UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 18 października 2012 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., opierając się na orzeczeniu Komisji Lekarskiej ZUS z dnia
15 października 2012 roku, odmówił ubezpieczonej B. M. przywrócenia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy z ogólnego stanu zdrowia.

Ubezpieczona B. M. złożyła odwołanie od decyzji podnosząc, że stan jej zdrowia od 1995r., nie uległ poprawie i nadal nie może pracować zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami zawodowymi: jako sanitariuszka, sprzątaczka w szkole, krawcowa, czy pracownik fizyczny, gdzie wymagany jest wysiłek i kontakt z zapachami (detergentami). Przy rozpoznanej astmie i POCHP występują u niej duszności, ataki męczącego kaszlu, utrudniające wykonywanie pracy. Poza tym, ubezpieczona cierpi na ostoporozę, dyskopatię i zwyrodnienia, które także ograniczają sprawność ruchową.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Podniósł, że stan zdrowia ubezpieczonej nie pozwala na uznanie jej za osobę niezdolną do pracy.

Wyrokiem z dnia 8 października 2014r., sygn. akt VII U 3971/12, Sąd Okręgowy w Szczecinie zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego w ten sposób, że przyznał ubezpieczonej B. M. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od miesiąca złożenia wniosku do dnia 31 sierpnia 2014 roku.

Podstawę rozstrzygnięcia stanowiły przyjęte przez Sąd Okręgowy, następujące ustalenia faktyczne i ocena prawna.

B. M. urodziła się (...) Wniosek o rentę złożyła 16 sierpnia 2012 r. W trakcie swojej pracy zawodowej ubezpieczona z zawodu krawcowa, pracowała na stanowiskach: sanitariuszki, sprzątaczki, salowej.

W okresie od 2 lipca 1995 r. do 6 maja 2011 r. otrzymywała rentę inwalidzką (III grupa inwalidztwa). W dniu 15 lutego 2011 r., wniosła do organu rentowego o ponowne ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Wobec uznania jej przez Komisję Lekarską ZUS za zdolną do pracy, decyzją z dnia 6 maja 2011 r., organ odmówił ubezpieczonej prawa do świadczenia rentowego.

Wnioskodawczyni udowodniła przed organem rentowym łączny okres 11 lat, 3 miesięcy i 15 dni okresów składkowych oraz 4 lata, 3 miesiące i 11 dni okresów nieskładkowych. Ponadto, ubezpieczona spełnia warunek posiadania 5 lat okresów ubezpieczenia, w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed złożeniem wniosku o rentę.

Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 15 października 2012 r., rozpoznała u B. M. następujące schorzenia: astmę oskrzelową, POChP oraz zespół bólowy kręgosłupa L-S na tle zmian dyskopatyczno-zwyrodnieniowych. W ocenie organu rentowego B. M. nie jest długotrwale niezdolna do pracy.

W październiku 2013 r. ubezpieczona była hospitalizowana z powodu zaostrzenia POChP.

W celu ustalenia stanu zdrowia i niezdolności do pracy ubezpieczonej
Sąd Okręgowy dopuścił dowód z dwóch następujących opinii:

I. opinii łącznej zespołu biegłych sądowych lekarzy o specjalności z zakresu neurologii, ortopedii, psychiatrii oraz pulmonologii i w oparciu o ten dowód ustalił, że u ubezpieczonej rozpoznano:

1. zespół zależności alkoholowej, aktualnie w stanie abstynencji w warunkach kontrolowanych,

2. zmiany zwyrodnieniowo-dyskopatyczne kręgosłupa szyjnego i lędźwiowego z okresowym zespołem bólowym,

3. poprzeczne płaskostopie,

4. leczoną operacyjnie klatkę piersiową z dobrym wynikiem,

5. przewlekły nieżyt nosa i spojówek,

6. astmę oskrzelową - przewlekłą umiarkowaną, niewyrównaną lekami,

7. przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP).

II. opinii biegłego sądowego lekarza o specjalności z zakresu medycyny pracy i w oparciu o ten dowód ustalił, iż aktualnie u ubezpieczonej rozpoznaje się:

1. astmę oskrzelową przewlekłą, niewyrównaną lekami,

2. przewlekłą obturacyjną chorobę płuc,

3. przewlekły nieżyt nosa i spojówek,

4. zespół zależności alkoholowej, aktualnie utrzymywanie abstynencji,

5. zmiany zwyrodnieniowo- dyskopatyczne kręgosłupa szyjnego i lędźwiowego z okresowym zespołem bólowym,

6. znaczne zmiany zwyrodnieniowo - zniekształcające w stawach międzypaliczkowych dalszych obu rąk,

7. poprzeczne płaskostopie,

8. stan po leczeniu operacyjnym kurzej klatki piersiowej w dzieciństwie.

Badanie spirometryczne wykazało u ubezpieczonej pogorszenie FEV 1
z poziomu 56-62 % w okresie stycznia 2014 r. do poziomu 51 %, co świadczy o ciężkiej obturacji. W konsekwencji stan zdrowia ubezpieczonej nie uległ poprawie w okresie czasu od ostatniego badania.

Stan zdrowia B. M. czyni ją, od miesiąca złożenia wniosku o rentę (sierpnia 2012r.) częściowo niezdolną do pracy zgodnie z poziomem posiadanych kwalifikacji. Niezdolność jest okresowa do 31 sierpnia 2014 roku.

W oparciu o tak poczynione ustalenia faktyczne Sąd Okręgowy uznał,
że odwołanie zasługiwało na uwzględnienie i znajduje oparcie na przepisach art. 57 ust. 1, 2, art. 12 ust. 1- ust. 3, art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity opubl. w Dz. U. z 2013 roku, poz. 1140, ze zm.) - zwaną dalej ustawą emerytalną. Sąd pierwszej instancji podniósł, że w sprawie sporna jest okoliczność, czy ubezpieczona jest osobą niezdolną do pracy i ewentualnie w jakim stopniu, oraz czy jest to niezdolność trwała czy okresowa. Sąd Okręgowy wskazał, że ocena stanu zdrowia ubezpieczonej wymagała wiadomości specjalnych z zakresu medycyny, dlatego też Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych lekarzy specjalistów z zakresu ortopedii, neurologii, pulmonologii, psychiatrii i medycyny pracy. Biegli wydali opinie, w oparciu o które Sąd Okręgowy poczynił ustalenia faktyczne w sprawie. Biegła pulmonolog wskazała, że stwierdzone stany chorobowe układu oddechowego są przyczyną częściowej niezdolności do pracy u ubezpieczonej, począwszy od dnia złożenia wniosku do sierpnia 2014 r.

Wydając opinię uzupełniającą w dniu 27 czerwca 2013 roku wszyscy biegli potwierdzili, że w ich ocenie ubezpieczona jest niezdolna do pracy. Sąd Okręgowy zwrócił uwagę, że z powyższą opinią zgodził się Przewodniczący Komisji Lekarskich w piśmie z dnia 20 sierpnia 2013 roku i dopiero w późniejszym okresie, po sprecyzowaniu w dniu 30 listopada 2013 roku daty końcowej i stopnia niezdolności do pracy Przewodniczący Komisji Lekarskich złożył pismo, w którym nie zgodził się z ustaleniami biegłych wskazując w nim, iż w opinii biegłych pominięto fakt zaistnienia istotnej poprawy w stanie zdrowia ubezpieczonej po zastosowanej rehabilitacji w ośrodku ZUS. PKL wskazał, iż stopień zaawansowania schorzeń układu oddechowego nie występuje w stopniu ograniczającym zdolność do zarobkowania w rozumienia świadczenia rentowego.

Biegli ustosunkowując się do zarzutów PKL podtrzymali swoją opinię w całości.

Po zapoznaniu się z zarzutami Przewodniczącej Komisji Lekarskiej ZUS, Sąd Okręgowy uznał za celowe przeprowadzenie dodatkowego dowodu z opinii biegłej z zakresu medycyny pracy. Biegła po zapoznaniu się z aktami sprawy, całością dokumentacji medycznej, opinią biegłych oraz opinią Komisji Lekarskiej ZUS, uznała, że badana jest częściowo, okresowo niezdolna do pracy od daty złożenia wniosku do 31 sierpnia 2014 r. Badanie spirometryczne wykazało, iż od ostatniej analizy stanu zdrowotnego B. M. stan jej zdrowia nie uległ poprawie. Przedmiotowe badanie wykazało, spadek FRV 1 z poziomu 52-62 % do poziomu 51 %, co w ocenie biegłej świadczy o ciężkiej obturacji. Biegła stwierdziła, że nie można przyjąć, że nastąpiła poprawa stanu zdrowia ubezpieczonej, bowiem jest ona nadal niezdolna do ciężkiej pracy fizycznej w narażeniu na pyły i środki drażniące a więc takiej, którą wykonywała do tej pory i zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami tj. krawiectwo ciężkie, sprzątaczka, sanitariuszka. Według biegłej schorzenia pulmonologiczne ograniczają zdolność do wykonywania pracy zarobkowej, biorąc pod uwagę zarówno wiek , ogólny stan zdrowia, poziom wykształcenia jak i możliwość wykonywania dotychczasowej lub innej pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami.

W ocenie Sądu orzekającego opinie sporządzone w toku niniejszego postępowania wydane zostały przez biegłych sądowych - specjalistów posiadających wieloletnią praktyką zawodową, cieszących się dużym autorytetem, po uprzednio przeprowadzonym badaniu ubezpieczonej oraz analizie treści wcześniejszej dokumentacji lekarskiej dotyczącej badanej. Opinie te są logiczne i spójne, a wnioski w nich zawarte prawidłowo uzasadnione.

Sąd Okręgowy tak argumentując uznał zaskarżoną decyzję organu rentowego za błędną i na podstawie art. 477 14 § 2 k.p.c. zmienił ją w ten sposób, że przyznał ubezpieczonej prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy na okres od 1 sierpnia 2012 roku do 31 sierpnia 2014 roku.

Z wyrokiem Sądu Okręgowego nie zgodził się organ rentowy. Zaskarżył wyrok w całości. Orzeczeniu zarzucił:

1. naruszenie prawa materialnego poprzez błędną jego wykładnię a mianowicie art. 57 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 12 ust. 3 i art. 13 ust. 1 ustawy emerytalnej poprzez przyjęcie, że ubezpieczona jest częściowo niezdolna do pracy, a tym samym ma prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy
od miesiąca złożenia wniosku do 31 sierpnia 2014 r.,

2. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, a mający wpływ na jego treść polegający na przyjęciu, że ubezpieczona jest częściowo niezdolna do pracy zgodnie ze swoimi kwalifikacjami, co spowodowało przyznanie wnioskodawczyni prawa do renty z tego tytułu.

Zdaniem apelującego wydane w sprawie opinie biegłych lekarzy sądowych nie uzasadniają i nie dają podstaw do orzeczenia u ubezpieczonej częściowej niezdolności do pracy. Nie została bowiem poddana analizie poprawa stanu zdrowia ubezpieczonej, która nastąpiła po przebytej rehabilitacji leczniczej w ramach prewencji rentowej ZUS w P. w październiku 2010 r. Zostały wówczas wykonane obiektywne badania ubezpieczonej, które wskazują na pełną wydolność krążeniowo-oddechową badanej. Dokonano wówczas również oceny duszności i zmęczenia według skali Borga, badania pulsometryczne 96%, test marszowy oraz badania spirometryczne, które również potwierdziły zdolność do pracy badanej.

Wskazując na powyższe, apelujący wniósł:

1. o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania,

2. zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

Ubezpieczona wniosła o oddalenie apelacji w całości.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego okazała się niezasadna .

Sąd Apelacyjny uznał, że ustalenia faktyczne poczynione w tej sprawie przez Sąd Okręgowy są prawidłowe. Sąd I instancji ustalając stan faktyczny oparł się na całokształcie zebranego materiału dowodowego, należycie go rozważył
i wskazał jakim środkom dowodowym dał wiarę. Wbrew zarzutowi apelacyjnemu, całość trafnych ustaleń faktycznych Sądu pierwszej instancji przedstawiona w pisemnym uzasadnieniu wyroku, przyjęta w oparciu o opinie łączną zespołu biegłych sądowych lekarzy o specjalnościach z zakresu neurologii, ortopedii, psychiatrii i pulmonologii oraz opinii biegłego sądowego z zakresu medycyny pracy – dr n.med. R. D., zasługują na akceptację. Sąd Apelacyjny ustalenia te przyjmuje za własne i tym samym nie ma konieczności ponownego ich szczegółowego przytaczania (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 sierpnia 2001 r., V CKN 348/00, LEX nr 52761, Prok.i Pr. 2002/6/40).

Sąd Okręgowy prawidłowo rozstrzygnął, że ubezpieczona spełniła wszystkie ustawowe przesłanki z art. 57 ust. 1, art. 58 ust. 1 pkt 5 ustawy emerytalnej, w tym wymóg powstania dalszej niezdolności do pracy (art. 107 ustawy emerytalnej), co skutkowało, przyznaniem jej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy z ogólnego stanu zdrowia na dalszy okres.

Sąd Apelacyjny zauważa, że skarżący skupił się na zarzucie dotyczącym naruszenia prawa materialnego, choć w istocie – na co wskazuje uzasadnienie apelacji w dalszej części – apelujący podnosi zarzut naruszenia norm o charakterze procesowym przez poczynienie błędnych ustaleń faktycznych wskutek zaniechania rozważenia kwestii poprawy stanu zdrowia ubezpieczonej po przebytej w październiku 2010r. rehabilitacji leczniczej w ramach prewencji rentowej ZUS.

Sąd zbadał oba podniesione zarzuty.

Mimo dostrzeżonych powyżej uchybień konstrukcyjnych środka odwoławczego, odnosząc się do zarzutów apelacji uznać należy, że Sąd pierwszej instancji przeprowadził postępowanie dowodowe w sposób prawidłowy, powołując biegłych sądowych o specjalnościach odpowiednich do schorzeń zdiagnozowanych jak i zgłaszanych przez ubezpieczoną. W tym miejscu podkreślić należy, że dowód z opinii biegłych jest specyficznym środkiem dowodowym, którego ocena przebiega według odmiennych, właściwych tylko dla tego rodzaju środka dowodowego, kryteriów. Ewaluacja ta dokonywana jest przede wszystkim z punktu widzenia fachowości i doświadczenia osób, które sporządziły opinię, sposobu i dokładności przeprowadzonych badań oraz trafności uzasadnienia w powiązaniu z wynikami prowadzonych badań, w kontekście zasad logiki i doświadczenia życiowego. W ocenie Sądu Apelacyjnego, wbrew twierdzeniom apelującego, dokonane przez Sąd Okręgowy ustalenia stanu faktycznego w oparciu o opinię biegłych z dnia 26.01.2013r. wraz z jej uzupełnieniem z dnia 27.06.2013r. i z dnia 30.11.2013r., w której w sposób zgodny i stanowczy, biegli uznali ubezpieczoną za częściowo niezdolnego do pracy jest prawidłowe. Wynikające z tej opinii wnioski zostały logiczne umotywowane, wątpliwości nie budzi również przyjęta metoda badawcza. Podkreślenia w tym miejscu wymaga rola biegłego z zakresu medycyny pracy, gdyż to przede wszystkim w zakresie specjalności tego biegłego pozostaje definiowane wymogów psychofizycznych niezbędnych do wykonywania określonego zawodu. Wnioski biegłego o tej specjalności, stanowią również ocenę rozpoznanych przez biegłych innych specjalności schorzeń, z rodzajem właściwości i predyspozycji koniecznych do wykonywania typowego zakresu czynności, w pracach związanych z posiadanymi przez ubezpieczoną kwalifikacjami. Przeprowadzenie przez Sąd Okręgowy kolejnej opinii biegłego z zakresu medycyny pracy, pozostało bez wpływu na zakres rozpoznanych u ubezpieczonej schorzeń przez biegłych w opinii z dnia 26.01.2013r. Przyczyniło się jedynie do potwierdzenia, że ubezpieczona jest ponownie niezdolna do wykonywania prac zgodnych z jej kwalifikacjami, z przyczyn pulmonologicznych. Podkreślenia wymaga, że już w opinii z 26.01.2013r. biegli zwrócili uwagę, że u ubezpieczonej w badaniu przedmiotowym opuk nadmiernie jawny symetrycznie, szmer nad płucami zaburzony furczeniem i świstem rozlanym, rozpoznając w oparciu o dokumentację, astmę oskrzelową przewlekłą, umiarkowaną, niewyrównaną farmakologicznie oraz przewlekłą obturacyjną chorobę płuc, biegli wskazywali na wyniki spirometryczne i powiązali je z astmą oskrzelową, co zmienia obraz kliniczny i prowadzi do konkluzji o wystąpieniu obturacji o znacznym stopniu. Biegła z zakresu medycyny pracy potwierdziła również takie samo rozpoznanie, jak i wnioski końcowe zespołu biegłych, w całości. Wymaga podkreślenia, że organ rentowy nie kwestionował tych rozpoznań, które powtarzały się również w poprzednich postępowaniach rentowych. Finalnie, biegli w sposób przekonywujący wyjaśnili powody, dla których w ich ocenie ubezpieczona jest nadal niezdolna do wykonywania pracy zgodnej z kwalifikacjami, odnosząc zdiagnozowane u niej schorzenia do zakresu obowiązków i czynności osoby wykonywującej ciężka pracę fizyczną. Biegła z zakresu medycyny pracy podała, że ubezpieczona nie może wykonywać ciężkiej pracy fizycznej w narażeniu na pyły, środki odkażające (a zatem stała się niezdolna w uprzednio wykonywanych zawodach krawcowej – krawiectwo ciężkie, sanitariuszka, sprzątaczka). Nie może również wykonywać pracy salowej, gdyż jest to ciężka praca fizyczna, zmianowa, w narażeniu na czynniki biologiczne i środki drażniące (odkażające, czyszczące). W ocenie Sądu Apelacyjnego, analiza opinii wydanych przez wszystkich biegłych w kierunku uznania ubezpieczonej za częściowo niezdolną do pracy, w niniejszym stanie faktycznym, nie rodzi zastrzeżeń, które dyskwalifikowałyby wydane w sprawie opinie będące podstawą ustaleń faktycznych Sądu pierwszej instancji.

Odnosząc się do zarzutów apelacyjnych organu rentowego w przedmiocie sporządzonych przez biegłych opinii podnieść należy, że prawidłowo w nich powiązano rozpoznany stan zdrowia ubezpieczonej z posiadanymi przez ubezpieczoną kwalifikacjami zawodowymi. Należy podkreślić, że oceny tej Sąd dokonuje najpóźniej na dzień wydania zaskarżonej decyzji, tj. 18.10.2012r.

Analiza opinii biegłych sądowych, sporządzonych na potrzeby niniejszego procesu, oraz zgromadzonej dokumentacji medycznej daje podstawy do uznania, że u ubezpieczonej nie doszło do takiej poprawy jej stanu zdrowia, która prowadziłaby do odzyskania zdolności do pracy, zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami, pomimo wystąpienia chwilowej poprawy stanu zdrowia po leczeniu sanatoryjnym.

Sąd Apelacyjny, mając zatem na uwadze poczynione w oparciu o posiadany w sprawie materiał dowodowy, ustalenia co do kwalifikacji zawodowych ubezpieczonej w powiązaniu z prawidłowymi ocenami medycznymi wyrażonymi przez biegłych specjalistów, doszedł do wniosku, że ubezpieczona zgodnie z art. 12 ust. 1 i ust. 3 ustawy emerytalnej, jest okresowo, niezdolna do pracy, zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami zawodowymi, w związku z czym przysługuje jej prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na dalszy okres.

Tak argumentując Sąd Apelacyjny nie znalazł podstaw do wydania orzeczenia zgodnego z wnioskami apelacji i na podstawie art. 385 k.p.c. apelację oddalił, jako bezzasadną.

SSA Anna Polak SSA Barbara Białecka SSA Urszula Iwanowska

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE