym ustaleniem przez Sąd, iż powoda i pozwanego łączy umowa o pracę na czas nieokreślony, a nie mianowanie oraz, że możliwa jest zmiana warunków pracy powoda na podstawie art. 42 Kodeku pracy, a w konsekwencji skutkowało również oddaleniem roszczenia powoda o ukształtowanie jego wynagrodzenia;

2) naruszenie prawa materialnego, a to:

a) art. 189 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie,

b) art. 93 ust. 1 Konstytucji poprzez jego niezastosowanie,

c) art. 27 ust. 1 i art. 3 ustawy z dnia 21 lipca 2001 r. o służbie zagranicznej oraz art. 84 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej poprzez ich błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że powyższe przepisy nie wyłączają możliwości dalszego wartościowania pracy pracownikom służby zagranicznej w formie wydania zarządzenia,

d) art. 110 ust. 2 oraz art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o służbie cywilnej poprzez zakwalifikowanie stanu faktycznego sprawy do zakresu zastosowania norm przedmiotowych przepisów.

Na podstawie powyższych zarzutów apelujący, na podstawie art. 386 § 4 k.p.c., wniósł o:

1) zmianę wyroku w zaskarżonej części i orzeczenie co do istoty sprawy przez ukształtowanie wynagrodzenia powoda z zastosowaniem dotychczasowego mnożnika kwoty bazowej służącego do określenia wysokości wynagrodzenia zasadniczego w wysokości 6,4; oraz

2) zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych - za obie instancje,

ewentualnie o:

1) uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji,

2) pozostawienie Sądowi pierwszej instancji rozstrzygnięcia w zakresie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego na rzecz powoda, według norm przepisanych za obie instancje.

Pozwane Ministerstwo (...)w W. w złożonej apelacji zaskarżając wyrok w zakresie punktu 1 wyroku, t.j. w części zasądzającej od pozwanego na rzecz powoda kwotę 36.427,50 zł wraz z odsetkami, zarzuciło:

I. naruszenie prawa materialnego polegające na niezastosowaniu art. 60 w zw. z art. 65 § 2 k.c. w zw. z art. 300 k.p. do oceny treści oraz skutków złożenia przez strony oświadczeń woli w przedmiocie treści stosunku pracy powoda w dniu 9 października 2012 r., jak również okoliczności bezpośrednio poprzedzających złożenie tych oświadczeń oraz następujących bezpośrednio po tej chwili, a w konsekwencji bezzasadne przyjęcie, że nie doszło do modyfikacji treści stosunku pracy powoda.

II. mające istotny wpływ na wynik sprawy naruszenie przepisów postępowania, to jest:

1) naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 328 § 2 k.p.c. polegające na zaniechaniu wszechstronnego rozważenia zebranego materiału a w konsekwencji:

a) pominięcie w toku wyprowadzania istotnych dla rozstrzygnięcia wniosków wynikających z treści zeznań świadka I. W. jak również T. N., a także przesłuchania w charakterze strony powoda w konsekwencji wyprowadzenie błędnego wniosku, że do modyfikacji treści stosunku pracy powoda nie doszło,

b) dokonanie oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w sposób odbiegający od treści przeprowadzonych dowodów a w konsekwencji wyciągnięcie wniosków, które z treści tego materiału nie wynikają i nie wyjaśnienie w treści uzasadnienia przyczyn takiego stanu rzeczy,

2) art. 328 § 2 k.p.c. polegające na:

a) zawarciu w treści uzasadnienia sprzeczności przejawiających się w przyjęciu, iż z jednej strony nie doszło do zmiany treści stosunku pracy powoda, bowiem pismo z dnia 9 października 2012 r. stanowiło jedynie propozycję, której powód nie przyjął, z drugiej zaś - że pozwany w drodze sprzecznego z prawem oświadczenia dokonał nieskutecznej modyfikacji treści tego stosunku prawnego,

b) zaniechaniu odniesienia się do kontekstu sytuacyjnego składanych w dniu 9 października 2012 r. oświadczeń woli jak również do faktów następujących bezpośrednio po tej chwili oraz chwilę tę poprzedzających,

c) nierozpoznaniu zarzutu sprzeczności powództwa z zasadami współżycia społecznego, podniesionego w piśmie pozwanego z dnia 20 kwietnia 2013 r.

3) naruszenie art. 231 k.p.c. polegające na wyprowadzeniu błędnego wniosku, iż zachowanie powoda w dniu 9 października 2012 r. w rozmowie z T. N. wskazywało na to, że pozwany miał świadomość, iż powód nie wyraził zgody na zmianę treści stosunku pracy.

Zgłaszając powyższe zarzuty apelujący na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w zaskarżonej części i oddalenie w tym zakresie powództwa oraz o zasądzenie na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych za obie instancje,

ewentualnie:

b) na podstawie art. 386 § 2 k.p.c. wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Warszawie z pozostawieniem temu Sądowi rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego.

Pozwane Ministerstwo (...) złożyło także odpowiedź na apelację powoda wnosząc o jej oddalenie i o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych prawem. Autor odpowiedzi na apelację zauważył, że w sytuacji, gdy zdaniem powoda nie doszło do zmiany treści stosunku pracy, zgłaszanie roszczeń o charakterze restytucyjnym jest nieuzasadnione.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Obie apelacje podlegały oddaleniu albowiem podniesione w nich zarzuty okazały się nieusprawiedliwione.

Sąd Okręgowy przeprowadził wyczerpujące postępowanie dowodowe, dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych i wydał trafne odpowiadające prawu rozstrzygniecie. Sąd Apelacyjny podziela dokonane przez Sąd pierwszej instancji ustalenia i przyjmuje je za własne, co sprawia, że nie zachodzi konieczność ich ponownego szczegółowego przytaczania.

W stanie faktycznym sprawy kluczowe znaczenie dla jej rozstrzygnięcia posiadało ustalenie treści oświadczeń woli złożonych przez strony w piśmie z dnia 9 października 2012 r., oraz skutków tych oświadczeń dla treści łączącego je stosunku pracy.

W piśmie tym pozwany poinformował powoda, że z dniem 1 października 2012 r. zostaje przeniesiony na stanowisko (...) ds. kodyfikacji, rozwoju i upowszechniania prawa międzynarodowego w Wydziale (...) i(...) oraz, że począwszy od dnia 1 października 2012 r. ustalony został nowy mnożnik kwoty bazowej służący do określenia wynagrodzenia zasadniczego w wysokości 3,7 (dotychczasowy mnożnik wynosił 6,4), zaś powód oświadczył, że zobowiązuje się do wykonywania obowiązków w nowym miejscu pracy i jednocześnie skreślił znajdujący się w treści pisma zapis „Wyrażam zgodę”.

Zasądzając na rzecz K. J. wyrównanie wynagrodzenia za okres od 1 października 2012 r. do 31 marca 2013 r. Sąd Okręgowy przyjął, że oświadczenie pracodawcy nie skutkowało zmiany warunków wynagrodzenia powoda. Sąd nie znalazł natomiast podstaw do uwzględnienia powództwa o ukształtowanie stosunku pracy w zakresie dotyczącym wynagrodzenia.

Przystępując do oceny zarzutów apelacji powoda, zauważyć należy, że analiza treści argumentów wskazanych w ich uzasadnieniu, rozbudowanym ponad potrzebę wynikającą z istoty sprawy, prowadzi do wniosku, że skarżący nie dostrzega różnicy pomiędzy „powództwem o ukształtowanie treści stosunku pracy”, a „powództwem o ustalenie treści stosunku pracy”.

Warto zatem przypomnieć, że powództwo o ukształtowanie - w swej istocie - stanowi żądanie zastosowania mechanizmu wynikającego z art. 64 k.c. w związku z art. 300 k.p., przy czym w okolicznościach niniejszej sprawy, powództwo o ukształtowanie zmierza do zastąpienia orzeczeniem sądowym oświadczenia woli pracodawcy wprowadzenia określonego postanowienia płacowego o niedyskryminującym charakterze.

Powództwo o ukształtowanie różni się w stosunku do powództwa o ustalenie tym, że powód nie potrzebuje wykazywać swego interesu prawnego, jaki ma we wniesieniu powództwa, wystarczy tu legitymacja powoda wynikająca z przepisów prawa materialnego lub także z przepisów prawa procesowego, gdy chodzi o powództwa zmierzające do ukształtowania nowej sytuacji procesowej (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 listopada 2005 r., I CK 157/05 – LEX nr 186821).

W rozpoznawanej sprawie, oddalenie powództwa o ukształtowanie wynagrodzenia powoda wynikało z braku materialnoprawnej podstawy do ingerencji Sądu w treść stosunku pracy, a mianowicie niewykazania przez powoda nierównego traktowania, bądź dyskryminacji (art. 18 § 3 k.p. i art. 18 ^3c § 1 k.p.) ze strony pracodawcy przy określaniu wysokości jego wynagrodzenia. Tymczasem właśnie, tylko w takim w przypadku byłaby możliwość ukształtowania przez Sąd treści stosunku pracy, poprzez zastąpienie postanowień naruszających zasadę równego traktowania postanowieniami nieposiadającymi dyskryminującego charakteru. Tego rodzaju okoliczności powód nie wskazywał, co trafnie przyjął Sąd pierwszej instancji. Oznacza to, że zarzut nierozpoznania istoty sprawy jest całkowicie nieuzasadniony.

Ocena zasadności powództwa w omawianym zakresie nie wymagała także ustaleń odnośnie interesu prawnego, o jakim mowa w art. 189 k.p.c. wymaganym w przypadku żądania ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa. Z tego też powodu, skoro wymieniony przepis nie miał zastosowania w sprawie, zarzut jego naruszenia uznać należało za całkowicie chybiony.

W ocenie Sądu odwoławczego niezasadne są także zarzuty dotyczące obrazy przepisów postępowania, t.j. art. 233 § 1 k.p.c. oraz art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 328 § 2 k.p.c.

Odnośnie zarzutu dotyczącego naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. wskazać należy, że zarzut ten może być usprawiedliwiony tylko w wyjątkowych okolicznościach, a mianowicie w sytuacji, gdy treść uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia nie zawiera wszystkich koniecznych elementów lub gdy posiada kardynalne braki, które uniemożliwiają kontrolę instancyjną.

Tego rodzaju stan rzeczy nie występuje w rozpoznawanej sprawie albowiem, wbrew twierdzeniom skarżącego, uzasadnienie wyroku Sądu Okręgowego zawiera wszystkie elementy pozwalające na kontrolę orzeczenia przez Sąd odwoławczy.

Nie ma racji autorka apelacji, zakładając, że Sąd pierwszej instancji winien odnieść się do przedstawianych przez nią w toku procesu obszernych wywodów na temat prawidłowości ustalenia wynagrodzenia pracownikom – członkom korpusu dyplomatyczno – konsularnego, posiadającym tak jak powód stopnie dyplomatyczne, na podstawie zarządzenia (...) Dyrektora(...)

Skoro bowiem żądanie pozwu oddalone zaskarżonym omawianą apelacją rozstrzygnięciem dotyczyło wyłącznie ukształtowania wynagrodzenia powoda z zastosowaniem dotychczasowego mnożnika kwoty bazowej służącego w wysokości 6,4, a Sąd uznał, że brak jest podstawy prawnej do orzekania w tym zakresie albowiem powód nie wykazał nierównego traktowania w zatrudnieniu oraz dyskryminacji (art. 18 § 3 k.p. i art. 18 ^3c § 1 k.p.), to zbędnym było odnoszenie się do zgodności z prawem zarządzenia (...)Dyrektora Generalnego Służby Zagranicznej i skuteczności przyjęcia tego aktu za podstawę ustalenia wynagrodzenia powoda.

Kwestie te, wbrew odmiennemu przekonaniu apelanta, nie miały bowiem znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, a to oznacza, że Sąd był zwolniony od dokonywania ustaleń w tym zakresie. Godzi się przypomnieć w tym miejscu, że w uzasadnieniu orzeczenia Sąd nie powinien zajmować stanowiska w sporach teoretycznych, jeżeli nie jest to potrzebne do rozstrzygnięcia sprawy (por. wyrok Sądu najwyższego z dnia 23 listopada 1981 r., I PR 46/81 (OSNCP z 1982 r., z. 7, poz. 105). Wprawdzie w motywach swojego rozstrzygnięcia dotyczącego roszczenia uwzględnionego w punkcie 1 wyroku, Sąd cytując przepisy ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o służbie zagranicznej (Dz.U. z 2001 r., Nr 128, poz. 1403 ze zm.) oraz przepisy ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (Dz.U. Nr 227, poz. 1505 ze zm.) wyraził pogląd, że nie wyłączają one możliwości wartościowania pracy stosownie do zajmowanego stanowiska, to jednak stwierdzenie powyższe nie jest wiążące i nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy w zakresie obu żądań dochodzonych pozwem.

Za niezasadny, w ocenie Sądu odwoławczego, uznać należało także zarzut obrazy art. 233 § 1 k.p.c. Nie można bowiem podzielić stanowiska apelacji, że Sąd Okręgowy naruszył wymieniony przepis poprzez brak wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego w zakresie charakteru stosunku pracy łączącego powoda z pozwanym, co skutkowało błędnym ustaleniem, że wymienione strony łączy umowa o pracę na czas nieokreślony a nie mianowanie oraz, że możliwa jest zmiana warunków pracy. Charakter stosunku pracy łączącego strony pozostaje bowiem bez znaczenia dla oceny zasadności powództwa o ukształtowanie treści tego stosunku.

Niezasadny także jest kolejny zarzut dotyczący naruszenia art. 93 ust. 1 Konstytucji poprzez jego niezastosowanie. W ocenie Sądu odwoławczego, nie można zgodzić się ze skarżącym, jakoby uzasadnieniem tego zarzutu było pominięcie przez Sąd pierwszej instancji faktu, że akt prawny będący podstawą obniżenia powodowi wynagrodzenia, t.j. zarządzenie (...)Dyrektora (...) wydany został bez podstawy prawnej, a to oznacza, że nie ma mocy obowiązującej. Przedstawiona w apelacji obszerna argumentacja prezentowanego stanowiska, niewątpliwie cenna, pozostaje jednak bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy w omawianym zakresie.

Ewentualne bowiem nieobowiązywanie wymienionego wyżej zarządzenia, nie stanowi uzasadnienia dla ukształtowania treści stosunku pracy powoda w żądanym zakresie. Stosownie bowiem do treści art. 262 § 2 pkt 1 k.p., spod kognicji sądu pracy wyłączone są spory o ustanowienie nowych warunków pracy i płacy. Wyjątkiem są tutaj wskazane wyżej przepisy dotyczące nierównego traktowania i dyskryminacji. Jednoznaczny tego rodzaju pogląd, akceptowany przez Sąd odwoławczy, wyraził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 18 maja 2006 r., III PK 22/06 (OSNP z 2007 r., nr 9 – 10, poz. 132) stwierdzając, że poza przypadkiem naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu, sąd pracy nie może ukształtować wynagrodzenia za pracę, jeżeli jest ono wypłacane w wysokości mieszczącej się w granicach określonych w przepisach prawa pracy i umowie o pracę.

Dodatkowo podnieść należy, co trafnie zauważa strona pozwana w odpowiedzi na apelację, że w sytuacji, gdy Sąd pierwszej instancji uznał, że nie doszło do zmiany warunków płacy powoda w sposób proponowany przez stronę pozwaną w piśmie z dnia 9 października 2012 r., to już tylko z tego powodu żądanie ukształtowania stosunku pracy jest nieuzasadnione.

Nietrafne także, w ocenie Sądu Apelacyjnego, są kolejne zarzuty dotyczące naruszenia prawa materialnego, t.j. art. 27 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 21 lipca 2001 r. o służbie zagranicznej oraz art. 84 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej poprzez ich błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że powyższe przepisy nie wyłączają możliwości dalszego wartościowania pracy pracownikom służby zagranicznej w formie wydania zarządzenia. Wprawdzie Sąd pierwszej instancji odwołał się do treści wymienionych przepisów, jednakże nie miały one znaczenia dla rozstrzygnięcia zawartego w punkcie 2 zaskarżonego wyroku.

Analogicznie ocenić należy zarzut naruszenia art. 110 ust. 2 oraz art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o służbie cywilnej. Wymienione przepisy nie mają znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy i jak wynika z pisemnych motywów zaskarżonego wyroku, nie stanowiły podstawy orzeczenia. Jak już bowiem wyżej podniesiono dla skuteczności żądania ukształtowania stosunku pracy bez znaczenia pozostaje źródło stosunku pracy łączącego powoda z pozwanym.

Nierówne traktowanie i dyskryminacja mogą bowiem występować zarówno w umownym stosunku pracy, jak i w stosunku pracy na podstawie powołania. Na marginesie tylko wskazać należy, iż Sąd Apelacyjny podziela pogląd Sądu pierwszej instancji odnośnie przekształcenia się łączącego strony stosunku pracy z mianowania, w stosunek pracy na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. Warto także wskazać, że przedmiotowa materia była przedmiotem rozważań Sądu Najwyższego w wyroku z dnia 14 stycznia 2011 r., I PK 176/10 (LEX nr 786363), a także w wyroku z dnia 25 lutego 2015 r., II PK 51/14 (LEX nr 1666890). Przedstawione tam poglądy Sąd odwoławczy w pełni podziela. Dodatkowo zauważyć należy, że stanowisko Sądu Okręgowego, co do charakteru stosunku pracy powoda wyrażone w sprawie XII Pa 760/08 odnosiło się do stanu prawnego istniejącego w dacie wypowiedzenia powodowi umowy o pracę, dokonanego pismem z dnia 4 maja 2007 r.

Na uwzględnienie nie zasługuje także zażalenie dotyczące rozstrzygnięcia zawartego w punkcie 3 wyroku dotyczącego kosztów procesu. Skarżący nie przedstawił jakichkolwiek zarzutów w podanym zakresie, a Sąd odwoławczy nie dopatrzył się podstaw do zakwestionowania orzeczenia.

Niezasadna, w ocenie Sądu Apelacyjnego, jest także apelacja strony pozwanej, skierowana do rozstrzygnięcia zawartego w punkcie 1 wyroku zasądzającego na rzecz powoda wyrównanie wynagrodzenia za okres od 1 października 2012 r. do 31 marca 2013 r.

Wbrew zarzutowi apelacji, wyrok w zaskarżonym zakresie nie narusza prawa materialnego poprzez niezastosowanie art. 60 k.c. w zw. z art. 65 § 2 k.c. w związku z art. 300 k.p., co do oceny treści stosunku pracy powoda w dniu 9 października 2012 r. i w konsekwencji przyjęcie, że nie doszło do modyfikacji treści stosunku pracy powoda. Wprawdzie w pisemnych motywach Sąd pierwszej instancji nie powołał wskazanych przepisów, jednakże zastosował wynikające z nich reguły. W rezultacie prawidłowo przyjął, że pismo pozwanego z dnia 9 października 2012 r. skierowane do powoda, w swej istocie stanowiło ofertę zmiany warunków pracy i płacy K. J.. Trafnie bowiem Sąd Okręgowy zauważył, że przedstawiona przez pracodawcę propozycja zmiany warunków zatrudnienia powoda od 1 października 2012 r., z zamieszczonym pod jej treścią zapisem: „Wyrażam zgodę (...) data i podpis pracownika" oraz oczekiwanie takiej zgody od powoda, stanowiła ofertę zmiany warunków łączącego strony stosunku pracy, na mocy porozumienia stron, na które powód nie wyraził zgody.

Przedmiotowego stanowiska, w ocenie Sądu odwoławczego, nie podważają przedstawione przez apelanta zasady wykładni oświadczeń woli, z powołaniem się na dotyczące tej materii orzecznictwo Sądu Najwyższego oraz sądów apelacyjnych. Podzielając bowiem zaprezentowane przez skarżącego poglądy prawne, Sąd Apelacyjny nie podziela natomiast stanowiska apelanta jakoby przy uwzględnieniu wcześniejszych zachowań stron i późniejszych zachowań powoda, uznać należało, że powód w dniu 9 października 2012 r. wyraził zgodę na zaproponowaną mu przez pracodawcę zmianę warunków płacy poczynając od 1 października 2012 r.

Przedstawiony w apelacji opis czynności podejmowanych przez powoda, wbrew zamiarowi jej autora, potwierdza prawidłowość stanowiska Sądu pierwszej instancji. Skoro bowiem powód, jak twierdzi skarżący, miałby zamiar wyrażenia zgody na zaoferowane mu warunki płacy, to jaki byłby powód jego konsultacji z prawnikiem odnośnie sposobu wyrażenia swojego stanowiska, a następnie skreślenia zawartej w piśmie z dnia 9 października 2012 r. adnotacji „Wyrażam zgodę”. Wówczas bowiem wystarczyłoby złożenie podpisu przez pracownika. Faktu wyrażenia zgody na zaproponowane warunki płacy powód nie potwierdził będąc przesłuchanym w charakterze strony. Dodatkowo zauważyć należy, że także świadek T. N., wręczająca powodowi pismo z dnia 9 października 2012 r. zeznała, że z rozmowy z powodem wynikało, że nie zgadza się z zaproponowanymi warunkami, nie powiedział, że wyraża zgodę na zmianę wynagrodzenia. Wskazywany przez apelanta fakt, że przebieg rozmowy wywołał u świadka T. N. przekonanie, że powód wyraził zgodę na nowe warunki pracy i płacy, jest dalece niewystarczający dla uznania, że pomiędzy stronami doszło do zawarcia porozumienia odnośnie zmiany treści stosunku pracy w zakresie dotyczącym wynagrodzenia.

Chybiony w tej sytuacji jest zarzut dotyczący naruszenia art. 233 § 1 k.p.c w związku z art. 328 § 2 k.p.c.. Wbrew stanowisku apelanta, Sąd pierwszej instancji w sposób wszechstronny rozważył zebrany w sprawie materiał dowodowy, a dokonana przez Sąd ocena dowodów nie narusza zasad wynikających z art. 233 § 1 k.p.c. Dla skuteczności przedmiotowego zarzutu nie wystarcza stwierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych. Konieczne jest bowiem wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie sądu w tym zakresie. W szczególności skarżący powinien wskazać, jakie kryteria oceny naruszył sąd przy ocenie konkretnych dowodów uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłusznie im je przyznając (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2001 r., IV CKN 970/00 - LEX nr 52753). Zdaniem Sądu odwoławczego, omawiany zarzut apelacji tym wymogom nie odpowiada.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. zauważyć w pierwszej kolejności należy, że zgodnie z powszechnie przyjmowanym w orzecznictwie poglądem, uzasadnienie wyroku wyjaśnia przyczyny, dla jakich orzeczenie zostało wydane, jest sporządzane już po wydaniu wyroku, a zatem wynik sprawy z reguły nie zależy od tego, jak napisane zostało uzasadnienie i czy zawiera ono wszystkie wymagane elementy. Z tych przyczyn zarzut naruszenia przepisu art. 328 § 2 k.p.c. może być usprawiedliwiony tylko w tych wyjątkowych okolicznościach, w których treść uzasadnienia orzeczenia sądu całkowicie uniemożliwia dokonanie oceny toku wywodu, który doprowadził do wydania orzeczenia lub w przypadku zastosowania prawa materialnego do niedostatecznie jasno ustalonego stanu faktycznego (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 2 marca 2011 r., II PK 202/10 i z dnia 7 stycznia 2010 r., II UK 148/09).

W rozpatrywanej sprawie uzasadnienie zaskarżonego orzeczenia zawiera szczegółowe ustalenia faktyczne, ocenę dowodów i rozważania pozwalające odtworzyć tok rozumowania Sądu Okręgowego. Nie jest zatem dotknięte tego rodzaju uchybieniami, które mogłyby skutkować wzruszeniem zakwestionowanego apelację orzeczenia.

Nie ma także racji autor apelacji jakoby Sąd pierwszej instancji przyjął, że wymienione wyżej pismo z dnia 9 października 2012 roku było wypowiedzeniem zmieniającym, dokonanym z naruszeniem art. 42 k.p., co zdaniem skarżącego oznacza, że było skuteczne. Mogło bowiem być zakwestionowane tylko w trybie art. 45 k.p. i 56 k.p.

Odwołanie się przez Sąd Okręgowy do treści art. 42 k.p., podobnie jak i do art. 62 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej, dotyczącego przeniesienia służbowego, stanowiło w swej istocie rozważania w przedmiocie charakteru pisma w kontekście możliwości prawnych, co do zmiany treści stosunku pracy powoda mocą jednostronnego oświadczenia pracodawcy. Z tego też powodu nie są uprawnione uwagi apelanta, co do skuteczności zmiany warunków płacy wobec ich niezakwestionowania we wskazanym wyżej trybie.

Skutku nie mógł odnieść także zarzut naruszenia art. 231 k.p.c. Przewidziane tym przepisem domniemanie faktyczne jest środkiem pozwalającym ustalić określony element stanu faktycznego, istotny dla rozstrzygnięcia sprawy, gdy brak jest bezpośrednich środków dowodowych albo istnieją znaczne utrudnienia dla wykazania faktów. Podnoszona przez apelanta w uzasadnieniu tego zarzutu okoliczność błędnego wniosku wyprowadzonego przez Sąd pierwszej instancji, iż zachowanie powoda w dniu 9 października 2012 r. w rozmowie z T. N. wskazywało na to, że pozwany miał świadomość, że powód nie wyraził zgody na zmianę treści stosunku pracy, nie miała znaczenia dla rozstrzygnięcia w części dotyczącej wyrównania wynagrodzenia.

Odnosząc się do zarzutu dotyczącego nierozpoznania przez Sąd Okręgowy „zarzutu dotyczącego sprzeczności powództwa z zasadami współżycia społecznego” podnieść należy, że Sąd Apelacyjny przychylając się do twierdzeń apelacji, nie podziela jednak sugestii jakoby uchybienie to miało znaczenie dla treści zaskarżonej części wyroku. Argumentacja przedstawiona w piśmie procesowym z dnia 20 kwietnia 2013 r., na którą powołuje się skarżący, jak i w uzasadnieniu apelacji, nie pozwala przyjąć, że żądanie wynagrodzenia przez powoda pozostaje w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego i z tego powodu nie zasługuje na uwzględnienie. W ocenie Sądu Apelacyjnego, wbrew twierdzeniom apelanta, nie można przyjąć, że zachowanie powoda, który konsultował treść swojego oświadczenia złożonego na piśmie z dnia 9 października 2012 r. z prawnikiem, było naganne i wprowadziło w błąd pracodawcę, a tym samym nie zasługuje na korzyści, których uczciwie postępujący pracownicy nie otrzymują.

Nie można, zdaniem Sądu odwoławczego, czynić zarzutu powodowi, który nie chciał zgodzić się (przez zawarcie porozumienia) na obniżenie mu wynagrodzenia za pracę o kwotę ponad 6000 zł miesięcznie, a mając już za sobą spór sądowy z pracodawcą, obawiał się o swoje miejsce pracy.

Podsumowując dokonane wyżej rozważania Sąd Apelacyjny uznał, że obie apelacje podlegają oddaleniu.

Z tych wszystkich względów i z mocy art. 385 k.p.c Sąd Apelacyjny orzekł jak w wyroku, o kosztach orzekając na podstawie art. 102 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c.

Sędziowie: Przewodniczący

(...)

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE