UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 18 grudnia 2013 r. (data wpływu) powód (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty w W. wnosił o zasądzenie od pozwanych A. Ł. (1) i B. Ł. (1) solidarnie kwoty 100.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 6 grudnia 2012 r., z ograniczeniem odpowiedzialności pozwanych do wskazanych w piśmie nieruchomości. Dla uzasadnienia roszczenia powoływano się na odpowiedzialność rzeczową pozwanych.

Pozwany A. Ł. (1) wnosił o oddalenie powództwa, podnosząc zarzut przedawnienia wierzytelności dochodzonej pozwem.

Pozwana B. Ł. (1) nie zajęła stanowiska w sprawie, pomimo uznania doręczenia pozwu i powiadomienia o rozprawie za skutecznie dokonane, nie stawiła się na posiedzenia, nie wniosła odpowiedzi na pozew.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

(...) spółki cywilnej (...) s.c. J. G., A. Ł. (1), C. Ł. zawarli z Bankiem (...) S.A. w W. 23 września 1999 r. umowę kredytu obrotowego. Zabezpieczeniem wierzytelności były hipoteki kaucyjne na nieruchomościach objętych księgami wieczystymi KW (...). Dnia 26 listopada 2001 r. wyżej wskazane osoby zawarły umowę spłaty zadłużenia, potwierdzając wcześniejsze zobowiązania i zabezpieczenia.

Wierzytelność objęta powyżej wskazaną umową została przelana na rzecz powoda w niniejszej sprawie umową z dnia 30.10.2007 r. Cesja objęła wszelkie prawa związane z wierzytelnością, w tym hipoteki, zastawy, weksle, itd., tj. również zabezpieczenia określone w załączniku nr 4 do umowy.

Powód uzyskał wpis w KW (...) prowadzonej dla nieruchomości stanowiącej własność B. Ł. (1) przysługujących mu praw z tytułu hipoteki umownej kaucyjnej do kwoty 500.000 zł. Taki sam wpis uzyskano w KW (...) do kwoty 646.750 zł, stanowiącej własność A. Ł. (1) oraz (...) stanowiącej własność B. Ł. (1), do kwoty 500.000 zł.

Na datę 06.12.2012 r. wierzytelność z tytułu kredytu obrotowego wynosiła (należność gówna i odsetki) sumę 3.155.515,90 zł.

(k. 20-73 – dokumenty dołączone do pozwu – wyciąg z ksiąg funduszu, umowa przelewu z załącznikiem, odpisu z KW, wezwania do zapłaty).

Powyższy stan faktyczny ustalono na podstawie dokumentów dołączonych do pozwu, które nie budziły wątpliwości.

Sąd zważył, co następuje.

Podstawą dochodzonego w niniejszej sprawie roszczenia był art. 65, 66 w zw. z art. 75 ustawy o księgach wieczystych i hipotece.

Pozwany podniósł w niniejszej sprawie zarzut przedawnienia, jednakże zważywszy na to, że jego odpowiedzialność miała charakter rzeczowy oraz to, iż zarzut ten dotyczył wierzytelność zabezpieczonej hipoteką, mając na uwadze art. 77 u.k.w.h. nie można było uznać go za zasadny.

Pomimo nie zajęcia przez pozwaną stanowiska w sprawie wydany wobec niej wyrok nie mógł uwzględniać powództwa, gdyż zaszły okoliczności wynikające z art. 339 § 2 k.p.c.

Powód dochodził w niniejszej sprawie zapłaty kwot 100.000 zł, przy czym odpowiedzialność pozwanych określił jako solidarną i wywodził ją z tego, że byli dłużnikami rzeczowymi, wobec obciążenia nieruchomości stanowiących ich własność hipotekami w celu zabezpieczenia wierzytelności wynikającej z udzielonego w 1999 r. kredytu.

Zgodnie z art. 369 k.c. zobowiązanie jest solidarne, gdy wynika to z ustawy lub z czynności prawnej.

Powód domagając się od pozwanych solidarnej zapłaty nie przedstawił żadnych okoliczności, które uzasadniałyby taką ich odpowiedzialność. Nie mogło budzić wątpliwości, że B. Ł. (1) nie była stroną umowy o kredyt ani wspólnikiem spółki cywilnej wobec tego nie odpowiadała za zapłatę zabezpieczonej wierzytelności solidarnie z innymi osobami, które zaciągnęły zobowiązanie podstawowe.

Odpowiedzialność obojga pozwanych wynikała z zabezpieczenia hipotecznego, jednakże każde z nich obciążyło nieruchomości stanowiące wyłącznie ich własność, a nie np. przedmiot współwłasności. U podstaw ich odpowiedzialności rzeczowej stały więc różne zdarzenia prawne (inne umowy o ustanowienie hipoteki kaucyjnej umownej).

Brak było jakiejkolwiek czynności prawnej, która pozwalałaby na stwierdzenie, że odpowiedzialność dłużników jest solidarna. Nie można było poszukiwać podstawy solidarności w przepisach ustawy, jako że ustanowienie hipoteki nie powoduje skutku w postaci takiej odpowiedzialności.

Powód w niniejszej sprawie dochodził jedynie części wierzytelności, wobec nie budzącej wątpliwości podzielności świadczenia z tytułu kredytu obrotowego. Świadczenie ma taki charakter, jeżeli jest kilku dłużników lub wierzycieli. Podzielność świadczenia podstawowego, zabezpieczonego hipoteką nie mogła być kwestionowana i co za tym idzie powodowy fundusz mógł dochodzić jedynie jego części. Jednakże z uwagi na to, że powód domagał się zapłaty od pozwanych kwot należnych z tytułu hipotek obciążających różne nieruchomości, dochodzona od nich kwota nie mogła być uznana za świadczenie podzielne, wobec tego, że wierzytelności wobec każdej z osób po stronie pozwanej wynikały w istocie z różnych praw rzeczowych.

Brak było podstaw do uznania, że B. Ł. i A. Ł. odpowiadają za zapłatę dochodzonej kwoty in solidum. Spełnienie świadczenia przez jednego z nich na podstawie jego odpowiedzialności rzeczowej nie zwolni bowiem drugiego z dłużników rzeczowych od tego samego rodzaju odpowiedzialności, jednakże wynikającej z obciążenia inną hipoteką odrębnej nieruchomości. O zobowiązaniu in solidum można byłoby mówić np. w przypadku, gdyby pozwani byli dłużnikami rzeczowymi w oparciu o zabezpieczenie ustanowione na tej samej nieruchomości. Inne w istocie hipoteki obciążające różne nieruchomości i w związku z tym samodzielna podstawa odpowiedzialności rzeczowej każdego z pozwanych wyklucza możliwość przyjęcia, że powód mógłby dochodzić od nich zapłaty w wyżej wskazany sposób.

Zgodnie z art. 321 § 1 k.c. sąd nie może wyrokować co do przedmiotu nieobjętego żądaniem ani zasądzać ponad żądanie. W niniejszej sprawie to związanie dotyczyło żądania sformułowanego jako zasądzenie dochodzonej należności solidarnie.

Wobec przedstawionych wywodów brak było podstaw do uwzględnienia powództwa poprzez zasądzenie kwoty objętej pozwem od pozwanych jako dłużników solidarnych. Jednocześnie, jak wykazano wyżej, nie było możliwości określenia ich odpowiedzialności jako in solidum, co – w zasadzie z punktu widzenia zaspokojenia interesu wierzyciela – miałoby skutek zbliżony do solidarności.

Wobec tego, że powód w uzasadnieniu pozwu wskazał, że dochodzi jedynie kwoty 100.000 zł i tak też sformułował żądanie, to zważywszy, iż pozwani nie odpowiadają solidarnie, nie było możliwości zasądzenia kwoty po 100.000 zł od każdego z nich, jako że w ten sposób Sąd orzekł by ponad żądanie, zasądzając w istocie kwotę 200.000 zł.

Wyżej wskazane wywody wskazywały, że brak było możliwości przyjęcia, iż – z uwagi na powołane podstawy odpowiedzialności pozwanych – zgłoszone roszczenie może być dochodzone w niniejszej sprawie podzielnie od każdego z nich. Nawet w przypadku przyjęcia, że taka podzielność jest możliwa nie było merytorycznych podstaw do dokonania samodzielnie przez Sąd wyboru w jaki sposób ma być zaspokojona wierzytelność. Z uwagi na żądanie solidarnej zapłaty trzeba było przyjąć, że w istocie odmienne zasądzenie dochodzonej kwoty 100.000 zł (np. po 50.000 zł od każdego z pozwanych) nie znajduje uzasadnienia w powołanym stanie faktycznym i stanowiłoby orzeczenie sprzeczne z art. 321 § 1 k.c.

Mając powyższe na uwadze, nie znajdując podstaw do uwzględnienia żądania w zgłoszonym kształcie, powództwo podlegało oddaleniu.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c., zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Pozwany wygrał sprawę, na jego koszty składało się wynagrodzenie pełnomocnika wg tzw. stawek minimalnych; powód winien mu je więc zwrócić.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE