UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 17 października 2014r. Sąd Okręgowy w Płocku zmienił decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P. z 24 kwietnia 2014r. i przyznał W. N. prawo do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych od 10 kwietnia 2014r.

Rozstrzygnięcie Sądu pierwszej instancji zapadło w następującym stanie faktycznym:

W. N., urodzony (...), w dniu 8 kwietnia 2014 r. złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury z tytułu pracy wykonywanej w warunkach szczególnych.

Na dzień 1 stycznia 1999 r. ubezpieczony posiada łączny staż ubezpieczeniowy w wymiarze 28 lat, 11 miesięcy i 1 dnia okresów składkowych i nieskładkowych. W dniu 10 kwietnia 2014 r. ukończył 60 lat, jest członkiem OFE, ale we wniosku o emeryturę wniósł o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa.

Przed 1 stycznia 1999r. W. N. wykonywał prace w szczególnych warunkach: - w (...) Szpitalu Wojewódzkim w C. w okresie od 03.11.1997 r. do 03.11.1998 r. w zespołach pomocy doraźnej pogotowia ratunkowego ( w zespołach wyjazdowych i ambulatoriach pogotowia) na stanowisku lekarza - młodszego asystenta wymienionym w wykazie A Dział XII poz. 4a pkt 1 stanowiącym załącznik do zarządzenia Ministra Zdrowia z dnia 12.07.1983r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu służby zdrowia i opieki społecznej,

- w Samodzielnym Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej w D. od 04.11.1998 r. do 30.12.1998 r. w oddziale psychiatrycznym na stanowisku lekarza – młodszego asystenta wymienionym w wykazie A Dział XII poz. 1 pkt 1b stanowiącym załącznik do zarządzenia Ministra Zdrowia z dnia 12.07.1983r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu służby zdrowia i opieki społecznej.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie zaliczył odwołującemu do stażu pracy w szczególnych warunkach okresów zatrudnienia na terenie byłego ZSRR w charakterze lekarza psychiatry na oddziałach psychiatrycznych w bezpośrednim kontakcie z pacjentem.

W okresie sierpnia 1978 r. do 31 lipca 1995 r. ubezpieczony był zatrudniony w Jednostce M. Sanitarnej Nr 5 i 2 w S. na terenie byłego ZSRR. W okresie od 1 sierpnia 1978 r. do 17 stycznia 1980 r. był zatrudniony początkowo na stanowisku lekarza stażysty położnika-ginekologa, a następnie lekarza akuszera. W okresie od 18 stycznia 1980r. do 31 lipca 1995 r. ubezpieczony był zatrudniony w Oddziale M.-Sanitarnym Nr 104 Jednostce M. Sanitarnej Nr 2 i Nr 5 w S. na terenie byłego ZSRR (Kazachstan) na stanowisku lekarza psychiatry. W okresie od 18 stycznia 1980 r. do 30 września 1984r. odwołujący wykonywał czynności lekarza psychiatry w Poradni Psychiatrycznej Jednostki M.-Sanitarnej Nr 5. W dniu 1 października 1984 r. ubezpieczony został przeniesiony na stanowisko Kierownika Poradni Psychiatrycznej jako lekarz psychiatrii do jednostki medyczno-sanitarnej nr 2 i czynności te wykonywał do 1 marca 1986 r., kiedy został przeniesiony na stanowisko Lekarza Rejonowego Psychiatrii do Jednostki M. Sanitarnej nr 5. W tym czasie Oddział (...)Sanitarny Nr 104 został przemianowany na Centralną Jednostkę M.-Sanitarna Nr 104 MZ ZSRR. Od 1 listopada 1987 r. ubezpieczony został przeniesiony na stanowisko Lekarza Rejonowego Psychiatrii do Poradni P. – N. Centralnej Jednostki M. Sanitarnej Nr 104. W tym okresie Centralna Jednostka M. – Sanitarna Nr 104 MZ ZSRR została przemianowana na Centralną Jednostkę M. - Sanitarną Nr 3 Ministerstwa Zdrowia Republiki Kazachstan.

Szpital nr (...) w S., w którym zatrudniony był odwołujący, liczył ok. 700 łóżek, a oddział psychiatryczny był 120 łóżkowy. Oddział Psychiatryczny, (...) Psychiatryczna, (...) i Oddział Odwykowy stanowiły jedną jednostkę w ramach tego samego szpitala. W mieście znajdowała się kopalnia uranu, w której pracowało ok.70 tys. osób, oprócz tego były duże zakłady pracy zajmujące się przeróbką uranu. Ubezpieczony pracował na Oddziale Psychiatrycznym i w (...) w wymiarze półtora etatu tj. 10 h 32 minuty, w tym na Oddziale Psychiatrycznym pracował 7 godzin dziennie, a w (...) 3 godziny i kilka minut. W Poradni Psychiatrycznej udzielał porad lekarskich pacjentom z zaburzeniami i chorobami psychicznymi i wykonywał wizyty domowe u pacjentów z tego rodzaju zaburzeniami. Ubezpieczony wykonywał pracę w ramach dyżurów na oddziale psychiatrycznym, które trwały po 18 godzin, natomiast dyżury weekendowe 24 godziny. Na ubezpieczonego przypadały 3-5 dyżurów w ciągu miesiąca. Ubezpieczony miał również dyżury w pogotowiu ratunkowym, które zaczynały się od momentu zakończenia pracy i trwały przez całą noc. Z tytułu wykonywania dyżurów ubezpieczony nie otrzymywał dodatkowego wynagrodzenia. Ubezpieczony pracował w bezpośrednim kontakcie z pacjentami chorymi psychicznie i z zaburzeniami psychicznymi. Zarówno na oddziale, jak i w poradni leczył tych samych pacjentów. Ubezpieczony nie korzystał z urlopu bezpłatnego.

Decyzją Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 9 grudnia 1996 r. ubezpieczony uzyskał status repatrianta.

W konsekwencji powyższych ustaleń Sąd Okręgowy stwierdził, że W. N. przysługuje prawo do emerytury przewidzianej w art. 184 w związku z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013r., poz. 1440 – tekst jednolity późn. zm.), ponieważ legitymuje się on wymaganym 15 – letnim okresem pracy w szczególnych warunkach. W ocenie Sądu, przeprowadzone postępowanie dowodowe, jednoznacznie wykazało, że odwołujący w spornym okresie zatrudnienia stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę lekarza psychiatry na oddziale psychiatrycznym w bezpośrednim kontakcie z pacjentami. Praca odwołującego w tym okresie bez wątpienia spełniała warunki szczególności, zgodnie z Wykazem A, Działem XII- Prace w służbie zdrowia i opiece społecznej, poz. 1- Prace na oddziałach: intensywnej opieki medycznej, anestezjologii, psychiatrycznych i odwykowych, onkologicznych, leczenia oparzeń oraz ostrych zatruć w bezpośrednim kontakcie z pacjentami, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Sąd wskazał również, że odwołujący posiada status repatrianta, a w myśl art. 6 ust. 1 pkt 9 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych okresami składkowymi są okresy zatrudnienia za granicą osób, które w tym czasie nie były obywatelami polskimi, jeżeli osoby te powróciły do kraju po dniu 22 lipca 1944 r. i zostały uznane za repatriantów. W zakresie możliwości zaliczenia osobie uznanej za repatrianta okresu pracy w warunkach szczególnych za granica wypowiedział się Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 23 września 1992r., II UZP 16/92 (OSNC 1993/5/76), w której stwierdził, że okres zatrudnienia za granicą osoby uznanej za repatrianta może być wliczony do okresu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 54 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 40, poz. 267 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.). Sąd Najwyższy wskazał na brak przesłanek jurydycznych do odmiennego traktowania repatriantów w zakresie ich uprawnień do świadczeń emerytalno-rentowych z tytułu wykonywania za granicą pracy w szczególnych warunkach. Podobne stanowisko zajął Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 7 lutego 2012r., III AUa 1556/11 (LEX nr 1120464), zgodnie z którym w sprawie, gdy osoba ubiegająca się o prawo do "polskiego" świadczenia, zamieszkuje na terenie Polski, została uznana za repatrianta, a z tytułu pracy za granicą nie jest wypłacane świadczenie rentowe z instytucji zagranicznej, jest możliwe zaliczenie jej okresów zatrudnienia za granicą, jeżeli w myśl polskich przepisów jest to okres ubezpieczenia wystarczający do przyznania polskiej emerytury, w tym tej w obniżonym wieku z tytułu pracy w warunkach szczególnych, a jednocześnie osoba taka spełnia pozostałe warunki niezbędne do przyznania świadczenia wymienione w przepisach polskiej ustawy. Odmienne traktowanie repatriantów w zakresie ich uprawnień do prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu wykonywania za granicą pracy w warunkach szczególnych byłoby dla nich dyskryminujące. Po zaliczeniu odwołującemu do stażu pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia w Kazachstanie na stanowisku lekarza psychiatry jego staż pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze wyniósł łącznie więcej niż 15 lat. Mając na uwadze powyższe na podstawie art. 477¹⁴§ 2 k.p.c. Sąd Okręgowy przyznał W. N. prawo do emerytury od dnia 10 kwietnia 2014 r., tj. od dnia ukończenia przez ubezpieczonego 60 roku życia.

W apelacji organ rentowy zaskarżył ten wyrok w całości, zarzucając naruszenie przepisów:

- art. 233 k.p.c. polegające na błędnej ocenie materiału dowodowego i nieuzasadnione przyjęcie, że w okresie od 1 sierpnia 1978r. do 31 lipca 1995r. odwołujący wykonywał stale i w pełnym wymiarze „Prace na oddziałach: intensywnej opieki medycznej, anestezjologii, psychiatrycznych i odwykowych, onkologicznych, leczenia oparzeń oraz ostrych zatruć w bezpośrednim kontakcie z pacjentami”;

- art. 184 w zw. z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013r., poz. 1440) oraz §§ 2 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., Nr 8, poz. 43 ze zm.) przez niewłaściwe zastosowanie polegające na uznaniu okresów wykonywania pracy przez repatrianta w trakcie zatrudnienia na terenie Kazachstanu jako okresu pracy w szczególnych warunkach, uprawniającego do emerytury w niższym wieku.

W oparciu o przedstawione wyżej zarzuty, apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja nie może odnieść skutku, albowiem wyrok Sądu Okręgowego odpowiada prawu.

Zgodnie z treścią art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013r., poz. 1440 – tekst jednolity ze zm.), ubezpieczonemu urodzonemu po dniu 31 grudnia 1948r., przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 ustawy, tj. po ukończeniu 60 lat, jeżeli w dniu wejścia w życia ustawy – na dzień 1 stycznia 1999r. osiągnął okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.) – 15 lat oraz okres składkowy i nieskładkowy o którym mowa w art. 27 ustawy, to jest 25 lat. W myśl § 2 w/w rozporządzenia okresy pracy uzasadniające prawo do wcześniejszego świadczenia emerytalnego to okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wykonywana jest stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

Z ustaleń Sądu Okręgowego, które Sąd Apelacyjny uznaje za własne wynika, że W. N. spełnił wszystkie – przewidziane w/w przepisach – przesłanki do nabycia prawa do emerytury, gdyż udowodnił wymagane 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwala na jednoznaczne stwierdzenie, że ubezpieczony w spornym okresie zatrudnienia na stanowisku lekarza psychiatry od 18 stycznia 1980r. do 31 lipca 1995r. na terenie byłego ZSRR (Kazachstan) wykonywał pracę w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, W. N. w ramach zatrudnienia w Oddziale M. – Sanitarnym Nr 104 Jednostce M. – Sanitarnej Nr 2 i Nr 5 w S. w Kazachstanie na stanowisku lekarza - psychiatry, wykonywał pracę lekarza psychiatry na oddziale psychiatrycznym w bezpośrednim kontakcie z pacjentami. Praca wykonywana przez ubezpieczonego w tym czasie spełniała przesłanki wskazane w wykazie A dziale XII, poz. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r., w którym wymieniono prace na oddziałach: intensywnej opieki medycznej, anestezjologii, psychiatrycznych i odwykowych, onkologicznych, leczenia oparzeń oraz ostrych zatruć w bezpośrednim kontakcie z pacjentami. Praca wykonywana przez ubezpieczonego w powyższym okresie może być zakwalifikowana jako praca w szczególnych warunkach. Warunek ten jest bowiem spełniony, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku stale, to jest ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach i nie wykonuje przy tym innych czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy. Zakres obowiązków pracowniczych W. N. ograniczał się tylko do prac lekarza psychiatry w bezpośrednim kontakcie z pacjentami na oddziale psychiatrycznym i nie obejmował innych obowiązków, które nie wiązały się z wykonywaniem pracy w szczególnych warunkach. Tylko bowiem okresy wykonywania zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy wypełniają kryterium uznania pracy o cechach znacznej szkodliwości dla zdrowia lub znacznego stopnia uciążliwości, lub wymagającej wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. (por. postan. SN z 3.10.2008r. II UK 133/08, LEX nr 658191, wyrok SN z 4.06.2008r. II UK 306/07 OSNP 2009/21-22/290).

W świetle ugruntowanego stanowiska judykatury nie budzi wątpliwości również fakt możliwości zaliczenia ubezpieczonemu jako osobie uznanej za repatrianta okresu pracy w warunkach szczególnych za granicą. Sąd Apelacyjny w pełni podziela pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w uchwale z dnia 23 września 1992r., II UZP 16/92, OSNC 1993/5/76.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, zawarte w apelacji twierdzenia stanowią w istocie polemikę z prawidłowymi i nie budzącymi wątpliwości ustaleniami Sądu I instancji. Sąd Okręgowy prawidłowo – w świetle art. 232 k.p.c. - ocenił wynik przeprowadzonego postępowania dowodowego, bez naruszenia granic zakreślonych przepisem art. 233 § 1 k.p.c.

Podsumowując, ubezpieczony wykazał, że w spornym okresie swego zatrudnienia wykonywał pracę w warunkach szczególnych, tym samym udowodnił 15 – letni okres takiej pracy i spełnił wszystkie warunki do nabycia prawa do wcześniejszej emerytury.

W tym stanie rzeczy, nie znajdując podstaw do uwzględnienia apelacji, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł, jak w sentencji swojego wyroku.

Przewodniczący: Sędziowie:

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE