UZASADNIENIE

Powód - (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w B. domagał się zasądzenia od pozwanego D. (...) „D.T.I" Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w R. kwoty 52.143,32 Euro i kwoty 3.234,09 zł w tym:

- kwotę 52.143,32 EURO z ustawowymi odsetkami od dnia 9 lipca 2011 r.,

- kwotę 2.025,43 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 21 lipca 2011 r.,

- kwotę 1.208,66 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 28 sierpnia 2011 r. do dnia zapłaty,

a ponadto kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz kwotę 17,00 zł z tytułu opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

W uzasadnieniu powód wyjaśnił, że kwot 52.143,32 EURO i kwoty 3.234,09 zł domaga się tytułem zapłaty za zakupiony przez pozwanego towar w postaci osłon teleskopowych, zgarniacza oraz kosztów dostarczenia tych towarów. Dodał, że pozwany w dniu 15 lutego 2011 r. złożył u niego zamówienie na zakup osłon teleskopowych, na podstawie oferty powoda z dnia 17 stycznia 2011 r. Powód zrealizował to zamówienie i wystawił fakturę VAT nr (...) na kwotę 78.115,81 Euro, za którą pozwany dokonał częściowej zapłaty na kwotę 25.972,49 EURO, a więc do zapłaty ze wskazanej faktury pozostała kwota 52.143,32 EURO. Ponadto powód wskazał, że pozwany zobowiązany jest do zapłaty na jego rzecz kwoty wynikającej z faktury VAT nr (...) na kwotę 2.025,43 zł z dnia 20 czerwca 2011 r., obejmującej koszty dostaw zamówionych towarów i należności wynikającej z faktury VAT nr (...) z dnia 28 lipca 2011 r. na kwotę 1.208,66 zł za zakup zgarniaczy BAS-18, zakupionych przez pozwanego dnia 27 lipca 2011 r. na podstawie ofert powoda również z dnia 27 lipca 2011 r. Na koniec powód wskazał, że pozwany nie uiścił na jego rzecz kwoty 52.143,32 EURO i kwoty 3.234,09 zł pomimo, że wielokrotnie deklarował zapłatę.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 9 listopada 2011 r., sygn. akt VIII GNc (...) Sąd a quo uwzględnił roszczenie powoda i orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

Pozwany w sprzeciwie zaskarżył nakaz zapłaty w całości, domagając się oddalenia powództwa w całości oraz zasądzenia od powoda na swoją rzecz kosztów postępowania.

Po pierwsze skarżący zgłosił zarzut niewłaściwości tutejszego Sądu, domagając się przekazania sprawy do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w (...), zgodnie z właściwością ogólną określoną w art. 30 kpc. Zdaniem pozwanego, powód nie wykazał przyjęcia w sprawie właściwości przemiennej (art. 34 kpc). W dalszej części pozwany zarzucił, iż powód nie wykazał, iż dostarczone przez niego towary były odpowiedniej jakości i odpowiadały w tym zakresie obowiązującym przepisom. W konsekwencji, zdaniem pozwanego, jego zobowiązanie względem powoda nie stało się wymagalne.

Powód w piśmie z dnia 2 maja 2012 r., odpowiadając na zarzuty sprzeciwu podniósł, że pozwany nie zgłaszał żadnych reklamacji co do jakości sprzedanego towaru. W szczególności zaś w piśmie z dnia 7 września 2011 r. pozwany, usprawiedliwiając się w związku ze zwłoką w płatnościach, wskazał na perspektywę dalszych zamówień u powoda, podkreślił dotychczasową udaną współpracę stron. Odnosząc się do zarzutu niewłaściwości tutejszego Sądu, powód wskazał, iż w pozwie określił, iż właściwość Sądu Okręgowego w (...) wywiódł z treści art. 34 kpc w zw. z art. 454 § l zd. 2 kc, co jest uzasadnione jego zdaniem tym, iż wykonanie umowy przez pozwanego miało nastąpić przez zapłatę na rachunek powoda prowadzony przez (...) Bank (...) SA Oddział w B..

Wyrokiem z dnia 18 maja 2012 r., zapadłym w sprawie o sygn. akt VIII GC 214/11, Sąd Okręgowy w (...):

1. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 52.143,32 EURO (pięćdziesiąt dwa tysiące sto czterdzieści trzy 32/100 EURO) oraz kwotę 3.234,09 zł (trzy tysiące dwieście trzydzieści cztery 09/100 złotych) z ustawowymi odsetkami:

- od kwoty 52.143,32 EURO od dnia 9 lipca 2011 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 2.025,43 zł od dnia 21 lipca 2011 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 1.208,66 zł od dnia 28 sierpnia 2011 r. do dnia zapłaty;

2. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 17.737 zł (siedemnaście tysięcy siedemset trzydzieści siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Podjęte rozstrzygnięcie, Sąd Okręgowy uzasadnił w następujący sposób:

Pozwany w dniu 15 lutego 2011 r. złożył u powoda zamówienie nr 10/02/2011 na zakup osłon teleskopowych, w oparciu o ofertę powoda nr OS(...) z dnia 17 stycznia 2011 r.

Powód sprzedał i dostarczył pozwanemu zamówiony towar, za co obciążył go fakturą VAT nr (...) z dnia 9 maja 2011 r. na kwotę 78.115,81 zł z 60 dniowym terminem płatności.

Na poczet faktury VAT nr (...) pozwany w dniu 13 września 2011 r. wpłacił kwotę 25.972,49 Euro.

Ponadto powód obciążył pozwanego fakturami: VAT nr (...) na kwotę 2.025,43 zł z dnia 20 czerwca 2011 r., z tytułu dostawy zamówionych towarów, Nadto, w dniu 27 lipca 2011 r. pozwany zakupił u powoda zgarniacze BAS-18 nr (...). W związku z powyższym powód wystawił fakturę nr (...) z dnia 28 lipca 2011 r. na kwotę l .208,66 zł.

Powód wzywał pozwanego o zapłatę przedmiotowych kwot.

Pozwany deklarował spłatę dłużnych kwot, dalszą współpracę z powodem, jednak ostatecznie nie uiścił dochodzonej pozwem należności.

W tym stanie rzeczy, Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Podstawą ustaleń faktycznych Sądu meriti były zaoferowane przez stronę powodową środki dowodowe w postaci wyżej wskazanych dokumentów prywatnych. Sąd a quo nie znalazł powodów, aby odmówić im waloru wiarygodności. Strona pozwana również ich nie kwestionowała.

Sąd a quo oddalił wniosek pozwanego o przekazanie sprawy do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w (...). W ocenie Sądu, powód miał prawo, powołując się w pozwie na art. 34 kpc w związku z art. 454 § l zd.2 kc, skorzystać z właściwości przemiennej sądu, nie wytaczając powództwa zgodnie z właściwością ogólną (według siedziby pozwanego). Odwołując się do treści postanowienia SN z dnia 8 listopada 1991 r., II CO 16/91, OSNC 1993. nr 3, poz. 40, Sąd I instancji wskazał, iż określone w art. 454 § 2 kc miejsce spełnienia świadczenia należy rozumieć w ten sposób, że świadczenie pieniężne powinno być spełnione w zasadzie w miejscu zamieszkania lub siedzibie wierzyciela. Siedziba wierzyciela (powoda) mieści się zaś w B..

Ponadto, pozwany dokonał częściowej wpłaty na poczet należności wynikającej z wystawionej na niego faktury VAT (...), a zatem zastosował się do żądania zapłaty na wskazany przez powoda rachunek bankowy prowadzony przez (...) Bank (...) SA Oddział w B. (por. k. 17 i 18 akt). W tej sytuacji istnieje podstawa do przyjęcia, że miejscem spełnienia świadczenia jest siedziba oddziału banku prowadzącego rachunek powoda (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 14 lutego 2002 r., III CZP 81/01, OSN z 2002 r. Nr 11, poz.131). Powyższa okoliczność tym bardziej uzasadnia właściwość tutejszego Sądu do rozpoznania przedmiotowego sporu.

W ocenie Sądu meriti, w rozpoznawanej sprawie jest poza sporem, że powód sprzedał pozwanemu osłony teleskopowe i zgarniacze BAS-18 oraz dostarczył kupującemu towar. Pozwany, co istotne, ani w postępowaniu przedsądowym, ani w trakcie przedmiotowego procesu, nie kwestionował powyższych okoliczności. Skarżący zarzucił jedynie w sprzeciwie od nakazu zapłaty, że powód nie wykazał, iż dostarczone towary były odpowiedniej jakości. Pozwany nie przedstawił jednak żadnych dowodów na potwierdzenie swego stanowiska. W szczególności nie zaoferował sądowi dowodu, z którego wynikałoby, że zgłaszał powodowi kiedykolwiek jakiekolwiek zastrzeżenia odnośnie jakości sprzedanych i dostarczonych towarów.

Treść dołączonych przez powoda do pozwu dokumentów świadczy zaś, zdaniem Sądu Okręgowego, jednoznacznie o tym, że pozwany nie tylko nie miał żadnych uwag odnośnie sposobu wywiązania się przez powoda ze swego zobowiązania, ale co więcej - deklarował spłatę spornych należności, przepraszając powoda za zwłokę w płatnościach i zapewniając o chęci kontynuowania współpracy (k.28-29, 57 akt).

Zdaniem Sądu I instancji, wskazać należy, iż wyrażonej w art. 6 kc reguły rozkładu ciężaru dowodu nie można rozumieć w ten sposób, że zawsze, bez względu na okoliczność sprawy, obowiązek dowodzenia wszelkich faktów o zasadniczym dla rozstrzygnięcia sporu znaczeniu spoczywa na stronie powodowej. Jeżeli powód wykazał wystąpienie faktów przemawiających za słusznością dochodzonych pretensji, wówczas to pozwanego obarcza ciężar udowodnienia ekscepcji i okoliczności uzasadniających jego zdaniem oddalenie powództwa (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 sierpnia 2011 r., sygn. akt I BP 3/11).

Pozwany już zatem w sprzeciwie od nakazu zapłaty, zgodnie z treścią obowiązującego do dnia 2 maja 2012 r. przepisu art. 479(14) § 2 kpc, powinien był podać wszystkie twierdzenia, zarzuty oraz dowody na ich poparcie pod rygorem utraty prawa powoływania ich w toku postępowania.

Tymczasem pozwany w trakcie przedmiotowego postępowania ograniczył się jedynie do zarzucenia powodowi, że nie udowodnił swego roszczenia. Twierdzenie to jednak okazało się gołosłowne, pozwany nie zgłosił bowiem żadnych wniosków dowodowych (o przeprowadzenie dowodu z dokumentu czy zeznań świadków). Nie powołał ich ani w sprzeciwie od nakazu zapłaty ani na dalszym etapie postępowania. W szczególności pozwany nie stawił się także na rozprawie w dniu 18 maja 2012 r., pomimo prawidłowego zawiadomienia o terminie.

W rozpoznawanej sprawie Sąd Okręgowy zważył, iż strony łączyła umowa sprzedaży, na podstawie której powód sprzedał pozwanemu towar w postaci trzech osłon teleskopowych oraz zgarniacze BAS-18 nr (...) (ilość: 20 m x 11,84/1 m). Zastosowanie w sprawie znajdzie zatem regulacja art. 535 kc, zgodnie z którą przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.

Ponadto strony umówiły się, że powód dostarczy pozwanemu towar w postaci osłon teleskopowych i zgarniacza BAS-18.

Mając na względzie całokształt zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd a quo zważył, iż powód wykazał zasadność swego roszczenia. Do przedmiotowego pozwu dołączył bowiem dokumenty potwierdzające istnienie stosunku zobowiązaniowego między stronami: oferty sprzedaży, zamówienia pozwanego, faktury VAT, korespondencja mailowa, wezwania do zapłaty. Przyjąć należało zatem, iż powód uczynił zadość obowiązkowi wynikającemu z przepisów art. 6 kc i art. 232 kpc. Zaoferowanych przez stronę przeciwną dowodów pozwany zaś nie kwestionował.

W tym stanie rzeczy, Sąd meriti na podstawie art. 535 kc i na podstawie art. 481 § l i 2 kc, orzekł jak w pkt. l sentencji.

O kosztach procesu Sąd a quo orzekł w oparciu o art. 98 kpc w zw. z art. 99 kpc, uznając powoda za stronę wygrywającą proces w całości. Na kwotę 17.737 zł złożyły się: opłata sądowa od pozwu (10.420 zł), opłata sądowa od zażalenia (100 zł), opłata skarbowa od pełnomocnictwa (17 zł) i koszty zastępstwa procesowego obliczone na podstawie § 6 pkt. 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (7.200 zł).

Powyższe rozstrzygnięcie w całości zaskarżył apelacją pozwany i zarzucając naruszenie przepisów postępowania poprzez bezpodstawne przyjęcie przez Sąd I instancji, iż powód należycie uzasadnił i udowodnił zasadność roszczeń dochodzonych w niniejszym postępowaniu;

wniósł o:

1. zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie w całości wniesionego powództwa,

2. zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu przed Sądem I instancji według norm przepisanych,

3. zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu przed Sądem II instancji według norm przepisanych; ewentualnie o:

4. uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji,

5. zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu za I i II instancję, według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny ustalił i zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Apelacyjny, podziela i przyjmuje za swoje, wszystkie istotne dla rozstrzygnięcia, ustalenia Sądu pierwszej instancji oraz dokonaną ocenę prawną, o ile poniżej, nie uznał odmiennie.

1. Na wstępie, przypomnieć należy ugruntowaną w judykaturze regułę, a mianowicie, że w wypadku wyroku oddalającego apelację, wydanego na podstawie materiału zgromadzonego w postępowaniu w pierwszej instancji, sąd odwoławczy nie musi powtarzać dokonanych prawidłowo ustaleń; wystarczy stwierdzenie, że ustalenia sądu pierwszej instancji podziela i przyjmuje za własne. Konieczne jest jednak ustosunkowanie się do wszystkich zarzutów apelacji (por. wyrok SN z dnia 23.02.2006 r., II CSK 126/05, niepublikowany, zamieszczony w LEX nr 179973).

Przywołać także należy zasadę, według której Sąd drugiej instancji rozpoznający sprawę na skutek apelacji nie jest związany przedstawionymi w niej zarzutami dotyczącymi naruszenia prawa materialnego, wiążą go natomiast zarzuty dotyczące naruszenia prawa procesowego; w granicach zaskarżenia bierze jednak z urzędu pod uwagę nieważność postępowania (por. uchwała składu 7 sędziów SN z dnia 31.01.2008 r., III CZP 49/07, opublikowana w OSNC 2008 z. 6 poz. 55).

W przedmiotowej sprawie nie występują okoliczności, które mogłyby świadczyć o nieważności postępowania.

Pozwany sformułował w apelacji, w istocie, jeden zarzut dotyczący naruszenia norm prawa procesowego, a polegający na tym, że Sąd I instancji „naruszył przepisy postępowania poprzez bezpodstawne przyjęcie, iż powód należycie uzasadnił i udowodnił zasadność roszczeń dochodzonych w niniejszym postępowaniu”.

W ocenie Sądu Apelacyjnego powyższy zarzut okazał się nieuzasadniony.

2. Należy zauważyć, że pozwany nie wskazał przepisów postępowania – które jego zdaniem – miałby naruszyć Sąd meriti. Nadto, z uzasadnienia apelacji (kwestii podniesionego zarzutu dotyczy 12 wierszy – k. 186 akt), również nie można wyinterpretować uchybienia konkretnym normom prawa procesowego. Zatem, przyjąć należało, że zarzut pozwanego zmierzał tylko do zakwestionowania tego, że powód udowodnił dochodzone roszczenie, a w szczególności wykazał, że dostarczone przez niego towary były odpowiedniej jakości i odpowiadały w tym zakresie obowiązującym przepisom.

Otóż, podniesiony przez pozwanego zarzut dotyka problematyki rozkładu ciężaru dowodu.

Zatem, przypomnieć należy, że w myśl art. 227 k.p.c. przedmiotem dowodu są fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie.

Powszechnie przyjmuje się w doktrynie, że fakty mające znaczenie prawne dzielą się na trzy grupy:

1) fakty prawotwórcze,

2) fakty tamujące powstanie prawa,

3) fakty niweczące prawo.

(por. T. Wiśniewski „Przebieg procesu cywilnego” Warszawa 2009 str. 188).

Z reguły, fakty prawotwórcze zobowiązana jest wykazać i udowodnić strona powodowa, natomiast, fakty tamujące powstanie prawa i fakty niweczące prawo, winna wykazać i udowodnić strona pozwana. Oczywiście, w okolicznościach danej sprawy, może wystąpić modyfikacja rozkładu ciężaru dowodu.

W przedmiotowej sprawie, powód zobowiązany był wykazać fakt prawotwórczy w postaci wykonania umowy sprzedaży, a więc wydania pozwanemu zakupionego towaru. Powód wykazał tę okoliczność. Kwestia ta nie była sporna pomiędzy stronami.

Podobnie, faktem bezspornym jest to, że pozwany nie zapłacił powodowi dochodzonej pozwem kwoty.

Wobec tego, skoro pozwany otrzymał zakupiony towar i w pełni za niego nie zapłacił, to winien wykazać i udowodnić przyczynę braku pełnego spełnienia świadczenia ze swojej strony.

W judykaturze zwraca się uwagę, że ciężar dowodu w postępowaniu cywilnym nie zawsze spoczywa na powodzie. Ten kto odmawia uczynienia zadość żądaniu powoda obowiązany jest udowodnić fakty wskazujące na to, że uprawnienie żądającemu nie przysługuje (por. wyrok SN z dnia 20.12.2006 r., IV CSK 299/06, niepublikowany, zamieszczony w LEX nr 233051; wyrok SN z dnia 14.02. 2002 r., V CKN 745/00, niepublikowany, zamieszczony w LEX nr 53163).

W procesie cywilnym strony mają obowiązek twierdzenia i dowodzenia tych wszystkich okoliczności (faktów), które stosownie do art. 227 k.p.c. mogą być przedmiotem dowodu. Tzw. fakty negatywne mogą być dowodzone za pomocą dowodów faktów pozytywnych przeciwnych, których istnienie wyłącza twierdzoną okoliczność negatywną. W związku z tym a) faktów, z których wywodzone jest dochodzone roszczenie (tworzących prawo podmiotowe), powinien w zasadzie dowieść powód; dowodzi on również fakty uzasadniające jego odpowiedź na zarzuty pozwanego; pozwany dowodzi fakty uzasadniające jego zarzuty przeciwko roszczeniu powoda; b) faktów tamujących oraz niweczących powinien dowieść przeciwnik tej strony, która występuje z roszczeniem, czyli z zasady – pozwany (por. wyrok SN z dnia 29.09.2005 r., III CK 11/05, niepublikowany, zamieszczony w LEX nr 187030).

Nie powinno być wątpliwości zatem, że zarzut pozwanego kwestionujący jakość dostarczonego przez powoda towaru mieści się w kategorii faktów niweczących prawo strony dochodzącej roszczeń w niniejszym procesie. Wobec tego, ciężar wykazania i udowodnienia tych okoliczności spoczywał – zgodnie z treścią dyspozycji art. 6 k.c. – na pozwanym.

Skarżący nie sprostał temu obowiązkowi. Co więcej, przed procesowa korespondencja pomiędzy stronami świadczy o tym – jak słusznie zauważył to Sąd a quo – że pozwany nie kwestionował nigdy jakości dostarczonego towaru (por. k. 28, 29, 109 akt). W piśmie z dnia 7 września 2011 r. pozwany wręcz stwierdził: „(…) niniejszym deklaruję preferencyjne podejście do Państwa ofert, biorąc pod uwagę dotychczasową współpracę i jakość produktów dostarczonych przez Państwa firmę (k. 109 akt).

W tym stanie rzeczy, Sąd Apelacyjny, na podstawie art. 385 k.p.c., oddalił apelację, jako bezzasadną.

Z kolei, o kosztach postępowania apelacyjnego, orzeczono na podstawie art. 108 § 1, 98 i 99 k.p.c. w zw. z § 2 ust. 1 i 2 w zw. z § 6 pkt 7 w zw. z § 12 ust. 1 pkt. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.).

Na koszty te składało się wynagrodzenie pełnomocnika powoda w kwocie 5400 zł oraz zwrot kosztów podróży pełnomocnika w wysokości 284,17 zł.

Skoro pozwany przegrał postępowanie apelacyjne, to winien zwrócić powodowi poniesione przez niego koszty procesu.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE