UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 22 listopada 2014 r. D. D. wniósł o zasądzenie od Województwa (...) kwoty 2.635,67 zł, liczonej wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 25 czerwca 2013 r. oraz kosztami procesu. W uzasadnieniu wskazał, że dochodzi odszkodowania za poniesione koszty naprawy pojazdu mechanicznego marki A. (...), który uległ kolizji, spowodowanej wtargnięciem sarny na drogę wojewódzką nr (...), pomiędzy miejscowościami Z. i S.. Powód podniósł, że na tym odcinku drogi nie było ograniczenia prędkości, ani znaku ostrzegawczego A-18b „zwierzęta dzikie”, który winien być tam ustawiony, jako ujęty w projekcie organizacji ruchu na trym odcinku w II kwartale 2013 r. i z uwagi na ilość migrującej zwierzyny – okoliczności wskazywanej przez Nadleśnictwo O..

W odpowiedzi pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów według norm. Zarzucił, że powód nie wykazał odpowiedzialności deliktowej, rozumianej jako działania niezgodnego z prawem lub zaniechania przy wykonywaniu władzy publicznej. Podniósł, że na wskazywanym w pozwie odcinku drogi w kwietniu 2013 r. zgodnie z zatwierdzonym projektem Marszałka Wojewódzkiego nr (...) znak A-18b w kwietniu 2013 r. został ustawiony.

Wezwane do udziału w sprawie (...) S.A. V. (...), nie wstąpiło do procesu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Droga nr (...) na odcinku Z. - S. to droga wojewódzka. Zarządcą drogi jest (...) Służba Dróg i Kolei we W. jako jednostka budżetowa Województwa (...).

Okoliczności bezsporne.

Pismem datowanym na dzień 20 kwietnia 2004 r. Nadleśnictwo O. zwróciło się do (...) Zarządu Dróg Wojewódzkich z wnioskiem o oznakowanie znakami ostrzegawczymi „uwaga dzikie zwierzęta” m. in. odcinka drogi wojewódzkiej nr (...) pomiędzy miejscowościami Z. – S.. W uzasadnieniu nadleśnictwo wskazało, że postępująca urbanizacja miasta O. skutkuje zawężaniem naturalnych ciągów zwierzyny dziko żyjącej, a intensyfikacja ruchu drogowego intensyfikuje kolizje drogowe z udziałem dzikiej zwierzyny. W dniu 31 maja 2004 r. Dyrektor (...) Zarządu Dróg Wojewódzkich zaopiniował negatywnie wniosek Nadleśnictwo O. w zakresie odcinka drogi wojewódzkiej nr (...) pomiędzy miejscowościami Z. – S., uzasadniając decyzję brakiem obszarów leśnych na tym odcinku drogi. W decyzji z dnia 16 czerwca 2004 r. nr (...) Marszałka Województwa (...) droga wojewódzka nr (...) pomiędzy miejscowościami Z. – S. nie została zakwalifikowana do oznaczenie znakiem A -18b.

Dowód:

- odpisy pism koperta k. 40,

- odpis planu oznaczenia odcinka drogi z 4 maja (...). k. 22 - 23.

W dniu 10 marca 2013 r. około godziny 18³⁰ na drodze wojewódzkiej nr (...) pomiędzy miejscowościami Z. – S., poza obszarem zabudowanym i poza obszarem leśnym w wyniku wtargnięcia sarny na drogę, doszło do zderzenia czołowego ze zwierzyną pojazdu marki A. (...). Zdarzenie polegało na wtargnięciu sarny na drogę z rowu melioracyjnego, znajdującego się po prawej stronie kierującego pojazdem D. D. około 50 metrów przed pojazdem, którym poruszał się z dozwoloną w tym miejscu prędkością 90 km/h. Wraz z nim podróżowała jego małżonka J. D. i dwójka małoletnich dzieci. Na miejsce przybyli wezwani funkcjonariusze Policji z Komendy Policji w O., którzy stwierdzili zaistnienie podawanego przez kierowcę zdarzenia oraz stwierdzili brak znaku ostrzegawczego A - 18b. W wyniku kolizji potrącone zwierzę zdechło, a przód pojazdu marki A. (...) został uszkodzony.

Dowód:

- odpis notatki służbowej funkcjonariusza Policji k. 10,

- odpis dokumentacji fotograficznej uszkodzeń pojazdu k. 76 – 78,

- zeznania świadka J. D. – protokół k. 98 – 99,

- przesłuchanie powoda – protokół k. 99 – 101.

Uszkodzenia pojazdu zostały naprawione przez wykonującego usługi blacharskie P. Ż. i przez wykonującego usługi lakiernicze R. D.. Koszt naprawy blacharskiej wyniósł 500 zł a koszt naprawy lakierniczej wyniósł 1.100 zł. Dodatkowo właściciel pojazdu - D. D. zakupił nieprzywracalnie zniszczone części nieopatrzone w logo producenta pojazdu: zderzak przedni, błotnik przedni, osłony silnika i atrapę maski za łączną kwotę 1.035,67 zł.

Dowód:

- odpisy rachunków k. 11 – 14.

- zeznania świadków: P. Ż. – protokół elektroniczny z dnia 14 maja 2015 r., R. D. - protokół k. 88 – 89.

W kwietniu 2013 r. w wyniku realizacji projektu (...) organizacji ruchu na drodze wojewódzkiej nr (...) pomiędzy miejscowościami Z. – S., został ustawiony znak A – 18b.

Okoliczności bezsporne, odpis projektu k. 18 – 23.

Na drodze wojewódzkiej nr (...) pomiędzy miejscowościami Z. – S. Komenda Policji w O. odnotowuje zdarzenia drogowe z udział dzikich zwierząt.

Dowód:

- odpis pisma k. 93.

Pismem nadanym w dniu 27 maja 2014 r. D. D. wezwał Województwo (...) do zapłaty kwoty 2.635,67 zł tytułem zwrotu kosztów naprawy pojazdu w terminie 3 dni od otrzymania pisma.

Dowód:

- odpis pisma wraz z potwierdzeniem nadania k. 24.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jest w całości zasadne.

Sąd ustalił stan faktyczny na podstawie odpisów dokumentów, które nie były kwestionowane jako niezgodne z ich oryginałami oraz na podstawie zeznań słuchanych świadków i powoda. Zostały one uznane za wiarygodne, albowiem były spójne z pozostałym materiałem dowodowym i tworzyły logiczną całość. Spór ogniskował się na tym, czy pozwany, jako zarządca drogi, dopuścił się zaniechania przy wykonywaniu obowiązków określonych w art. 20 pkt 4 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2015 r. Poz. 460). Pozwany bronił się zarzutem, że nie ma podstaw do takiego stwierdzenia, gdyż przesłanką do ustawienia znaku to ponadprzeciętne ryzyko migrującej zwierzyny, stwierdzenie na danych obszarze szlaków wędrownych zwierząt, przy czym zdarzenie drogowe z ich udziałem nie ma charakteru absolutnego.

Za szkody wyrządzone przez zwierzęta łowne objęte całoroczną ochroną, na mocy art. 50 ust. 1 w zw. z art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1995 r. – Prawo łowieckie (Dz. U. z 2013 r. Poz. 1226) odpowiedzialność ponosi Skarb Państwa, z tym, że odpowiedzialność ta dotyczy wyłącznie szkód wyrządzonych w uprawach i płodach rolnych oraz przy wykonywaniu polowania, na co wskazał również Sąd Najwyższy w uchwale z 7 grudnia 2007 r. (III CZP 120/07). Za inne szkody wyrządzone przez zwierzęta łowne, odpowiedzialność powstaje na zasadach ogólnych. Zgodnie z treścią art. 417 § 1 k.c. za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa. Przyjmuje się, że odpowiedzialność za szkodę powstałą w wyniku zderzenia się dzikiego zwierzęcia z mechanicznym środkiem komunikacji powstaje, gdy do zderzenia doszło poza obszarem, którego charakter uzasadniałby ustawienie ostrzegającego znaku drogowego, należy (por. wyrok Sądu Najwyższego z 19 kwietnia 1974 r., II CR 157/74), przy czym na poszkodowanym, zgonie z regułą rozkładu ciężaru dowodu (art. 6 k.c.), ciąży obowiązek wykazania, że działanie zarządy było działaniem zawinionym.

Stosownie zaś do pkt 2 załącznika nr 1 do rozporządzenia MSWiA z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie znaków i sygnałów drogowych (Dz. U. z 2002r. Nr 170, poz. 1393, znaki ostrzegawcze stosuje się w celu uprzedzenia o takich miejscach na drodze, w których kierujący powinni zachować szczególną ostrożność ze względu na występujące lub mogące występować w tych miejscach niebezpieczeństwo. Znaki ostrzegawcze stosuje się nie tylko w miejscach, gdzie występuje niebezpieczeństwo stale, ale również tam, gdzie występuje ono okresowo zależnie od okoliczności, pory dnia, roku itp. (m.in. przed miejscami pojawiania się zwierząt na drodze). W pkt 2.2.20 załącznika do ww. rozporządzenia wskazano, że znak A-18b stosuje się do oznaczenia miejsc, w których zwierzęta dziko żyjące często przekraczają drogę, np. przy wjeździe do lasu o dużej ilości zwierzyny lub w miejscu przecięcia przez drogę dojścia do wodopoju.

W ocenie sądu powód w niniejszej sprawie wykazał, że zaniechanie ustawienia znaku A - 18b w marcu 2013 r. było zaniechaniem przy wykonywaniu władzy publicznej. W marciu 2013 r. istniał już projekt techniczny docelowej organizacji ruchu na ww. odcinku drogi, który w swoich założenia przewidywał ostrzeżenie kierowców o możliwości wtargnięcia dzikiej zwierzyny. To, że dawał on czas pozwanemu do zamontowania znaku do końca sierpnia 2013 r., nie oznacza, że stan zagrożenia wtargnięcia zwierzyny, z uwagi na prolongację terminu nie istniał To zaś, że jest to teren jej migracji, wynika z prezentowanego już w 2004 r. stanowiska podmiotu tę migrację monitorującego - Nadleśnictwa O.. Zignorowanie go w decyzji z dnia z dnia 16 czerwca 2004 r. nr (...) przez Marszałka Województwa (...), stanowi podstawę uznania co do zasady odpowiedzialności pozwanego. Trudno bowiem uznać stwierdzenie (...), które w swojej opinii wskazało na brak lasu w obrębie tego odcinka drogi, za cechę krajobrazu uzasadniającą przyjęcie a priori braku migracji zwierząt, czy ich inne aktywności na danym obszarze, mogącej mieć wpływ na bezpieczeństwo ruchu drogowego.

Odpowiadając zaś pozytywnie na pytanie czy ustawienie znaku ostrzegawczego nie dopuściłoby to powstania szkody, trzeba mieć na względzie, że takowy znak winien wymusić na kierujących szczególną ostrożność, przejawiająca się m. in. w ograniczeniu prędkości i obserwacji pobocza drogi, adekwatnie stosownie do panujących warunków w porze nocnej dnia 10 marca 2013 r. Wprawdzie usytuowanie znaku nie spowoduje zatrzymania zwierzyny łownej, ale ma uświadomić uczestnikowi ruchu drogowego wynikające z jej nieprzewidywalnego zachowania zagrożenia. W konsekwencji należy uznać, że gdyby poszkodowany poruszał się oznakowana znakiem A-18b drogą, nie wykluczając, tej samej sekwencji zdarzeni, czas i stosowana prędkość pojazdu pozwoliłaby mu na unikniecie zderzenia lub zminimalizowałoby jego skutek, a więc i wysokość szkody. Polega to na przyjęciu, że do zdarzenia by nie doszło lub że sarna wtargnęłaby na jezdnię w momencie, w którym poruszający się z należytą ostrożnością – wolniej - kierowca byłby w innym miejscu drogi lub obserwując także otoczenie drogi, uniknąłby zderzenia widząc zwierzę. Pozwana to na ustalenie art. 361 § 1 k.c. adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy wartością szkody a zaniechaniem pozwanego, z którego ona wynikła.

Wysokość szkody została udowodniona załączonymi do pozwu rachunkami za jej naprawę i za zakup części oraz zeznaniami świadków co do samego procesu naprawy. Na ich podstawie ustalono (art. 363 § 1 k.c.), że były to wszelkie celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki, poniesione w celu przywrócenia stanu poprzedniego rzeczy uszkodzonej, do których to należy zaliczyć także koszt zakupu nowych części.

Biorąc pod uwagę powyższe, orzeczono jak w pkt I sentencji, orzekając jednocześnie o roszczeniu odsetkowym na podstawie art. 455 k.c. w zw. z art. 481k.c.

Odnośnie kosztów procesu:

O kosztach orzeczono w pkt II zgodnie z wynikiem sporu na podstawie art. 98 k.p.c. Złożyły się na nie opłata sądowa od pozwu w wysokości 132 zł, opłata skarbowa od dokumentu pełnomocnictwa w kwocie 17 zł i wysokość wynagrodzenia pełnomocnika pozwanego, będącego radcą prawnym, w kwocie 600 zł, ustalona na podstawie § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r. Poz. 490).

Na oryginale właściwy podpis.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE