UZASADNIENIE

(...) powódka M. K. (1) domagała się zasądzenia od pozwanego (...) S.A. w W. kwoty 120 000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty oraz kosztów procesu. Na kwotę tą składały się kwota 90 000 zł zadośćuczynienia i 30 000 z tytułu pogorszenia sytuacji życiowej.

(...) S.A. w W. wniosło o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu.

Sąd Okręgowy we W. wyrokiem z 17.11.2014r.

- zasądził tytułem zadośćuczynienia, od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powódki M. K. (1) kwotę 60 000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 4 czerwca 2014r. do dnia zapłaty;

- zasądził tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej, od pozwanego na rzecz powódki kwotę 15 000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 4 czerwca 2014r. do dnia zapłaty;

- oddalił powództwo w pozostałej części;

- zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 4 650 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Swoje rozstrzygnięcie oparł na następujących ustaleniach. (...). A. K. pracował wówczas (...). (...)

(...)

(...).

J. K. sama wychowuje córkę, mieszka u swoich rodziców. Często odwiedza matkę swojego męża i babcię swojej córki.

(...) powódka ma rentę po swoim ojcu, w kwocie 400 zł miesięcznie.

(...)

(...)
(...)

A. K. (...)został zatrudniony przez W. W. razem z W. S. i R. K.. W. W. był właścicielem samochodu osobowego marki A. (...), który był objęty ochroną ubezpieczeniową poprzednika prawnego pozwanego, a mianowicie (...) S.A. w W..

(...)wieczorem w pobliżu miejscowości R. położonej na terenie(...), doszło do wypadku komunikacyjnego. Samochód prowadził I. M.. Jechał zbyt szybko – z prędkością 150 km/h, przy dozwolonej prędkości 90 km/h. Pojazd wpadł w poślizg, zjechał z drogi i uderzył w kamienie. W wypadku zginęli A. K. i R. K.. Kierujący pojazdem I. M. doznał ciężkich obrażeń ciała a pozostali lżejszych.

Wyrokiem z dnia 24 listopada 2009r. w sprawie (...)uznał kierującego pojazdem I. M. za winnego popełnienia przestępstwa spowodowania śmierci, obrażeń cielesnych, niezachowania należytej ostrożności w ruchu drogowym i skazał go na karę (...)

W dniu 28 marca 2008r. J. K. otrzymała od poprzednika prawnego pozwanego kwotę 5 000 zł z tytułu ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków, a w dniu 24 września 2008r. odszkodowanie za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej w wysokości 15 000 zł, zaś w dniu 3 grudnia 2008r. zwrotu kosztu nagrobka w kwocie 6 500 zł. M. K. (1) otrzymała 15 000 zł tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej.

Prawomocnym wyrokiem z dnia 23 lipca 2010r. w sprawie(...)Sąd Okręgowy we W. zasądził od poprzednika prawnego pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz powoda M. K. (2) – ojca A. K. – kwotę 60 000 zł tytułem zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami od dnia 13 maja 2008r. do dnia zapłaty.

W dniu 5 listopada 2010r. (...) S.A. w W. wypłaciło M. K. (2) kwotę 60 000 zł wraz z odsetkami w wysokości 18 935 zł 34 gr. i kosztami procesu w kwocie 1 296 zł.

W dniu 27 kwietnia 2012r. w sprawie(...)Sądu Okręgowego w T. (...) S.A. w W. zawarło ugodę z ojcem zmarłego w tym samym wypadku R. S. K. – wyrażając zgodę na wypłacenie mu zadośćuczynienia i odszkodowania w wysokości 80 000 zł.

Sąd Okręgowy w swoich rozważaniach wskazał, że małoletnia powódka dochodzi zadośćuczynienia w oparciu o art. 23 k.c. w związku z art. 24 § 1 k.c. i art. 448 k.c.. Podstawą żądania odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej (...) powódki jest art. 446 § 3 k.c.

Katalog dóbr osobistych, do którego odwołuje się art. 23 k.c., ma charakter otwarty. W uzasadnieniu do wyroku z dnia 14 stycznia 2010r. IV CSK 307/09 Sąd Najwyższy podkreślił, że rodzina jako związek najbliższych osób, które łączy szczególna więź wynikająca najczęściej z pokrewieństwa i zawarcia małżeństwa, podlega ochronie prawa. Dotyczy to odpowiednio ochrony prawa do życia rodzinnego obejmującego istnienie różnego rodzaju więzi rodzinnych.

Więź rodzinna, odgrywa doniosłą rolę, zapewniając członkom rodziny m.in. poczucie stabilności, wzajemne wsparcie obejmujące sferę materialną i niematerialną oraz gwarantuje wzajemną pomoc w wychowaniu dzieci i zapewnieniu im możliwości kształcenia. Należy zatem przyjąć, że prawo do życia rodzinnego i utrzymania tego rodzaju więzi stanowi dobro osobiste członków rodziny i podlega ochronie na podstawie art. 23 i 24 k.c.. W konkretnym stanie faktycznym spowodowanie śmierci osoby bliskiej może stanowić naruszenie dóbr osobistych członków jej rodziny i uzasadniać przyznanie im zadośćuczynienia na podstawie art. 448 k.c.

Przesłanką odpowiedzialności za naruszenie cudzego dobra osobistego jest bezprawność działania, przez którą rozumie się działanie bądź zaniechanie sprzeczne z porządkiem prawnym i zasadami współżycia społecznego. Przepis z art. 24 k.c. przewiduje domniemanie bezprawności działania naruszającego dobra osobiste, co powoduje, że na nim spoczywa ciężar wykazania, iż jego działanie było zgodne z prawem.

Sprawcą naruszenia dobra osobistego powódki, kwalifikowanego jako naruszenie więzi rodzinnej spowodowanej śmiercią jej ojca A. K., był I. M..

Sprawca wypadku został skazany prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego(...)W wyroku tym został uznany winnym spowodowania śmierci, obrażeń cielesnych, niezachowanie należytej ostrożności w ruchu drogowym i skazany.

Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z 27 marca 2013 roku, wydanym w sprawie V CSK 185/12 konsekwencją skazania w postępowaniu karnym przez sąd państwa Unii Europejskiej prawomocnym wyrokiem jest niemożność wszczęcia postępowania w rozumieniu art. 17 § 1 pkt 7 k.p.k., z uwagi na negatywną przesłankę powagi rzeczy osądzonej. To „związanie” stanowi podstawę do rozszerzenia obowiązywania art. 11 k.p.c. na wyroki zagraniczne w drodze prowspólnotowej wykładni tego przepisu.

W ocenie Sądu Okręgowego brak było uzasadnienia dla stanowiska pozwanego sprowadzającego się do kwestionowania jego odpowiedzialności w ramach zawartej umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego. W aktach likwidacji szkody (...) znajduje się kserokopia polisy nr (...), z której wynika, że właściciel pojazdu marki A. (...) nr rej. (...) W. W. zawarł w dniu 18 grudnia 2006r., na okres jednego roku do dnia 17 grudnia 2007r., umowę OC z poprzednikiem prawnym pozwanego – (...) S.A. w W.. Pozwane (...) S.A. w W. nie kwestionowało swojego następstwa prawnego.

Sąd Okręgowy podkreślił, że powyższe okoliczności jednoznacznie wskazują na odpowiedzialność pozwanego wynikającą z zawartej przez właściciela pojazdu umowę ubezpieczenia.

Zgodnie z dyspozycją art. 34 ust. 1. ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. 2003.124.1152 ze zmianami) z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia. W uchwale z dnia 20 grudnia 2013r. III CZP 93/12 Sąd Najwyższy stwierdził, że „artykuł 34 ust. 1 ustawy z 22.5.2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych – w brzmieniu sprzed 11.2.2012r. – nie wyłączał z zakresu ochrony ubezpieczeniowej zadośćuczynienia za krzywdę osoby, wobec której ubezpieczony ponosił odpowiedzialność na podstawie art. 448 k.c.”. Sprawca wypadku byłby zatem zobowiązany do wyrównania szkody związanej z ruchem prowadzonego przez niego pojazdu, której następstwem była śmierć męża powódki, a podstawę tej odpowiedzialności stanowiłyby przepisy art. 436 par. 1 k.c., art. 435 par. k.c., ale także art. 448 k.c. w związku z art. 23 k.c. i art. 24 par. 1 k.c..

Zakres odpowiedzialności pozwanego Towarzystwa (...) za powstałą szkodę jest uzależniony od zakresu odpowiedzialności kierującego pojazdem I. M.. Pozwany zamiast niego naprawia wyrządzone szkody, a odszkodowanie ubezpieczeniowe ustala i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej kierującego pojazdem. Podstawę odpowiedzialności pozwanego stanowi natomiast zawarta z właścicielem pojazdu W. W. umowa ubezpieczenia OC.

Sąd Okręgowy podkreślił, że zadośćuczynienie ze swojej istoty winno uwzględniać poziom cierpień fizycznych i psychicznych osoby poszkodowanej. O jego rozmiarze winien zdecydować zakres krzywd, ich intensywność, czas trwania, nieodwracalność. Winno ono pełnić rolę kompensacyjną, a jego wysokość winna być dla osoby poszkodowanej odczuwalna łagodząc jej cierpienia. Winna być jednocześnie utrzymana w rozsądnych granicach odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa.

Okolicznościami wpływającymi na wysokość świadczenia z art. 448 k.c. są m.in.: dramatyzm doznań osób bliskich zmarłego, poczucie osamotnienia, cierpienia moralne i wstrząs psychiczny wywołany śmiercią osoby najbliższej, rola, jaką w rodzinie pełniła osoba zmarłego, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego ze zmarłym wystąpienie zaburzeń będących skutkiem odejścia (np. nerwicy, depresji), roli pełnionej w rodzinie przez osobę zmarłą, stopień, w jakim pokrzywdzony będzie umiał się znaleźć w nowej rzeczywistości i zdolności jej zaakceptowania.”

W ocenie Sądu I instancji naruszenie dobra osobistego powódki w postaci więzi rodzinnej było niepodważalne. (...). zginął w wypadku jej ojciec A. K..

Do czwartego roku życia dziecko nie ma wykształconych wyobrażeń na temat zjawisk życiowych. Nie rozumie też faktu, iż śmierć jest zjawiskiem nieodwracalnym. W tym okresie wyznacznikiem przywiązania do danej osoby jest napięcie, które towarzyszy dziecku w momencie rozłąki z nią. Dzieci są zdolne do przywiązania już w 6 – 8 miesiącu życia. Znajomość pojęcia śmierci można już zaobserwować u trzylatka a często nawet u młodszych. Zdolność rozumienia tego zjawiska jest jednak ograniczona. Dzieci nie rozumieją, że śmierć jest czymś ostatecznym, nieodwracalnym, dlatego też często oczekują powrotu zmarłego rodzica.

W ocenie Sądu Okręgowego niewątpliwie śmierć ojca zakłóciła w sposób nieodwracalny naturalny porządek w życiu (...) powódki.

Dla dziecka śmierć rodzica jest czymś najgorszym, z tego co się może wydarzyć. Dziecko nieodwracalnie traci kogoś, kto jest mu najdroższy. Traci także ochronę przez zewnętrznymi zagrożeniami i w rezultacie cierpi z powodu utraty poczucia bezpieczeństwa. Jest też uboższe o wzorce, które przekazują rodzice, a które dziecku są potrzebne do dalszego rozwoju. Każdy rodzic odgrywa niezwykle ważną a zarazem niezastąpioną rolę w życiu dziecka. To on odpowiada za jego rozwój i bezpieczeństwo. Tego małoletnia powódka została pozbawiona. W zależności od wieku dziecka, po śmierci rodzica występuje u dziecka szereg zaburzeń. W wypadku M. K. (1), (...), później jednak zrozumiała ona swoją sytuację i gdy o tej sytuacji dowiedziało się jej otoczenie, jej życie było o wiele trudniejsze niż dziecka żyjącego w pełnej rodzinie.(...)Niewątpliwie też spowodowało cierpienia, które małoletnia wyrażała pytaniami o ojca.

Reakcje emocjonalne małych dzieci na zniknięcie rodzica są specyficzne: tęsknią za rodzicem i oczekują jego powrotu.

(...)

Ojciec M. K. (1) był troskliwym, opiekuńczym i zaradnym rodzicem, co było szczególnie ważne w kontekście jej niepełnosprawności. Kiedy była potrzeba udania się do lekarza przyjeżdżał ze Szwecji, gdzie pracował i wspólnie z żoną zawozili dziecko do lekarza.

(...)

O odsetkach ustawowych orzeczono zgodnie żądaniem, na podstawie art. 481 k.c.. Żądanie zadośćuczynienia wobec (...) zostało sformułowane po raz pierwszy przez matkę (...) powódki, także na rzecz jej córki, w piśmie kierowanym do pozwanego, z dnia 1 lipca 2008 roku. Kolejne, przedsądowe i ostateczne wezwanie do zapłaty, działający w imieniu (...) powódki pełnomocnik ustanowiony przez jej matkę, przesłał pozwanemu w dniu 16 kwietnia 2014 roku.

Drugim żądaniem powódki było żądanie odszkodowania w wysokości 30 000 zł z tytułu znacznego pogorszenia jej sytuacji życiowej dochodzone na podstawie art. 446 § 3 k.c..

Z art. 446 par. 3 k.c. wynika, że przesłankami wskazanego w nim roszczenia jest nie tylko przynależność do najbliższej rodziny zmarłego, ale także znaczne pogorszenie sytuacji życiowej wskutek śmierci.

Sąd Okręgowy wskazał, że zgodnie z utrwalonymi poglądami doktryny i judykatury, ocena znacznego pogorszenia zależna jest od rozmiarów ujemnych następstw natury majątkowej spowodowanych śmiercią osoby najbliższej, zarówno już istniejących, jak i dających się przewidzieć w przyszłości i powinna być oparta na szczegółowej analizie ogólnej sytuacji osoby uprawnionej z uwzględnieniem wszystkich okoliczności mających wpływ na jej warunki i trudności życiowe, stan zdrowia, wiek, stosunki rodzinne i majątkowe.

Dla określenia wysokości należnego odszkodowania ma więc znaczenie ustalenie sytuacji majątkowej rodziny w dacie śmierci A. K.. Sytuacja ta była dobra. Wprawdzie J. K. nie pracowała, jednak dochody A. K. były znaczne, (...) Całość dochodów przeznaczał na potrzeby rodziny, niewielką kwotę zatrzymywał na swoje utrzymanie. Małżonkowie planowali wspólnie budowę domu jednorodzinnego i czynienie oszczędności. Mieli takie możliwości. Zmieniło się to radykalnie w chwili śmierci A. K.. Na skutek jego zgonu rodzina utraciła środki finansowe. (...) powódka mieszka w tej chwili razem ze swoją matką, w jednym pokoju, u babci. Plany budowy domu są nieaktualne, J. K. nie ma odpowiednich dochodów, aby je realizować. J. K. nie pracuje, siebie i córkę utrzymuje z zasiłków, które wynoszą łącznie 900 zł. Dochody z pracy dorywczej są nieregularne i niepewne, wynoszą nie więcej niż 300 zł miesięcznie. Niewątpliwie też potrzeby (...) powódki cały czas wzrastają, wraz z jej wiekiem. (...). Zaspokajałby je ojciec powódki, gdyby żył. Czynił to przecież za swojego życia.

W ocenie Sądu Okręgowego niewątpliwie śmierć ojca powódki pogorszyła jej sytuację życiową. Przyznał to poprzednik prawny pozwanego, wypłacając z tego tytułu kwotę 15 000 zł. Sąd Okręgowy uznał za uzasadnione podwyższanie jej o dalszą kwotę 15 000 zł, co łącznie daje 30 000 zł przyznane z tytułu odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej M. K. (1). (...) powódka utraciła możliwości, które mogłaby realizować w sytuacji, gdyby żył ojciec i uzyskiwał dochody w granicach swoich możliwości. Dalej idące w tym zakresie żądanie Sąd na podstawie art. 446 par. 3 k.c., a contrario, oddalił.

(...)

O odsetkach ustawowych od tego żądania rozstrzygnięto zgodnie z żądaniem, co uzasadnione jest również tym, że powódka odszkodowania domagała się przed wniesieniem pozwu w niniejszej sprawie, również w piśmie z kwietnia 2014 roku. Podstawą rozstrzygnięcia w tym zakresie jest art. 448 k.c.

Na koniec należało odnieść się do podniesionego przez pozwanego zarzutu przedawnienia roszczeń.

Art. 442^{(
1 )}k.c zgodnie z którym roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia, a jeżeli szkoda wynikła ze zbrodni lub występku, roszczenie o naprawienie szkody ulega przedawnieniu z upływem lat dwudziestu od dnia popełnienia przestępstwa bez względu na to, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia, wszedł w życie w dniu 9 sierpnia 2007r.. Przedstawicielka ustawowa (...) powódki o osobie zobowiązanej do naprawienia szkody mogła dowiedzieć się najwcześniej w dniu 15 grudnia 2009r., kiedy to uprawomocnił się wyrok Sądu Rejonowego (...), skazujący I. M. za spowodowanie wypadku komunikacyjnego. Pozew wniesiony został w dniu czwartego 4 czerwca 2014 roku, roszczenie nie uległo przedawnieniu, szkoda wynika bowiem z występku.

O kosztach procesu Sąd postanowił na podstawie art. 100 k.p.c.. Koszty powódki to opłata od pozwu w wysokości 6 000 zł oraz koszty pełnomocnika w kwocie 3 600 zł razem 9 600 zł. Koszty pozwanego to koszty pełnomocnika w wysokości 3 600 zł. Powódka domagała się łącznie 120 000 zł, wygrała 75 000 zł, w 62,5%. Powódka powinna zapłacić 4 950 zł z ogólnej kwoty kosztów wynoszącej
13 200 zł. Zapłaciła 9 600 zł, wobec powyższego zasądzono od pozwanego na rzecz powódki różnicę w wysokości 4 650 zł, jak w punkcie 4 wyroku.

Apelację od powyższego wyroku złożyły obie strony.

Powódka zaskarżyła wyrok w pkt 3 i 4 zarzuciła:

- naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, tj. art. 23 k.c., art. 24 § 1 k.c. i art. 448 k.c. poprzez przyjęcie stanowiska, iż zasądzona tytułem zadośćuczynienia na rzecz powódki M. K. (1) kwota 60 000 zł jest tą „odpowiednią”, w sytuacji gdzie Sąd I instancji trafnie podkreśla, iż krzywda powódki powstała na skutek tragicznej śmierci jej ojca, przez co powódka doznała silnego wstrząsu psychicznego destabilizującego w sposób trwały jej sferę psychiczną co było spowodowane silną więzią uczuciową jaka łączyła powódkę z jej zmarłym ojcem, co potęgowało odczuwanie smutku po utracie najbliższej osoby, zdarzenie to miało charakter nagły i nie było wywołane indywidualnymi cechami A. K. np. chorobą, pamięć o zmarłym w domu rodzinnym jest ciągle żywa podczas gdy adekwatną kwotą zadośćuczynienia byłaby kwota co najmniej 90 000zł, ;

Wskazując na powyższe zarzuty, wniosła o zmianę zaskarżanego wyroku i orzeczenie co do istoty sprawy poprzez zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki M. K. (1) dodatkowo kwotę 30 000 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 4.06.2014 do dnia zapłaty; zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego za obie instancje według norm przepisanych.

Pozwany zaskarżył wyrok w pkt 1,2 i 4 zarzucając:

- w punkcie 1 zasądzającym od (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz M. K. (1) kwotę 60 000 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 4 czerwca 2014 roku do dnia zapłaty, ponad kwotę 40 000 zł, tj. w zakresie kwoty 20 000 zł,

- w punkcie 2 zasądzającym od (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz M. K. (1) kwotę 15 000 zł z tytułu odszkodowania wraz z ustawowymi odsetkami naliczanymi od dnia 4.06.2014r. do dnia zapłaty,

- a w konsekwencji także w zakresie rozliczenia kosztów procesu o których mowa w punkcie 4.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucam:

I. Naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na treść orzeczenia, a to:

1) art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. poprzez:

a) dokonanie przez Sąd I instancji ustaleń faktycznych sprzecznych z zebranym w sprawie materiałem dowodowym, co w konsekwencji doprowadziło w przedmiotowej sprawie do nieprawidłowego i zawyżonego określenia kwoty zadośćuczynienia należnego powódce

b) dokonanie oceny dowodów w sposób sprzeczny z zasadami logiki oraz doświadczeniem życiowym, czego skutkiem było zasądzenie na rzecz powódki wygórowanej wysokości tytułem odszkodowania, podczas gdy przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności faktycznych żądanie odszkodowania powinno być nieuwzględnione.

II. Naruszenie prawa materialnego, a to:

1) art. 446 § 3 k.c. w zw. z art. 6 k.c., poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki odszkodowania z uwagi na znaczne pogorszenie się jej sytuacji życiowej w sytuacji gdy powódka nie udowodniła swojego roszczenia w kwocie 15 000 zł, pomimo ciążącego na niej obowiązku wykazania faktów, które będą miały wpływ na wysokość dochodzonego roszczenia;

2) art. 361 § 1 w zw. z art. 363 § 1 k.c., poprzez przyjęcie, iż powódce przysługuje zadośćuczynienie i odszkodowanie w wysokości wyższej niż dotychczas wypłacone przez pozwanego;

III. Mając powyższe na uwadze, wniósł o

1) zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w zaskarżonej części,

2) zmianę postanowienia o kosztach procesu i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych, stosowanie do wyniku sprawy oraz o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego w całości.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja powódki jest zasadna, zaś apelacja pozwanego nieuzasadniona.

Sąd Apelacyjny w pełni podziela ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Okręgowy i przyjmuje je za własne bez potrzeby ich ponownego przytaczania.

Za niezasadny należy uznać zarzut apelacji pozwanego naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. poprzez dokonania ustaleń sprzecznych z materiałem dowodowym, dokonanie oceny dowodów w sposób sprzeczny z zasadami logiki.

Skuteczne postawienie zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wskazania, że Sąd uchylił zasadom logicznego rozumowania bądź doświadczenia życiowego. Skarżący w swojej apelacji nie był w stanie skutecznie podważyć logicznej argumentacji Sądu I instancji. Z materiału dowodowego wynika, iż zmarły ojciec powódki pracował za granicą gdzie osiągał zarobki do 6 000 zł. Z powyższej kwoty jedynie niewielką część zużywał na swoje utrzymanie, pozostałą kwotę przeznaczał na utrzymanie córki i żony w Polsce. Z zarobionych przez zmarłego pieniędzy rodzice powódki byli w stanie dokonać oszczędności, które pozwoliły im na podjęcie decyzji o budowie domu. Obecnie matka powódki nie pracuje, wraz z córką zamieszkuje w jednym pokoju u swojej matki – babci M. K. (1). Powyższe ustalenia faktyczne nie były przez pozwanego kwestionowane. Oczywistym jest w ocenie Sądu Apelacyjnego, że sytuacja powódki uległa pogorszeniu nie tylko pod względem emocjonalnym, gdyż nie wychowuje się w pełnej rodzinie ale również pod względem materialnym.

Odszkodowanie z art. 446 § 3 k.c. obejmuje szkody, których nie obejmują renty po zmarłym rodzicu. Są to szeroko pojęte szkody majątkowe często trudne do wyliczenia, prowadzące do znacznego pogorszenia sytuacji życiowej osoby najbliższej. Odszkodowanie jest niezależnym świadczeniem od zadośćuczynienia za śmierć osoby bliskiej. Pogorszenie sytuacji życiowej polega nie tylko na pogorszeniu obecnej sytuacji materialnej, lecz także na utracie realnej możliwości polepszenia warunków życia. Bez wątpienia plany życiowe rodziców powódki zmierzały do poprawy warunków materialnych powódki. Pogorszenie sytuacji życiowej obejmuje nie tylko szkody obecne, ale również przyszłe. Oczywiste ścisłe pieniężne określenie tych szkód nie jest możliwe i dlatego wchodzi w rachubę przyznanie „stosownego” odszkodowania. W ocenie Sądu II instancji przyznana w oparciu o art. 446 § 3 k.c. kwota 30 000 zł na rzecz powódki nie jest wygórowana mając na uwadze z jednej strony jej wiek w chwili śmierci ojca – (...), które co najmniej do pełnoletności mogło liczyć na pomoc, troskę i wsparcie materialne zmierzające do poprawy warunków życiowych - drugiej strony dotychczasowe osiągnięcia, warunki i tryb życia zmarłego – jego przedsiębiorczość, dbałość o rodzinę, troskę o powódkę, plany życiowe co do poprawy warunków mieszkaniowych rodziny.

Mając powyższe na uwadze za niezasadny należy uznać zarzut pozwanego naruszenia art. 446 § 3 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c. polegający na nieudowodnieniu swojego roszczenia co do znacznego pogorszenia swojej sytuacji życiowej. Za niezasadny należy uznać zarzut pozwanego naruszenia art. 361 § 1 k.c. w zw. z art. 363 § 1 k.c. polegający na przyjęciu, iż powódce przysługuje zadośćuczynienie i odszkodowanie w wysokości wyższej niż dotychczas wypłacane przez pozwanego. W konsekwencji za zasadny należało uznać zarzut powódki naruszenia art. 23, 34 i 448 k.c. poprzez przyjęcie, iż zasądzona kwota 60 000 zł tytułem zadośćuczynienia jest odpowiednia.

Powódka w chwili śmierci ojca miała 2 lata. Z wiekiem coraz bardziej odczuwa brak ojca i z czasem zapewne odczucie to będzie się nasilało. Poczucie osamotnienia, brak kontaktu z ojcem, brak możliwości wychowania w pełnej rodzinie, brak możliwości dzielenia trosk i radości w późniejszym życiu jest bez wątpienia dla powódki traumatycznym. (...)

Mając powyższe na uwadze Sąd II instancji przyjął, iż kwota 60 000 zł zasądzona na rzecz powódki z tytułu zadośćuczynienia jest kwotą rażąco niską i podwyższył ją o kolejne 30 000 zł uznając, iż kwota 90 000 zł jest adekwatna mając na uwadze rozmiar cierpień psychicznych jakich już doznała i dozna w przyszłym życiu powódka.

Konsekwencją zmiany podwyższenia zasądzonego zadośćuczynienia jest zmiana orzeczenia Sądu I instancji w przedmiocie kosztów procesu zgodnie z treścią art. 98 k.p.c.

M. powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny uznając apelację pozwanej za niezasadną oddalił ją na mocy art. 385 k.p.c., zaś przyjmując zasadność apelacji powódki na mocy art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok w pkt 3 (trzecim) i 4 (czwartym).

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na mocy art. 98 k.p.c..

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE