UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 12 lipca 2012 roku, A. K. wniosła przeciwko swoim dziadkom F. K. i T. B. pozew o zapłatę zaległych alimentów zasądzonych wyrokiem z dnia 26 września 2001 roku w sprawie o sygn. akt VI RC 575/01, w wysokości 47 819,35 zł z ustawowymi odsetkami, od dnia 1 maja 2001 roku. Ponadto powódka wniosła o zasądzenie od pozwanych alimentów w kwocie 400 zł miesięcznie, płatnych z góry do 10-tego dnia każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w płatności którejkolwiek z rat.

Wraz z pozwem wnioskodawczyni złożyła wniosek o udzielenie zabezpieczenia powództwa na czas trwania procesu poprzez zasądzenie od pozwanych na rzecz powódki alimentów w wysokości 400 zł miesięcznie, płatnych z góry do dnia 10-tego każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w płatności którejkolwiek z rat.

W uzasadnieniu powódka podała, że jest córką J. K. i M. K.. W dniu 26 września 2001 roku Sąd Rejonowy w Gdańsku zasądził od ojca powódki alimenty w wysokości 400 zł miesięcznie. Po uzyskaniu klauzuli wykonalności, przedstawicielka ustawowa powódki J. K. złożyła u Komornika Sądowego rewiru (...) w G. wniosek o wszczęcie egzekucji wobec M. K.. Powódka podała, że pozostaje na utrzymaniu matki, której miesięczny dochód wynosi 2520 zł netto. Z powodu choroby matki oraz problemów finansowych powódka została zmuszona, jak podała, do przerwania studiów i podjęcia pracy tymczasowej. Powódka wraz z matką wynajmuje mieszkanie, w którym czynsz najmu wynosi 1100 zł miesięcznie. A. K. wraz z matką zaciągnęły dwie pożyczki. Raty wynoszą 700 zł i 300 zł miesięcznie. Powódka podała także, że jest studentką pierwszego roku prawa na Uniwersytecie G.. Opłata semestralna za studia wynosi 3500 zł. Jak wskazała, nie jest w stanie podjąć pracy z uwagi na ilość zajęć. Ponadto w uzasadnieniu pozwu podano, że pozwani uzyskują dochód z renty, wobec czego, w ocenie powódki, mają możliwość finansowego wsparcia wnuczki.

(pozew k. 2-3)

W związku z zobowiązaniem Sądu strona powodowa sprecyzowała żądanie i wniosła o zasądzenie od pozwanej T. B. alimentów w kwocie po 200 zł miesięcznie oraz od pozwanego F. K. alimentów kwocie po 200 zł miesięcznie. Powódka uzasadniła swoje żądanie podając, że od ósmego roku życia do chwili obecnej żyje w niedostatku. Zmuszona jest korzystać z pomocy osób trzecich. Dla zaspokojenia podstawowych potrzeb powódka zaciągnęła kredyty. Z powodu nieuiszczenia opłaty za studia w roku akademickim 2012/2013, zmuszona była do ich przerwania.

(pismo procesowe strony powodowej – k. 18-19)

Postanowieniem z dnia 27 sierpnia 2013 roku Sąd oddalił wniosek strony powodowej o udzielenia zabezpieczenia.

(postanowienie – k. 30)

Pozwany F. K. wniósł o oddalenie powództwa.

(protokół z rozprawy z dnia 20 lutego 2014 roku – k. 58)

W odpowiedzi na pozew pozwana, reprezentowana przez pełnomocnika, wniosła o oddalenie powództwa w całości.

W uzasadnieniu swojego stanowiska wskazała, iż nie jest zobowiązana do zapłaty wskazanej przez powódkę kwoty 47 819,35 zł. Kwota ta została zasądzona i była egzekwowana od M. K.. Powódka nie wykazała, aby obowiązek ten obciążał pozwaną. Ponadto wskazano, że powódka nie dokłada starań w celu samodzielnego utrzymywania się. Nie studiuje ona dziennie, a mogłoby to zmniejszyć jej wydatki. Nadto podano, że pomimo studiowania w trybie zaocznym powódka nie podjęła pracy. Odnośnie możliwość finansowych i zarobkowych pozwanej, wskazała ona, że w chwili obecnej utrzymuje się z emerytury, która wynosi 1200 zł netto. Pozwana mieszka z mężem, który jest poważnie chory. Opłaty, jakie ponosi pozwana w związku z mieszkaniem wynoszą: 200 zł czynsz, 50 zł gaz, 200 zł energia, 100 zł media. Ponadto inne koszty utrzymania, to między innymi 100 zł na leki dla męża. Mąż pozwanej otrzymuje rentę w wysokości 1350 zł. W związku z wszczepieniem u męża pozwanej rozrusznika serca, musi on przebywać na specjalnej diecie, której koszt kształtuje się na poziomie 2000 zł miesięcznie. Pozwana podała, że nie stać jej na utrzymywanie siebie i męża. Dodatkowo w uzasadnieniu odpowiedzi na pozew wskazano, że pozwana nie miała kontaktu z powódką od 2001 roku. Od wielu lat pozwana nie utrzymuje też kontaktu z synem jej byłego męża F. K., M. K.. Pozwana podała także, że powódka wynajmuje mieszkanie, podczas gdy posiada lokal przy ul. (...) w G..

(odpowiedź na pozew k. 60-64)

W toku sprawy powódka cofnęła swoje powództwo w zakresie zapłaty zaległych alimentów zasądzonych wyrokiem Sądu z dnia 26 września 2001 roku w sprawie VI RC 575/01 na rzecz powódki, w wysokości 47 819,35 zł wraz z odsetkami, od dnia 1 maja 2001 roku. Pozwana zastrzegła wyrażenie zgody na cofnięcie powództwa z zastrzeżeniem zrzeczenia się roszczenia.

(pismo procesowe powódki – k. 93, protokół z rozprawy z dnia 2 grudnia 2014 roku – k. 120, pismo k.153)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka A. K., urodzona (...) w G., pochodzi ze związku małżeńskiego M. K. i J. K., zawartego w dniu 6 marca 1992 roku w G.. Rodzicami M. K. są F. K. i T. B.. Rodzicami J. K. są nieżyjący już, K. i W. G..

Wyrokiem z dnia 26 września 2001 roku Sąd Rejonowy w Gdańsku w sprawie o sygn. akt VI RC 575/01 w punkcie I powyższego wyroku zasądził od ojca A. K., M. K. na rzecz małoletniej wówczas córki alimenty w wysokości 400 zł miesięcznie.

Ojciec powódki nie płacił alimentów regularnie. Matka powódki złożyła wniosek o egzekucję alimentów do komornika; prowadzona pod sygn. akt Kmp 130/05 egzekucja świadczeń alimentacyjnych okazała się bezskuteczna. Należność wierzyciela alimentacyjnego wynosiła wówczas 15. 819,35 zł. Z zaświadczenia o dokonanych wpłatach z dnia 26 maja 2014 roku wynika, że na ten dzień wysokość zaległych alimentów wobec powódki wynosiła 51. 819,35 zł, odsetki zaś 34. 609,05 zł. W dniu 1 grudnia 2014 roku zaległość wynosiła natomiast 54. 219,35, a odsetki 38. 180,76 zł.

M. K. nie wywiązuje się z nałożonego na niego obowiązku alimentacyjnego wobec powódki, zaległości z roku na rok ciągle rosną. Nie utrzymuje z nią kontaktu. Powódka nie wie, gdzie przebywa.

( dowód: -

akta sprawy VI RC 575/01 Sadu rejonowego w Gdańsku;

- zaświadczenie o dokonanych wpłatach – k. 10; 95; 118;

- informacja o stanie zaległości w sprawie egzekucji k. 13-14;

- zeznania powódki A. K. – k. 82)

Powódka A. K. ma 23 lata. Mieszka z matką w wynajmowanym mieszkaniu. Obecnie kwota czynszu najmu wynosi 1250 zł miesięcznie. Uprzednio powódka razem z matką wynajmowała inne mieszkanie, w którym wysokość miesięcznych opłat wynosiła 1100 zł, jednak zmuszona była opuścić ten lokal ze względu na stwierdzenie występowania w nim grzybów, mogących wywoływać wypływać niekorzystnie na zdrowie.

A. K. jest studentką IV roku niestacjonarnych-wieczorowych, jednolitych studiów magisterskich na kierunku prawo (w roku akademickim 2015/2016). Przewidywana data ukończenia studiów to 30 czerwca 2017 roku. Zajęcia odbywają się od poniedziałku do piątku. Opłata za studia wynosi około 3500zł za semestr.

Powódka z uwagi na zły stan zdrowia matki i brak środków finansowych przerwała studia po pierwszym semestrze nauki, w 2012 roku. Po roku przystąpiła do kontynuowania nauki. W tym czasie podejmowała zatrudnienie dorywczo, na pół etatu, głównie w hipermarketach. Osiągała zarobki w wysokości około 700 zł miesięcznie. Podczas wakacji powódka także podejmuje dorywcze zatrudnienie, aby wspomóc matkę finansowo. W 2013r. osiągnęła dochód 40.467,92 zł brutto.

Koszt utrzymania powódki wynosi ok. 1500 zł miesięcznie, w tym wyżywienie ok. 400 zł , ubrania ok. 100 zł , środki czystości ok. 80 zł , przybory do nauki. Dodatkowo w skład kosztów utrzymania A. K. wchodzi opłata za studia i stosunkowa część opłat mieszkaniowych.

( dowód:

- zaświadczenie z (...) G. – k. 9; 96; 117; 237

- zeznania powódki A. K. – k. 82-83; 200-201; 231;

- umowa najmu – k. 6-8; 187;

- opinia mykologiczna – k. 194-199;

- karta leczenia J. K. – k. 51;

- zaświadczenie lekarskie J. K. – k. 52;

- Zaświadczenie Naczelnika (...) Urzędu skarbowego – k. 188-190;

Pozwani F. K. i T. B. nie są małżeństwem od 1993 roku.

Pozwany F. K. ma 68 lat. Otrzymuje rentę w kwocie 1188 zł. Na rencie przebywa od 1981 roku, kiedy to w wyniku wypadku amputowano mu lewą rękę. Nie posiada majątku. Na stałe mieszka wraz z synem K. K., w mieszkaniu komunalnym. Opłaty pokrywa jego syn. Obecnie przebywa w mieszkaniu swojej matki, którą się opiekuje ze względu na je podeszły wiek i zły stan zdrowia. Pokrywa tam połowę opłat mieszkaniowych. Na remont mieszkania zaciągnął kredyt, którego rata wynosi 370 zł miesięcznie. Pozwany nie ma kontaktu z ojcem powódki, ani z powódką.

Pozwana T. B. ma 65 lat. Cierpi na problemy związane z pęcherzem, podejrzewano u niej guza. Od mniej więcej 2009 roku pozwana i powódka nie mają kontaktu. Ostatni osobisty kontakt miał miejsce w 2001 roku. Pozwana otrzymuje emeryturę w wysokości 1250 zł netto miesięcznie. Ponadto pracuje dorywczo, jako sprzątaczka. Z tego tytułu osiąga dochód w wysokości ok. 1160 zł miesięcznie. Pozwana pozostaje w nowym związku małżeńskim ze Z. B., z którym prowadzi gospodarstwo domowe. Z. B. pozostaje na rencie, z tytułu której otrzymuje około 1300 zł miesięcznie. Pozwana nie posiada majątku. W styczniu 2015 roku pozwana wraz z mężem przepisała mieszkanie będące ich własnością, na swoją córkę. Nadal zamieszkują w tym mieszkaniu. Pozwana posiada kredyty, których rata miesięczna wynosi łącznie około 400 zł, zostały one wzięte na remont mieszkania i bieżące potrzeby. Oprócz problemów z pęcherzem, pozwana ma też jedną nerkę martwą, w związku z tym konieczne jest stosowanie specjalnej diety. W skład kosztów utrzymania pozwanej wchodzi między innymi opłata za czynsz, energię, gaz, zakup węgla do ogrzewania mieszkania.

( dowód: - wyciąg z konta pozwanego F. K. – k. 57;

- decyzja o waloryzacji renty – k. 133;

- karta informacyjna leczenia szpitalnego – k. 66-67;

- zeznania pozwanego F. K. – k. 119-120; 201;

- zeznania powódki A. K. – k. 82-83; 200-201;

- zeznania pozwanej T. B. – k. 150-151;

- lista wpłat dla umowy kredytu – k. 172;

- pokwitowanie zapłaty: ubezpieczenie, gaz, czynsz – k. 173

- faktura za węgiel – k. 174

- PIT 40A T. B. – k. 176;

- PIT11 T. B. – k. 177-178;

- RMUA T. B. – k. 179;)

Matka powódki J. K. zatrudniona jest w Szpitalu (...) w G. na stanowisku pielęgniarki, gdzie otrzymuje wynagrodzenie w kwocie ok. 2500 zł miesięcznie. Matka powódki, jako jedyna osoba utrzymująca siebie i powódkę, zaciągnęła w 2011 roku kredyt w wysokości ok. 12 tyś zł. Nie ma majątku, wynajmuje z córką mieszkanie. W styczniu 2013 roku J. K. osiągnęła dochód 40.524,83 zł brutto, otrzymała pożyczkę z zakładu pracy, w wysokości 8500 zł.

( dowód: - zaświadczenie Naczelnika (...) Urzędu Skarbowego

w G. – k. 50;

- zaświadczenie o zarobkach k.99; 191-192

- umowa kredytowa – k. 53-54;

- wezwanie do zapłaty ze wspólnoty mieszkaniowej – k. 55

- zaświadczenie o pożyczce z zakładu prac – k. 56

Dziadkowie macierzyści powódki, K. i W. G. nie żyją.

( dowód: - zeznania powódki – k. 82)

Z informacji przesłanej przez Powiatowy Urząd Pracy w G. z dnia 9 stycznia 2015 roku wynika, że w okresie ostatnich 6 miesięcy Urząd dysponował następującymi ofertami pracy: dla osób z wykształceniem średnim ogólnym na stanowisko przedstawiciel handlowy z wynagrodzeniem w granicach 1680-2500 zł; dla osób bez kwalifikacji zawodowych z wynagrodzeniem w granicach 1680-2100 zł.

( dowód: - informacja z PUP – k. 160)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na postawie zgromadzonego w toku postępowania materiału dowodowego. Sąd oparł się na treści dokumentów urzędowych załączonych do akt sprawy, gdyż zostały one sporządzone przez uprawnione do tego organy, w sposób przepisany prawem. Sąd dał również wiarę dokumentom prywatnym złożonym przez strony na potrzeby niniejszej sprawy. W ocenie Sądu stanowią one wiarygodne źródło zawartych w nich informacji, a żadna ze stron nie podważyła ich autentyczności.

Sąd oparł się na dokumencie przesłanym przez Powiatowy Urząd Pracy jako, że został sporządzony przez uprawniony organ, a wiadomości z nim zawarte nie budzą wątpliwości. W niniejszej sprawie stanowi on źródło istotnych informacji.

Sąd dał wiarę zeznaniom powódki. W opinii Sądu są one spójne i logiczne. Jej zeznania potwierdzone zostały w zgromadzonym materiale dowodowym.

Sąd dał również wiarę zeznaniom pozwanych F. K. i T. B. - w zakresie ich sytuacji majątkowej, osiąganych dochodów oraz podstawowych potrzeb, a także sytuacji zdrowotnej pozwanych oraz ich kontaktów z powódką.

Sąd na mocy art. 217 § 3 k.p.c. pominął dowód z przesłuchania Z. B. uznając, iż okoliczności sprawy zostały już dostatecznie wyjaśnione, ponadto powyższy wniosek dowodowy został zgłoszony , jako spóźniony, gdyż dopiero w kolejnych pismach procesowych .

Oceniając przesłuchanie stron jako wiarygodne Sąd miał na uwadze, że co do faktów istotnych dla sprawy były one co do zasady bezsporne.

Stosownie do art. 129 § 1 kro obowiązek alimentacyjny obciąża krewnych bliższych stopniem przed dalszymi, zaś zgodnie z art. 133 § 1 i § 2 kro w przypadku dziecka obowiązek alimentacyjny dalszych krewnych pojawia się wyłącznie wówczas, gdy dziecko znajduje się w niedostatku.

Art. 132 k.r.o. stanowi, iż obowiązek alimentacyjny zobowiązanego w dalszej kolejności powstaje dopiero wtedy, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności albo gdy osoba ta nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami.

W niniejszej sprawie ustalono, że obowiązek alimentacyjny ciążący na ojcu powódki nie jest przez niego realizowany. Zadłużenie z tego tytułu rośnie z roku na rok. Ojciec powódki uchyla się od łożenia na nią, mimo postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez Komornika. Wyegzekwowanie należności jest niemożliwe. Obowiązek alimentacyjny względem powódki realizuje matka.

Ogólną, przesłanką powstania obowiązku alimentacyjnego, poza sytuacją dotyczącą alimentów na dzieci od ich rodziców, jest pozostawanie w niedostatku. Tymczasem pojęcie niedostatku nie zostało w ustawie zdefiniowane. W literaturze i orzecznictwie natomiast wskazuje się na właściwą mu cechę względności. Jak wynika z orzeczenia z dnia 29 września 1958 r., 2 Cr 817/57 (OSPiKA 1959/11/294), w którym, charakteryzując niedostatek, Sąd Najwyższy przyjął, iż występuje on nie tylko wtedy, „gdy uprawniony do alimentacji nie posiada żadnych środków utrzymania, lecz określa także i taką sytuację materialną osoby uprawnionej, gdy nie może ona w pełni zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb. Nie jest możliwe ścisłe ustalenie katalogu usprawiedliwionych potrzeb podlegających zaspokojeniu w ramach obowiązku alimentacyjnego i odróżnienie ich od tych, które jako przejaw zbytku nie powinny być uwzględnione. Pojęcia usprawiedliwionych potrzeb nie można jednoznacznie zdefiniować, ponieważ nie ma jednego stałego kryterium odniesienia. Rodzaj i rozmiar tych potrzeb jest uzależniony od cech osoby uprawnionej oraz od splotu okoliczności natury społecznej i gospodarczej, w których osoba uprawniona się znajduje (m.in. wiek, środowisko, z którego się wywodzi uprawniony). Zarazem roszczenie jest uzależnione od możliwości zobowiązanego. W każdym razie zakres obowiązku alimentacyjnego wyznaczać będą poszczególne sytuacje uprawnionego i zobowiązanego, konkretne warunki społeczno-ekonomiczne oraz cele i funkcje obowiązku alimentacyjnego. Dopiero na tym tle będzie można określić potrzeby życiowo - materialne i intelektualne uprawnionego.

Powódka nie wykazała w trakcie procesu, aby niezbędne koszty jej utrzymania, albo jej usprawiedliwione potrzeby nie były zaspokojone. Powódka ma 23 lata, jest już osobą dorosłą. Zamieszkuje z matką, która pokrywa koszty związane z opłatami mieszkaniowymi, a także utrzymaniem powódki. A. K. obecnie studiuje na IV roku studiów niestacjonarnych. W tym miejscu wskazać należy, że zgodnie z zasadami współżycia społecznego, powódka jest już w stanie utrzymywać się samodzielnie. Powódka nie studiuje stacjonarnie, gdyż jak podała nie uzyskała odpowiedniej ilości punktów. W związku z tym wybrała niestacjonarny tryb studiowania – wieczorowy. Na podkreślenie zasługuje fakt, że powódka decydując się na podjęcie studiów w tym trybie liczyła się z kosztami, które są z tym związane. W ocenie Sądu, każda dorosłą osoba powinna też rozważyć swoją sytuację życiową wybierając dalszą formę nauki i wybrać tryb studiów umożliwiający jej ew. podjęcie zatrudnienia. W trybie zaocznym, weekendowym, powódka miałaby do dyspozycji przynajmniej kilka dni na pracę. Podejmowanie pracy w czasie studiów jest powszechną praktyką i odnosi się również do studentów studiów stacjonarnych. W ocenie Sądu powódka nie wykorzystuje w pełni swoich możliwości zarobkowych. Jako osoba pełnoletnią, zdrową, ma realne możliwości zarobkowe, korzysta z pomocy matki. Biorą pod uwagę dochody uzyskiwane przez matkę powódki, wskazać należy, że wydatkowanie ich na dwie dorosłe osoby, jest niewątpliwie obciążeniem. Tym bardziej w ocenie Sądu powódka powinna dołożyć wszelkich starań, aby odciążyć finansowo matkę i przynajmniej w części pokrywać koszty swojego utrzymania, podejmując prace dorywcze chociażby na część etatu. Te okoliczności zaś wykluczają stan niedostatku powódki.

W przedmiotowej sprawie odnieść się także należy do sytuacji pozwanych. Biorąc pod uwagę warunki społeczne i ekonomiczne oraz cele i funkcje obowiązku alimentacyjnego uznać należy, iż zasądzenie alimentów od pozwanych byłoby również sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Oboje oni są osobami starszymi i schorowanymi. F. K. ma 68 lat, przeszedł amputację ręki i pozostaje na skromnej rencie. T. B. również ma problemy zdrowotne. Jest w wieku emerytalnym i tylko fakt podjęcia, mimo tego wieku dodatkowej pracy umożliwia jej zaspokajanie własnych potrzeb na odpowiednim poziomie. Obecnie powódka i pozwani nie kontaktują się, nie widują, co jest w ocenie Sądu wynikiem zaniedbania każdej ze stron.

Uwzględniając zatem powyższy stan faktyczny i prawny oraz mając na uwadze zasady współżycia społecznego, w ocenie Sądu powództwa przeciwko pozwanym T. B. i F. K., jako bezzasadne należało oddalić.

Z przedstawionych wyżej względów na zasadzie art. 129 kro w zw. z art. 133 § 2 kro a contrario w zw. z art. 132 a contrario orzeczono jak w pkt I sentencji.

Tytułem kosztów zastępstwa prawnego, Sąd zasądził od powódki stosownie do §§ 2 i 7 ust. 1 pkt 11 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu 60 zł na rzecz pozwanej.

O kosztach procesu Sąd orzekł w myśl art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z art. 102 k.p.c., odstępując od obciążania stron kosztami procesu z uwagi na wynik sprawy.

na oryginale właściwy podpis

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE