UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 11 grudnia 2013r. znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. odmówił H. Ł. prawa do emerytury w obniżonym wieku, bowiem wymieniony na dzień 1.01.1999r. nie udowodnił wykonywania pracy w szczególnych warunkach przez co najmniej 15 lat.

Odwołanie od tej decyzji wniósł H. Ł. i podnosząc, że w szczególnych warunkach pracował w (...) Przedsiębiorstwie (...) w P. w latach 1969r. do 1991r. na stanowisku maszynisty żurawia wieżowego, wniósł o przyznanie mu prawa do emerytury w obniżonym wieku.

Pozwany organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie, powołując się na argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy w Koninie wyrokiem z dnia 6 marca 2014r. w sprawie IIIU 66/14 zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał H. Ł. prawo do emerytury w obniżonym wieku od daty złożenia wniosku.

Podstawą rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego były następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne:

H. Ł. (urodzony (...)) w dniu 27 listopada 2013r. wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. o przyznanie prawa do emerytury w obniżonym wieku, załączając do wniosku świadectwo pracy z dnia 21 maja 1991r. wystawione przez pracodawcę (...) Przedsiębiorstwo (...) w P., potwierdzające zatrudnienie od 1 stycznia 1969r. do 22 maja 1991r., ostatnio na stanowisku maszynisty żurawia wieżowego oraz szereg angaży, z których wynika, że wykonywał pracę na stanowisku maszynisty żurawia wieżowego. Organ emerytalny decyzją z dnia 11 grudnia 2013r. odmówił wnioskodawcy prawa do emerytury w obniżonym wieku, gdyż przedłożone świadectwo pracy nie potwierdzało wykonywania pracy w szczególnych warunkach.

Wnioskodawca w dniu 22 lipca 2009r. ukończył (...) lat. Na dzień 1 stycznia1999r. udowodnił łącznie 32 lata 10 miesięcy i 25 dni okresów składkowych i nieskładkowych, wobec wymaganych 25 lat (bezsporne).

Przedmiotem sporu była jedynie okoliczność, czy wnioskodawca na dzień 1.01.1999r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach przez co najmniej 15 lat.

Wnioskodawca nie przedłożył świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach wystawionego przez pracodawcę (...) Przedsiębiorstwo (...) w P. z uwagi na likwidację zakładu pracy.

W tym stanie rzeczy, na podstawie akt emerytalnych wnioskodawcy dotyczących zaskarżonej decyzji oraz zeznań wnioskodawcy, Sąd ustalił, że H. Ł. był zatrudniony w (...) Przedsiębiorstwie (...) w P. od 1 stycznia 1969r. do 22 maja 1991r. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku maszynisty żurawia wieżowego. Przy pomocy żurawia wieżowego szynowego budował bloki mieszkalne, szkoły. Pracę wykonywał na wysokości i pod napięciem. W 1967r. zdobył uprawnienia maszynisty żurawi wieżowych. Pracował na budowach w K., szpitala w K., elewatora w C., budownictwa mieszkaniowego w J., w Ś., w Ś., w G.. w B. i innych prowadzonych przez pracodawcę. Taką pracę wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na jego stanowisku.

Sąd dał wiarę zeznaniom H. Ł., uznając je za jasne, przekonywujące i znajdujące potwierdzenie w zebranym materiale dowodowym. Sąd wskazał, że ze świadectwa pracy z 21maja1991r. znajdującego się w aktach rentowych wnioskodawcy (k. 5) oraz ze świadectwa pracy z dnia 28 stycznia 1992r. (k. 12 akt emerytalnych ZUS) wynika, że w okresie zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) w P. zajmował wyłącznie stanowisko maszynisty żurawia wieżowego. Prace, które wykonywał wnioskodawca w okresie od 1 stycznia 1969r. do 22 maja 1991r. są wymienione w wykazie A dziale V poz. 3 stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r.

Sąd Okręgowy wskazał, że z przeprowadzonego postępowania dowodowego wynika, że wnioskodawca spełnia wszelkie niezbędne warunki do przyznania prawa do emerytury w obniżonym wieku, gdyż udowodnił ponad 15 lat wykonywania pracy w szczególnych warunkach albowiem okres pracy od 1 stycznia 1969r. do 22 maja 1991r. (...) Przedsiębiorstwie (...) w P. przekracza okres 15 lat bowiem wynosi 22 lata 4 miesiące i 22 dni.

Powyższych ustaleń Sąd dokonał na podstawie akt emerytalnych wnioskodawcy dotyczących zaskarżonej decyzji oraz zeznań wnioskodawcy.

Sąd rozstrzygając w sprawie oparł się na przepisie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych /tj. Dz. U. Nr 39 z 2004 r. poz. 353 z późn. zm./ wskazując, że ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu 60 lat przez mężczyzn, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy tj. w dniu 1.01.1999 r. osiągnęli:

1. okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat dla mężczyzn,

2. okres składkowy i nieskładkowy wynoszący 25 lat dla mężczyzn.

Emerytura, o której mowa wyżej przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. Nadto Sąd powołał się na treść § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. /Dz. U. Nr 8 poz. 43/, zgodnie z którym pracownik wykonujący prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A przez okres co najmniej 15 lat, nabywa prawo do emerytury zgodnie z art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. Stosownie do § 2 ust. 1 i 2 w/cytowanego rozporządzenia z dnia 7.02.1983r. okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczenia na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca ta była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na określonym stanowisku. Stwierdza to zakład pracy na podstawie posiadanej dokumentacji w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Sąd wyrok wydał powołując się na przepis art. 477¹⁴ § 2 k.p.c. i zacytowane powyżej przepisy prawa materialnego.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P., zaskarżając wyrok w całości i zarzucając Sądowi:

1. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o rentach i emeryturach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. /Dz. U. Nr 8 poz. 43/ poprzez uznanie, że odwołujący jest uprawniony do emerytury przy obniżonym wieku emerytalnym od daty złożenia wniosku z uwagi na wykonywanie pracy w szczególnych warunkach, podczas gdy z zebranego materiału dowodowego nie wynika, że wnioskodawca legitymuje się 15-letnim okresem pracy w warunkach szczególnych,

2. sprzeczność ustaleń Sądu z treścią zebranego materiału dowodowego poprzez uznanie, że odwołujący przez cały okres zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) w P. od 1 stycznia 1969r. do 22 maja 1991r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, podczas gdy wyniki postępowania dowodowego nie dawały w ocenie pozwanego podstaw do takich ustaleń.

Apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania od decyzji z dnia 11 grudnia 2013r. ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji oraz o zasądzenie od odwołującego na rzecz pozwanego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje według norm przepisanych.

W uzasadnieniu apelacji wskazano, że w ocenie apelującego ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd stoją w sprzeczności z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, ponieważ Sąd w oparciu o zeznania odwołującego uznał, że przez cały sporny okres pracował na stanowisku maszynisty żurawia wieżowego a okoliczność ta nie znajduje potwierdzenia w zebranym materiale dowodowym. W ocenie apelującego zebrane dokumenty pozwalają jedynie na stwierdzenie , że H. Ł. w spornym okresie był zatrudniony w (...) Przedsiębiorstwie (...) w P., a ostatnio na stanowisku maszynisty żurawia wieżowego (co wynika ze świadectwa pracy z dnia 21 maja 1991r.). Ze wskazanego dokumentu nie wynika natomiast (wbrew ustaleniom sądu), że odwołujący taką pracę wykonywał przez cały okres zatrudnienia w tym przedsiębiorstwie i to stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Ustalenia Sądu nie znajdują potwierdzenia w dokumentach z akt osobowych przedłożonych z archiwum, albowiem angaże tam zawarte potwierdzające stanowisko maszynisty żurawia wieżowego wydane zostały w dniach: 25 sierpnia 1989r., 7 lutego 1990r., 16 marca 1990r., 21 kwietnia 1990r., 25 lipca 1990r., 11 grudnia 1990r. do końca zatrudnienia. Brak natomiast dokumentów potwierdzających takie stanowisko w okresie poprzedzającym datę 25 sierpnia 1989r. Nadto Sąd błędnie założył, że wnioskodawca posiadał uprawnienia maszynisty żurawia wieżowego od 1967r., bowiem ze świadectwa pracy z dnia 21 maja 1991r. wynika, że uprawnienia takie nabył dopiero w czasie zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) w P.. Przy tak niepełnym i niejednoznacznym materiale dowodowym Sąd I instancji winien był przeprowadzić dodatkowe dowody np. z zeznań świadków mogące potwierdzić sporną okoliczność, czego nie uczyniono pomimo takiej potrzeby i możliwości. Ocena dowodów dokonana przez Sąd Okręgowy została dokonana w sposób wadliwy, a co za tym idzie uznać ją należy za dowolną a nie swobodną co ostatecznie doprowadziło do wydania błędnego wyroku.

H. Ł. w odpowiedzi na apelację wniósł o oddalenie apelacji. Wskazał, że ze świadectwa pracy z dnia 21 maja 1991r. wynika, że w czasie spornego zatrudnienia zajmował wyłącznie stanowisko maszynisty żurawia wieżowego a angaże pracy , na które powołuje się apelujący dotyczyły jedynie zmiany wynagrodzenia a nie zmiany stanowiska pracy, a więc dokumenty te potwierdzają , że przez okres przekraczający 15 lat pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku maszynisty żurawia wieżowego.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych nie zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie rozważań stwierdzić należy, że zarzuty apelacji skierowane były głównie do oceny materiału dowodowego a wbrew twierdzeniom zawartym w apelacji, Sąd Okręgowy prawidłowo i wyczerpująco ustalił stan faktyczny w niniejszej sprawie, jak również wszechstronnie rozważył zgromadzony w toku postępowania materiał dowodowy, a jego wnikliwa i bezstronna analiza zgodna jest z zasadami logiki i doświadczenia życiowego. Z uwagi na to Sąd Apelacyjny przyjął na podstawie art. 382 k.p.c. ustalenia faktyczne Sądu Okręgowego za własne, podzielając przytoczoną, dla uzasadnienia rozstrzygnięcia podstawę prawną i dotyczące jej wywody.

W ocenie Sądu Apelacyjnego w toku postępowania pierwszo instancyjnego nie doszło do naruszenia żadnego z przepisów wskazanych w apelacji.

Chybiony jest zarzut naruszenia art. 233 k.p.c. w sposób wskazany w apelacji. Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego. Taka ocena dokonywana jest na podstawie przekonania Sądu, jego wiedzy i doświadczenia życiowego, a nadto winna uwzględniać wymagania prawa procesowego oraz reguły logicznego myślenia, według których Sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i wiążąc ich moc i wiarygodność – odnieść je do pozostałego materiału dowodowego (tak w wyroku Sądu Najwyższego z 10 czerwca 1999r. II UK 685/98). Tak procedował Sąd Okręgowy w rozpoznawanej sprawie, stąd odmienny pogląd wyrażony w apelacji nie jest zasadny. Wszystkie środki dowodowe stanowiące podstawę rozstrzygnięcia podlegają swobodnej sędziowskiej ocenie dowodów, która może być podważona wyłącznie wówczas, gdyby była prima face oczywiście wadliwa lub błędna. Tak kwalifikowanego zarzuty nie sposób postawić zaskarżonemu wyrokowi. Sąd I instancji przeprowadził bowiem konieczne i wyczerpujące postępowanie dowodowe, a zebrany w ten sposób materiał dowodowy poddał ocenie zgodnie z normą art. 233 § 1 k.p.c.

Sąd Apelacyjny zwraca uwagę na to, że w aktach ZUS zawarte są poświadczone za zgodność z oryginałem kopie dokumentów zawartych w aktach osobowych H. Ł. z okresu zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) w P.. Kopie te zostały potwierdzone przez Archiwum Zakładowe (...) Urzędu Wojewódzkiego, w którym przechowywane są akta osobowe. Z tych niekwestionowanych co do wiarygodności dokumentów jednoznacznie wynika, że wnioskodawca został zatrudniony w dniu 1 stycznia 1969r. na stanowisku maszynisty żurawia wieżowego i takie stanowisko zajmował również w chwili rozwiązania stosunku pracy o czym świadczy świadectwo pracy z dnia 21 maja 1991r. (k-5 akt rentowych). W tym świadectwie pracy, które było wystawione (co należy podkreślić) w dniu rozwiązania stosunku pracy, nie wymieniono innych stanowisk pracy zajmowanych przez pracownika. Nadto wszystkie angaże wystawione dla H. Ł. dotyczą stanowiska maszynisty żurawia wieżowego i zawsze w kolejnych angażach zawarta jest informacja, że zmiana angażu dotyczy wyłącznie wysokości wynagrodzenia a nie powierzonego stanowiska pracy. Wszystkie angaże wskazują na stanowisko maszynisty żurawia wieżowego. Zatem jeśli pierwszy z zachowanych angaży kierowany jest do maszynisty żurawia wieżowego i dotyczy tylko zmiany wysokości wynagrodzenia, to prawidłowym i logicznym jest wniosek, że wcześniej również takie stanowisko zajmował wnioskodawca. Takiego twierdzenia nie obala zapis zawarty w świadectwie pracy z dnia 21 maja 1991r. potwierdzający uzyskanie kwalifikacji kategorii II do obsługi żurawi wieżowych i uzyskanie dyplomu mistrza mechanika maszyn budowlanych, albowiem jest to tylko potwierdzenie podwyższenia posiadanych już kwalifikacji, bowiem z zaświadczenia wystawionego przez (...) z dnia 7 listopada 2013r. (k-10 akt ZUS) wynika, że w okresie poprzedzającym zatrudnienie w (...) Przedsiębiorstwie (...) wnioskodawca w latach 1964 do 1968 pracował w Zakładzie (...) w na stanowisku mechanika maszyn budowlanych, a więc już wówczas miał uprawnienia do obsługi ciężkiego sprzętu budowlanego. Zatem przy zatrudnieniu od 1 stycznia 1969r. zachodziły podstawy do zawarcia umowy o pracę na stanowisku maszynisty żurawi wieżowych. Nadto niekwestionowane świadectwo pracy dotyczy zatrudnienia na pełen etat. W ocenie Sądu Apelacyjnego Sąd I instancji oceniając zebrany materiał dowodowy w postaci dokumentów zawartych w aktach ZUS i przesłuchania odwołującego prawidłowo uznał, że dowody te są wiarygodne i wystarczające do wydania rozstrzygnięcia w sprawie. Z dowodów tych ocenianych łącznie należało wysnuć wniosek, że odwołujący w spornym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował na stanowisku maszynisty żurawia wieżowego, a więc na stanowisku wskazanym w wykazie A dziale V poz. 3 stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz. U. 1983, nr 8, poz. 43) tj. prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych. W ocenie Sądu II instancji sposób argumentacji co do oceny zebranych dowodów zawarty w apelacji świadczy o wybiorczym, korzystnym dla ZUS, uwypuklaniu jednych dowodów z pominięciem informacji wynikających z pozostałych dowodów. Ocena dowodów zaprezentowana w apelacji jest dowolna, całkowicie nieuzasadniona i błędna. Podkreślenia wymaga również to, że organ emerytalny w toku postępowania przed Sądem I instancji wykazał całkowitą bierność dowodową, a sugestie zawarte w apelacji, że Sąd z urzędu winien był przeprowadzić dowody z zeznań świadków bez precyzyjnego wskazania jakich świadków są nieuzasadnione.

Uznając zatem, że postępowanie dowodowe zostało przeprowadzone w sposób zgodny z zasadami procedowania i ocena dowodów jest zgodna z treścią art. 233 k.p.c. należało uznać, że zarzuty dotyczące naruszenia przepisów prawa materialnego są bezpodstawne. Sąd I instancji prawidłowo wskazał właściwe przepisy prawa materialnego, właściwie dokonał ich wykładni. Odwołujący H. Ł. w toku postępowania przed Sądem Okręgowym wykazał, że spełnia wszystkie przesłanki do nabycia prawa do emerytury przy obniżonym wieku emerytalnym na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Reasumując, Sąd Apelacyjny w pełni zaaprobował ustalenia Sądu I instancji oraz rozważania prawne i mając powyższe na uwadze działając na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako bezzasadną

del. SSO Izabela Halik SSA Marta Sawińska SSA Jolanta Cierpiał

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE