UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 24 kwietnia 2015 roku, Znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił L. K. (1) prawa do emerytury na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2013 roku, poz. 1440 ze zm.) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U z 1983 roku, Nr 8, poz. 43 ze zm.). W uzasadnieniu organ emerytalny wskazał, iż odmawia ustalenia prawa do emerytury z uwagi na to, że wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 roku nie udowodnił 25-letniego okresu składkowego i nieskładkowego oraz co najmniej 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze (decyzja – k. 23 akta emerytalne).

Odwołanie od tej decyzji złożył L. K. (1) wskazując, iż nieprawidłowości w świadectwach pracy w warunkach szczególnych wynikają z faktu, iż świadectwa te sporządzone zostały przez różne osoby. Ponadto wnioskodawca wskazywał, iż pracował na podstawie umowy zlecenia w SM (...) oraz w (...) I (...) (odwołanie – k. 2 akta sprawy).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o oddalenie odwołania podnosząc, jak w treści zaskarżonej decyzji. (k. 3 – 4 a.s.).

W toku postępowania strony podtrzymały swoje stanowiska procesowe (protokół – k. 24 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje.

L. K. (1) urodzony (...), w dniu 26 marca 2015 roku złożył wniosek o emeryturę, z którego treści wynika, iż nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego (wniosek o emeryturę - k. 1 - 4 a.e).

Na podstawie dokumentów dołączonych do wniosku oraz uzyskanych w wyniku przeprowadzonego postępowania organ rentowy decyzją z dnia 24 kwietnia 2015 roku ustalił wnioskodawcy na dzień 1 stycznia 1999 roku łączny okres podlegania ubezpieczeniom w wymiarze 24 lat, 10 miesięcy oraz 19 dni tj. 21 lat, 10 miesięcy i 5 dni okresów składkowych, 8 miesięcy i 27 dni okresów nieskładkowych oraz 2 lata 3 miesiące i 17 dni okresów uzupełniających. Z treści powyższej decyzji wynika, iż Zakład nie zaliczył L. K. (1) do ogólnego stażu pracy okresu wynikającego z umowy – zlecenia w SM (...) (...), ponieważ wnioskodawca nie złożył zaświadczeń o zatrudnieniu z w/w zakładów pracy podających okresy pracy i zwolnień lekarskich. Ponadto Zakład nie uwzględnił okresów wykonywania pracy w warunkach szczególnych od 2 maja 1977 roku do 31 maja 1993 roku oraz od 23 listopada 1993 roku do 27 lutego 1996 roku, ponieważ w akrach emerytalno-rentowych znajdują się dwa świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach zawierające rozbieżne dane dotyczące w/w okresów (decyzja – k. 23 a.e.).

W tym stanie rzeczy wydana została ostatnia decyzja z dnia 24 kwietnia 2015 roku.

L. K. (2) w okresach od 8 grudnia 1997 roku do 31 grudnia 1997 roku oraz od 1 stycznia 1998 roku do 31 styczna 1998 roku zatrudniony był na podstawie ułowów zlecenia w (...) W omawianym zakładzie pracy skarżący zatrudniony był na stanowisku portier. Do obowiązków wnioskodawcy należało ustawianie i pilnowanie samochodów oraz ich odśnieżanie. Wnioskodawca za okres od 8 grudnia 1997 roku do 31 grudnia 1997 roku wystawił pracodawcy rachunek za wykonanie prac zgodnie z umową zlecenia nr (...) z dnia 8 grudnia 1997 roku na kwotę 332 zł brutto oraz za okres od 1 stycznia 1998 roku do 31 stycznia zgodnie z umową zlecenia nr (...) z dnia 1 stycznia 1998 roku na kwotę 518 zł brutto. Od w/w umów nie zostały odprowadzone składki na ubezpieczenie, co wynika z treści wystawionych rachunków oraz z treści umowy zlecenia nr (...) z dnia 1 stycznia 1998 roku w której zawarty został zapis, iż L. K. (1) nie wnosi o objęcie ubezpieczeniem ZUS z tytułu wykonywania umowy (umowa zlecenia nr (...) – k. 12 a.s., rachunek dla (...) z 30 stycznia 1998 roku – k. 13 a.s., rachunek dla (...) z 30 grudnia 1997 roku – k. 14 a.s., zeznania wnioskodawcy – k. 24 v. a.s.).

Następnie L. K. (2) w okresach od 2 kwietnia 1998 roku do 7 kwietnia 1998 roku oraz od 15 kwietnia 1998 roku do 20 kwietnia 1998 roku był zatrudniony na podstawie umów zlecenia w Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w L.. Do obowiązków skarżącego należało wówczas sadzenie drzew. Wnioskodawca za okres od 2 kwietnia 1998 roku do 7 kwietnia 1998 roku osiągnął przychód w wysokości 100 zł oraz za okres od 15 kwietnia 1998 roku do 20 kwietnia 1998 roku w wysokości 240 zł. Od w/w umów nie zostały odprowadzone składki na ubezpieczenie (zaświadczenie z 11 maja 2015 roku – k. 15 a.s., zeznania wnioskodawcy – k. 24 v. a.s.).

Wnioskodawca w okresie od 28 lutego 1996 roku do 28 lutego 1999 roku miał przyznane prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy (pismo – k. 81 akta rentowe).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o powołane dowody. Za wiarygodne Sąd uznał zeznania złożone przez wnioskodawcę uznając je za jasne, pełne, logiczne oraz spójne z dowodami w postaci dokumentów.

Sąd obdarzył wiarą zgromadzone w sprawie dowody nieosobowe w postaci dokumentów, znajdujące się w aktach organu rentowego oraz złożonych do akt sprawy. Zostały sporządzone przez uprawnione podmioty, nie noszą śladów podrobienia ani przerobienia. Ich treść nie była kwestionowana przez żadną ze stron, nie budziły one również wątpliwości Sądu.

Wobec ustalenia, iż L. K. (1) nie spełnia jednej z przesłanek do ustalenia prawa do emerytury, tj. na dzień 1 stycznia 1999 roku nie udowodnił 25-letniego okresu składkowego i nieskładkowego Sąd nie prowadził postępowania dowodowego w zakresie ustalenia okresu pracy wnioskodawcy w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze uznając prowadzenie takiego postępowania za bezcelowe.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Odwołanie wnioskodawcy nie jest zasadne i nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych Ubezpieczeń (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 roku, poz. 748), mężczyznom urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat oraz okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat. Emerytura przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Przepis art. 32 ust. 2 cytowanej ustawy stanowi, że za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie, których osobom wymienionym w ust. 2 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych (art. 32 ust. 4 ustawy).

Zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Według § 3 cytowanego rozporządzenia okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudnienia”, uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia. Natomiast § 4 ust. 1 rozporządzenia stanowi, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym, co najmniej 15 lat pracy
w szczególnych warunkach.

Jednocześnie przepis § 1 ust. 2 rozporządzenia stanowi, że właściwi ministrowie, kierownicy urzędów centralnych oraz centralne związki spółdzielcze w porozumieniu z Ministrem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych ustalają w podległych i nadzorowanych zakładach pracy stanowiska pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazach A i B.

Sumując powyższe, aby nabyć prawo do emerytury L. K. (1) musiał spełnić łącznie następujące przesłanki:

1) osiągnąć obniżony do 60 lat wiek emerytalny;

2) nie przystąpić do otwartego funduszu emerytalnego;

3) na dzień 1 stycznia 1999 r. udowodnić:

)a co najmniej 15-letni okres wykonywania prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze oraz

)b staż pracy w wymiarze co najmniej 25 lat.

Bezspornym jest, że skarżący nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego i ukończył(...) lat. Do okoliczności spornych należało spełnienie przez wnioskodawcę warunku posiadania na dzień 1 stycznia 1999 roku 25-letniego okresu składkowego i nieskładkowego oraz co najmniej 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze.

Dokonując oceny, czy okresy zatrudnienia wnioskodawcy na podstawie umów zlecenia w SM (...) oraz w (...)podlegają zaliczeniu do ogólnego stażu pracy wskazać należy, iż materiał dowodowy w sprawie pozwolił jednoznacznie ustalić, że od dochodów uzyskiwanych przez ubezpieczonego w ramach w/w umów nie były odprowadzane składki ubezpieczeniowe, co definitywnie przesądza o braku możliwości zakwalifikowania spornego okresu do wymaganego ustawą stażu ubezpieczeniowego.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 roku poz. 121 j.t.) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, zwanymi dalej "zleceniobiorcami", oraz osobami z nimi współpracującymi, z zastrzeżeniem ust. 4. Natomiast art. 6 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 4 pkt 5 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych stanowi, że okresami składkowymi są okresy ubezpieczenia tj. okresy opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Stwierdzić w tym miejscu należy, iż w niniejszej sprawie ocena prawna sytuacji ubezpieczeniowej L. K. (1) zatrudnionego na podstawie umowy zlecenia w SM (...) w okresach od 2 kwietnia 1998 roku do 7 kwietnia 1998 roku oraz od 15 kwietnia 1998 roku do 20 kwietnia 1998 roku oraz w(...) w okresach od 8 grudnia 1997 roku do 31 grudnia 1997 roku oraz od 1 stycznia 1998 roku do 31 styczna 1998 roku dokonana być powinna w oparciu o przepisy ustawy z 19 grudnia 1975 roku, jako aktu prawnego obowiązującego w dacie zatrudnienia ubezpieczonego na podstawie umowy zlecenia. Przy czym podstawę prawną nabycia emerytury stanowią przepisy ustawy emerytalnej. Uprawnienia wnioskodawcy do nabycia świadczenia powinny być bowiem oceniane na podstawie obecnie obowiązujących przepisów ubezpieczeniowych. Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej przy ustalaniu prawa do emerytury uwzględnia się okresy składkowe. W myśl art. 6 ust. 1 pkt 1 okresami składkowymi są okresy ubezpieczenia, zaś art. 4 pkt 5 stanowi, że okresem ubezpieczenia jest okres opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Stosownie do treści art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 1975 roku o ubezpieczeniu społecznym osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia (Dz. U z 1995 roku, nr 65, poz. 333 j.t.) obowiązkowe ubezpieczenie społeczne określone ustawą, zwane dalej „ubezpieczeniem”, obejmuje osoby wykonujące odpłatnie pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia zawartej na okres co najmniej 15 dni.

Natomiast z treści art. 2 ust. 1 cytowanej ustawy wynika, iż ubezpieczenie nie obejmuje jednak osób, które zawarły umowę, jeżeli osoby te mają ustalone prawo do emerytury lub renty, chyba że zgłoszą wniosek o objęcie ubezpieczeniem.

Stwierdzić w tym miejscu należy, iż wnioskodawca był zatrudniony na podstawie umowy zlecenia w Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w L. w okresach nie przekraczających 15 dni tj. w okresach od 2 kwietnia 1998 roku do 7 kwietnia 1998 roku oraz od 15 kwietnia 1998 roku do 20 kwietnia 1998 roku. Ponadto wnioskodawca będąc zatrudniony zarówno w w/w spółdzielni mieszkaniowej jak i w (...) miał przyznane prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w okresie od 28 lutego 1996 roku do 28 lutego 1999 roku i nie zgłosił wniosku o objęcie ubezpieczeniem.

Sąd Okręgowy podziela zdanie Sądu Apelacyjnego wyrażone w wyroku z dnia 9 stycznia 2013 roku( III Aua 422/12) wydanego w zbliżonym stanie faktycznym, iż w polskim prawie ubezpieczeń społecznych nie obowiązuje powszechna zasada, że prawo do świadczeń ubezpieczeniowych ma każda osoba należąca do kręgu osób objętych ubezpieczeniem bez względu na to, czy opłacone zostały składki na ubezpieczenie. Sąd Apelacyjny wskazał również iż, nie podziela argumentów dotyczących automatycznego powstania stosunku ubezpieczenia społecznego z tytułu nawiązania określonego stosunku prawnego, tym bardziej, że sporny okres dotyczy trwania umowy zlecenia, w zakresie skutków prawnych podlega on zatem ocenie na podstawie obowiązującej w danym czasie ustawy z 19 grudnia 1975 roku. Także w obecnie obowiązujących przepisach o ubezpieczeniu społecznym obowiązek opłacenia składki występuje jako przesłanka nabycia prawa do świadczeń. Ustawa emerytalna stanowi, że za okresy składkowe uważane są okresy pracy na podstawie umowy zlecenia, za które została opłacona składka.

Ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, że od wynagrodzenia L. K. (1) z tytułu umowy zlecenia zatrudnionego tak w SM (...) jak i w (...) nie były pobierane składki na ubezpieczenia społeczne.

Dokonane w sprawie ustalenie, że składki ubezpieczeniowe wnioskodawcy nie były opłacane uniemożliwia zaliczenie spornych okresów do stażu ubezpieczeniowego wymaganego ustawą.

Stwierdzić zatem należy, iż wobec braku możliwości doliczenia L. K. (1) do okresu ubezpieczenia okresu pracy na podstawie umowy zlecenia w SM (...) oraz w (...), ubezpieczony nie spełnia wymogu legitymowania się 25 letnim okresem składowym i nieskładkowym uprawniającym do nabycia prawa do emerytury w wieku obniżonym.

Wobec powyższego w ocenie Sądu prowadzenie postępowania w zakresie ustalenia okresu pracy wnioskodawcy w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze było bezcelowe.

Ponieważ L. K. (1) nie spełnia wymogu legitymowania się 25 letnim okresem składowym i nieskładkowym uprawniającym do nabycia prawa do emerytury w wieku obniżonym, zaskarżona decyzja zawierała prawidłowe rozstrzygnięcie, a w konsekwencji odwołanie od niej należało oddalić jako bezzasadne.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie wyżej wskazanych przepisów oraz art. 477¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł jak w wyroku.

WYROK

UZASADNIENIE