UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 4 lipca 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił W. M. prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz.1440) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8 poz. 43 zm.), albowiem wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 r. nie udowodnił wykonywania pracy w warunkach szczególnych wynoszącego 15 lat, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

W odwołaniu wnioskodawca wskazał, iż nie zgadza się z zaskarżoną decyzją, wnosząc o zaliczenie mu do pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia w (...) Zakładach (...) od 12 października 1971 r. do 30 września 1978 r. oraz
od 18 kwietnia 1979 r. do 31 sierpnia 1984 r. w D. Głównego Energetyka, gdzie pracował jako hydraulik.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w G. wniósł o oddalenie odwołania ubezpieczonego, podtrzymując stanowisko
jak w zaskarżonej decyzji. Pozwany wskazał, iż do stażu pracy w warunkach szczególnych uwzględnił ubezpieczonemu 6 lat, 4 miesiące i 5 dni.

Sąd Okręgowy w Gdańsku – VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 17 grudnia 2014 r. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury od dnia 1 czerwca 2014 r. (sygn. akt VII U 1453/14).

Sąd Okręgowy orzekał na podstawie następujących ustaleń faktycznych i rozważań prawnych.

Ubezpieczony W. M., urodzony dnia (...), z zawodu ślusarz - hydraulik, w dniu 30 czerwca 2014 r. wystąpił do ZUS z wnioskiem o przyznanie mu prawa do emerytury. Ubezpieczony nie jest członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego. Wymagany wiek 60 lat ukończył dnia (...) r. Na dzień 1 stycznia 1999 r. organ rentowy uznał za udowodniony przez ubezpieczonego łączny okres składkowy
i nieskładkowy w wymiarze 27 lat, 6 miesięcy, 4 dni. Organ rentowy zaliczył ubezpieczonemu jedynie 6 lat, 4 miesiące i 5 dni zatrudnienia do stażu pracy w warunkach szczególnych.

Zaskarżoną w niniejszej sprawie decyzją z dnia 4 lipca 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił wnioskodawcy prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnym warunkach, z uwagi na niespełnienie warunków nabycia tego prawa, tj. nie udokumentowanie przez ubezpieczonego 15 lat pracy
w warunkach szczególnych.

W okresie od 12 października 1971 r. do 30 września 1978 r. oraz od 18 kwietnia
1979 r. do 31 sierpnia 1984 r. ubezpieczony zatrudniony był w (...) Zakładach (...) w G..

W obu spornych okresach ubezpieczony wykonywał prace hydraulika w D. Głównego (...). Przedsiębiorstwo dzieliło się na mniejsze jednostki - główną siedzibę na ulicy (...) w G. oraz ok. 15 zakładów terenowych - znajdowały się
w miastach położonych na terenie całego województwa, m.in. w S., K., S., M., T., L., S., W..

W G. przy Dyrekcji znajdowała się też hala produkcyjna, dzieląca się na dwie części – w jednej produkowano tusze kreślarskie, atramenty, kleje, kalkę techniczną, barwniki, w drugiej produkowano papier, tekturę falistą, kartony.

Do produkcji wykorzystywano kotły parowe i warzelnicze napędzane parą
tzw. podgrzewalnice, w których podgrzewano tusze, atramenty, barwniki, fenole
Do produkcji tektury falistej wykorzystywano głównie maszyny o nazwie tekturnice, która była podłączona na balach.

W przedsiębiorstwie zatrudnieni byli pracownicy biurowi Dyrekcji, pracownicy produkcyjni (w G. na ul. (...) zatrudnionych było ok. 200 osób),
3 hydraulików, 4 elektryków, stolarz, ślusarze.

Do obowiązków ubezpieczonego, wykonującego stale i w pełnym wymiarze prace hydrauliczne, należało m.in. utrzymanie sprawności wszystkich kotłów, maszyn do produkcji m.in. tektury, papieru, kalki, tuszy, klejów w zakładzie głównym w G. oraz zakładach terenowych poprzez ich bieżącą konserwację, naprawę i wymiany m.in. zaworów, armatury pomiarowej (termometrów). Zadaniem ubezpieczonego było również utrzymanie w ruchu pracy przedsiębiorstwa poprzez utrzymanie sprawności urządzeń i maszyn wykorzystywanych do produkcji. Remont i naprawa polegały na rozebraniu kotła, wymianie armatury, czyszczeniu.

Do produkcji kalki technicznej wykorzystywano sadzę sprowadzaną z Indii, którą
na potrzeby produkcji podgrzewano.

Maszyny wykorzystywane w przedsiębiorstwie pracowały przede wszystkim
na ciepło, używano do tego głównie pary. Do hal nie było zamontowanych wyciągów oczyszczających powietrze, używano jedynie wentylacji okiennej, w związku z czym osoby tam pracujące narażone były na szkodliwe opary wytwarzane w wyniku produkcji.

Ubezpieczony odpowiadał też za całą gospodarkę wodną i ściekową. W tym zakresie wykonywał głównie czyszczenia i udrażniania kanalizacji ściekowych, którymi odprowadzane były pozostałości produkcyjne z hal produkcyjnych. Udrażnianie wykonywane było zwykle przez 2 osoby, praca ta polegała na kręceniu i przepychaniu rur odpływowych przy pomocy sprężarek ciśnieniowych. Rurami ściekowymi odprowadzane były pozostałości po produkcji m.in. tuszy, barwników do tuszy, maź wykorzystywana w mieszalnikach
oraz produkcji kalki biurowej, fenole. Czyszczenie dokonywane było zwykle spiralą
pod ciśnieniem lub innymi narzędziami, w zależności, czy chemikalia te miały postać ciekłą, czy stałą (skamieniałą).

Czynności wykonywane przez ubezpieczonego wykonywane były zarówno na hali produkcyjnej, jak i na zewnątrz budynku. Na hali ubezpieczony wykonywał głównie naprawy, remonty, konserwacje urządzeń i maszyn produkcyjnych, natomiast na zewnątrz dokonywał czyszczenia kanalizacji ściekowej i przynależnych do nich ostojników.
Do dyspozycji ubezpieczonego był też warsztat naprawczy znajdujący się przy głównym zakładzie produkcyjnym na ul. (...) w G.. Miejscem pracy ubezpieczonego były głównie hale produkcyjne przy zakładzie głównym oraz zakładach terenowych.

W niewielkim zakresie zajmował się także spawaniem elektrycznym i gazowym poszczególnych elementów maszyn produkcyjnych (złączki hydrauliczne i itp.), które to prace wynikały w trakcie dokonywanych przez niego napraw i remontów w zakładzie głównym i zakładach terenowych.

W okresie od 30 października 1972 r. do 17 października 1974 r. ubezpieczony odbywał służbę wojskową. Po powrocie z wojska wykonywał te same czynności i miał taki sam zakres obowiązków.

W okresie zatrudnienia w niniejszym przedsiębiorstwie ubezpieczony otrzymywał dodatek szkodliwy doliczany do każdej przepracowanej godziny pracy, mleko i zupy regeneracyjne.

W tym samym zakładzie od 1953 r. pracował T. J., wykonujący przez większość czasu pracę ślusarza, w późniejszym okresie mistrza zakładu. Świadek przeszedłem na emeryturę w 1990 r.

W okresie od 1969 r. do 1997 r. w przedsiębiorstwie pracował także M. K. zajmujący stanowisko kierownika utrzymania ruchu i sekcji postępu technicznego.

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dokumentacji zgromadzonej w aktach niniejszej sprawy, aktach rentowych pozwanego organu, których prawdziwość i rzetelność nie była przez żadną ze stron kwestionowana. Sąd również nie znalazł podstaw do podważenia jej wiarygodności z urzędu.

Podstawę ustaleń stanu faktycznego stanowiły także zeznania świadków – T. J. i M. K., które zasługiwały, w ocenie Sądu, na wiarę, albowiem były jasne, spójne, rzetelne i razem z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym
w sprawie, tworzyły zwartą i logiczną całość. Świadkowie znają ubezpieczonego ze wspólnej pracy w (...) Zakładach (...), w którym byli zatrudnieni w okresie pracy ubezpieczonego. Ponadto zeznania świadków, którzy jako osoby obce, nie byli zainteresowani wynikiem postępowania, w ocenie Sądu zasługiwały na walor wiarygodności, tym bardziej, że zeznania razem z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, w tym wyjaśnieniami wnioskodawcy, tworzyły zwartą i logiczną całość. Zebrany materiał dowodowy Sąd uznał za kompletny i wystarczający do poczynienia ustaleń faktycznych oraz rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

Przechodząc do rozważań merytorycznych Sąd Okręgowy stwierdził, że przedmiotem niniejszego postępowania była kwestia ustalenia prawa ubezpieczonego do emerytury
w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnych warunkach.

Ogólne zasady nabywania prawa do emerytury dla ubezpieczonych urodzonych
po 1948 r. zostały uregulowane w treści art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tj. Dz. U. z 2013, poz. 1440 ze zm.), zgodnie z którym ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, tj. spełniają łącznie następujące warunki:

1) legitymują się okresem zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury
w wieku niższym niż: 65 lat - dla mężczyzn, 60 dla kobiet,

2) mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej: 25 lat dla mężczyzn, 20 dla kobiet,

3) nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek
o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym,
za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Przepis art. 184 ust 2, zmieniony został przez art. 1 pkt 20 ustawy z dnia 11 maja
2012 r. (Dz.U.2012.637) z dniem 1 stycznia 2013 r., co skutkuje tym, iż od 1 stycznia 2013 r., aby uzyskać uprawnienia do emerytury w warunkach szczególnych, nie ma konieczności spełniania przesłanki rozwiązania stosunku pracy.

Dla uzyskania uprawnień do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym wymagane jest osiągnięcie wskazanego w przepisach wykonawczych wieku, a także przepracowanie określonej ilości lat w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze.

Aktem wykonawczym, do którego odsyła ustawa o emeryturach i rentach z FUS, jest rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego
dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Stosownie do treści § 4 tego rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace
w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W wykazie A – prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia
do niższego wieku emerytalnego – stanowiącym załącznik do rozporządzenia wskazano:

• w dziale XIV (Prace różne) pod pozycją 25 - Bieżąca konserwacja agregatów
i urządzeń oraz prace budowlano-montażowe i budowlano-remontowe na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione
w wykazie.

• w dziale IX (W gospodarce komunalnej) pod pozycją 2 - oczyszczanie ścieków
i filtrów otwartych

• w dziale IV (W chemii) po pozycją 12 - produkcja pigmentów, mielenie pigmentów, półproduktów i surowców mineralnych do produkcji barwników, pigmentów i farb

• w dziale XIV (Prace różne) pod pozycją 12 - prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym

Dodatkowo Sąd I instancji wskazał, iż zgodnie z przepisem § 2 ust 1 i 2 powołanego wyżej rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie
§ 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy (§ 2 ust. 2).

Świadectwo pracy, czy świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie jest dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 244 § 1 i 2 k.p.c., gdyż podmiot wydający to świadectwo nie jest organem państwowym, ani organem wykonującym zadania z zakresu administracji państwowej. Dlatego też w ramach postępowania sądowego Sąd ocenia zarówno zasadność odmowy wydania przez pracodawcę świadectwa wykonywania pracy
w szczególnych warunkach, jak i zasadność umieszczenia w świadectwie pracy wzmianki,
że pracownik wykonywał pracę w warunkach szczególnych (tak wyrok Sądu Najwyższego
z dnia 8 kwietnia 1999 r., II UKN 619/98, OSNP 2000 Nr 11, poz. 439).

Zgodnie z utartą praktyką i orzecznictwem w postępowaniu przed sądem, okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przewidziane rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze mogą być ustalane także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia
z zakładu pracy (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984 r., III UZP 6/84 oraz uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 września 1984 r. III UZP 48/84), a więc wszelkimi dopuszczalnymi przez prawo środkami dowodowymi.

Przepisy regulujące postępowanie o świadczenia emerytalno-rentowe przed organem rentowym nie mają zastosowania w postępowaniu sądowym, które regulowane jest przepisami kodeksu postępowania cywilnego. Ewentualne ograniczenia dowodowe mogą zatem wynikać jedynie z przepisów tego kodeksu, przy czym przepisy regulujące postępowanie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych (art. 477⁸ i następne k.p.c.) nie zawierają dodatkowych ograniczeń w stosunku do przepisów ogólnych regulujących postępowanie dowodowe (art. 235-309 k.p.c.). Powyższe oznacza, iż okoliczności, od których uzależnione jest prawo do emerytury mogą być wykazywane wszelkimi środkami dowodowymi przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego, w tym także zeznaniami świadków czy opiniami biegłych, co znajduje bezpośrednie odzwierciedlenie w orzecznictwie Sądu Najwyższego (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 8 sierpnia 2006 r., I UK 27/06, OSNP 2007 nr 15-16, poz. 235, z dnia 2 lutego 1996 r., II URN 3/95, OSNAPiUS 1996
Nr 16, poz. 239, z dnia 25 lipca 1997 r., II UKN 186/97, OSNAPiUS 1998 Nr 11, poz. 342 oraz z dnia 14 czerwca 2006 r., I UK 115/06, OSNP 2007 nr 17-18, poz. 257).

Dokumenty przedłożone przez strony Sąd ocenia według reguł wynikających
z art. 233 k.p.c.

Sąd Okręgowy podkreślił, że bezspornym jest, że ubezpieczony na dzień 1 stycznia 1999 r. udokumentował okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze 27 lat, 6 miesięcy
i 4 dni, ponadto nie jest członkiem OFE, wymagany wiek 60 lat ubezpieczony ukończył dnia (...) r. Natomiast zdaniem pozwanego organu na dzień wydania decyzji udokumentował jedynie 6 lat, 4 miesiące i 5 dni, zamiast wymaganych 15 lat pracy
w szczególnych warunkach.

Przedmiotem sporu pozostawało zatem ustalenie, czy za wykonywane w warunkach szczególnych prace hydraulika przy bieżącej konserwacji urządzeń i maszyn na oddziałach zakładu papierniczego produkującego kartony, papier, tusze, barwniki, atramenty, kleje, kalki, będących w ruchu oraz przy oczyszczaniu ścieków przemysłowych, a także sporadycznie prace przy spawaniu gazowym i hydraulicznym, uznać można było opisany powyżej sporny okresy zatrudnienia ubezpieczonego od 12 października 1971 r. do 30 września 1978 r. oraz od 18 kwietnia 1979 r. do 31 sierpnia 1984 r. w (...) Zakładach (...)
w G. – w związku z faktem, iż pozwany odmówił zaliczenia w/w okresu do stażu pracy skarżącego w warunkach szczególnych z uwagi na brak przedstawienia stosownym dowodów na tę okoliczność.

Sąd I instancji stwierdził, że analiza stanu sprawy w kontekście zebranych w sprawie dokumentów oraz korelujących z nimi zeznań świadków, pozwoliła na ustalenie, jaką faktycznie pracę wykonywał ubezpieczony, zajmując określone stanowiska w spornym okresie pracy.

Sąd Okręgowy zwrócił uwagę, że do uznania pracy za wykonywaną w szczególnych warunkach wymagane jest wykonywanie tej pracy stale i w pełnym wymiarze czasu przewidzianym dla danego stanowiska pracy. W ocenie Sądu, fakt wykonywania
przez ubezpieczonego pracy w szczególnych warunkach w spornym okresie zatrudnienia znajduje potwierdzenie w zebranym w sprawie materiale dowodowym (świadectwach wystawionych przez pracodawcę ubezpieczonego, dokumentach z akt osobowych
ze spornego okresu zatrudnienia oraz zeznaniach świadków), gdzie wskazuje się
na zajmowane przez ubezpieczonego stanowiska pracy. Swoją pracę ubezpieczony wykonywał bowiem zarówno w głównej siedzibie zakładu w G. oraz zakładach terenowych rozsianych po całym województwie (...), dokonując przede wszystkim bieżącej konserwacji urządzeń i maszyn wykorzystywanych w zakładzie do produkcji
m.in. papieru, tektury, tuszy, atramentów, barwników, klejów, kalki, czyszczenia kanalizacji ściekowej znajdującej się na zewnątrz budynku produkcyjnego, a sporadycznie spawania gazowego i hydraulicznego elementów maszyn i urządzeń produkcyjnych.

Sąd I instancji zwrócił uwagę, że istotne jest, iż prawie cała praca wykonywana była przez ubezpieczonego na halach produkcyjnych bezpośrednio przy maszynach (w tym kotłach parowych i warzelniczych) i instalacjach kanalizacyjnych i ściekowych znajdujących się
na zewnątrz budynków. Ubezpieczony miał do dyspozycji warsztat naprawczy, ale z uwagi
na dokonywanie napraw urządzeń i maszyn o dużym gabarycie i trwale powiązanych
z działem produkcji zapewniając jego nieprzerwaną pracę, wnioskodawca wykonywał pracę bezpośrednio na miejscu ostania tych maszyn, a nie w warsztatach. Zatem praca ta wykonywana była bezpośrednio w miejscach i na oddziałach, gdzie dana maszyna stała
i pracowała – w trakcie w (toku) pracy zakładu pracy, nie zaś po godzinach po zakończonej pracy.

Uwzględniając mieszany charakter pracy ubezpieczonego – przy czym każda z tych prac zaliczana jest do prac w warunkach szczególnych – przy założeniu, iż w całym spornym okresie zatrudnienia wnioskodawca wykonywał w części wymiaru czasu pracy bieżącej konserwacji urządzeń i maszyn produkcyjnych, a w pozostałej części wymiaru czasu pracy czyszczenia i udrożniania przemysłowej kanalizacji ściekowej oraz sporadycznie spawania gazowego i elektrycznego – prace przez niego wykonywane, składające się na całość
tak przepracowanego czasu pracy, podlegają uwzględnieniu do stażu pracy w warunkach szczególnych, bowiem kwalifikują się do prac wymienionych w załączniku do cytowanego rozporządzenia z 1983 r. wykazie A dziale XIV pozycji 25 i 12, dziale IV poz. 12 i IX pozycji 2.

W ocenie Sądu Okręgowego fakt wykonywania przez ubezpieczonego pracy
w szczególnych warunkach w spornych okresach znajduje potwierdzenie w zebranym
w sprawie materiale dowodowym. Niewątpliwie faktyczny rodzaj pracy ubezpieczonego został potwierdzony zeznaniami świadków T. J. oraz M. K. – którzy zgodnie wskazali, iż wnioskodawca przez cały okres wykonywał prace hydraulika zajmującego się w szczególności naprawą maszyn i urządzeń wykorzystywanych
przy produkcji, czyszczeniem i udrażnianiem kanałów ściekowych oraz utrzymaniem gospodarki wodnej i ściekowej zakładu. Świadkowie ci stanowili wiarygodne osobowe źródło dowodowe dla Sądu, ponieważ pracowali w tym samym zakładzie pracy w okresach pokrywających się z zatrudnieniem tam ubezpieczonego. Świadkowie ci w sposób zbieżny
i dla Sądu wiarygodny opisywali rodzaj i dokładne zadania, jakie wnioskodawca wykonywał w spornym okresie – nadto w ocenie Sądu mieli oni obiektywną możliwość posiadania wiedzy na temat rodzaju i charakteru pracy ubezpieczonego, pracując na podobnych stanowiskach pracy – świadek J. przez wiele lat jako ślusarz, później mistrz, a świadek K. jako kierownik utrzymania ruchu. W sposób całkowicie analogiczny świadkowie opisywali stanowisko pracy ubezpieczonego oraz wykonywane przez niego prace – której to pracy znali specyfikę, zakresy obowiązków i charakter wykonywanego zatrudnienia. Dlatego też w ocenie Sądu cenne dla sprawy były ich zeznania, potwierdzające, iż ubezpieczony wykonywał pracę w warunkach szczególnych o mieszanym charakterze. Co więcej zeznania świadków oraz wnioskodawcy wskazują, iż mimo różnego nazewnictwa użytego
w dokumentach pracowniczych, ubezpieczony faktycznie wykonywał pracę na stanowisku hydraulika w obu spornych okresach zatrudnienia w (...) Zakładach (...).

Sąd Okręgowy przypomniał, że decydujące dla ustalenia uprawnień ubezpieczonego do uzyskania emerytury wcześniejszej było wykazanie, czy pracował on stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szczególnych warunkach. Wykazane zostało w niniejszym postępowaniu, iż ubezpieczony, zarówno wykonując prace konserwatorsko – naprawcze maszyn i urządzeń będących w ruchu, prace przy oczyszczaniu kanalizacji ściekowej,
jak i spawaniu, stale i w pełnym wymiarze pracował w warunkach szczególnych. Wobec udowodnienia przez ubezpieczonego faktu wykonywania w pełnym wymiarze czasu różnych prac w warunkach szkodliwych w zależności od zapotrzebowania przedsiębiorstwa
na określoną w danej chwili pracę, nieuwzględnienie powyższych prac tylko z uwagi na ich mieszany charakter, nie znajdowałoby, zdaniem Sądu Okręgowego, uzasadnienia.

Zdaniem Sądu I instancji zaliczeniu do okresu wykonywania pracy w warunkach szczególnych podlega również okres odbywania służby wojskowej. Okres odbywania
przez wnioskodawcę czynnej służby wojskowej należy traktować jako okres zrównany
z okresem pracy w warunkach szczególnych w zakresie uprawnień pracowniczo–emerytalnych w kontekście przepisów regulujących uprawnienia związane z odbywaniem czynnej służby wojskowej – przy czym chodzi o regulacje obowiązujące w czasie, kiedy wnioskodawca odbywał służbę wojskową, tj. w latach 1972-1974.

Sąd Okręgowy stwierdził, iż analiza przepisów o powszechnym obowiązku obrony wskazuje, że podlegały one częstym zmianom, przy czym w stanie faktycznym sprawy podstawowe znaczenie ma brzmienie ustawy obowiązujące w okresie od dnia 30 października 1972 r. do 17 października 1974 r., tj. w okresie odbywania przez wnioskodawcę zasadniczej służby wojskowej. Zgodnie z obowiązującym wówczas art. 120 ust. 1 ustawy o powszechnym obowiązku obrony, pracownikowi, który w ciągu trzydziestu dni od zwolnienia z zasadniczej lub okresowej służby wojskowej podjął pracę, czas odbywania służby wojskowej wlicza się do okresu zatrudnienia w zakładzie pracy, w którym podjął pracę, w zakresie wszelkich uprawnień wynikających z Kodeksu pracy oraz przepisów szczególnych. Na wskazanych warunkach okres zasadniczej lub okresowej służby wojskowej podlegał zaliczeniu do okresu zatrudnienia w zakresie „wszelkich uprawnień wynikających z Kodeksu pracy oraz przepisów szczególnych”. Należy więc uznać, że „wszelkie uprawnienia wynikające z Kodeksu pracy oraz przepisów szczególnych” to także uprawnienia wynikające z ubezpieczenia społecznego, będące pochodnymi pozostawania w stosunku pracy, a więc okres czynnej służby wojskowej zaliczony na wskazanych warunkach do okresu zatrudnienia (stosunku pracy) trzeba traktować w prawie ubezpieczeń społecznych tak, jak okres podlegania ubezpieczeniu z tytułu stosunku pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2009 r. I UK 126/09; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 06 kwietnia 2006 r., III UK 5/06).

W ocenie Sądu Okręgowego należy zgodzić się ze stanowiskiem, iż możliwe jest doliczenie okresu zasadniczej służby wojskowej do wymaganej dla otrzymania świadczenia emerytalnego ilości okresów pracy w wykonywanej w warunkach szczególnych. Znajduje ono odzwierciedlenie także w aktualnej linii orzeczniczej Sądu Najwyższego, który wskazuje, iż okres służby wojskowej dla żołnierza zatrudnionego przed powołaniem do czynnej służby wojskowej w warunkach szczególnych (I kategorii zatrudnienia), który po zakończeniu tej służby podjął zatrudnienie w tych samych warunkach, jest nie tylko okresem służby
w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 4 u.e.r.f.u.s., ale także okresem pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu § 3 i 4 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) (tak: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 maja 2012 r., I UK 399/11).

W świetle przeprowadzonego postępowania dowodowego, w szczególności – jednoznacznych, wiarygodnych, miarodajnych i zbieżnych – zeznań świadków oraz ubezpieczonego, w ocenie Sądu Okręgowego możliwe było uznanie spornych okresów pracy skarżącego za podlegający zaliczeniu do stażu pracy w warunkach szczególnych.

Wyniki postępowania dowodowego – zdaniem Sądu dają podstawę do stwierdzenia,
iż ubezpieczony legitymuje się wymaganym 15 – letnim okresem pracy w warunkach szczególnych, na który składają się okresy pracy udowodnione w niniejszym postępowaniu oraz okresy pracy uwzględnione przez pozwany organ w toku postępowania administracyjnego. Tym samym ubezpieczony spełnił wszystkie wymagane do przyznania świadczenia emerytalnego warunki wynikające z art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a powyższe ustalenie sprawia, iż decyzję organu rentowego odmawiającą ubezpieczonemu prawa do emerytury Sąd
I instancji uznał za nieuzasadnioną.

W konkluzji, z wyżej przytoczonych względów Sąd Okręgowy na podstawie art. 477¹⁴ § 2 k.p.c. w związku z cytowanymi wyżej przepisami, zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego z dnia 4 lipca 2014 r. i przyznał wnioskodawcy W. M. prawo do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach od dnia 1 czerwca 2014 r., mając na uwadze datę złożenia wniosku oraz dyspozycję art. 129 w zw. z art. 100 ust. 1
cyt. ustawy emerytalnej, zgodnie z którą świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.

Apelację od wyroku wywiódł pozwany organ rentowy, zarzucając naruszenie przepisu prawa materialnego - art. 184 w powiązaniu z art. 32 ustawy z dnia 17.12.1998 r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku z § 2 i § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze poprzez błędne uznanie, iż do danego ustalonego stanu faktycznego mają zastosowanie wyżej podane przepisy prawa materialnego,

Wskazując na powyższe pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości
i oddalenie odwołania ubezpieczonego, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku
w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji.

W uzasadnieniu apelacji podniesiono, że nie sposób zgodzić się ze stanowiskiem Sądu I instancji, ponieważ nie wykazano, aby ubezpieczony pracował na stanowiskach zaliczanych do prac w szczególnych warunkach. Ponadto Sąd nie zakwalifikował wskazanych przez siebie stanowisk do żadnego zarządzenia resortowego.

Organ rentowy stwierdził, że zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia l czerwca 2010 r., sygn. akt II UK 21/10, w świetle przepisów wykazu A, stanowiącego załącznik
do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wyodrębnienie poszczególnych prac ma charakter stanowiskowe - branżowy. Pod pozycjami zamieszczonymi w kolejnych działach wykazu wymieniono bowiem konkretne stanowiska przypisane danym branżom, uznając je za prace w szczególnych warunkach uprawniające
do niższego wieku emerytalnego. Taki sposób kwalifikacji prawnej tychże prac nie jest dziełem przypadku. Specyfika poszczególnych gałęzi przemysłu determinuje bowiem charakter świadczonych w nich prac i warunki, w jakich są one wykonywane, ich uciążliwość i szkodliwość dla zdrowia. Nie można zatem swobodnie czy wręcz dowolnie, z naruszeniem postanowień rozporządzenia, wiązać konkretnych stanowisk pracy z branżami, do których nie zostały one przypisane w tym akcie prawnym. A zatem fakt umieszczenia danego stanowiska pracy w odpowiednim miejscu zarządzenia resortowego ma znaczenie do uznania pracy jako wykonywane w szczególnych warunkach.

Wskazując bieżącą konserwację agregatów i urządzeń oraz prace budowlano-montażowe i budowlano-remontowe na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie Sąd Okręgowy, jak zarzucił pozwany, nie wykazał, jakie prace w szczególnych warunkach były wykonywane
w oddziałach, w których Ubezpieczony pracował.

Ponadto Sąd uwzględnił jako prace wykonywane przez ubezpieczonego
w szczególnych warunkach prace zaliczane do różnych działów, które odnoszą się
do specjalizacji resortowych. W zarządzeniu resortowym Ministra Przemysłu Chemicznego
i Lekkiego, jak również Ministerstwa Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej brak stanowisk pracy przy produkcji tuszy, barwników do tuszy, produkcji kalki biurowej, tekstury i tekstury falistej, a zatem trudno uznać, aby prace wykonywane przez ubezpieczonego
przy konserwacji maszyn były pracami wykonywanymi w szczególnych warunkach.
W związku z tym praca hydraulika nie może być zaliczona do pracy w szczególnych warunkach, a pozostałe prace były pracami pobocznymi.

Postępowanie przeprowadzone w sprawie nie potwierdza, jak wskazał pozwany,
że w spornym okresie ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace zaliczane do prac w szczególnych warunkach.

Tym bardziej brak podstaw do zaliczenia okresu zasadniczej służby wojskowej
do okresu pracy w szczególnych warunkach.

Zgodnie z tezami zawartymi w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 16.10.2013 r.
do oceny określonego stanu faktycznego, w tym zrealizowanego przed wejściem w życie ustawy o emeryturach i rentach, wywołującego określony skutek prawny, należy stosować przepisy obowiązujące w czasie realizacji tego stanu faktycznego (por. wyrok z dnia 20 marca 2013 r., UK 544/12, w którym przyjęto, że dla kwalifikacji okresu zasadniczej służby wojskowej jako okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach, należy stosować regulacje prawne obowiązujące w okresie odbywania tej służby). W okresie od 1971 do 1973 r. szczególne uprawnienia żołnierzy odbywających zasadniczą służbę wojskową regulował
art. 108 ust. l ustawy o powszechnym obowiązku obrony (w jego pierwotnym brzmieniu) i § 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 r. Z przepisów tych wynikała zasada, że pracownikowi, który we wskazanym terminie po zakończeniu służby wojskowej podjął pracę u pracodawcy, u którego był zatrudniony w chwili powołania do tej służby, okres służby podlegał wliczeniu do okresu zatrudnienia w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub w określonym zawodzie. Ustanawiały więc one tzw. fikcję prawną, z której wynika, że pracownik zatrudniony w szczególnych warunkach, który po zakończeniu czynnej służby wojskowej powraca do tego zatrudnienia w przepisanym terminie, zachowuje status pracownika zatrudnionego w szczególnych warunkach w rozumieniu § 2 ust. l rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w okresie pełnienia tej służby.

W związku z powyższym pozwany zarzucił, że skoro ubezpieczony nie pracował
na stanowisku zaliczanym do prac w szczególnych warunkach przed odbyciem zasadniczej służby wojskowej, jak również po jej zakończeniu nie powrócił na takie stanowisko, to nie ma podstaw do zaliczenia okresu służby wojskowej do stażu pracy w szczególnych warunkach.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego organu rentowego zasługuje na uwzględnienie w sposób skutkujący zmianą zaskarżonego wyroku i oddaleniem odwołania.

Przedmiotem sporu między stronami było, czy wnioskodawca spełnia kumulatywne przesłanki warunkujące nabycie prawa do emerytury na podstawie art. 184 ustawy z dnia
17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (j. t. Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.), w szczególności przesłankę 15 – letniego okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego we wskazanym powyżej zakresie Sąd Okręgowy dokonał błędnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, co skutkowało naruszeniem przepisów prawa materialnego.

Mając na uwadze powyższe Sąd Apelacyjny w pierwszej kolejności podkreśla,
że prawidłowe rozstrzygnięcie każdej sprawy uzależnione jest od spełnienia przez Sąd orzekający dwóch naczelnych obowiązków procesowych, tj. przeprowadzenia postępowania dowodowego w sposób określony przepisami kodeksu postępowania cywilnego oraz dokonania wszechstronnej oceny całokształtu okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej. Rozstrzygnięcie to winno również znajdować oparcie w przepisach prawa materialnego adekwatnych do poczynionych ustaleń faktycznych. Kontrola instancyjna zaskarżonego orzeczenia ma natomiast na celu ustalenie, czy w sprawie będącej przedmiotem rozpoznania Sąd pierwszej instancji sprostał tym wymogom. Istotą postępowania apelacyjnego jest zbadanie zasadności zarzutów skierowanych przeciwko orzeczeniu sądu pierwszej instancji. Sąd odwoławczy orzeka jednak w oparciu o całokształt zgromadzonego materiału dowodowego, dokonując na nowo jego własnej, samodzielnej i swobodnej oceny,
w tym oceny zgromadzonych w postępowaniu przed sądami obu instancji dowodów. Jako Sąd merytoryczny, bazując na tym samym materiale dowodowym, co Sąd pierwszej instancji, Sąd odwoławczy może czynić własne, odmienne ustalenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 lutego 2003 r., sygn. akt IV CKN 1752/00, LEX nr 78279, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 maja 2002 r., sygn. akt II CKN 615/00, LEX nr 55097).

Sąd odwoławczy podziela i przyjmuje za własne, a zatem nie widzi potrzeby szczegółowego powtarzania, ustalenia faktyczne Sądu Okręgowego co do przebiegu zatrudnienia W. M. od dnia 12 października 1971 r. do dnia 30 września 1978 r. oraz od dnia 18 kwietnia 1979 r. do dnia 31 sierpnia 1984 r. w (...) Zakładach (...), jak również ustalenia dotyczące wykonywanych przez niego wówczas obowiązków, polegających na utrzymywaniu w sprawności kotłów i maszyn produkcyjnych w zakładzie głównym w G. oraz zakładach terenowych, czyszczeniu i udrażnianiu kanalizacji ściekowych oraz – w niewielkim zakresie – spawaniu elektrycznym i gazowym.

Sąd Apelacyjny za dowolną uznaje jednak dokonaną przez Sąd Okręgowy kwalifikację prac wykonywanych przez wnioskodawcę pod poz. 25 działu XIV, poz. 2 działu IX oraz poz. 12 działu IV i poz. 12 działu XIV wykazu A stanowiącego załącznik
do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r., co nastąpiło z pominięciem stosownego zarządzenia resortowego.

Należy zaznaczyć, że dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia wskazana w jego dokumentach osobowych nazwa stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu i faktycznie wykonywanej pracy, a decydującą rolę w analizie charakteru pracy ubezpieczonego z punktu widzenia uprawnień emerytalnych ma możliwość jej zakwalifikowania pod którąś z pozycji załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów
w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.). Rozporządzenie z dnia 7 lutego 1983 roku w dziale II – prace w energetyce nie zawiera szczegółowego wykazu prac
w warunkach szczególnych dlatego też w niniejszej sprawie koniecznym było skorzystanie
z przepisów resortowych, które co prawda nie stanowią samodzielnej podstawy zaliczenia danego rodzaju zatrudnienia do prac w szczególnych warunkach, ale są pomocne
przy wykładni przepisów rozporządzenia Rady Ministrów.

W tym miejscu należy wyjaśnić, iż mimo wyłączenia dalszego obowiązywania tych przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, które zawierały upoważnienie dla ministrów, kierowników urzędów centralnych
i centralnych związków spółdzielczych do ustalenia wykazu stanowisk pracy w podległych im zakładach pracy ( vide: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 13 lutego 2002r., III ZP 30/01, OSNP 2002 nr 10, poz. 243), to jednak w granicach i na podstawie rozporządzenia wymienione podmioty mogły wskazać, na których stanowiskach w podległych im zakładach pracy wykonywane są prace wyszczególnione w wykazach - załącznikach do rozporządzenia jako prace w szczególnych warunkach. Wymienione podmioty nie miały jedynie kompetencji
do ustanawiania wykazów nowych stanowisk pracy jako pracy wykonywanej w szczególnych warunkach.

Określenie rodzajów prac lub stanowisk pracy oraz warunków, na podstawie których przysługuje prawo do emerytury w wieku niższym niż powszechny, powierzone zostało
w art. 55 ustawy z 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 40, poz. 267 ze zm.) wyłącznie Radzie Ministrów. Tym samym na podstawie upoważnienia wynikającego z § 2 ust. 2 rozporządzenia właściwi ministrowie, kierownicy urzędów centralnych oraz centralnych związków spółdzielczych (w porozumieniu
z Ministrem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych) mogli wydawać akty prawne obejmujące jedynie ustalenie w podległych i nadzorowanych zakładach pracy stanowisk pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach.

Powyższy wywód zmierza do wykazania, iż wykazy resortowe należy traktować jako posiadające charakter informacyjny, techniczno-porządkujący i uściślający. Wykaz resortowy ułatwia w szczególności identyfikację określonego stanowiska pracy jako stanowiska pracy
w szczególnych warunkach - zwłaszcza, jeśli w wykazie stanowiącym załącznik
do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. nie wymienia się konkretnych stanowisk, lecz operuje się pojęciem ogólnym.

Innymi słowy, zarządzenia resortowe mogą mieć znaczenie w sferze dowodowej.
Jak wskazał Sąd Najwyższy - z faktu, że właściwy minister, kierownik urzędu centralnego, czy centralny związek spółdzielczy, w porozumieniu z Ministrem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych, ustalił w podległych i nadzorowanych zakładach pracy, że dane stanowisko pracy jest stanowiskiem pracy w szczególnych warunkach, może płynąć domniemanie faktyczne,
że praca na tym stanowisku w istocie wykonywana była w takich warunkach i odwrotnie - brak konkretnego stanowiska pracy w takim wykazie może - w kontekście całokształtu ustaleń faktycznych - stanowić negatywną przesłankę dowodową (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 2010 r., II UK 218/09, LEX nr 590247; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 listopada 2010r., II UK 124/10, LEX nr 707404). W konsekwencji,
w przypadku braku możliwości jednoznacznego zakwalifikowania danych prac do prac wskazanych w ww. rozporządzeniu Rady Ministrów należy pomocniczo korzystać
z wykazów resortowych i zakładowych. Warunkiem ich zastosowania jest dostosowanie
do treści załącznika do rozporządzenia, w którym zawarty jest kompletny wykaz stanowisk pracy wykonywanej w szczególnych warunkach (zob. uchwała SN w składzie siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 13 lutego 2002 roku, sygn. III ZP 30/01, OSNP 2002)10/243).

Podkreślenia również wymaga, iż wynikające z wykazu A, stanowiącego załącznik
do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r., przyporządkowanie danego rodzaju pracy
do określonej branży ma istotne znaczenie dla jej kwalifikacji jako pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 32 ust. 1 ustawy emerytalnej, gdyż wyodrębnienie poszczególnych prac ma charakter stanowiskowo-branżowy. Pod pozycjami zamieszczonymi w kolejnych działach wykazu wymieniono konkretne stanowiska przypisane danym branżom. Specyfika poszczególnych gałęzi przemysłu determinuje bowiem charakter świadczonych
w nich prac i warunki, w jakich są one wykonywane, ich uciążliwość i szkodliwość
dla zdrowia. Nie można zatem swobodnie wiązać konkretnych stanowisk pracy z branżami, do których nie zostały one przypisane w cytowanym rozporządzeniu (por. wyrok SN z dnia
1 czerwca 2010 roku, II UK 21/10, postanowienie SN z 8 maja 2012 roku, II UK 25/12; wyrok SN z 19 marca 2012 roku, II UK 166/11).

Sąd Apelacyjny nie podziela także stanowiska Sądu I instancji w zakresie kompilacji czynności wykonywanych przez ubezpieczonego i zakwalifikowaniem ich jako prac
w warunkach szczególnych wskazanych w załączniku do rozporządzenia.

Każda praca określana jako praca w warunkach szczególnych musi odpowiadać jednemu konkretnemu punktowi działu wykazu stanowiącego załącznik do rozporządzenia. Nie określa rodzaju pracy świadczonej w szczególnych warunkach zestawienie różnych prac przewidzianych w różnych działach i pod różnymi pozycjami wykazu. Nie jest pracą
w warunkach szczególnych praca na stanowisku, na którym każda z wykonywanych czynności przypisana jest innej pozycji wykazu - załącznika do rozporządzenia. Praca wykonywana w szczególnych warunkach nie może być zlepkiem, kompilacją czynności opisywanych w oddzielnych punktach wykazu. Ostatecznie praca na stanowisku niewymienionym w wykazie prac wykonywanych w szczególnych warunkach nie jest pracą wykonywaną w warunkach szczególnych, która uprawnia do wcześniejszej emerytury, choćby wykonywane były na tym stanowisku różne czynności przypisane pracom w takich warunkach, lecz na innych stanowiskach (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 marca
2013 r., I UK 549/12, LEX nr 1383248).

Niezależnie od faktu, iż Sąd odwoławczy nie podziela koncepcji „mieszanego charakteru pracy” w szczególnych warunkach, którą przyjął w niniejszej sprawie Sąd Okręgowy, stwierdzić należy, iż brak jest podstaw do kwalifikowania jakichkolwiek prac wykonywanych przez W. M. jako prac w warunkach szczególnych. Ubezpieczony, na którym spoczywał w tym zakresie, stosownie do treści art. 6 k.c. w zw.
z art. 232 k.p.c., ciężar dowodu, nie zdołał wykazać powyższej okoliczności.

Wykonywanie przez ubezpieczonego czynności hydraulika w spornym okresie nie mogą być kwalifikowane, jako praca, o której mowa w wykazie A, dziale XIV, pod poz. 25 pkt 1 – Bieżąca konserwacja agregatów i urządzeń oraz prace budowlano-montażowe
i budowlano-remontowe na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie. Nie wykazano bowiem, jak trafnie zarzucił
w apelacji organ rentowy, aby prace wykonywane jako podstawowe w zakładzie głównym
i zakładach terenowych (...) Zakładów (...), były pracami w warunkach szczególnych wymienionymi w wykazie. Prac takich nie wymieniono ani w zarządzeniu nr 16 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31 marca 1988 r. z dnia
31 marca 1988 r., ani w zarządzeniu nr 7 Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia 7 lipca 1987 r., ani w zarządzeniu nr 9 Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej
i Ochrony Środowiska z dnia 1 lipca 1983 r. Wątpliwa jest również sama kwalifikacja pracy ubezpieczonego na stanowisku hydraulika w Dziale Głównego Energetyka jako bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń oraz prac budowlano-montażowych i budowlano-remontowych. Zdaniem Sądu Apelacyjnego właściwym dla tego rodzaju zatrudnienia jest Dział II wykazu A stanowiącego załącznik od zarządzenia resortowego, wymieniający stanowiska pracy w energetyce. W dziale tym, w żadnym z ww. zarządzeń,
nie wyszczególniono stanowiska pracy adekwatnego do obowiązków wykonywanych
przez ubezpieczonego.

Odnosząc się do kwalifikacji zatrudnienia wnioskodawcy przy czyszczeniu
i udrażnianiu kanalizacji ściekowych jako pracy w warunkach szczególnych, wymienionej pod pozycją 2 działu IX wykazu A, przypomnieć należy, iż wyodrębnienie poszczególnych prac w wykazie ma charakter stanowiskowo-branżowy. Pod pozycjami zamieszczonymi
w kolejnych działach wykazu wymieniono konkretne stanowiska przypisane danym branżom i nie można swobodnie wiązać konkretnych stanowisk pracy z branżami, do których nie zostały one przypisane w rozporządzeniu. W dziale IX wykazu A wymienione zostały prace w gospodarce komunalnej. Zatrudnienia w zakładach papierniczych z pewnością nie można zaś zaliczać do zatrudnienia w gospodarce komunalnej. W związku z powyższym nieuprawnionym było zaliczenie przez Sąd I instancji przedmiotowych obowiązków wnioskodawcy do pracy w warunkach szczególnych.

Jeśli chodzi o spawanie, to brak jest podstaw do zaliczenia tych prac jako wykonywanych w warunkach szczególnych, zgodnie z wymaganiami stawianymi w § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r., skoro niespornym było,
iż ubezpieczony zajmował się spawaniem elektrycznym i gazowym elementów maszyn produkcyjnych w ograniczonym zakresie w trakcie wykonywania napraw i remontów tychże maszyn. Prace spawalnicze stanowiły niewielką część jego obowiązków wykonywanych
w ramach zatrudnienia na innym stanowisku pracy, a zatem nie można wywodzić,
iż wnioskodawca pracował w charakterze spawacza. Nie zostało w żaden sposób dowiedzione twierdzenie jakoby w późniejszym okresie zatrudnienia w zakładach papierniczych ubezpieczony zajmował się wyłącznie spawaniem.

Odnosząc się do twierdzeń wnioskodawcy, iż podstawą do zakwalifikowania poszczególnych okresów zatrudnienia do stażu szczególnego winien być fakt pobierania
przez niego tzw. dodatku szkodliwego, Sąd odwoławczy wyjaśnia, iż otrzymywanie
przez pracownika z tytułu wykonywania pracy na określonym stanowisku dodatku za pracę
w warunkach szkodliwych dla zdrowia nie przesądza o tym, że pracę tę należy uważać
za wykonywaną w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zw. z § 2
ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Przytoczone powyżej przepisy wymagają bowiem, aby praca taka wykonywana była stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, a nadto konieczne jest wykazanie, iż dane stanowisko znajduje się wykazie prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego. Otrzymywanie
przez wnioskodawcę przedmiotowego dodatku może mieć zatem jedynie pomocnicze znaczenie dla ustalenia charakteru pracy świadczonej przez wnioskodawcę, nie rozstrzyga jednak kwestii stałości świadczenia takiej pracy ani kwalifikowania danego stanowiska pracy do wykazu prac w warunkach szczególnych.

W tym stanie rzeczy, uznając, iż wnioskodawca nie wykazał legitymowania się przesłanka co najmniej 15-letniego stażu pracy w warunkach szczególnych, warunkująca przyznanie prawa do wcześniejszej emerytury, Sąd Apelacyjny, działając na podstawie
art. 386 § 1 k.c., zmienił zaskarżony wyrok i oddalił odwołanie W. M. od decyzji organu rentowegoz dnia 4 lipca 2014 r.

WYROK

UZASADNIENIE