UZASADNIENIE

Powód (...) sp. z o.o. w T. wniósł pozew przeciwko pozwanemu (...)S.A. w W. domagając się zasądzenia od pozwanego na swoją rzecz kwoty 1.198.442,04 zł z ustawowymi odsetkami od kwoty 1.157.688,70zł od dnia wniesienia pozwu tj. od 29 lutego 2011r. do dnia zapłaty i od kwoty 40.753,34zł od dnia 5 marca 2011 r. do dnia zapłaty, a nadto zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu powód wskazał, że w ramach wiążących strony umów w zakresie transakcji opcji walutowych pozwany (...) dokonał tzw. (...)w oparciu o nieważne zdaniem powoda postanowienie regulaminu, następnie w oparciu o tak uzyskany wynik zażądał od powoda ustanowienia kaucji zabezpieczającej, której powód nie ustanowił m.in. z uwagi na równoległe, bezzasadne, wypowiedzenie przez (...) umowy kredytowej. W wyniku dokonania rozliczenia tej transkacji pozwany pobrał z rachunków powoda środki do wartości żądanej kaucji tj. 1.480.380,27zł

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwany wskazał, że sporne klauzule regulaminu nie były nieważne, zaś działania pozwanego nie były bezprawne. Nadto pozwany podniósł zarzut przedawnienia roszczenia powoda jako wynikającego ze stosunku rachunku bankowego na podstawie art. 731 zd. 1 k.c.

Sąd Okręgowy w T. wyrokiem z dnia 25 października 2015r. oddalił powództwo oraz zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 7.217zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Powyższy wyrok Sąd I instancji oparł na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych:

Powód i pozwany współpracowali ze sobą od 2002r. W ramach tej współpracy w dniu 31 stycznia 2003r. zawarli umowę o limit wierzytelności nr (...) (dalej powoływana jako "umowa o limit wierzytelności"). Tego samego dnia zawarli umowę o ustanowienie zastawu rejestrowego na rzeczy oznaczonej co do tożsamości oraz trzy umowy, których przedmiotem było zabezpieczenie wierzytelności (...) tj. umowę cesji praw z polisy ubezpieczeniowej, umowę o przelew wierzytelności oraz umowę przewłaszczenia na zabezpieczenie.

W dniu 31 października 2003 r. strony zmieniły umowę o limit wierzytelności aneksem nr (...), co skutkowało jedynie przyjęciem jej nowego tekstu jednolitego. Tego samego dnia strony zawarły umowę cesji wierzytelności z umowy ubezpieczenia oraz aneks nr (...) do umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie.

W dniu 29 października 2004 r. strony podpisały aneks nr (...) do umowy o limit wierzytelności W tym samym dniu zawarta też została umowa o przelew wierzytelności, a nadto aneks nr (...) do umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie z dnia 31 stycznia 2003 r. i aneks nr (...) do umowy zastawu rejestrowego na rzeczy oznaczonej co do tożsamości z dnia 31 stycznia 2003 r., jak też umowa cesji praw z umowy ubezpieczenia.

W dniu 8 marca 2005 r. strony zawarły aneks nr (...) do umowy o limit wierzytelności, a także umowę cesji praw z umów ubezpieczenia oraz umowę zastawu rejestrowego na rzeczy oznaczonej co do tożsamości. Zawarty został również aneks nr (...) do umowy cesji praw z umowy ubezpieczenia z dnia 29 października 2004 r., aneks nr (...) do umowy o przelew wierzytelności z dnia 29 października 2004 r. oraz aneksy nr (...) do umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie z dnia 31 marca 2003 r. i aneks nr (...) do umowy o ustanowienie zastawu rejestrowego z dnia 31 stycznia 2003 r

W dniu 9 marca 2005 r. podpisany został aneks nr (...) do umowy o limit wierzytelności.

Kolejnym aneksem nr (...) z dnia 24 października 2005r. przyjęto nowy tekst jednolity umowy o limit wierzytelności. Tego samego dnia zawarty został aneks nr (...) do umowy o przelew wierzytelności z dnia 29 października 2004r. oraz umowa cesji praw z umowy ubezpieczenia, a nadto aneks nr (...) do umowy ustanowienia zastawu rejestrowego na rzeczy oznaczonej co do tożsamości z dnia 31 stycznia 2003r. oraz aneks nr (...) do umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie z dnia 31 stycznia 2003r.

Na mocy aneksu nr (...) z dnia 10 października 2006r. do umowy o limit wierzytelności strony przyjęły nowy tekst jednolity. Stosownie do(...) umowy (według tekstu jednolitego) pozwany miał prawo pobierania prowizji, a gdyby to nie było możliwe prawo do obciążania rachunków powoda jako kredytobiorcy bez konieczności składania przez powoda dodatkowej dyspozycji; z kolei na mocy (...) powód udzielił bankowi nieodwołalnego pełnomocnictwa do regulowania wszelkich wierzytelności i roszczeń (...) wynikających z umowy.

W dniu 10 października 2006r. strony rozwiązały umowę przewłaszczenia na zabezpieczenie z dnia 31 stycznia 2003r., umowę o ustanowienie zastawu rejestrowego na rzeczy oznaczonej co do tożsamości z dnia 31 stycznia 2003 r. i umowę o ustanowienie zastawu rejestrowego na rzeczy oznaczonej co do tożsamości z dnia 8 marca 2005r.

Kolejnym aneksem nr (...) do umowy o limit wierzytelności z dnia 25 kwietnia 2008r. strony wprowadziły do umowy nowy załącznik, zgodnie z którym kredytobiorca zobowiązał się m.in. do przeniesienia na rzecz (...) wierzytelności pieniężnych i związanych z nimi roszczeń istniejących i mogących powstać w przyszłości, przysługujących kredytobiorcy wobec dłużników, w wysokości nie mniejszej niż 3.000.000zł.

W dniu 25 kwietnia 2008r. strony zawarły aneks nr (...) do umowy o przelew wierzytelności z dnia 29 października 2004r., zabezpieczającej wierzytelności z umowy o limit wierzytelności, w którym powód jako cedent zobowiązał się m.in. do wskazania swoim dłużnikom pozwanego (...) jako jedynego uprawnionego do otrzymywania spłaty cedowanych wierzytelności oraz wskaże na wszystkich wystawianych w związku z cedowanymi wierzytelnościami dokumentach finansowych i księgowych, takich jak faktury lub rachunki, miejsce płatności w postaci (...)SA w W. nr rachunku (...) (dla wpływów w PLN), (...) (dla wpływów w (...)), (...) (dla wpływów w (...)), (...) (dla wpływów w (...)) .

W dniu 25 kwietnia 2008r. strony zawarły umowę kredytową nr (...) (dalej powoływaną jako umowa kredytowa).

Do stosunków kredytowych wynikających z umowy o limit wierzytelności i umowy kredytowej zastosowanie znajdował (...) SA z dnia 17 kwietnia 2003r.

Na podstawie umowy o limit wierzytelności i umowy kredytowej powód korzystał w pozwanym (...) z kredytów.

W dniu 25 kwietnia 2008r. strony procesu zawarły (...)

W myśl(...), transakcje rozumiane jako(...)

Z kolei w myśl (...)umowy (...)

(...)

Podstawowym rodzajem zabezpieczenia transakcji, przewidzianym w (...)Regulaminu była Kaucja w rozumieniu art. 102 prawa bankowego, której celem było zabezpieczenie wszelkich istniejących lub mogących powstać w przyszłości wierzytelności (...) z tytułu rozliczenia i realizacji transakcji.

W przypadku określonym w (...)ustanowienie kaucji powiązane było z tzw. (...). Ta ostatnia była zdefiniowana w (...)jako (...)

(...)

Niezwłocznie po podjęciu decyzji o konieczności uzupełnienia lub ustanowienia dodatkowego zabezpieczenia, (...) był zobowiązany do poinformowania klienta o tym obowiązku (...)W takim wypadku, w myśl (...)klient był zobowiązany do uzupełnienia kwoty kaucji najpóźniej do godziny 16.00 następnego dnia roboczego po dniu roboczym, w którym informacja o wezwaniu klienta przez (...) do uzupełnienia zabezpieczenia doszła do jego wiadomości.

Z kolei brak ustanowienia przez klienta wymaganego zabezpieczenia Transakcji lub zmniejszenia się wskutek przyczyn prawnych lub faktycznych wysokości zabezpieczenia lub nieustanowienia dodatkowego zabezpieczenia stanowił (...) niezależnie od tego czy były one skutkiem działań lub zaniechań za które odpowiedzialność ponosił klient (...)Stosownie do (...)wystąpienie (...)uprawniało (...) do dokonania (...) w sposób przewidziany w (...), a polegającego na obliczenia kwoty zobowiązania klienta lub (...) na podstawie (...) ustalonej przez (...); kolejno następowało obliczenie wzajemnych zobowiązań przez ich porównanie i obowiązku zwrotu różnicy przez stroną zobowiązaną w wyższym stopniu(...)

Według(...) w razie wystąpienia Przypadku Naruszenia możliwe było wypowiedzenie Umowy Ramowej lub odpowiedniej (...) ze skutkiem natychmiastowym w dniu doręczenia drugiej stronie wypowiadającego pisma.

Ponadto stosownie do (...) Regulaminu klient upoważniał (...), bez składania odrębnej dyspozycji, do pobrania z rachunków rozliczeniowych, rachunku kaucji i innych rachunków klienta prowadzonych przez (...) środków pieniężnych tytułem zaspokojenia wierzytelności (...) oraz tytułem ustanowienia kaucji lub innego zabezpieczenia na zasadach pokreślonych w (...)

Na podstawie Umowy Ramowej i (...) w okresie od dnia 30 września 2008r. do dnia 16 października 2008r. strony zawarły szereg transakcji walutowych typu (...): nr (...) z dnia 30 września 2008r., nr (...) z dnia 16 lutego 2009r., nr (...) z dnia 16 października 2008r., nr (...) z dnia 16 października 2008r., nr (...) z dnia 16 października 2008r. i nr (...) z dnia 16 października 2008r.

Poza tymi transakcjami, strony zawarły także inne transakcje typu (...): w dniu 30 września 2008r. Transakcję Walutową nr (...) i Transakcję Walutową nr (...), przy czym potwierdzenia ich zawarcia pozwany przesłał powodowi faksami w dniu 7 października 2008r. Na podstawie tych transakcji powód uprawniony był do sprzedaży pozwanemu bankowi określonych tam kwot w funtach brytyjskich po z góry umówionym kursie.

W dniu 16 października 2008r. strony zawarły transakcje (...) nr (...), nr (...), nr (...), nr (...), nr (...), nr (...), nr (...) i nr (...), opiewające na dolara amerykańskiego.

Pismem z dnia 20 lutego 2009r. pozwany poinformował powoda, iż (...) na dzień 20 lutego 2009r. jest wartością ujemną i wynosi kwotę 1.575.117zł. Jednocześnie wezwał go, na podstawie (...) (...), do ustanowienia zabezpieczenia transakcji w formie ustanowienia kaucji w wysokości nie niższej niż 1.575.117zł najpóźniej do godziny 16.00 następnego dnia roboczego po otrzymaniu wezwania. Jednocześnie (...) poinformował, że brak ustanowienia żądanego zabezpieczenia stanowić będzie (...), który może skutkować (...) lub (...).

Powód nie ustanowił żądanej kaucji.

Do rozliczenia 10 ostatnich z wymienionych wyżej transakcji nie doszło. Pismem z dnia 12 marca 2009r. pozwany na podstawie (...) (...) dokonał Wcześniejszego Rozliczenia transakcji wyznaczając 12 marca 2009r. jako Dzień Wcześniejszego Rozliczenia transakcji, powołując się na (...) polegający na braku ustanowienia kaucji na wezwanie (...) zgodnie z (...) Regulaminu.

W załączniku nr 1 do tego pisma pozwany określił swoją wierzytelność z tytułu wyznaczenia Dnia Wcześniejszego Rozliczenia na kwotę 1.146.354zł.

Powyższe pismo pozwanego (...) zostało podpisane przez umocowanych pracowników banku (...). Pismo to zostało doręczone powodowi w dniu 17 marca 2009r.

Pismo zostało również doręczone powodowi za pośrednictwem faksu w dniu 12 marca 2009r. o godzinie 16:23.

Pismem z dnia 24 lutego 2009r. pozwany (...) poinformował powoda, iż w związku z niewykonaniem zobowiązania, o którym mowa w Umowie o limit wierzytelności w postaci przeniesienia na jego rzecz wierzytelności pieniężnych i związanych z nimi roszczeń istniejących i mogących powstać w przyszłości, przysługujących kredytobiorcy wobec dłużników, w wysokości nie mniejszej niż 3.000.000 zł, na podstawie (...)Regulaminu (...)wstrzymał wypłaty z kredytu udzielonego na podstawie ww. umowy.

Powód otrzymał to pismo w dniu 3 marca 2009 r.

Nieformalnie powód powziął wiedzę o wstrzymaniu wypłat z kredytu udzielonego na podstawie Umowy o limit wierzytelności w momencie, w którym nie zostały zrealizowane dyspozycje przelewów wynagrodzeń dla pracowników wydane wcześniej przez prokurenta spółki (...).

Powód nie był w stanie uiścić swoich zobowiązań z tytułu wynagrodzenia z kredytu udzielonego w pozwanym (...), w związku z czym wynagrodzenia te wypłacił w dniu 27 lutego 2009r. ze środków z kredytu w (...)

Pismem z dnia 2 marca 2009r. pozwany poinformował powoda, że w przypadku:

1) niewykonania zobowiązania z umowy o limit wierzytelności w postaci zobowiązania do przeniesienia na rzecz (...) wierzytelności pieniężnych i związanych z nimi roszczeń istniejących i mogących powstać w przyszłości a przysługujących kredytobiorcy wobec dłużników w wysokości nie mniejszej niż 3.000.000 zł miesięcznie;

2) nieustanowienia zabezpieczenia transakcji w postaci depozytu kaucyjnego w wysokości 1.575.117 zł zgodnie z wezwaniem z dnia 26 lutego 2009 r.;

3) niepodpisania aneksów podwyższających marżę (...) do poziomu tam wskazanego

w nieprzekraczalnym terminie do 10 marca 2009r., wypowie umowy nr (...) z dnia 31 stycznia 2003r. i nr (...) z dnia 25 kwietnia 2008r.

Pismem z dnia 12 marca 2009r. pozwany (...) na podstawie (...) Regulaminu Świadczenia Usług (...) wypowiedział powodowi umowę o limit wierzytelności nr (...) z 30-dniowym okresem wypowiedzenia. Wypowiedzenie było konsekwencją niedotrzymania przez powoda warunków tej umowy o tj. zobowiązania do przeniesienia na rzecz (...)wierzytelności pieniężnych i związanych z nimi roszczeń istniejących i mogących powstać w przyszłości, przysługujących powodowi wobec dłużników w wysokości nie mniejszej nie 3.000.000zł miesięcznie oraz tego, że w okresie od dnia 25 kwietnia 2008r. do dnia 11 marca 2009r. (...) nie zaewidencjonował żadnych wpływów na rachunki nr (...) (dla wpływów w PLN), nr (...) (dla wpływów w (...)), nr (...) (dla wpływów w (...)) i nr (...) (dla wpływów w (...)) wskazane w umowie o przelew wierzytelności z dnia 29 października 2004r. z późniejszymi zmianami.

Odrębnym pismem z dnia 12 marca 2009r. pozwany (...) działając na podstawie(...) Regulaminu Świadczenia Usług (...) wypowiedział powodowi umowę kredytową z dnia 25 kwietnia 2008r. wraz z późniejszymi zmianami z 30-dniowym okresem wypowiedzenia. Jako przyczynę wypowiedzenia tej umowy (...) wskazał nieustanowienie kaucji środków pieniężnych tytułem zabezpieczenia transakcji zawartych w ramach (...) w Zakresie (...) z dnia 25 kwietnia 2008r. oraz (...) z dnia 25 kwietnia 2008r.

Celem zaspokojenia wierzytelności wynikających z (...), określonych w załączniku (...) do pisma pozwanego (...) z dnia 12 marca 2009r. - (...)pozwany (...) pobrał z rachunków bankowych powoda w okresie od dnia 18 marca 2009r. do dnia 21 kwietnia 2009r. łącznie, w przeliczeniu na walutę polską, kwotę 1.480.380,27zł.

Pobrania środków przebiegały w następujący sposób: w dniu 18 marca 2009 r. z rachunku złotówkowego powoda o numerze (...) pozwany pobrał kwotę 426.573,83 złotych, a z rachunku powoda prowadzonego dla (...)o numerze (...) - kwotę 196.236,09(...).

Pobrane 196.236,09 (...) pozwany (...) przeliczył według własnej tabeli kupna oraz przyjął, iż istniejący dług powoda został umorzony do kwoty 870.895,77 zł.

W dniu 23 marca 2009r. pozwany (...) pobrał z rachunku złotówkowego powoda o numerze (...) kwotę 63.116,16zł.

W dniu 24 marca 2009r. pozwany z rachunku złotówkowego powoda o numerze (...) pobrał kwotę 63.014,60 zł.

W dniu 21 kwietnia 2009r. pozwany z rachunku złotówkowego powoda o numerze (...) pobrał kwotę 38.304,74zł.

W dniu 21 kwietnia 2009r. pozwany z rachunku powoda prowadzonego dla franków szwajcarskich o numerze (...) pobrał kwotę 56,84 (...).

Pobierając od powoda kwotę 56,84 (...) pozwany przeliczył ją po kursie ze swojej tabeli kupna- wynoszącym 2,8424 zł za (...). Zaliczył więc na poczet transakcji kwotę 161,56zł.

Na poczet przedterminowego rozliczenia transakcji (...) pozwany pobrał łącznie z rachunków powoda - w przeliczeniu na złotówki - kwotę 1.480.380,27zł.

Sąd I instancji wskazał, że powyższy ustaleń faktycznych dokonał na podstawie załączonych do akt dokumentów, zeznań świadków oraz opinii biegłego Z. A.. Zaznaczył w tym kontekście Sąd I instancji, że obliczenie B. przez biegłego także na dzień 12 marca 2013r. wykraczało poza tezę dowodową i w tym zakresie opinia została pominiętą. Nie uwzględnił także Sąd Okręgowy wniosku o dopuszczenie dowodu z przesłuchania w charakterze strony organu pozwanego oraz na podstawie art. 220 kpc ograniczył rozprawę do zagadnienie wstępnego, co skutkowało pominięciem postępowania dowodowego w zakresie wysokości szkody poniesionej przez powoda.

Motywując swoje rozstrzygnięcie Sąd I instancji wskazał, że uznał za zasadny podniesiony przez pozwanego zarzut przedawnienia roszczenia powoda. Zdaniem Sądu I instancji podstawa prawna żądania wynikała z odpowiedzialności kontraktowej (art. 471 kc), a jego podłożem był stosunek prawny ukształtowany zawarciem przez strony szeregu umów rachunku bankowego (art. 725 kc). W ocenie Sądu Okręgowego wynikający z art. 731 zd. 1 k.c. 2-letni termin przedawnienia dla roszczeń ze stosunku rachunku bankowego należy interpretować szeroko i obejmować nim wszystkie roszczenia, których podłożem normatywnym jest umowa rachunku bankowego, a więc zarówno o zwrot środków pieniężnych, jak też roszczeń odszkodowawczych bez względu na rodzaj rachunku. Hipoteza tego przepisu obejmowała zatem roszczenie dochodzone przez powoda.

W tym kontekście Sąd I instancji podniósł, że początek 2-letniego terminu przedawnienia rozpoczynał się w odniesieniu do każdego z rachunków bezpośrednio po dokonaniu wpisu na rachunek bankowy stosownie do art. 120 § 1 zd. 2 kc. Pozwany (...) dokonując, jak to określa powód, "pobrań" z jego rachunków każdorazowo zmieniał saldo. Zmiany salda na rachunkach powoda następowały w dniach 18 ,23 i 24 marca 2009r. oraz w dniu 21 kwietnia 2009r., a zatem w myśl art. 120 §1 zd. 2 k.c. pozew został wniesiony po upływie dwuletniego terminu przedawnienia w odniesieniu do każdego z rachunków.

Dodatkowo Sąd Okręgowy wskazał, że nie budziła wątpliwości ważność postanowienia (...) (...)h. Po pierwsze, treść (...)Regulaminu w sposób czytelny wskazywała kryteria przeprowadzania (...), określając ich punkt odniesienia – aktualne kwotowania, na podstawie których banki mogą dokonywać transakcji odwrotnych do transakcji pierwotnych; datę – dzień w którym występuje rynkowa wycena transakcji; i źródła powyższych danych – serwisy informacyjne (B., R.). Zdaniem Sądu I instancji nie sposób mówić więc ani o dowolności, ani o arbitralnym uprzywilejowaniu jednej ze stron stosunku umownego, umożliwiającym niekontrolowane kształtowanie wyceny w sposób stwarzający pole do żądania zwiększania zabezpieczeń. Po drugie, sama niesymetryczność uprawnień stron umowy nie przesądza co oczywiste o nieważności klauzul przewidujących uprawnienia jednej z nich. W przypadku transakcji, których przedmiotem są czynności bankowe, wiążących się ze znaczną skalą ryzyka, jakimi są operacje (...), które to ryzyko ponosi (...), nie może być uznane za wyraz niedopuszczalnej nierówności stron przyznanie właśnie temu podmiotowi uprawnienia do jednostronnego oceniania ryzyka transakcyjnego i żądania dodatkowych zabezpieczeń. Po trzecie, to (...) jest kwalifikowanym uczestnikiem obrotu międzybankowego. Przyjmuje się zaś, że w niektórych umowach bankowych (np. kredytowych, dyskontowych, faktoringowych), a więc związanych z odpowiednim poziomem ryzyka kontraktowego po stronie (...), (...) może oceniać tzw. zdolność (wiarygodność) kredytową kontrahenta (w każdej właściwie fazie trwania bankowego stosunku obligacyjnego) i wykonywać odpowiednie uprawnienia kontraktowe

Sąd Okręgowy uznał również, że kalkulacja (...) transakcji na dzień 20 lutego 2009 r., która stała się przyczyną wezwania powoda do uzupełnienia kaucji w trybie (...) (...)h, została sporządzona przez (...) z zachowaniem zasad określonych w (...) tego Regulaminu. Z opinii biegłego wynikało, że serwisy (...) są serwisami publikującymi informacje o aktualnych stawkach rynkowych, powszechnie używanymi na światowych rynkach finansowych. W opinii zostało potwierdzone, że kursy przyjęte przez pozwany (...) zawierają się w przedziale wahań kursów rynkowych w dniu 20 lutego 2009 r. i w konsekwencji brak jest podstaw do ich odrzucenia. (...) zawartych przez strony transakcji przekroczyła próg 9,5 % wartości tych transakcji ustalony w umowie, przy którym pozwany (...) miał prawo wezwać powódkę do ustanowienia kaucji, a próg ten był przekroczony.

Bezspornie powódka nie uiściła kaucji w wysokości żądanej przez (...) w wyznaczonym terminie. To zaś zgodnie z (...) (...)było równoznaczne z wystąpieniem Przypadku Naruszenia i uprawniało pozwany (...) w myśl (...) (...)i. Według (...)Regulaminu, określone w nim zdarzenia, w tym brak ustanowienia kaucji, stanowią przypadki naruszenia i pociągają za sobą szczegółowo określone skutki kontraktowe, niezależnie od tego, czy są skutkiem działań lub zaniechań, za które odpowiedzialność ponosi klient.

Odnosząc się do niedokonywanie przez powódkę rozliczeń z jej kontrahentami poprzez rachunki wskazane w aneksie nr (...) do umowy o przelew wierzytelności z dnia 29 października 2004 r. i następnie w piśmie pozwanego (...) z dnia 12 marca 2009 r. Sąd Okręgowy wskazał, że powódka sama przyznała, że rzeczywiście nie dokonywała obrotów za pośrednictwem tych rachunków, do czego zobowiązała się podpisując w dniu 25 kwietnia 2004 r. w/w aneks nr (...) do umowy o przelew wierzytelności z dnia 29 października 2004 r. Wprawdzie powódka podniosła, iż posiadała inne rachunki w pozwanym (...), jednak nie wykazała, iż pozwany (...) zgodził się na zmianę tych rachunków i że strony zawarły stosowny aneks zmieniający ustalone w aneksie nr (...) zabezpieczenie.

Z tych względów Sąd Okręgowy nie uwzględnił powodztwa (art. 117 § 2 zd. 1 k.c. w zw. z art. 731 zd. 1 k.c. oraz art. 471 k.c. a contrario) oraz na zasadzie art. 98 kpc obciążył powoda obowiązkiem zwrotu pozwanemu kosztów procesu.

Od powyższego wyroku apelację wniósł powód zaskarżając go w części oddalającej powództwo ponad kwotę 287.542zł oraz zarzucając:

1) naruszenie prawa materialnego poprzez nieuzasadnione zastosowanie przepisu art. 117 § 2 kc w zw. z art. 731 kc;

2) naruszenie przepisów postępowania, to jest art. 328 § 2 kpc poprzez nieodniesienie się w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku do przytoczeń faktycznych powoda i dowodów związanych z kwestią szkody, jaką powód poniósł przez to, że pozwany zawyżył Kwotę Zobowiązania Klienta, dokonując obliczeń (...) z zastosowanie danych z własnej tabeli kursowej, a nie z zastosowaniem kursów z rynku międzybankowego;

3) naruszenie przepisów postępowania cywilnego, to jest przepisu art. 325 zw. z art. z 361 kpc porzez nierozpoznanie wniosków dowodowych powoda związanych z kwestią, o której mowa w punkcie poprzedzającym, to jest nierozpoznanie wniosków o przeprowadzenie dowodu z: dokumentu w postaci pisma pozwanego z dnia 12 marca 2009r. - Informacja o Wcześniejszym Rozliczeniu Transakcji (znak (...) (...)), oględzin z wydruku tabeli kursowej pozwanego z dnia 12 marca 2009r. z godziny 09:57, jak również oględzin z wydruków tabel z kursami międzybankowymi z portalu (...)

4) naruszenie przepisów postępowania cywilnego, to jest przepisu art. 325 w zw. z art. 361 kpc poprzez nierozpoznanie wniosku dowodowego powoda o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego (...) w celu ustalenia ile wynosiłaby Kwota Zobowiązań Klient w rozumieniu (...) o (...) w zakresie (...) z dnia 25 kwietnia 2008r. gdyby jako podstawę do jej obliczeń przyjąć kursy z rynku międzybankowego;

5) naruszenie przepisów postępowania cywilnego, to jest art. 227 kpc poprzez niepoczynienie ustaleń co do kwestii istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy wskazanych w punkcie 3 i 4, mimo podniesienia stosownych twierdzeń i zgłoszenia przez powoda wniosków dowodowych;

6) naruszenie przepisów postępowania cywilnego, to jest przepisu art. 233 § 1 kpc poprzez nieodniesienie się w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku do przytoczeń faktycznych powoda i dowodów związanych z kwestią szkody jaką powód poniósł przez to, że pozwany zawyżył Kwotę Zobowiązania Klienta dokonując obliczeń (...) z zastosowaniem danych z własnej tabeli kursowej, a nie z zastosowaniem kursów z rynku międzybankowego, mimo że cytowany przepis nakłada obowiązek rozważenia całego materiału zgromadzonego w sprawie;

7) naruszenie przepisów postępowania cywilnego, to jest art. 227 kpc poprzez bezzasadne pominięcie części opinii biegłego z dnia 17 maja 2013r. dotyczącej obliczeń na dzień 12 marca 2009r., mimo tego, że dotyczy ona okoliczności istotnej dla rozstrzygnięcia sprawy;

8) naruszenie przepisów postępowania cywilnego, to jest przepisu art. 233 §1 kpc poprzez bezzasadne pominięcie części opinii biegłego z dnia 17 maja 2013r. dotyczącej obliczeń na dzień 12 marca 2009r., mimo że analiza tej części opinii była konieczna do oceny wniosków wysnutych przez biegłego w pozostałej części opinii, dopuszczonej przez Sąd I instancji;

9) naruszenie przepisów postępowania, to jest art. 323 w zw. z art. 361 kpc poprzez nierozpoznanie wniosku powoda o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z dnia 17 maja 2013r., która dotyczy obliczeń na dzień 12 marca 2009r.;

10) rażące naruszenie przepisów postępowania cywilnego, to jest przepisu art. 233 § 1 kpc poprzez bezzasadne przyjęcie, że powód nie dokonał na rzecz pozwanego cesji wierzytelności wobec własnych kontrahentów w sytuacji, w której wnioski takie nie dadzą się logicznie wyprowadzić ze zgromadzonego w sprawie materiału.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty powód wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 287.542zł z odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz zwrotu kosztów procesu za obie instancje.

Nadto powód wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z dnia 17 maja 2013r., którą pominął Sąd I instancji, to jest dotyczącej obliczeń związanych z dniem 12 marca 2009r. w celu ustalenia ile wynosiłaby Kwota Zobowiązania Klienta w rozumieniu (...) o (...) w zakresie (...) z dnia 25 kwietnia 2008r. gdyby jako podstawę do jej obliczeń przyjąć kursy z rynku międzybankowego oraz dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego(...) co do tego ile wynosiłaby Kwota Zobowiązania Klient w rozumieniu (...) o (...) w zakresie (...) z dnia 25 kwietnia 2008r. gdyby jako podstawę do jej obliczeń przyjąć kursy z rynku międzybankowego.

Pozwany w odpowiedzi na apelację powoda wniósł o jej oddalenie i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja powoda jest w części zasadna.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że Sąd I instancji, dokonał oceny zebranego materiału dowodowego, bez przekroczenia granic określonych w art. 233 § 1 kpc i poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne. Ustalenia te Sąd Apelacyjny przyjął także za podstawę własnego rozstrzygnięcia uznając, że nie zachodzi potrzeba ponownego ich przytaczania.

Dodatkowo, z przyczyn wskazanych w dalszej części pisemnych motywów uzasadnienia Sąd Apelacyjny ustalił, że: wierzytelność z tytułu wyznaczenia przez pozwanego Dnia Wcześniejszego Rozliczenia na dzień 12 marca 2009r. wynosi 1.227.495,82zł ( dowód: opinia biegłego -k.1021-1024; opinia uzupełniająca - k.1054-1056).

W tym kontekście należy wyjaśnić, że słusznie skarżący podnosi, iż nie doszło do przedawnienia dochodzonego przez niego roszczenia, ponieważ nie jest ono związane z wykonywaniem przez pozwanego uprawnień wynikających z łączącej strony umowy rachunku bankowego, lecz z umów zawieranych przez strony w oparciu o (...)w zakresie Transakcji (...)oraz (...). Powód kwestionował bowiem wcześniejsze rozliczenie właśnie tych umów i pobranie przez pozwanego na podstawie upoważnienia udzielonego przez powoda, wynikającego z(...) (...)(mającego zastosowanie do spornych umów na podstawie(...) (...)h) środków pieniężnych tytułem zaspokojenia wierzytelności wynikających z w/w umów. Uprawnienie pozwanego do wcześniejszego rozliczenia i pobrania środków nie wynikało więc z łączącej strony umowy rachunku bankowego, a zatem nie sposób przyjąć, by roszczenie powoda uległo przedawnieniu z uwagi na wniesienie pozwu po upływie 2 lat (tj. w terminie przedawnienia przewidzianym dla roszczenie z tytułu umowy rachunku bankowego określonym w art.731 kc) licząc od daty pobrania środków pieniężnych z rachunku bankowego powoda. Okoliczność, że pozwany jednocześnie prowadził rachunki bankowe powoda, z których pobrał rzeczone środki, nie ma żadnego wpływu na ocenę spornego roszczenia, co słusznie zauważył w apelacji skarżący.

W konsekwencji przyjęcia, że omawiane roszczenie powoda nie uległo przedawnieniu oraz zarzutów apelacji trafnie kwestionujących prawidłowość wyliczenia przez pozwanego wysokości wierzytelności i nieuwzględnienia przez Sąd I instancji wniosków dowodowych skarżącego zmierzających do wykazania tej okoliczności Sąd Apelacyjny dopuścił dowód z opinii biegłego na okoliczność ustalenia wysokości spornej wierzytelności w oparciu o średnie kursy walut obowiązujące na rynku międzybankowym.

W tym miejscu wskazać trzeba, że zasadnie powód podnosił, iż pozwany winien dokonać obliczenia wysokości rzeczonej wierzytelności w oparciu o kursy obowiązujące na rynku międzybankowym, nie w oparciu o kursy tabelowe (...). Wniosek taki wynika wprost z postanowień (...). Zgodnie z (...)z zastrzeżeniem odrębnych postanowień odpowiedniej (...) lub uzgodnionych (...), Bank (pozwany - przyp. własny) dokonuje następujących rozliczeń wzajemnych zobowiązań Stron z tytułu wyznaczenia Dnia Wcześniejszego Rozliczenia lub Dnia Wcześniejszego Rozwiązania i kwota zobowiązania Banku lub Klienta zostaje obliczona na podstawie (...) ustalanej przez Bank. W myśl natomiast (...) (...) - to rynkowa wartość Transakcji ustalona przez Bank i obliczona na podstawie aktualnych kwotowań rynkowych, po których inne banki mogą dokonać Transakcji Odwrotnych do Transakcji Pierwotnych w zakresie walut, stóp procentowych lub innych wskaźników bądź indeksów na rynku międzybankowym w danym Dniu Roboczym, w którym następuje wycena rynkowa Transakcji, publikowanych w serwisach informacyjnych (B. i R.). Ustalenie zatem wysokości wierzytelności winno było nastąpić według kursów obowiązujących na rynku międzybankowym.

Nadto zauważyć należy, że w świetle wykładni subiektywnej treści (...)dokonanej przy pomocy zeznań świadków oraz prezesa powodowej spółki słuchanego w charakterze strony, z których to zeznań dopuszczono dowody w toku postępowania apelacyjnego, stwierdzić należy, że strony nie przypisywały omawianemu sformułowaniu tego samego znaczenia ( dowód: zeznania świadka R. B. - k.967-968 i k.969, zeznania świadka H. W. - k.985 i 987, zeznania J. P. - k.985-986 i k.987). Z tego też względu należało dokonać wykładni treści z (...)według obiektywnego wzorca wykładni, czyli takiego znaczenia, jakie w świetle reguł wynikających z art. 65 § 2 kc powinien mu przypisać adresat. Przy czym należy zauważyć, że chodzi tu o takie znaczenie oświadczenia woli, które jest wynikiem starannych zabiegów interpretacyjnych adresata. Zabiegi te nie obejmują jednak obowiązku zwracania się do nadawcy o wyjaśnienie sensu złożonego oświadczenia woli, decydujący bowiem jest normatywny punkt widzenia odbiorcy, który z należytą starannością dokonuje wykładni zmierzającej do odtworzenia treści myślowych osoby składającej oświadczenie woli (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 29 kwietnia 2009 r., II CSK 614/08, Biuletyn SN 2009/7/12, Lex nr 503207).

W świetle treści omawianego zapisu (...) ocenianego według obiektywnego wzorca wykładni należało uznać, że chodziło tu o średni kurs waluty. Zauważyć bowiem należy, że specyficzną cechą kursu walut jest jego zmienność w danym okresie, na co wskazywał biegły w swej opinii (k.770). Następstwem powyższego jest posługiwanie się w profesjonalnym obrocie terminologią precyzującą pojęcie kursu według różnych kryteriów np. czasu, w konsekwencji czego rozróżnia się np. pojęcie kursu otwarcia i zamknięcia. Posłużenie się zatem w (...) ogólnym zwrotem tj. aktualnego kwotowania waluty obowiązującego na rynku międzybankowym w danym Dniu Roboczym, bez dodatkowego sprecyzowania pozwala przyjąć w świetle obiektywnych kryteriów wykładni, że chodzi tu właśnie o kurs średni, zwłaszcza że jest to jedyny kurs, o którym w tej sytuacji (bez dodatkowego sprecyzowania) można powiedzieć, że "obowiązuje w danym Dniu roboczym". Poza tym obie strony to profesjonalni uczestnicy obrotu prawnego, którzy w równym stopniu powinni ponosić konsekwencje nieprecyzyjnych postanowień zawartej umowy, co powoduje, że przyjęcie średniego kursu walutowego w danym dniu realizuje ten postulat.

Z poczynionych ustaleń, o których mowa była wyżej, wynika, iż wierzytelność pozwanego z tytułu rozliczenia spornych umów wynosi 1.227.495,82zł, natomiast pozwany określił jej wysokość na kwotę 1.480.380,27zł, którą następnie pobrał z rachunków powoda. Powyższe stanowi o nienależytym wykonaniu zobowiązania (art.471 kc), ponieważ pozwany przy dokonaniu rozliczenia spornych umów nie uwzględnił wiążących strony reguł wynikających z w/w umów i regulaminu, a mianowicie, że podstawą rozliczenia jest średni kurs waluty na rynku międzybankowym. W związku z tym pozwany winien zwrócić powodowi różnicę między tym kwotami, to jest 252884,45zł, którą pobrał niezgodnie z wiążącymi stronami umowami.

Z tych względów zaskarżony wyrok podlegał modyfikacji, wobec czego Sąd Apelacyjny orzekł na podstawie art. 386 §1 kpc jak w punkcie 1 ppkt a) sentencji wyroku, zaś w pozostałym zakresie na podstawie art. 385 kpc oddalił apelację powoda uznając, że brak było podstaw do przyjęcia rozliczenia przedstawionego przez powoda (pkt 2 sentencji wyroku).

W konsekwencji zmiany zaskarżonego wyroku modyfikacji podlegało także rozstrzygnięcie o kosztach procesu stosownie do treści art. 100 kpc. Żądanie pozwu okazało się zasadne w 21 %, co oznacza, że powodowi należał się zwrot kosztów w kwocie 15.801,10zł stanowiącej 21 % z poniesionych przez niego kosztów procesu, na które złożyły się: opłata od pozwu (59.923zł), koszty zastępstwa procesowego (7.200zł zgodnie z § 6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu- tekst jednolity: Dz. U. z 2013r., poz. 490),opłata od pełnomocnictwa (17zł), zaliczka na wynagrodzenie biegłego (8.103,28zł). Pozwanemu natomiast należał się zwrot z tego tytułu kwoty 5,701,43zł stanowiącej 79% poniesionych przez niego kosztów procesu, na które złożyły się koszty zastępstwa procesowego w wysokość 7.200zł zgodnie z § 6 pkt 7 cytowanego rozporządzenia. Ostatecznie w wyniku wzajemnej kompensacji w/w należności Sąd Apelacyjny na podstawie art. 100 kpc orzekł jak w punkcie 1 ppkt b) sentencji wyroku.

O kosztach postępowania odwoławczego Sąd Apelacyjny orzekł jak w punkcie 3 sentencji wyroku na podstawie 100 kpc w zw. z art. 108 § 1 kpc. Powód wygrał postępowanie apelacyjne w 88%, co oznacza, że należał się mu zwrot kwoty 17.953,33zł stanowiącej 88% poniesionych przez niego kosztów w postępowaniu apelacyjnym, w tym opłaty od apelacji (14.378zł), kosztów zastępstwa procesowego

(5.400zł zgodnie z § 6 pkt 7 i § 12 ust. 1 pkt 2 cytowanego rozporządzenia) i wydatków na dojazdy (1.359zł). Pozwanemu stosownie treści art. 100 kpc należał się zwrot kwoty 648zł stanowiącej 12% poniesionych przez niego kosztów, to jest kosztów zastępstwa wynoszących 5.400zł zgodnie z § 6 pkt 7 i § 12 ust. 1 pkt cytowanego rozporządzenia. Jednocześnie Sąd Apelacyjny uznał, że w zakresie kosztów zastępstwa procesowego brak było podstaw do zastosowania stawek wyższych niż minimalne, ponieważ sprawa ta nie wyróżniała się na tle innych spraw większym stopniem skomplikowania, zwłaszcza że sporne zagadnienia dotyczyły w przeważającej mierze wykładni oświadczeń zawartych w umowach i dokonania ustaleń przy pomocy dowodu z opinii biegłych.

O kosztach sądowych Sąd Apelacyjny orzekł jak w punkcie 4 sentencji wyroku na podstawie art. 100 kpc w zw. z art. 113 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity - Dz. U. z 2010r., Nr 90 poz. 597 ze zm.)

WYROK

UZASADNIENIE